İçeriğe atla

Basutoland

Basutoland
Basutoland
Basutoland
1884
-1966
Basutoland bayrağı
(Gayriresmî bayrak)
{{{arma_açıklaması}}}
Arma
Millî marş
God Save the Queen
BaşkentMaseru
Yaygın dil(ler)İngilizce, Sesotho
Tarihçe 
• Kuruluşu
1884
• Himaye
1843
• Kraliyet Kolonisi
1884
• İsim değişikliği
1965
• Bağımsızlık
1966
• Dağılışı
1966
Öncüller		Ardıllar
Cape Kolonisi
Lesotho

Basutoland, Afrika kıtasının güneyinde Büyük Britanya'nın 1868 yılından itibaren himaye bölgesi olarak bulunduğu, 1884 yılından itibaren de direkt olarak Kraliyete bağlı koloni bölgesi olarak ilan ettiği ülke. Günümüzde aynı sınırlar içerisinde Lesotho bulunmaktadır.

1830'lu yıllardan itibaren Boer halklarının Birleşik Krallık'ın Afrika'nın güneyini Cape Kolonisi olarak ilhak etmesi neticesinde yeni bir yurt arayışı içerisine girmesi ile başlayan ve kuzeye ilerleyişlerini içeren Büyük Göç esnasında, Vaal nehrinin geçilmesi ile karşı karşıya geldikleri Bantu toplulukları ile mücadeleye girmişlerdir. Yeni kurulan Boer Cumhuriyetleri'nden biri olan Özgür Orange Devleti'ne bağlı birliklerin Bantu şefi olan ve Bantuların önderi anlamına gelen morena unvanına sahip Moshoeshoe'nun hakimiyeti altındaki toprakların iç kısımlarına girmesi sonucunda Moshoeshoe Britanya'dan yardım ve koruma talep etmiş, bu talep neticesinde 1843 yılında Moshoeshoe ile Britanya Cape Kolonisi yönetim arasında koruma anlaşması imzalanmıştır. Ancak bu anlaşma Britanya'nın diğer Boer Cumhuriyetleri ile olan ilişkilerinde sorun oluşturduğu gerekçesiyle 1859 yılında iptal edilmiştir. 1865 yılında gerçekleştirilen yeni bir saldırıda batı bölgelerinde kalan verimli topraklara sahip yüksek yaylara sahip alanlarının Özgür Oranje Devleti himayesi altına girmesini engelleyemeyen Moshoeshoe, tüm egemenliklerini yitirmek üzere oldukları bir durumda, bölgenin hakimiyetini tamamen Boerlere vermek istemeyen Britanya yardımı ile topraklarını korumayı başarmıştır. Bu yardım sonrası 1868 yılında Büyük Britanya bölgeyi Basutoland adı ile Britanya kolonisi olarak ilan etmiştir. Her ne kadar Britanya kolonisi olsa da Moshoeshoe diplomasi zaferi elde ederek bölgesini özerk bir konumda tutmayı başarmıştır. Moshoeshoe'nin ölümünden bir yıl sonra, 1870 yılında Basutoland özerkliğini kaybederek Cape Kolonisi'nin bir bölgesi haline getirilmiştir.

Yeni liderleri I.Letsie önderliğinde Cape Kolonisi parlamentosunda temsilci hakkı tanınmayan Basotho halkı Britanyalılara karşı ayaklanmıştır. Yaşanan bu gelişmeler üzerine Basotholularda bulunan ateşli silahlara el konulmuş ve kullanımına yasak getirilmiştir. 1879 yılında topluluk lideri Moorosi'nin başlattığı ayaklanma ile 1880 ile 1881 yılları arasında gerçekleştirilen Basotho Silah Savaşı (İng: Basuto Gun War) Britanya Cape Kolonisi için finansal açıdan sıkıntılar yaratmış, yaşanan bu durumlar neticesinde Basotholand 1884 yılı itibarıyla direkt olarak kraliyete bağlanarak kraliyet kolonisi haline getirilmiştir.[1]

1910 yılında Güney Afrika Birliği'nin kurulması ile bu birliğe dahil olmayı tıpkı Bechuanaland (günümüzde Botsvana) ve Esvatini gibi kabul etmeyen Basutoland, ilerleyen yıllarda kentleşme ve daha iyi eğitim hizmetleri nedeniyle kraliyet sarayının etkisinin azalmasına neden olmuştur. II.Dünya Savaşı sırasında birkaç bin Basutoland askerlerinin müttefikler ordusunda yer alması ve bunun sonucunda artan bağımsızlık talepleri Basotho Congress Party (BCP) ve Basotho National Party (BNP) gibi bağımsızlık hareketlerinin oluşmasına neden olmuştur. 1959 yılında atılan ilk koloni anayasası imzası sonrası 1960 yılında II.Moshoeshoe'nun taç giyme yılında gerçekleştirilen ilk özgür seçimler gerçekleştirilmiştir. 1965 yılında gerçekleştirilen ve BNP'nin zafer ile ayrılıp Sekhonyana Nehemia Maseribane'nin başbakan olarak seçildiği bağımsız ve özgür seçimlerden kısa bir süre sonra Maseribane'nin görevden ayrılması ile bu makama Leabua Jonathan gelmiştir. Gerçekleştirilen seçimlerden bir yıl sonra Jonathan önderliğindeki BNP ülkeyi Lesotho ile bağımsızlığına kavuşturmuştur. Ülkenin yönetim şekli olarak parlamenter monarşi belirlenmiş ve bağımsız ülkenin ilk başbakanı Jonathan olmuştur.

