İçeriğe atla

Basitleştirilmiş Çin karakterleri

Basitleştirilmiş Çin karakterleri (Çince: 简化字; pinyin: jiǎnhuàzì), Geleneksel Çin karakterleri ile birlikte çağdaş Çincenin yazımı için yaygın olarak kullanılan iki standart karakter kümesinden biridir. Basitleştirilmiş karakterler Çin Halk Cumhuriyeti'nin 20. yüzyıldaki Kültür Devrimi sürecinde okuryazarlığı teşvik etme girişiminin bir parçası olarak geliştirilmiştir ve 1950 yılından bu yana Çin anakarasında kullanımı teşvik edilmektedir.[1] Basitleştirilmiş karakterler Çin anakarası, Malezya, Singapur ve Endonezya'da Çincenin yazımı için kullanılan resmi formlardır. Geleneksel Çin karakterleri ise Çincenin Hong Kong, Makao ve Tayvan'da yazımı için resmî olarak kullanılmaktadır.

Çin yazısının eski çağlardan beri kullanılan Geleneksel Çin yazısı, 1960'lı yıllarda Çin'de Basitleştirilmiş Çin yazısına geçişinden sonra resmen kalkmıştır.

Anlamı Karakter Geleneksel Çin yazısı Basitleştirilmiş Çin yazısı
at

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Çince</span> Çin ve çevresinde konuşulan bir dil

Çince, Çin anakarası ve çevresinde yaşayan bir milyardan fazla kişi tarafından konuşulan Eski Çinceden türemiş dillerin oluşturduğu diller grubudur. Dünyadaki her beş kişiden birinin anadili olarak konuştuğu Çince, lehçeleriyle birlikte dünyada en çok konuşulan dildir. Çince ve lehçeleri Büyük Çin olarak adlandırılan Çin anakarası, Hong Kong, Makao, Tayvan ve Malezya, Endonezya, Tayland, Singapur, Myanmar, Vietnam, Güney Kore gibi Doğu ve Güneydoğu Asya ülkelerinde konuşulmaktadır. Çince, dünyanın en çok konuşulan dil olmasına bağlı olarak Birleşmiş Milletler'in altı resmî dilinden biridir. Aynı zamanda Çin, Tayvan, Singapur, Hong Kong ve Makao'nun resmî dilidir.

<span class="mw-page-title-main">Kanji</span> Çince yazı karakterlerine Japoncada verilen isim

Kanji, Japoncada kullanılan Çin karakterlerine verilen isim. Bu yazı Japonya'ya Budizm ve Konfiçyüsçü dini metinler yoluyla gelmiştir. İlk olarak Wu Hanedanı zamanında, daha sonra Han Hanedanı zamanında ve son olarak 1185–1573 yılları arasında, Çin'den Japonya'ya geniş çaplı yazı geçişleri olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Mandarin</span> Çin dilinde bir lehçe

Mandarin ya da Beifanghua Çincenin en çok konuşulan dilidir. Kuzey Çin'de konuşulan tüm lehçeler Mandarin altında sınıflandırılmıştır. Ancak genelde Mandarin daha dar anlamıyla Çin ve Tayvan'da resmî dil olarak kullanılan Standart Çinceye işaret eder.

<span class="mw-page-title-main">Pinyin</span> Standart Mandarin için Çince yazısında kullanılan romanizasyon sistemi

Pinyin ya da Hanyu Pinyin Standart Mandarin için Çince yazısında kullanılan romanizasyon sistemidir. Yani her biri ayrı bir ideogram olan Çince karakterlerin Latin alfabesi ile yazılıp okunabilmesini sağlar. Bu sistem 1979 yılından itibaren Çin hükûmeti tarafından resmen benimsenmiştir. Pinyin sistemi, hem en yeni hem de Mandarince telaffuzu en yakın sunan romanizasyon yöntemidir. Artık eskimiş olan Wade-Giles sistemi geçmişte yaygın kullanılmasına karşın yavaş yavaş terkedilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Çin karakterleri</span>

Çin karakterleri veya Çin harfleri, günümüzde Çince, Japonca ve nadiren Korecenin yazılmasında kullanılan simgesel grafikler ya da logogramlardır. Bunlara Mandarin Çincesinde hànzì, Japoncada kanji, Korecede hanja ya da hanmun, Vietnamcada ise hán tự ya da chữ nho adı verilir.

