İçeriğe atla

Batı Anadolu kültürü

Batı Anadolu Uygarlığı - Erken Tunç Çağı devrinde, yani 3000-1200 yıl Milattan once Batı Anadolu sahili kültürü’nün şartlı adıdır. Şimdiye kadar batı kültürü zayıf anlaşılmıştır - özellikle Truva, Beycesultan, Limantepe gibi en önemli şehirler tanınır. Ayrıca küçük şehirler: Tepekule, Bayraklı (İzmir şehrinde olan şehirler), Panaztepe Gediz ve birçok başka şehirler de tanınır.

Tarih

Erken dönemde, Milattan once, (3 bin yıllarının 1. yarısında) batı kültürünün etkisi Makedonyaya ve Ege Denizi Adalarına dağıldı. Sonra batı medeniyyeti Orta Anadolu halkları (Hatto, sonra Hititler) etkisi altına düşüyor ve bununla beraber yavaş yavaş gerilmeğe düşüyor.

Arkeologlar bir yandan Beycesultan Sarayı, başka yandan daha sonra Girit sarayları arasındaki benzerlikleri kaydettiler.

İgor Diakonov ve Vladislav Ardzinba batı Anadolu halklarına şartlı olarak «doluviyskie» gibi lakap takıyorlar (çünkü en son olarak yerel halkı luviyskie diline geçti). «Doluviyskie» isimleri Orta Asyanın çiviyazılı ticaret levhalarında bulunuyor.

Hitit Krallığı zamanda batı şehirleri bir kez daha önemli bir rol oynayabilir, Hititler ile rekabet ediyor. Başlıca rakipleri ve ticaret ortakları arasında Hitit İmparatorluğu Assuwa Federasyonu adıyla geçiyor, onu Kral Tudhaliya IV mağlup etti (onun adı Asya kelimesinden meydana geliyor) ve daha sonra Luviya olarak bilinen Arzawa ülkenin adıyla geçiyor. Bu ülkelerin şehirleri arasında Taruisa ve / veya Vilusa (örneğin görünüşte Truva ve/veya İlion aynı), Milet, Lesvos veya Midilli Adası, vb adları geçiyor.

Yavaş yavaş Truva Savaşı yaklaştıkca batı şehirleri bir kez daha kıta Yunanistan etkisi altına düştü - bu süre akalar. Hitit yazıtlarda sözü edilen Hükümdar Vilusi Yunan adı Alaksandus (yani İskender) adını taşıyor. Homeros ve «iliade» de Parisi Truva kralının oğlu İskender adlandırıyor. Öte yandan, şehrin maddi kültürü tipikdir ve akalardan farklıdır.

Truva Savaşından sonra birçok batı şehirleri son derecede geriliyor. Onun halkı «Deniz halkları» gibi bilinir, toplu halde, ilk önce Mısıra ve sonra diğer Akdeniz ülkelerine taşınır. Deniz halkları ile birlikte denizin halkları ile muzaffer akaları da göç ediyorlar.

Hitit imparatorluk parçalanmasından sonra veya Küçük Asyanın daha önceki batı halkı Anadolu diline geçiyorlar: bunun nedeninden yeni halklar - Lidyalılar, Likyalılar, Karyalılar ve pek çok diğerleri meydana geliyor. Aynı zamanda, bu insanlar arasında bir sure bazı eski insanlar yaşamaya devam ediyor, söz gelimi Pelasglar.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Anadolu</span> Türkiye topraklarının büyük bölümünü oluşturan Batı Asya yarımadası

Anadolu, Anadolu Yarımadası veya coğrafi olarak Asya Kıtası'nın tüm özelliklerini içerdiğinden Küçük Asya, Asya kıtasının en batısında Karadeniz, Akdeniz ve Ege denizi arasında kalan yaklaşık 755.000 km²'lik bir alanı kaplayan dağlık bir yarımadadır.