Ülkenin bağımsızlığına kavuşması neticesinde Basutoland koloni bölgesinin varlığı da resmen sona erdirilmiştir.

Kaynakça

  1. ^ "Britanya Kraliyet Kolonisi Basotholand". 18 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2016. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Güney Afrika Cumhuriyeti</span> Güney Afrikada bir ülke

Güney Afrika Cumhuriyeti ya da daha yaygın kullanımı ile Güney Afrika, Afrika kıtasının güneyinde yer alan bir ülkedir. Ülkenin sınır komşularını Namibya, Botsvana, Zimbabve, Mozambik ve Esvatini oluştururken ülkenin güneydoğusunda Hint Okyanusu, güney ve güneybatısında Atlas Okyanusu bulunmaktadır. Bu ülkelerin haricinde Lesotho'da da tamamen Güney Afrika Cumhuriyeti toprakları içinde yer alan bir ülke olarak Güney Afrika ile tüm sınırlarını paylaşmaktadır. Güney Afrika'da yürütme başkenti Pretoria, yasama başkenti Cape Town, yargı başkenti Bloemfontein olmak üzere üç başkent bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Lesotho</span> Afrikada bir ülke

Lesotho ya da resmî adı ile Lesotho Krallığı, Afrika kıtasının güneyinde yer alan bir ülkedir. Ülke topraklarının tamamı Güney Afrika Cumhuriyeti toprakları ile çevrilidir. 1868 yılından Birleşik Krallık'tan bağımsızlığın kazanıldığı 1966 yılına kadar Basutoland olarak adlandırılan ve parlamenter monarşi ile yönetilen ülkenin başkenti Maseru'dur.

<span class="mw-page-title-main">Güney Afrika Birliği</span> Birlik

Güney Afrika Birliği, Afrika kıtasının güneyinde Britanya İmparatorluğu'na bağlı sömürge bölgeleri olan Cape Kolonisi, Natal Kolonisi, Transvaal Kolonisi ve Oranj Nehri Kolonisi bölgelerinin birleştirilmesi ile meydana gelen ve varlığını 1910–1961 yılları arasında sürdüren ülke. Ülke 1961 yılında ardılı olan ve günümüzde de varlığını sürdüren Güney Afrika Cumhuriyeti'nin kurulması ile varlığını sonlandırmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Maseru</span> Lesothonun başkenti

Maseru, Afrika ülkesi Lesotho'nun başkenti. Şehir, 1869'da Britanyalılar tarafından kurulmuştur. 230.000 nüfusu vardır. Güney Afrika sınırında yer alır. Lesotho'nun en büyük şehridir. Şehrin uluslararası havaalalanı ve ulusal stadyumu vardır. Etrafı fazla yüksek olmayan dağlarla çevrilidir. Bozkır bitki örtüsü hakimdir. İklimi kışları soğuk, yazları kurak ve sıcak geçmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Cape Kolonisi</span> Hollandanın Güney Afrikadaki ilk göçmen kolonisi

Cape Kolonisi, Hollanda'nın Güney Afrika'daki ilk göçmen kolonisi, daha sonra Birleşik Krallık egemenliğine geçmiştir. Merkezi bugünkü Cape Town'du.

<span class="mw-page-title-main">Özgür Orange Devleti</span> 1854-1902 tarihleri arasında bağımsız olan Boer devleti

Özgür Orange Devleti, Afrika kıtasının güneyinde Boer halkı (Afrikaner) tarafından kurulan Boer cumhuriyetlerinden bir tanesi olarak 1854 ile 1902 yılları arasında var olan devlet.

<span class="mw-page-title-main">Natal Kolonisi</span> Afrika kıtasının güneyinde 1843 ile 1910 yılları arasında Büyük Britanya idaresinde kurulan sömürge bölgesi

Natal Kolonisi, Afrika kıtasının güneyinde 1843 ile 1910 yılları arasında Büyük Britanya idaresinde kurulan sömürge bölgesi.

<span class="mw-page-title-main">Voortrekker</span>

Voortrekker, Afrika kıtasının güneyinde günümüzde Güney Afrika Cumhuriyeti sınırları içerisinde yer alan Burun bölgesinde yeni yerleşim yeri edinebilmek adına Büyük Göç öncesi kuzeydoğuya göç eden öncü Afrikaner (Boerler) grubuna verilen ad.

