Vilâyet, 1864 yılında Teşkil-i Vilayet Nizamnamesi ile tanımlanan birinci dereceden bir yönetim birimidir. 19 ve 20. yüzyıllarda önce Osmanlı Devleti, ardından 1960'a kadar Türkiye Cumhuriyeti'nde, bir valinin yönetimi altındaki birimdir. Bugün Türkiye'de vilayet, il anlamında kullanılır.
Osmanlı İmparatorluğu, çeşitli yönetim bölümlerine ayrılmıştır. Bu yönetim bölümleri devlet teşkilatının bir parçasıdır. Devletin topraklarının büyümesi ile kurulan eyalet sistemi, 1864 yılında Sultan Abdülaziz zamanında yerini vilayet sistemine bırakmıştır.
Karaman Eyaleti veya Karaman Beylerbeyliği, 1397-1402 ve 1470'te Konya merkez olmak üzere kurulan Osmanlı Devleti eyaleti. Eyaletin merkezi 1522-1562 arası Kayseri olmuştur.
İstanbul Eyaleti veya İstanbul Beylerbeyliği, 1453'te kurulan Osmanlı Devleti eyaleti. Doğrudan sadrazamın yönetiminde olup beylerbeyi ve sancak yapılanması mevcut değildi. Bugünkü İstanbul'u kapsar. 1864 yılında kabul edilen Teşkil-i Vilâyet Nizamnâmesi ile İstanbul Eyaleti kaldırılmış yerine İstanbul Vilayeti kurulmuştur.
Trablusgarp Vilayeti, 1864 yılında gerçekleşen yönetim reformu sonucu Trablusgarp Eyaleti yerine kurulan Osmanlı vilayetidir.
Aydın Eyaleti veya Aydın Beylerbeyliği, 1827-1841 yılları arası Anadolu Eyaleti'nin kaldırılmasıyla kurulmuş kısa süreli Osmanlı Devleti eyaletidir.
Adana Eyaleti veya Adana Beylerbeyliği, Osmanlı Devleti eyaletidir. 1608 yılında Adana civarında kurulmuştur.
Bosna Eyaleti veya Bosna Beylerbeyliği, Osmanlı İmparatorluğu eyaletidir. Bosna Eyaleti bugünkü Bosna-Hersek topraklarının tamamı ve Hırvatistan, Sırbistan, Karadağ topraklarının bir kısmı üzerinde kurulmuştur.
Lahsa Eyaleti, 1551-1663 ve 1871-1913 tarihleri arasında Osmanlı Devleti'ne bağlı eyalet. Bugünkü Kuveyt'ten yine bugünkü Katar topraklarına kadarki bölgeyi kapsar. Osmanlı döneminde merkezi Katif kenti olmuştur. Lahsa adı, Bölgenin Arapça adı al-Hasa'dan bozmadır.
Basra Vilayeti 1884 yılında kurulan Osmanlı Devleti vilayeti. Vilayetin merkezi Basra'ydı.
Bağdat Vilayeti, 1864 yılında çıkarılan Teşkil-i Vilâyet Nizamnâmesi ile ortadan kaldırılan eyalet sistemi nedeniyle, aynı topraklardaki Bağdat Eyaleti yerine kurulan Osmanlı Devleti vilayetidir. Vilayetin merkezi Bağdat'tır.
Selanik Vilayeti (1864–1913), bir Osmanlı vilayeti. 1864'te kabul edilen Teşkil-i Vilâyet Nizamnâmesi ile Selanik Eyaleti kaldırılmış ve vilayet kurulmuştur. 1913'te Birinci Balkan Savaşı sırasında Osmanlı egemenliğinden çıkmış ve Yunanistan Krallığı'nın egemenliğine girmiştir.
Osmanlı eyaletleri ve Osmanlı beylerbeylikleri listesi, Osmanlı Devleti'ndeki tarihsel eyaletlerin bir dizelgesidir. Osmanlı Devleti'nde 250'den çok eyalet, 5 tane özerk bölge vardır. 1864'te kabul edilen Teşkil-i Vilayet Nizamnamesi ile tüm eyaletler vilayete çevrilmiştir.
Konya Vilayeti, bir Osmanlı vilayeti. 1864'te kabul Teşkili Vilayet nizamnamesiyle Karaman Eyaletinin kaldırılmasıyla kurulmuştur. Vilayet, 1919 ile 1921 yılları arasında Konya, Antalya, Isparta ve Burdur bir İtilaf Devleti olan İtalya'nın işgaline uğramıştır. 1923'te Konya Vilayeti, Niğde, Konya, Burdur, Antalya, Isparta ve Karaman olarak 5 şehre ayrılmıştır.
Yanya Vilayeti, 1864 yılında kabul edilen Teşkili vilayet nizammamesiyle Yanya Eyaleti'nin kaldırılmasından sonra kurulan Osmanlı vilayeti. 1881 yılında Teselya Sancağının Yunanistan'a verilmesiyle sancakların sayısı dörde düştü. Balkan savaşları ile Osmanlı Devletinin elinden çıktı.
Van Eyaleti ya da Van Beylerbeyliği, 1548 yılında kurulan Osmanlı eyaleti. Eyaletin merkezi Van'dır. 19. yüzyılda 9.616 milkare (24.910 km2).'dir.
Teşkil-i Vilayet Nizamnamesi 8 Ekim 1864 yılında Abdülaziz tarafından kabul edilen nizamname. Nizamname uyarınca bütün eyaletler vilayet olmuştur.
- Bununla Vidin Eyaleti, Niş ve Özü eyaleti birleştirilmesiyle Tuna Vilayeti kurulmuştur.
- Bununla Karaman Eyaletinin adı değiştirilip Konya Vilayeti olmuştur.
- Bununla Sidon Eyaleti, Şam Vilayeti'ne katılmıştır.
- Musul Eyaleti yerine Musul Vilayeti kurulmuştur.
- Bağdat Eyaleti yerine Bağdat Vilayeti kurulmuştur.
- Basra Eyaleti yerine Basra Vilayeti kurulmuştur.
- Şam Eyaleti yerine Şam Vilayeti kurulmuştur.
- Manastır Eyaleti yerine Manastır Vilayeti kurulmuştur.
- İşkodra Sancağı, Manastır Eyaletinden ayrılıp bağımsız vilayet olmuştur.
- Bosna Eyaleti yerine Bosna Vilayeti kurulmuştur.
Osmanlı Irak'ı, bölgenin Osmanlı İmparatorluğu tarafından yönetildiği Irak tarihinin bir dönemini ifade eder. Reformlardan önce (1534-1704), Irak dört eyalete (il) bölündü:
- Bağdat Eyaleti
- Şehrizor Eyaleti
- Basra Eyaleti
- Musul Eyaleti
Tuna Vilayeti 1864 yılında kurulan Osmanlı Imparatorluğu'nun bir vilayeti. 1864 yılında kurulmuştur. 19. yüzyılın sonlarında 34.120 mil karelik bir alana sahipti. Vilayet, Silistre Eyaleti'nin Tuna Nehri boyunca uzanan kuzey kesimlerinden ve Niş, Vidin ve Silistre gözlerinden oluşturuldu.
İngiliz-Kuveyt 1899 Anlaşması, Britanya İmparatorluğu ile Kuveyt Şeyhliği arasında 23 Ocak 1899 tarihinde imzalanan gizli bir anlaşmadır. Anlaşma hükümlerine göre İngiltere, yabancı güçlerin Şeyhliğe erişimini kısıtlama ve iç işlerini düzenleme karşılığında Kuveyt'in toprak bütünlüğünü korumayı taahhüt etti.
