İçeriğe atla

Batı Bosna Özerk Bölgesi

Batı Bosna Özerk Bölgesi
Autonomna Pokrajina Zapadna Bosna
Republika Zapadna Bosna
1993-1995
Batı Bosna Özerk Bölgesi bayrağı
Bayrak
{{{arma_açıklaması}}}
Arma
BaşkentVelika Kladuşa
DemonimBatı Boşnakları
Vali 
• 1993-1995
Fikret Abdiç
Tarihçe 
• Kuruluşu
1993
• Özerklik ilanı
27 Eylül 1993
• Washington Anlaşması
18 Mart 1994
• Fırtına Harekatı
7 Ağustos 1995
14 Aralık 1995
• Dağılışı
1995
Öncüller		Ardıllar
Bosna-Hersek Cumhuriyeti
Bosna-Hersek Cumhuriyeti

Batı Bosna Özerk Bölgesi (Boşnakça: Autonomna Pokrajina Zapadna Bosna) veya Batı Bosna, 1993 ile 1995 yılları arasında Bosna-Hersek'in kuzeybatısında var olan ve tanınmayan küçük bir devletti. Başkenti Velika Kladuša kasabasından ve yanı sıra birkaç yakın köyden oluşuyordu. Bosna Savaşı sırasında Fikret Abdić'in Aliya İzzetbegoviç'in merkezi hükûmetine karşı uyguladığı ayrılıkçı siyasetin bir sonucu olarak ilan edildi. 1995 yılında kısa bir süre için Batı Bosna Cumhuriyeti (Boşnakça: Republika Zapadna Bosna) olarak biliniyordu.

Tarihi

Fikret Abdić, 1990'da Bosna hükümetinin başına geçmek için halk oylamasının galibi oldu, ancak açıklanmayan bir anlaşma uyarınca Alija Izetbegović'e teslim oldu.

Gazeteci Anthony Loyd'a göre 1993 yılında Abdić, kendisi için küçük bir devlet kurmaya karar verdi ve hayallerini gerçeğe dönüştürmek için yeterli sayıda takipçi toplamayı başardı. Abdić, takipçileri ve Sırp silahları ve askeri eğitimi üzerinde kült benzeri propaganda teknikleri kullanarak mini devleti üzerinde gücü elinde tutmayı başardı. "Otonomist takipçileriyle konuşmak, dünyanın herhangi bir yerindeki tarikattan dönenlerle konuşmakla hemen hemen aynıydı: bireysel mantık ve mantığın yokluğuyla damgasını vuran ahşap bir çıkmaz diyalog." Velika Kladuša'nın yerel sakinlerinin Abdić'e aşırı sadakatle davrandıkları ve "o ne derse yapmaya hazır oldukları" bildirildi.

Batı Bosna ekonomisi büyük ölçüde Velika Kladuša'nın Agrokomerc şirketine bağlıydı.

Özerk Eyalet, Bosna hükûmetine karşı Hırvatistan'ın yanı sıra Sırbistan ile de işbirliği yaptı. Abdić'in Saraybosna'daki rakip otoriteyi baltalamadaki rolü, Hırvatistan ve Sosyalist Yugoslavya (Sırbistan) hükûmetleri tarafından ödüllendirildi. Agrokomerc'e Hırvatistan'ın Rijeka limanında gümrüksüz ticaret bölgesi ve Sırp kontrolündeki bölgelerle serbest ticaret hakkı verildi. Batı Bosna ile Hırvatistan arasındaki ticaret, Bosna Savaşı sırasında gerçekleşti.

1994 yılında Franjo Tuđman, Amerika Birleşik Devletleri ve BM Güvenlik Konseyi'nin diplomatik baskısı sonrasında Bosna'ya yönelik politikalarını değiştirdi. Washington Anlaşması Mart 1994'te imzalandı. Fikret Abdić artık koruyucularından birinin mali veya askeri yardımına güvenemeyeceği için durum Batı Bosna'nın geleceği açısından çok elverişsiz hale geldi.

