İçeriğe atla

Batı Antarktika çatlağı

Batı Antarktika çatlağı (İngilizce: West Antarctica Rift), Doğu ve Batı Antarktika arasında uzanan büyük ve aktif bir çatlak vadidir (en:Rift valley). Ross Denizi, Ross Buz Sahanlığı altındaki alanı ve Batı Antarktika'nın bir kısmını kapsar. Batı Antarktika'nın kratonik olmayan alanının Litosferik incelme nedeniyle evrimleşmesiyle oluşmuştur.

Batı Antarktika çatlağının jeolojik araştırması Transantarktik Dağları'nın tepelerinden ayrı buz üzerinde çıkıntı olmasından dolayı zordur. Bölge Batı Antarktika Buz Tabakası ile kaplıdır. Bu yüzden, çatlak diğer büyük yarık vadilerden daha az bilinmektedir.

Kaynakça

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Antarktika</span> kutup kıtası

Antarktika, Güney Yarımküre'nin en güneyinde bulunan ve Güney Kutbu'nu içeren kıta. Afrika ve Okyanusya'nın güneyinde olan ve içinde ülke bulunmayan tek kıta. Dünyanın en kurak yeridir, kıtanın bazı yerlerine 2 milyon sene yağmur yağmamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Vostok Gölü</span> Antartikada bulunan buzaltı gölü

Vostok Gölü, Antarktika'da bulunan 140'tan fazla buz altı gölünün en büyüğüdür. Rusya'nın Vostok İstasyonu'nun altındadır. Doğu Antarktik Buz Tabakası'nın orta bölgelerinde bulunur. Buz tabakasının yüzeyinin rakımı 3488 metredir, göl ise buz yüzeyinin 4000 metre kadar derininde yer almaktadır ve bu da deniz seviyesinden 500 metre daha derinde olduğu anlamına gelmektedir. Bu tatlı su gölü 15,690 kilometrekarelik bir yüzölçümüne sahiptir ve 5,400 kilometreküplük bir hacme sahip olduğu tahmin edilmektedir. Andrey Kapitsa tarafından 1959-64 yılları arasında yapılan sismik araştırmalar sırasında keşfedilmiştir. Üzerindeki buz son 400,000 yılın paleoklimatolojik kayıtlarını barındırsa da göl suyu 15 ila 25 milyon yıldır izole durumdadır.

<span class="mw-page-title-main">Güney Okyanusu</span> okyanus

Güney Okyanusu ya da Antarktika Okyanusu, bazı coğrafya ve çoğu hidrografi kaynaklarına göre Antarktika kıtasını çevreleyen su kütlesidir. Bu okyanus, dünyanın dördüncü büyük ve en son tanımlanmış okyanusudur.

<span class="mw-page-title-main">Terör Dağı (Antarktika)</span>

Terör Dağı, Antarktika'daki Ross Adası'nın doğu bölümünü oluşturan, büyük, bazalt yapılı ve sönmüş bir kalkan yanardağıdır. Terör Dağı, Ross Adası'nı oluşturan 4 yanardağ içinde, 30 km kadar batısında bulunan ve adanın tek etkin yanardağı olan Erebus'dan sonra ikinci büyük olandır.

<span class="mw-page-title-main">Buzul</span> büyük kar ve buz kütlesi

Buzul, dağ zirvelerinde yaz kış erimeyen ve yer çekiminin etkisiyle yer değiştiren büyük kar ve buz kütlesidir. Eğimli arazilerde yıllar boyunca biriken kar kütlesinin önce buzkar, sonra da buza dönüşmesiyle oluşur. Buzullar okyanuslardan sonra dünya üzerindeki ikinci büyük su deposu ve en büyük tatlı su deposudur, tatlı suyun % 98,5'ini oluştururlar. Hemen hemen her kıtada buzullara rastlanır. Dünya'nın belirli bölgeleri, bütün yıl erimeyen ve "buzul" adını alan buzlarla kaplıdır. Bunlar kutup bölgeleriyle yüksek dağların tepeleridir. Buzul oluşabilecek bölgenin deniz yüzeyinden yüksekliği, enlemin artmasıyla azalır. Ekvator yakınlarında 0° enlem çevresinde buzullara rastlamak için Runewenzorilerin 4.400 m yüksekliğine çıkmak gerekirken, Alplerde (45°) 2500 m'ye, Norveç'te (60°) 1500 m'ye çıkmak yeterlidir. Kutupta buzullara deniz yüzeyinde rastlanır.

