İçeriğe atla

Batı'ya Yolculuk

Kitaba ait bir illüstrasyon

Batı'ya Yolculuk (Geleneksel Çince: 西遊記; Basitleştirilmiş Çince: 西游记; Hanyu Pinyin: Xīyóu-jì) Çin edebiyatının Dört Büyük Klasik Romanından biridir. Aslı 1590'larda, Ming Hanedanlığı döneminde, anonim bir şekilde yayımlanmıştır. Her ne kadar yazarının kimliğine dair doğrudan bir kanıt bulunmasa da 20. yüzyıldan bu yana yazarının Wú Chéng'ēn olduğu kabul edilir.

Hikâye sıklıkla sadece Maymun (Monkey) veya Maymun Kral (Monkey King) olarak da anılır. Bu başlık aslında Arthur Waley'in hazırlamış olduğu sadeleştirilmiş, popüler bir çevirinin adıydı. Waley'in çevirisi ayrıca Maymun Tanrının Serüvenleri (Adventures of the Monkey God), Maymun: [Bir] Çin Halk Romanı (Monkey: [A] Folk Novel of China); ve Maymun'un Serüvenleri (Adventures of the Monkey) isimleriyle de basılmıştır.

Roman Tang Hanedanlığı zamanında Budist rahibi Xuánzàng'ın Hindistan'a doğru sutra olarak anılan Budist dinî metinlerini edinebilmek için giriştiği hac yolculuğunun etrafında gelişen efsanelerin kurgusal bir anlatısıdır. Bodhisattva Guānyīn, Buda'dan aldığı emirle, bu görevi rahibe ve müridi görünümündeki üç koruyucusuna (Sūn Wùkōng, Zhū Bājiè ve Shā Wùjìng) ve bunlarla beraber Xuánzàng'ın bineği olarak görev alacak bir ejderha prense vermiştir. Bu dört karakter geçmiş günahlarının istiğfarı için rahibe yardım etmeyi kabul ederler.

Bazı bilim insanları kitabın döneminde dejenere Çin devletini hicvettiğini öne sürmüşlerdir. Eser, Çin folk dini, Çin mitolojisi ve değer sistemlerinden yoğun bir arka plana sahiptir ki Çin panteonunun Daoist ve Budist kökenli ilahları bugün hâlâ Çin folk dininin bir yansımasını sunmaktadırlar.

Romanın başarısının bir sebebi de çok yönlü olmasıdır: birinci sınıf bir macera hikâyesi olmasının yanı sıra ruhani ilham veren bir hikâyedir ve hacı grubunun Hindistan'a yolculuğu aydınlanmaya doğru yol alan birey için ortaya atılmış bir alegoridir.

Ana karakterler

Hikâyenin dört ana karakterini betimleyen bir görüntü.
  • Tripitaka veya Xuánzàng - Tang Hanedanlığı dönemi Budist rahibi. Bazı Budist dinî metinlerini Çin'e getirmek için Hindistan'a doğru bir hac yolculuğuna çıkar.
  • Maymun Kral (Maymunların İmparatoru) veya Sūn Wùkōng - Efsanevi kökene sahip bir maymun. Maymun klanının kralı olduktan sonra çeşitli serüvenler sonucu cennete kadar yükselir fakat burada birçok soruna yol açar. Bunun üzerine cezalandırılır. Xuánzàng hac yolculuğu sırasında ona rastlayıp da onu müridi olarak kabul edince kurtarılır.
  • Domuz veya Zhū Bājiè ("Sekiz Yasağın Domuzu") - Eskiden bâki olan fakat yaptığı bir hata sonucu ölümsüzlüğü alınarak cezalandıran figür. Bununla birlikte bir ölümlü olarak tekrar doğuşu sırasında insan yerine, oluşan bir hata sonucu, yarı insan yarı domuz olarak doğar.
  • Keşiş Kum veya Shā Wùjìng - Bir zamanlar cennette yaşayan fakat yaptığı bir hata sonucu korkunç bir canavara dönüştürülerek dünyaya gönderilen figür.

Kaynakça ve notlar

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Batı'ya Yolculuk ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Zen</span> aydınlanmacı bir yaşam felsefesi

Zen, kökeni Hindistan'daki Dhyana (ध्यान) okuluna kadar uzanan bir Mahāyāna Budist okulunun Japoncadaki ismidir. Hindistan'dan Çin'e geçen okul, burada Ch'an (禪) olarak ismini duyurmuştur. Tang Hanedanlığı döneminde Çin'de belli başlı Budist okullar arasına giren Ch'an, Çin'den Kore, Vietnam ve Japonya'ya yayılmıştır. 20. yüzyılda Batı'da tanınmaya başlanan bu okul, İngilizce ve diğer Batı dillerine Zen ya da Zen Budizm ismiyle girmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Vahşi Kaz Pagodası</span>

Büyük Vahşi Kaz Pagodası veya Dev Vahşi Kaz Pagodası, Çin Xi'an'ın güneyinde yer alır. Pagoda 652 yılında Tang Hanedanlığı zamanında yapılmıştır ve o tarihlerde beş katı vardı. Pagoda Çin'e rahip Xuanzang tarafından Hindistan'dan getirilen Budist sutraları ve heykelcikleri saklamak için yapılmıştı.