Batı Bosna topraklarının Bosna hükûmet birlikleri tarafından ele geçirildiği Haziran ve Ağustos 1994'te Kaplan Operasyonu sırasında askeri olarak yenildi. Fikret Abdić, Zagreb'e taşındı. Ancak, o yıl Örümcek Operasyonu'nda Sırpların önemli yardımıyla sınır dışı edildiler ve Batı Bosna Özerk Bölgesi yeniden kuruldu.

Eyalet, 26 Temmuz 1995'te bağımsız Batı Bosna Cumhuriyeti'ni (Boşnakça: Republika Zapadna Bosna, Република Западна Босна) ilan etti.

Ağustos 1995'te Fırtına Operasyonu, burayı Hırvatistan'daki Krajina Sırp Cumhuriyeti'nin son savunma hattı olarak hizmet etti. Batı Bosna Cumhuriyeti, 7 Ağustos 1995'te Hırvat-Boşnak hükûmetinin ortak ordu harekâtı sırasında tamamen ortadan kaldırıldı. Abdić, operasyondan sonra Hırvatistan'a kaçmak zorunda kaldı.

Sonrası

Batı Bosna toprakları, bugünkü Una-Sana Kantonu içinde, Bosna-Hersek Federasyonu'na dahil edildi. Hırvatistan Cumhurbaşkanı Franjo Tuđman ile dostane ilişkiler sürdüren Fikret Abdić, Hırvat vatandaşlığı almış ve Hırvatistan'da sürgünde yaşamıştı.

Aralık 1999'da Tuđman'ın ölümü ve 2000 Hırvat seçimlerinde Hırvat Demokrat Birliği'nin yenilgisinden sonra, Abdić sonunda tutuklandı ve Bosna-Hersek Cumhuriyeti'ne sadık sivil Boşnaklara karşı savaş suçlarından hüküm giydi. Duruşma, Abdić'in 2002 yılında 20 yıl hapis cezasına çarptırıldığı Hırvatistan'da yapıldı. 9 Mart 2012'de, indirimli cezasının üçte ikisini çektikten sonra serbest bırakıldı. 2016 yılında Velika Kladuša vatandaşları Abdić'i belediye başkanı seçti.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek</span> Balkanlarda bir ülke

Bosna-Hersek, kısa haliyle B&H, resmî adıyla Bosna ve Hersek, Balkanlar'da 51.197 km² yüz ölçümlü bir ülke. Kuzey, batı ve güneyden Hırvatistan; doğudan Sırbistan ve güneydoğusunda Karadağ ile çevrili olup Adriyatik Denizi'ne Neum şehrinin olduğu yerde yalnızca 20 km'lik limansız bir kıyısı bulunmaktadır. Ülkenin coğrafyası merkez ve güneyde dağlık, kuzeybatıda tepelik, kuzeydoğuda düzlük bir karakter sergiler. Başkent ve en büyük şehir olan Saraybosna, birçok yüksek dağla çevrelenmiştir. Ülkenin çoğunluğunu kaplayan Bosna bölgesinde karasal iklim görülür, bu bölgede yazları sıcak, kışları kar yağışlı ve soğuktur. Ülkenin güney kıyılarındaki daha küçük Hersek bölgesinde ise tipik Akdeniz iklimi görülür. Bosna-Hersek doğal kaynaklar açısından da zengin bir görünüm arz eder.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek Federasyonu</span> Federasyon

Bosna-Hersek Federasyonu (Federacija Bosne i Hercegovine, Федерација Босне и Херцеговине,

<span class="mw-page-title-main">Franjo Tuđman</span> Hırvatistanın ilk cumhurbaşkanı

Franjo Tuđman, Hırvat politikacı ve tarihçi. Ülkenin Yugoslavya'dan bağımsızlığını kazanmasının ardından Hırvatistan'ın ilk cumhurbaşkanı oldu ve 1990'dan 1999'daki ölümüne kadar cumhurbaşkanı olarak görev yaptı. Mayıs 1990 ile Temmuz 1990 arası Hırvatistan Sosyalist Cumhuriyeti'nin dokuzuncu ve son başkanlığını yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Dayton Anlaşması</span> 1995te Bosna Savaşını sona erdiren barış antlaşması

