İçeriğe atla

Basmacı Abdi Efendi

Başlığın diğer anlamları için Abdi Efendi sayfasına bakınız.

Abdi Efendi (1797; Davutpaşa, İstanbul - 1851), III. Selim dönemi Klasik Türk musikisi bestekârlarındandır. Babası kadı idi. Küçük yaşta babası ölünce bir basmacı dükkânında çalışmaya başladı. Bu yüzden "Basmacı" adıyla tanındı. Bazı kaynaklarda babasının kadı olduğu bilinmediğinden yanlış olarak "Basmacızâde" denmektedir.

Sultan III. Selim bir gün tebdil-kıyafet iken tesadüfen Abdî Efendi'nin çok güzel sesiyle okuduğu bir musiki eserini dinledi. Bunun üzerine, Enderûn'a alınarak yetiştirilmesini emretti. Burada üstün başarı göstererek, 1808 yılında 20 yaşında iken padişah müezzini oldu. 30 yıldan fazla bu görevde kaldı. Daha sonra Mızıkay-ı Hümâyûn'a hoca oldu ve bu görevi 63 yaşında ölünceye kadar, toplam 5 yıl sürdü. İstanbul Maçka'da defnedildi. Mezar kitabesi mevcuttur.

Müzikolog, tarihçi ve jeneolog Yılmaz Öztuna, Abdi Efendi'nin neslinin devam etmekte olduğunu belirtmekle birlikte, yaşamakta olan torunları hakkında bilgi vermemektedir.

Abdi Efendi önemli bir bestekârdır. Dindışı sözlü büyük ve küçük formlarda bestelediği eserleri günümüze gelmiştir. Sazende olduğu bilinen ve uzun yıllar padişah müezzinliği yapmış olan bir bestekârın dini musiki besteleri ve saz eserleri de olması beklenir. Ancak bu tarz eserlerinden günümüze ulaşanı yoktur. Günümüze ulaşan eserlerinin sayısı 3 beste ve 12 şarkı olmak üzere 15'tir. TRT repertuvarında ise 2 beste ve 8 şarkı olmak üzere 10 eseri mevcuttur. Uşşak beste bazı kaynaklarda Tulum Abdi adına kayıtlıdır.

Abdi Efendi'nin eserlerinden Acemaşiran beste (Ber-küşâ-yı mâ'delet hâkân-ı devrân dâima), Uşşak beste (Bakılmaz ârız-ı pür-tâbına ol mâh-i tâbânın), Rast Ağır Düyek şarkı (Senin aşkınla çâk oldum) ve bilhassa Mahur Ağır Aksak şarkı (Gülşen-i ezhar açtı her yana) çok güzel ve değerli eserlerdir. Bazı eserlerini medhiyye olarak bestelemiştir.

Kaynakça

  • Yılmaz Öztuna. Büyük Türk Musikisi Ansiklopedisi
  • TRT Repertuvarı
  • İbnülemin Mahmud Kemal İnal. Hoş Sadâ

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Alâeddin Yavaşca</span>

Mehmet Alaettin Yavaşca, Türk tıp doktoru ve Klasik Türk müziği sanatçısı.

Hüseyin Sadeddin Arel, Türk hukukçu, besteci ve musiki araştırmacısı.

<span class="mw-page-title-main">Abdülkadir Meragi</span>

Abdülkadir Meragi, Fars veya Türk kökenli besteci ve müzik bilginidir.

<span class="mw-page-title-main">Hammâmîzâde İsmâil Dede Efendi</span> Osmanlı besteci

Hammâmîzâde İsmâil Dede Efendi, Türk hânende, neyzen ve bestekâr. Babası geçimini hamam işletmeciliğiyle sağladığı için kendisine "Hammâmîzâde" denilmiştir. Ancak günümüzde "Dede Efendi" diye anılır.

<span class="mw-page-title-main">Buhûrîzâde Mustafa Itrî</span>

Buhûrîzâde Mustafa Itrî, Türk bestekâr, şair ve hattat. Bestelediği 400 civarında eser arasından günümüze sadece yirmi kadarı gelebilmiş olsa da, Klasik Türk Musikisi’nin en büyük bestekârlarından biri olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Bekir Sıdkı Sezgin</span> Klasik Türk müziği bestekâr ve şarkıcı

Bekir Sıdkı Sezgin, Türk ses sanatçısı, bestekârdır. Son dönem klasik musiki üslubunun en önemli temsilcilerinden biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Rakım Elkutlu</span>

Rakım Elkutlu, Türk klâsik mûsikîsi bestekârlarındandır.