<span class="mw-page-title-main">Zheng He</span> Çinli denizci, amiral ve kâşif

Zheng He (1371-1433) ünlü Çinli denizci, amiral ve kâşif.

<span class="mw-page-title-main">Kaşgar</span> Doğu Türkistanda bir şehir

Kaşgar, Çin'de Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin batısında yer alan tarihi bir vaha şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Konfüçyüsçülük</span> Çin merkezli etik ve felsefi sistemi

Konfüçyüsçülük, Ruizm veya Ru klasisizmi olarak da bilinir, antik Çin'de ortaya çıkan bir düşünce ve davranış sistemidir ve çeşitli şekillerde bir gelenek, felsefe, din, hükûmet teorisi veya yaşam biçimi olarak tanımlanır. Konfüçyüsçülük, Çin filozofu Konfüçyüs'ün öğretilerinden, daha sonra Yüz Düşünce Okulu dönemi olarak anılacak bir dönemde gelişti.

Neokonfüçyüsçülük, Song Hânedanlığı zamânında oluşup kökeni Konfüçyüsçülük'te olan, fakat aynı zamanda Daoizm ve Budizm'den de etkilenmiş dînî ve felsefî bir akımdır. Neokonfüçyüsçülük, Song Hânedanlığı kurulduğundan beri Çin'e hâkim olmuş en etkin düşünsel akımlardan biridir. Çincede bu kavram, bu şekliyle mevcut değildir. Onun yerine Songxue, Lixue veyâ Xinli Xue diye bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Xuan Zang</span>

Xuanzang veya Xuan Zang, Erken Tang döneminden tanınmış bir Çinli Budist rahip, bilgin, gezgin ve çevirmen. Bu dönemde Hindistan ile Çin arasındaki etkileşime olumlu katkıları olmuştur. Birçok metinde ismine rastlanan Xuanzang ayrıca tanınmış Çin klasik romanı Batı'ya Yolculuk'ta da kurgusal bir figür olarak konu edilir ve romanın hikâyesinin başrolünü oynar.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Vey</span> Kuzey Çinde kurulmuş bir Türk devleti

Vey veya başka tarihsel kaynaklara göre
Kuzey Vey
Toba Vey
Yuan Vey olarak da bilinir. Hanedanlık, Siyenpiler'in Toba (Tabgaç) klanı tarafından kuruldu. Kuzey ve Güney hanedanları döneminde 386'dan 535'e kadar Kuzey Çin'i yöneten ilk hanedandır. "Siyasi kargaşa ve yoğun sosyal ve kültürel değişim çağının bir parçası" olarak tanımlanan Kuzey Vey hanedanı, özellikle 439'da Kuzey Çin'i birleştirmesi, kaotik On Altı Krallık dönemini sona erdirmesi ve 485'teki reformlarla kırsal alan üzerindeki emperyal kontrolü güçlendirmesiyle dikkat çekmektedir. Kuzey Vey, kendilerini Çin kültürünün gerçek savunucuları olarak gören Güney hanedanlarının yazarları tarafından "Örgülü Barbarlar" olarak anılıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Huiler</span> Çinde etnik bir grup

Huiler,, Çin Halk Cumhuriyeti'nin 56 resmî etnik grubundan biri olan bir etno-dinî topluluktur. Huiler, dil ve fiziksel yapı açısından Han ulusu ile aynı olup İslam dinine bağlıdırlar. Dilleri Çince olan Huilerin dinî kelime hazinelerinde geniş kapsamlı Arapça, Farsça ve Türkçe kökenli kelimeler de mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Suyab</span>

Suyab, tarihi İpek Yolunda Kırgızistan başkenti Bişkek'in 60 km kuzeydoğusunda ve Tokmok'ın 6 km güneydoğusunda, Çuy Vadisinde konumlanan tarihi bir şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Sun Wukong</span>

Sun Wukong (geleneksel Çin yazısı: Geleneksel Çince: 孫悟空, basitleştirilmiş Çin yazısı: Basitleştirilmiş Çince: 孙悟空; pinyin: Sūn Wùkōng;Wade-Giles:Sun1 Wu4-k'ung1), Batı'da Maymun Kral adıyla da bilinir. Çin edebiyatında dört büyük eserden biri olarak kabul edilen Batı'ya Yolculuk adlı romanın ana karakterlerinden biridir. Romanda Budist sutraları getirmek için Hindistan'a giden rahip Xuan Zang'a eşlik eden ve tehlikelerden koruyan, olağanüstü dövüş yeteneklerine sahip bir karakterdir.