<span class="mw-page-title-main">Troya</span> Anadolunun kuzeybatısında Homeros döneminden kalma antik kent

Truva, Kaz Dağı (İda) eteklerinde tarihî bir kenttir. Çanakkale il sınırları içinde, günümüzde Hisarlık olarak adlandırılan arkeolojik bölgede yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Hititler</span> Tunç Çağında Anadolu yarımadasının büyük çoğunluğunu egemenliği altına alan bir Hint-Avrupa kavmi

Hititler ya da Etiler, Tunç Çağı'nda Anadolu, Levant ve Kıbrıs'ta varlık göstermiş bir halk.

Marmaris yakınlarındaki antik kent.

<span class="mw-page-title-main">Tlos</span>

Tlos bugün Muğla'nın Seydikemer ilçesi yakınlarında yer alan kadim bir Likya kentiydi. Likya'nın en önemli yerleşimlerinden biri olan Tlos Antik Kenti, Fethiye İlçesi’nin yaklaşık 42 km doğusundaki Yaka Köyü sınırları içerisinde kalmaktadır. Bölgenin en yüksek dağları olan Akdağlar'ın (Kragos) sarp batı yamaçlarında başlayan antik yerleşim, Eşen Nehri'nin getirdiği alüvyonlarla oluşmuş vadi düzlüğüne kadar ulaşır. Ayrıca güneydeki Saklıkent Kanyonu ile kuzey yönde bulunan Kemer Beldesi antik kentin egemenlik sınırlarını çizer.

<span class="mw-page-title-main">Perge</span> Pamfilya bölgesine başkentlik yapmış antik kent

Perge, Antalya'nın 18 km doğusunda, Aksu ilçesi sınırları içinde bulunan, bir zamanlar Pamfilya Bölgesine başkentlik yapmış antik bir kenttir. Şehirdeki akropolisin Tunç Çağı döneminde kurulduğu düşünülmektedir. Helenistik dönem boyunca şehir eski dünya içerisindeki en zengin ve güzel şehirler arasında sayılmaktadır. Ayrıca Yunan matematikçi Pergeli Apollonius'un memleketidir. Perge, Hititler döneminde Parha olarak bilinmekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Eceabat</span> Çanakkale ilçesi

Eceabat, Çanakkale ilinin bir ilçesidir. Çanakkale Boğazı'nda sahil kenarında kurulu ilçenin eski adı Maydos'tur. Çanakkale Savaşı Eceabat sınırları içinde gerçekleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Fergana Vadisi</span>

Fergana Vadisi, Orta Asya'da Özbekistan'ın doğusunu, Kırgızistan'ın güneyini ve Tacikistan'ın kuzeyini kapsayan vadi.

<span class="mw-page-title-main">Miken uygarlığı</span> Antik Yunanistanda Tunç Çağının son evresinde yaşanan dönem

Miken uygarlığı, MÖ yaklaşık 1600-1100 yılları arasında Antik Yunanistan'da Tunç Çağı'nın son evresinde hüküm sürmüş olan uygarlıktır. Saray devletleri, şehir örgütlenmesi, yazı sistemi ve sanat eserleriyle Yunanistan'daki ilk gelişmiş uygarlıktır. Dönem özelliklerinin en belirgin gözlemlendiği Miken sitesi uygarlığa adını vermiştir. Bazı araştırmacılar, Miken Yunanistan'ını Hitit metinlerinde adı geçen Ahhiyava Ülkesi ve Homeros'un bahsettiği Akaları ile bir kabul etmekte olsalar da bu görüş tartışmalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Paflagonya</span> Anadolunun Orta Karadeniz kıyılarında yer alan tarihî-coğrafî bölge.

Paflagonya, Anadolu'nun, Karadeniz'in kıyısında, Pontus ve Bitinya arasında kalan eski bir bölgedir.