Bosna Hersek'te Barış için Genel Çerçeve Anlaşması, bilinen adıyla Dayton Anlaşması veya Dayton Anlaşmaları ABD'nin Ohio eyaletindeki Dayton kenti yakınlarındaki Wright-Patterson Hava Kuvvetleri Üssü'nde 21 Kasım 1995 tarihinde anlaşmaya varılan ve 14 Aralık 1995 tarihinde Paris'te Bosna-Hersek Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Aliya İzzetbegoviç, Yugoslavya Federal Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Slobodan Milošević ve Hırvatistan Cumhurbaşkanı Franjo Tuđman tarafından resmen imzalanan barış anlaşmasıdır. Bu anlaşmalar, çok daha büyük Yugoslav Savaşları'nın bir parçası olan ve üç buçuk yıl süren Bosna Savaşı'na son verdi.

<span class="mw-page-title-main">Fırtına Harekâtı</span>

Fırtına Harekâtı Hırvatistan ordusunun, Atif Dudaković komutasındaki Bosna-Hersek 5. kolordusu ve NATO ile işbirliği içinde, Hırvatistan'ın Krajina bölgesi Sırplarına karşı 4 Ağustos 1995'te giriştiği askerî harekât. Çok kısa bir süre devam eden harekât sonucu 250.000 kadar Krajina Sırpı yerinden edildi. Hırvatlar bu olayı her yıl 5 Ağustos tarihinde kurtuluş savaşının zaferi olarak kutluyor. Sırbistan hükûmeti ve etnik Sırplar ise Krajina Sırp Cumhuriyeti'nin ortadan kaldırılmasını 1941-1945'teki Sırp zulmüne benzetiyor.

Fikret Abdić, Velika Kladuša merkezli tarım şirketi Agrokomerc'i Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'ndeki en büyük holdinglerden birine dönüştürmedeki rolüyle ilk kez 1980'lerde öne çıkan Bosnalı bir politikacı ve iş adamıdır. 1990 Bosna cumhurbaşkanlığı seçimlerinde halk oylamasını kazandı.

<span class="mw-page-title-main">Krayina Sırp Cumhuriyeti</span> tanınmayan ülke

Krayina Sırp Cumhuriyeti (Sırp-Hırvatça: Република Српска Крајина / Republika Srpska Krajina or РСК / RSK ya da Sırp Krayina ya da kısaca Krayina olarak bilinen Krayina Sırp Cumhuriyeti, kendi kendini ilan eden bir Sırp proto-devletiydi, yeni bağımsızlığını kazanmış Hırvatistan Cumhuriyeti içinde bir bölgeydi. Uluslararası alanda tanınmadı. Krayina adı, önemli bir Sırp nüfusuna sahip olan ve 19. yüzyılın sonlarına kadar var olan Habsburg monarşisinin tarihi askeri sınırından alınmıştır. Krayina Sırp hükûmeti, Franjo Tuđman'ın ilan ettiği bağımsız Hırvatistan'ın bir parçası olmayı reddederek, etnik Sırpların Hırvatistan'dan bağımsızlığı, Federal Yugoslavya Cumhuriyeti ve Sırp Cumhuriyeti ile birleşmesi için bir savaş yürüttü.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya'nın dağılması</span>

Yugoslavya’nın dağılması, Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nin Josip Broz Tito'nun ölümünden sonra artan etnik çekişmeler, ekonomik bunalım ve Doğu Avrupa'daki değişiklikler nedeniyle 1980'lerin sonlarından 2000'li yıllara kadar yaklaşık 20 yıl süren kanlı bir süreç sonunda yedi ayrı egemen ülkeye bölünmesidir.

<span class="mw-page-title-main">Hersek-Bosna Hırvat Cumhuriyeti</span>

Hersek-Bosna Hırvat Cumhuriyeti, Bosna-Hersek'te tanınmayan bir jeopolitik varlık ve yarı devletti. 18 Kasım 1991'de Hersek-Bosna Hırvat Topluluğu adı altında Bosna-Hersek topraklarında siyasi, kültürel, ekonomik ve bölgesel bir bütün olarak ilan edilmiş ve 14 Ağustos 1996'da lağvedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek Cumhuriyeti</span> Balkan Cumhuriyeti

Bosna-Hersek Cumhuriyeti, Güneydoğu Avrupa'da 1992'den 1995'e kadar var olan bir devletti. Modern Bosna-Hersek devletinin doğrudan yasal selefidir.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek Sosyalist Cumhuriyeti</span>

Bosna-Hersek Sosyalist Cumhuriyeti Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’ni oluşturmuş olan anayasal-federal cumhuriyettir. Sosyalist cumhuriyetin adı 1963 yılına kadar “Bosna-Hersek Halk Cumhuriyeti” olmuştur. Bugünkü bağımsız Bosna-Hersek devletinin öncülüdür.