<span class="mw-page-title-main">Şingon Budizmi</span> Japonyada budizm ekolü

Şingon Budizmi Japonya'da önemli Budist okullardan biridir; "Japon ezoterik Budizmi" olarak da adlandırılır. Günümüzde Tibet Budizmi ile birlikte Vajrayana Budizminin önemli kollarından birini oluşturur. Şingon kelimesi oluşturan kanjiler, Çincede "zhen yan" şeklinde okunur ve mantra anlamında kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Karahoca</span> Çinde şehir

Karahoca ya da Karahoço Çin Halk Cumhuriyeti'nin Sincan Uygur Özerk Bölgesi'de Turfan'nın 30 kilometre güneydoğusunda İpek Yolu üzerinde tarihi bir vaha şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Yanan Dağlar</span>

Yanan Dağlar, Çin'in doğu Sincan Uygur Özerk Bölgesinde Tanrı Dağlarının silsilesinde bir çorak, aşınmış, kırmızı kumtaşlı tepelerdir. Kumtaşları, başlıca kum tanesi büyüklüğünde minerallerden ya da kayaların parçalanarak ufalanmasından tortul kayaçlar oluşturmuştur.

Çoğu dinler etik unsûru, genelde iddia edilen doğaüstü vahiye veya irşada dayandırılır. Felsefenin önemli kollarından biri olan etik, doğru davranışın ne ve iyi hayâtın nasıl olması gerektiğini konu edinir. Genelde anlaşıldığı üzere iyiyle kötüyü ayırt etmekten daha geniş kapsamlıdır. Etiğin önemli konularından biri "iyi yaşam", yaşamaya değen, insanı tatmîn eden hayattır. Bu konu birçok filozofça ahlâkı yaşamaktan daha önemlidir.

Tang'ın Batı Göktürk Kağanlığı'nı ele geçirmesi veya Çincede bilinen adıyla Batı Tujue'nin fethi, Tang Hanedanlığı generallerinden Su Dingfang komutasındaki Çin ordusunun Batı Göktürk Kağanı İl-Kullıg İşbara Kağan üzerine yürüdüğü askerî sefere verilen addır. Tang'ın Batı Türklerine seferleri, Batı Türklerinin Tarım Havzası'ndaki müttefiki olan Karahoca'nın 640'ta Tang ordusu tarafından işgaliyle başlamıştır. Tang Hanedanlığı himayesini kabul eden birçok vaha devletçiği, Tang'ın askerî emellerinden kuşkuya düşerek, 7. yüzyılın ikinci çeyreğinden itibaren Tang yerine Batı Göktürk Kağanlığı'na bağlılığını bildirmiştir. Karahoca'dan sonra Orta Asya'daki yayılmacı siyasetini sürdüren Tang Çini, 644'te Karaşehir Seferi ile Karaşehir Krallığı'na, 648'de ise Kuçar Seferi ile Kuçar Krallığı'nı topraklarına katmıştır. Su Dingfang komutasında Batı Göktürklerin üzerine gönderilen ana ordu; Dingfang tarafından Türk kökenli komutanlar Böri Şad ve Bağa Şad yönetiminde iki kol orduya ayrılmıştır. Ayrıca, Tang ordusu; Sir-Tarduşlara karşı Uygurların başlattığı isyana Tang'ın destek vermesinin ardından kendisiyle müttefik olan Uygurların atlı birliklerini de takviye olarak Büyük Tang Ordusu'na kabul etmiştir. Tang ordusu ile İşbara Kullug arasında yapılan İrtiş Nehri Savaşı'nı kaybeden Batı Göktürkler; bölgedeki egemenliklerini de kaybetmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Çin tarihi</span> ulusal tarih

Çin tarihi, yazılı kaynaklara göre 3500 yıldan fazla geriye uzanmakta olup yazılı Çin tarihi ise MÖ 1500'lerde Shang Hanedanı döneminden başlamaktadır. Çin binlerce yıllık tarihi ile dünyanın en eski medeniyetlerinden biri ve uygarlığın beşiği olarak kabul edilmektedir. Çin uzun tarihi boyunca değişimli olarak birleşik bir devlet olarak veya birçok devlet halinde parçalanmış olarak varlığını sürdürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Batı Bölgeleri</span>

Batı Bölgeleri, Çin tarih kayıtlarında M.Ö. 3. yüzyıldan MS 8. yüzyıla kadar Yumen Geçidi'nin batısında, çoğunlukla Orta Asya ve bazen daha genel olarak Çin'in batısında kalan diğer bölgeler için kullanılan tarihsel bir addır.

Doraemon: Nobita'nın Batıya Paralel Ziyaretinin Kaydı 12 Mart 1988 tarihinde Japonya'da gösterime giren 9. Doraemon filmidir. 16. yüzyıldan kalma Batı'ya Yolculuk romanına dayanmaktadır. ve son Şova Dönemi Doraemon'udur.

Taiyuan Wang Klanı, Han ve Tang hanedanlıkları arasında önem kazanmış, günümüz Shanxi eyaletindeki Taiyuan merkezli bir Çin klanıydı.