<span class="mw-page-title-main">Vietnamca</span> Dil

Vietnamca, Vietnam Cumhuriyeti'nin ulusal ve resmî dilidir. Vietnam'da yaşayan insanların % 86'sının ve denizaşırı ülkelerde yaşayan azınlık durumunda yaklaşık 3.000.000 kişinin anadilidir. Yakın tarihe kadar Çin yazı sistemini kullanmakta olan Vietnamcanın sözcük dağarcığı büyük ölçüde Çinceden etkilenmiştir. Vietnamcanın bugünkü yazı sistemi Latin abecesinin uyarlanmış biçimine dayanır. Sözcüklerde anlam ayrılığı ton ile yapıldığından bu tonları gösteren 5 farklı ayırıcı im bulunur.

Wade-Giles, Pekin'de kullanılan Mandarin formu üzerinde kurulu Çince romanizasyon sistemidir. 19. yy. ortalarında Thomas Wade tarafından üretilen bir sistem üzerine gelişmiştir ve Herbert Giles'e ait 1892 basımı Çince-İngilizce sözlük ile son haline gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Çince Vikipedi</span> Vikipedinin Çince sürümü

Çince Vikipedi (中文維基百科/中文维基百科), Vikipedi'nin Çince sürümüdür. Mayıs 2001'de başlatıldı ve 14 Ekim 2024 tarihi itibarıyla, Çince Vikipedi'nin 1.446.500 maddesi, 3.599.317 kullanıcısı ve 64 hizmetlisi bulunmaktadır. Açıldığı günden beri 84.264.920 kez katkıda bulunulmuştur. Madde sayısına göre 12. büyük Vikipedi sürümüdür.

Geleneksel Çin karakterleri, Basitleştirilmiş Çin karakterleri ile birlikte çağdaş Çincenin yazımı için yaygın olarak kullanılan iki standart karakter kümesinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Stephen Chow</span>

Chow Sing-chi ya da Çin Dünyası haricinde bilindiği İngilizce ismiyle Stephen Chow, Hong Kong'lu film yapımcısı, aktör, yapımcı, Çin Halkının Siyasi Danışma Konferansı siyasi danışmanı, ve dövüş sanatçısıdır.

<span class="mw-page-title-main">Linyi</span>

Linyi, Çin'in Shandong eyaletinin güneyinde yer alan il düzeyi bir şehirdir. Shandong'daki en büyük il olan Linyi, doğuda Rizhao, kuzeydoğuda Weifang, kuzeyde Zibo, kuzeybatıda Tai'an, batıda Jining, güneybatıda Zaozhuang şehirleri ile, güneyde ise Jiangsu eyaleti ile komşudur.

<span class="mw-page-title-main">Çin dilleri</span> Doğu Asyada ki Sinitik diller

Çin dilleri ya da Çin dil ailesi, Çin'de yaşayan Hanların konuştuğu dillerin tümüne verilen addır. Çin-Tibet dil ailesine dahil kollardan birini oluşturmaktadır. Bu diller ayrıca Sinitik diller olarak da adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Hança</span>

Hanja veya Hanca, Korecenin yazımı için geleneksel Çince karakterleri kullanan bir yazı sistemi. Yazı, Kore'de MÖ 400'lere tarihlenen Gojoseon döneminden bu yana kullanılmaktadır. Çince karakterler, Korece telaffuz edilmektedir. Hanja-mal veya hanja-eo, hanja ile yazılabilen sözcükler için; hanmun ise Klasik Çince yazılar için kullanılsa da çoğu zaman bu iki olgu için de kullanılan terim hanjadır.

<span class="mw-page-title-main">Manhua</span>

Manhua, Çin anakarası, Hong Kong ve Tayvan kökenli Çince çizgi romanlar için kullanılan genel bir terimdir. Çin dışında, bu terim Çin'den gelen çizgi romanlar için kullanılmaktadır.

Klasik Çince ya da Edebî Çince, İlkbahar ve Sonbahar Dönemi'nin sonundan Han Hanedanı'nın sonuna kadar yazılan klasik edebiyatın dilidir. Eski Çincenin yazılı bir şeklidir. Klasik Çince, klasik dilden evrimleşmiş geleneksel Çince yazma şeklidir, böylece Çincenin günümüzde konuşulan tüm şekillerinden farklıdır. Edebî Çince, 20. yüzyılın başına kadar Çin'de neredeyse tüm resmi yazılarda ve ayrıca çeşitli dönemlerde Japonya, Kore ve Vietnam'da kullanılmıştır. Çince konuşanların arasında Edebî Çincenin yerine artık Çin çapında konuşulan çağdaş Çince ağızlarına dayanan ve çağdaş Mandarin Çincesinin konuşulduğu şekline benzeyen Baihua yazı şekli geçmiştir. Çince konuşmayanlar ise Edebi Çinceyi yerel ağızlar lehine terk ettiler.