Mehmed Ağa, 18. yüzyıl sonunda yaşamış bir Klasik Türk müziği bestekârıdır. Türk musikisi tarihinin en büyük bestekârlarından biridir. Kendisi de önemli bir bestekâr ve müzik bilgini olan Hızır Ağa'nın oğludur.

Hacı Faik Bey, Klasik Türk mûsikisinin büyük bestekârlarından biridir. Ondokuzuncu yüzyılın ilk yarısında Üsküdar'da doğdu ve 1891 yılında öldü. Dîni ve dindışı mûsiki alanında eserler verdi. Yılmaz Öztuna'nın verdiği listeye göre günümüze 170 kadar eserinin notası gelmiştir. TRT repertuvarında ise 120 kadar eseri mevcuttur. Dini mûsiki alanında Mevlevi ayini, tevşih, şugl ve ilahiler bestelemiştir. Durak bestelediği ise bilinmiyor. Dindışı musiki alanında ise özellikle büyük formdaki eserleri dikkat çeker. Kâr, beste, ağır semai ve yürük semai formlarındaki bu eserlerin sayısı 40 kadardır. Ayrıca çok sayıda şarkı da bestelemiştir. Saz eseri bestelediği ise bilinmiyor. Hacı Faik Bey, klasik tarzın gerilemeye başladığı, Hacı Arif Bey ve Şevki Bey gibi müstesna bestekârların şarkı formunu ön plana çıkardığı bir dönemin bestekârıdır. Bununla birlikte, şarkı formunda çok sayıda ve seçkin eserler meydana getiren bestekârımız, klasik formlarda da yüksek bir seviyeyi tutturmuştur. Fantezi şarkı türünün de ilk örneklerine Hacı Faik Bey'in eserleri arasında rastlamak mümkündür.

İsmail Ötenkaya, Türk sanat müziği bestecisi.

Hekimbaşı Abdülaziz Efendi, Osmanlı tıp bilgini, bestekâr ve şairdir. Osmanlı Devleti'nde Subhizadeler diye bilinen ve çok sayıda devlet adamı, hekim, şair ve bestekâr yetiştiren bir aileye mensuptur.

Abdi Efendi Klasik Türk musikisinin önemli bestekârlarından biridir. On sekizinci yüzyılın ilk yarısında İstanbul'da yaşadığı ve 1750 yılı civarında öldüğü tahmin edilmektedir. Enderun'da yetişmiş olan Abdi Efendi saz eserleri ve din dışı sözlü eserler bestelemiştir. Dini eser ve din dışı küçük formda eser bestelediği bilinmiyor. Günümüze kadar gelen ve Tulum Abdi Efendi'ye ait olduğu kabul edilebilecek bestelerin sayısı sekizdir.

Ebuishakzade Mehmed Esad Efendi, bir Osmanlı şeyhülislamı, şair, besteciydi.

Ali Rıza Avni Tınaz, Klasik Türk musikisi bestekârı, müzik araştırmacısı, şâir, yazar ve "Ses ve Saz Dünyamızdan" adlı açıklamalı Klasik Türk musikisi programının yapımcısıdır. Soyadını genellikle kullanmadığı için daha çok Ali Rıza Avni olarak tanınmıştır.

Güfte, müzik eserlerinin yazılı metni, sözü veya bir müzik yaptının bestelenmiş sözleri'ne verilen isimdir. Şiir veya besteli ve güfteli esere de neşîde denir.

Arif Sami Toker, Türk bestekâr ve ses sanatçısı.

Ahmet Çalışır, Türk, Klasik Türk Musikisi bestekârı, ses sanatçısı, hâfız, Tasavvuf Mûsikisi topluluğu idarecisi ve yazardır.

<span class="mw-page-title-main">Suphi Ezgi</span> Türk müzikolog ve besteci

Mehmet Suphi Ezgi, Türk hekim, müzik bilimci ve besteci. Ezgi, Türk musikisinin ses sistemini bilimsel bir temele dayandırmaya çalışmış ilk kuramcılardan birisi olarak kabul edilmektedir.

Ali Rıza Şengel yahut Eyyubî Ali Rıza Bey, Klasik Türk müziği bestekârı ve hocası, nevbezen.

Cüneyd Kosal,, kanun üstâdı, bestekâr.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.