<span class="mw-page-title-main">Ross Adası</span>

Ross Adası, Antarktika'nın Ross Denizi'nde, Victorialand sahili yakınında volkanik bir ada. Adayı 1841 yılında James Clark Ross keşfeder ve Robert Falcon Scott adaya onun adını verir. Adada Ross'un, gemileri HMS Erebus ve HMS Terror ile adlandırdığı, iki faal volkan Terör Dağı ve Erebus Dağı bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Beardmore Buzulu</span>

Beardmore Buzulu, Antarktika'da bulunan bir buzuldur. Adını William Beardmore'dan alır.

<span class="mw-page-title-main">Vadi</span> coğrafyada tepeler arasındaki alçak alan

Vadi ya da koyak, akarsuyun içinde aktığı, kaynaktan ağıza doğru sürekli inişi bulunan ve birkaç kilometre ile binlerce kilometre arasında olabilen coğrafi alandır. Kısaca vadi, iki dağın arasında zamanla oluşan çukurluktur. Vadiler, akarsuların yaptığı aşınmayla yanlamasına, derinlemesine gelişir. Genellikle dağ ya da tepelerle çevrelenirler.

<span class="mw-page-title-main">Euphausia crystallorophias</span>

Buz krili, Euphausiidae familyasından, Antarktika yakınlarındaki sularda yaşayan kril türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Graben</span>

Graben, Jeoloji graben kavramını paralel faylar ile çevrili depresif bloklar olarak tanımlamaktadır. Graben kelimesinin Almancadaki karşılığı hendek veya siper anlamına gelir. İç kuvvetlerden orojenez kırılma sonucu oluşmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Marie Byrd Toprakları</span>

Marie Byrd Toprakları, Antarktika'nın batısındaki topraklardır. Coğrafi olarak, batısında Ross Buz Sahanlığı ve Ross Denizi, doğusunda Ellsworth Toprakları ve Ronne Buz Sahanlığı, kuzeyinde Amundsen Denizi ve Pasifik Okyanusu bulunmaktadır. 158 ° batı ve 103 ° 24' batı boylamları arasında uzanır. Rockefeller Yaylası ve Eights Sahili arasındaki alanı da içeren bölge, 1928-1941 yılları arasında Amiral Richard E. Byrd liderliğinde düzenlenen seferlerde keşfedilmiştir. Amiral Byrd'ın 1929 yılında bölgenin kuzeybatısında kalan kısma eşinin adını vermiş olmasından dolayı bölgeye Marie Byrd Toprakları denilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Batı Antarktika</span>

Batı Antarktika ya da Küçük Antarktika, Antarktika kıtasının iki önemli bölgesinden biri, Antarktika Yarımadası dahil kıtanın batı yarıküresinde yer alan parçasıdır. Batı Antarktika buz tabakası ile kaplıdır. Doğu Antarktika'dan Transantarktik Dağları ile ayrılır. Bölge 100 yıldan uzun süredir Batı Antarktika olarak adlandırılmaktadır. 1902'de Balch 1905'te Otto Nordenskjöld ilk kez kullananlardır. Ancak asıl kullanım Uluslararası Jeofizik Yılı (1957-1958) sonrasındaki araştırmalarda iki bölgeye ayrılmasının yararlı olduğu düşüncesinin yaygınlaşmasından sonra 1962 yılında ABD Antarktika Adları Danışma Komitesi tarafından onaylanmasından sonra başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Batı Antarktika buz tabakası</span> Batı Antarktikayı kaplayan kıtasal buz tabakasının bir bölümü

Batı Antarktika buz tabakası, Transantarktik Dağları'nın batısında uzanan ve Batı Antarktika'yı kaplayan Antarktika kıtasal buz tabakasının bir bölümüdür.