Baihua, 20. yüzyılın başına kadar İmparatorluk Çini'nde kullanılan yazılı standart olan Klasik Çincenin aksine, Çin genelinde konuşulan lehçelere dayanan yazılı Çince biçimidir. Baihua, Mandarin Çincesi'ne dayanmakta olup Ming ve Qing hanedanları zamanında romanlarda kullanılmaktaydı. 1920'lerin başlarından beri, bu modern sözlü form, Modern Standart Çincenin yazılı şekli olarak Çin anakarası, Tayvan, Malezya ve Singapur'daki tüm Çince konuşanların ana yazı biçimi haline geldi.

<span class="mw-page-title-main">Huizhou Çincesi</span>

Huizhou ya da Hui, bir grup birbirine yakın Çin dilinin kolektif ismidir. İsmini aldığı tarihi Huizhou bölgesinin içi ve çevresinin yanı sıra güney Anhui eyaletinin sayılı dağlık illeri ve Zhejiang ile Jiangxi eyaletlerinin bazı illerinde konuşulur.

<span class="mw-page-title-main">Jin Çincesi</span>

Jin, kuzey Çin'de aşağı yukarı 63 milyon insanın konuştuğu Çin dilidir. Dilin coğrafi dağılımı; aşağı Fen Nehri vadisi haricinde Şansi eyaletinin çoğunu, merkez İç Moğolistan'ın büyük bir alanı ve Hebei, Henan ile Şensi eyaletlerindeki bunlara bitişik alanları kapsar. Jin Çincesinin statüsü dilbilimcileri arasında tartışılmaktadır; bazıları Jin'i Mandarin'in bir dalı olarak, bazıları da bundan bağımsız bir Çince dalı olarak sınıflandırmayı tercih eder.

<span class="mw-page-title-main">Pe̍h-ōe-jī</span>

Pe̍h-ōe-jī, Kilise Romanizasyonu olarak da bilinir, başta Tayvan Hokkieni ve Amoy Hokkieni olmak üzere Güney Min Çincesinin farklı çeşitlerini yazmak için kullanılan bir ortografi. 19. yüzyılda Güneydoğu Asya'daki Çin diasporası üyeleri arasında çalışan Batılı misyonerler tarafından yaratılan ve Xiamen ile Tainan yerleşemlerinde çalışan misyonerler tarafından geliştirilen sistem, dilin konuşulduğu şeklini yazılı olarak göstermek için Latin alfabesini ve çeşitli diyakritik işaretler kullanır. İlk başta Fujian eyaletinde başarılı olan POJ sistemi, en çok Tayvan'da yaygın oldu ve 20. yüzyılın yarısında POJ sisteminde okur yazar 100.000'den fazla kişi vardı. Tayvan'ın ilk gazetesi Tayvan Kilise Haberleri dahil olmak üzere bu yazı sistemiyle yazılan çok sayıda hem dini hem de seküler madde yayımlanmıştır.

Hezhou dili Çin'in Kansu eyaletinde konuşulan kreolleşmiş karma dildir. Yüzyıllardır Linxia İli'nin lingua franca'sı olarak işlev göstermiştir. Uygurca ve belki de Salarcanın temellerinden oluşmuştur. Mandarin Çincesiyle yeniden sözcükleşme süreci geçirmiştir; yani sözcüklerin neredeyse tümü Çince kökenlidir. Buna rağmen, dilbilgisi açısından Türk dili özelliklerine sahiptir: Hezhou dilinde altı farklı isim hâli, eklemeli morfoloji ve özne-nesne-fiil cümle yapısı mevcuttur. Hezhou dilinde hem Türkçe hem de Çince kökenli son ekleri kullanılmaktadır; Çince kökenli olanlar özgün işlevlerini kaybetmişlerdir ve Çince anlambilimiyle ilişkilerinden yoksun sayılırlar. Fonolojisi Çinceye çok benzer: Hezhou dilinde üç farklı ton mevcuttur, fakat Hezhou dilindeki ton değişimi Çinceninkinden farklı şekilde çalışır. Han, Hui, Donşian ile Bao'an etnik gruplarında Hezhou dilini konuşanların arasında etnik gruba göre ton kullanımında farklılıklar gözlemlenmiştir, fakat Hezhou dilini anadil olarak konuşanlarda bu farklılıkların ortaya çıktığı yönünde belirtiler yoktur.