Boer Cumhuriyetleri, Afrika kıtasının güneyinde günümüzde Güney Afrika Cumhuriyeti sınırları içerisinde kalan bölgelerde 18. yüzyıl sonu ile 19. yüzyılda Afrikanerler (Boerler) tarafından kurulan ülkelerin tamamına verilen ad. Bu cumhuriyetlerin birçoğu kısa ömürlü olmuş, sadece Transvaal Cumhuriyeti ile Özgür Orange Devleti elli yılı aşkın bir süre varlıklarını sürdürebilmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Lesotho kralları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Lesotho kralı, Afrika ülkesi Lesotho'nun bağımsızlığını kazandığı 1966 yılından bu yana ülkenin en üst makamında yer alan kişilere verilen unvandır. Ülkeyi bağımsızlığını kazandığı 1966 yılına kadar Basutoland 'ı Paramount Chiefs unvanı ile yöneten krallar, bağımsızlık sonrası kral unvanı ile Lesotho'yu yönetmişlerdir. Kralın tahta çıktığında belli bir yaşın altında olduğu dönemlerde ülkeyi kralların anneleri kral naibi olarak yönetmiştir. Ülkede kral morena unvanı ile ülkeyi yönetmektedir. Ülkede bu görevde bulunan kişilerin listesi şu şekildedir:

Lesotho başbakanı, Afrika kıtası ülkesi Lesotho'nun bağımsızlığını kazandığı 1966 yılından sonra hükûmetin başında yer alan kişi olarak bu makama getirilen kişiye verilen unvandır. Söz konusu makam ülkenin Basutoland ismi ile Birleşik Krallık'a bağlı bir bölge olduğu 1965 yılında oluşturulmuştur.

Sekhonyana Nehemia Maseribane Lesotholu siyasetçi. Maseribane, Afrika ülkesi Lesotho'nun henüz Basutoland adı ile Birleşik Krallık koloni bölgesi iken ülkenin ilk başbakanı olarak 1965 yılında kısa bir süre başbakanlık makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Leabua Jonathan</span> Lesotho başbakanı (1965-1986)

Leabua Jonathan, Lesotholu siyasetçidir. Jonathan, Afrika ülkesi Lesotho'nun henüz Basutoland adı ile Birleşik Krallık koloni bölgesi iken ülkenin ikinci başbakanı olarak makama seçilmiş, bu görevi ülkesinin Lesotho ismi ile bağımsızlığını kazanması esnasında da sürdürmüştür. Jonathan 1986 yılında kendisine karşı gerçekleştirilen askerî darbe ile görevden uzaklaştırılmıştır.

Justin Metsing Lekhanya, Lesotholu asker ve siyasetçidir. Lekhanya, Afrika ülkesi Lesotho'da 1986 ile 1991 yılları arasında askeri konsey başkanı olarak başbakanlık makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">II. Moshoeshoe</span> Lesotho kralı (1966-1990 ve 1995-1996)

II. Moshoeshoe, Lesotholu hükûmdardır. II. Moshoeshoe, Afrika ülkesi Lesotho'da 1966-1990 ve 1995-1996 yılları arasında Lesotho kralı olarak tahta çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sotholar</span>

Sotholar, Bantu etnik grubunun bir kolu olarak Afrika kıtasının güneyinde yer alan dağlık alanlarda yaşayan ve 19.yüzyılın ilk yarısında oluşan halk.

<span class="mw-page-title-main">Britanya Mauritiusu</span> 1810 ile 1968 yılları arasında Büyük Britanya Kraliyet kolonisi olarak Büyük Britanya tarafından yönetilen koloni bölgesi

Britanya Mauritiusu, 1810 ile 1968 yılları arasında Büyük Britanya Kraliyet kolonisi olarak Büyük Britanya tarafından yönetilen koloni bölgesi.

<span class="mw-page-title-main">Nijerya Kolonisi ve Protektorası</span> Afrika kıtasının batısında 1914 ile 1960 yılları arasında Büyük Britanya tarafından koloni bölgesi olarak yönetilen bölge

Nijerya Kolonisi ve Protektorası, Afrika kıtasının batısında 1914 ile 1960 yılları arasında Büyük Britanya tarafından koloni bölgesi olarak yönetilen bölge.

<span class="mw-page-title-main">Britanya Seylanı</span> günümüzde Asya kıtasına bağlı bir ada konumunda Sri Lankada 1815 ile 1948 yılları arasında kurulu olan Büyük Britanya koloni bölgesi

Britanya Seylanı, günümüzde Asya kıtasına bağlı bir ada konumunda Sri Lanka'da 1815 ile 1948 yılları arasında kurulu olan Büyük Britanya koloni bölgesi.

<span class="mw-page-title-main">Ntsu Mokhehle</span>

Ntsu Mokhehle, Lesotholu asker ve siyasetçi. Mokhehle, Afrika ülkesi Lesotho'da 1993-1994 ve 1994-1998 yılları arasında olmak üzere iki farklı dönem başbakanlık makamında bulunmuştur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.