<span class="mw-page-title-main">Ross Bölgesi</span> Yeni Zelandanın üzerinde hak iddia ettiği Antarktika bölgesi

Ross Bölgesi veya Ross Bağımlılığı, Antarktika'da bulunan ve Yeni Zelanda tarafından hak iddia edilen bir bölgedir. 160° doğu ile 150° batı meridyenleri ve 60° güney boylamı arasında kalan bölge olarak tanımlanır. Bölge ismini Ross Denizi'nin kâşifi Sir James Clark Ross'dan almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Buz sahanlığı</span> Bir buzulun bir buz tabakasından ayrıldığı ve kıyıdan okyanus yüzeyine yavaşça uzandığı zaman oluşan kalın, yüzen bir buz platformu

Buz sahanlığı, kıta sahanlığının üstünde yüzen kalınlığı 2 metreden kalın buz kütleleridir. Kalınlıkları genellikle 100 ile 1.000 metre arasındadır. Buz sahanlığı kırılıp (buzağılama) oldukça büyük buzullar meydana getirir. Buz sahanlıkları sadece Antarktika, Gronland, Kanada ve Rusya'da bulunur.

<span class="mw-page-title-main">McMurdo Boğazı</span>

McMurdo Boğazı, Antarktika'nın batısında bulunan bir boğazdır. Boğaz, Ross Denizi ile kuzeye, Haskell Boğazı üzerinden güneye Ross Buz Sahanlığı ile bağlanmaktadır. Büyük ölçüde McMurdo Buz Sahanlığı ile kaplı olup buz tıkanmış suları yaklaşık 55 kilometre uzunluğunda ve genişliğindedir ve Dünyanın en güneydeki su kütlesidir. Royal Society Dağları, batı kıyı şeridinde deniz seviyesinden 4.205 metreye yükselmektedir. Kutup kâşifleri için tarihi bir sıçrama noktası olan Ross Adası, doğu sınırını belirlemektedir. McMurdo Sound'un kıyı şeridinin yalnızca %10'undan azında buz bulunmamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Antarktika Buz Tabakası</span>

Antarktika Buz Tabakası, Dünya'nın iki kutup buz tabakasından birisi. Antarktika kıtasının yaklaşık %98'ini kaplamaktadır ve dünyadaki en büyük bütün buz kütlesidir. Yaklaşık 14 milyon kilometrekarelik bir alanı kaplar ve 26,5 milyon metreküp buz içerir. Bir kilometre küp buz yaklaşık bir metrik gigaton ağırlığındadır, yani buz tabakası 26.500.000 gigaton ağırlığındadır. Dünyadaki tüm tatlı suyun yaklaşık yüzde 61'i Antarktika buz tabakasında tutulur, bu da deniz seviyesinin yaklaşık 58 m yükselmesine eşittir. Doğu Antarktika'da buz tabakası büyük bir kara kütlesine dayanırken, Batı Antarktika'da yatak deniz seviyesinden 2.500 m'den daha fazla uzanabilir.

<span class="mw-page-title-main">Ellsworth Dağları</span>

Ellsworth Dağları, Antarktika'da Marie Byrd Toprakları'nda bulunan bir sıradağdır. Dağlar, Antarktika'daki en yüksek sıradağlardır ve Ronne Buz Sahanlığı'nın batı kenarında kuzeyden güneye doğru 360 km uzunluğunda ve 48 km genişliğinde bir dağ zinciri oluştururlar. En yüksek zirvesi ise Vinson Dağı'dır.

<span class="mw-page-title-main">Halley Araştırma İstasyonu</span> Antarktikada bulunan Birleşik Krallıka ait araştırma istasyonudur.

Halley Araştırma İstasyonu, Antarktika'da bulunan Birleşik Krallık'a ait araştırma istasyonudur. İstasyon, 15 Ocak 1956 tarihinde Dünya atmosferini incelemek amacıyla açılmış olup Brunt Buz Sahanlığı'nda yer almaktadır. Günümüz istasyon olan Halley VI ise 5 Şubat 2013'te açıldı.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Antarktika Buz Örtüsü</span>

Doğu Antarktika Buz Örtüsü, Antarktika'daki iki büyük buz tabakasından biridir ve tüm gezegendeki en büyüğüdür. Bu coğrafi oluşum, uzunlamasına olarak 45° batı ve 168° doğu boylamları arasında uzanır.