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan Sosyalist Cumhuriyeti</span> Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’ne bağlı anayasal-federal cumhuriyet

Hırvatistan Sosyalist Cumhuriyeti Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’ni oluşturmuş olan anayasal-federal cumhuriyettir.

<span class="mw-page-title-main">Hrvoje Šarinić</span>

Hrvoje Šarinić 1992'den 1993'e kadar Hırvatistan Cumhuriyeti'nin 4. Başbakanı olarak görev yapan eski bir Hırvat politikacısı.

<span class="mw-page-title-main">Ključ, Una-Sana Kantonu</span> Bosna-Hersekte kent

Klivaç veya Köluyc, Bosna-Hersek'ın Bosna-Hersek Federasyonu'na bağlı Una-Sana Kantonu'nda bulunan bir kasaba ve belediyedir. Belediye, ülkenin Kuzey Batı kesiminde Sana Nehri kıyısında yer almaktadır. Yüzölçümü 358 km2 olan belediyenin nüfusu 2013 yılı itibarıyla 18,714'tür.

<span class="mw-page-title-main">Hırvat milliyetçiliği</span>

Hırvat milliyetçiliği, Hırvatların milliyetini savunan ve Hırvatların kültürel birliğini destekleyen milliyetçiliktir.

Agrokomerc, Bosna-Hersek, Velika Kladuša merkezli ve önceki faaliyetleri eski Yugoslavya'nın tamamına yayılmış bir gıda şirketidir. Şirket, 1980'lerin sonunda Agrokomerc Olayı olarak bilinen bir yolsuzluk skandalı nedeniyle uluslararası alanda tanınmıştır. Bosna Savaşı sırasında şirketin CEO'su Fikret Abdić, servetini ve siyasi nüfuzunu tanınmayan bir devlet olan Batı Bosna Özerk Bölgesi'ni kurmak için kullanmıştır.

Bosna-Hersek İşçi Partisi Bosna-Hersek'in Velika Kladuša şehrinde, Una-Sana Kantonu'nda bulunan ve ana üs olarak hizmet veren bir siyasi partidir. Parti, bölgede etkili bir politikacı ve iş adamı olan aynı zamanda savaş suçlusu olarak hüküm giymiş Fikret Abdić'in kızı Elvira Abdić-Jelenović tarafından 2013 yılında kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Demokratik Halk Birliği</span>

Demokratik Halk Birliği, Bosna-Hersek'te bulunan bir siyasi partidir. 1993 yılında kurulmuştur ve ilk olarak Fikret Abdić tarafından yönetilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Bosanska Krajina'da Boşnaklar arası çatışma</span>

Boşnaklar Arası Savaş, Saraybosna'da Aliya İzzetbegoviç'in liderliğindeki Bosna-Hersek Cumhuriyeti Ordusu ile Velika Kladuşa'da Fikret Abdiç'in liderliğindeki Batı Bosna Özerk Bölgesi arasında 1993 ile 1995 yılları arasında yaşanan iç savaşı ifade etmektedir. Savaş, Bosna-Hersek Cumhuriyeti Ordusu'nun zaferiyle ve Batı Bosna Özerk Bölgesi'nin lağvedilmesiyle sonuçlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Batı Bosna Özerk Bölgesi Halk Savunması</span>

Batı Bosna Özerk Bölgesi Halk Savunması Yugoslav Savaşları'ndan birisi olan Bosna Savaşı'nda (1992-1995) savaşan Fikret Abdić tarafından kurulan ve yönetilen bir paramiliter birimdi. Batı Bosna Özerk Bölgesi'nin (APZB) fiilî ordusu olarak görev yapmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.