<span class="mw-page-title-main">Anadolu tarihi</span> Anadolu bölgesinin geçmişten günümüze tarihi

Anadolu tarihi, Batı Asya yarımadası Anadolu etrafında yerleşen birçok milleti, devleti ve uygarlığı kapsamaktadır. Ayrıca Latince adıdır. Asia Minor, ''Ön Asya'' olarak da isimlendirilir. Coğrafi olarak modern Türkiye'nin, batıda Ege Denizi'nden doğuda Ermenistan sınırındaki dağlara ve kuzeyde Karadeniz'den güneyde Akdeniz'e kadarki kısmını oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Likyalılar</span>

Likyalılar, Antik Çağda güneybatı Anadolu’daki Likya ülkesinin, günümüzde Teke Yarımadasına karşılık gelen bölgenin Antik Çağlardaki halkı.

<span class="mw-page-title-main">Luviler</span>

Luviler, Anadolu'da yaklaşık olarak M.Ö. 2300'e doğru ortaya çıkmış bir halktır. Benzersiz bir yerli hiyeroglif yazısı ve Mezopotamya'dan ithal edilmiş çivi yazısı ile yazılmış olan Anadolu dillerine mensup Luvice dilini konuştukları da bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Arzava</span>

Arzava, antik çağda Batı Anadolu’da Göller Bölgesi’nden Ege Denizi’ne uzanan kuşakta kurulmuş olan bir devlettir. Adının Ormanlar Yurdu anlamına geldiği ileri sürülmüştür Doğusunda Hitit Krallığı, kuzeyinde hakkında çok az bilgi bulunan Assuva federasyonu yer almaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Kommagene Krallığı</span>

Kommagene Krallığı, İrani Orontid Hanedanı'nın Helenleşmiş bir kolu tarafından yönetilen Greko-Pers krallığıdır. Partlar, Ermeniler ve Romalılar arasında tampon bir ülke olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">II. Muvatalli</span>

II. Muvatalli, yıllarında hüküm sürmüş ve Mısır kralı II. Ramses'le Kadeş Savaşı'nı yapmış olan Hitit kralıdır.

<span class="mw-page-title-main">Pamfilya</span> Anadolunun güneyinde var olmuş antik bölge

Pamfilya, Anadolu'nun güneyinde Aksu çayının doğusundan başlayarak Antalya ilinin doğusuna kapsayan antik Likya Birliği ve Kilikya arasında kalan bölgedir. Pamfilya, büyük ölçüde Hititler döneminde Tarhuntaşşa adıyla bilinen bölgeye denk düşmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Asya tarihi</span> Kıta Tarihi

Asya tarihi, Asya'nın çeşitli bölgelerinde, merkezi Avrasya bozkırlarındaki duruma bağlı olarak daha fazla veya daha az bağlama sahip Doğu Asya, Güney Asya ve Orta Doğu'nun tarihi olarak görülebilir.

Dor istilası, MÖ. 13 yüzyılın sonları ile MÖ. 12. yüzyılın başlarında Yunanistan’ın Dorlar tarafından dalgalar halinde istila edilmesidir. Dorlar’ın Yunanistan’a nereden geldikleri, dolayısıyla önceki yurtlarının neresi olduğu ve göç nedenleri halen bilinmemektedir. En olası görüş, Orta Avrupa’dan, muhtemelen günümüz Polonya’sından göçe başladıkları, burada Keltler’in, İliryalılar’ın, Daçyalılar’ın ve Traklar’ın komşuları oldukları yönündedir.

<span class="mw-page-title-main">Anadolu halkları</span>

Anadolu halkları veya tarih öncesi Antik Anadolulular, Hint Avrupa dil ailesinin, Anadolu dilleri grubunu konuşmuş, aynı zamanda, genel Hint-Avrupa halklarının ön köken evresi olan Proto Hint-Avrupa topluluğundan çok daha erken bir dönemde ayrılmış, arkaik bir Hint-Avrupa etno-dil grubu ve Küçük Asya coğrafyasının tarihsel Hint-Avrupa halkıydı.