Kripto para veya kısaca kripto, bir değişim aracı olarak çalışmak üzere, işlemleri güvence altına almak için matematiğin bir dalı olan kriptografi kullanılarak tasarlanmış bir dijital unsurdur. Kripto paralar bir nevi dijital döviz, alternatif döviz ve sanal dövizdir. Kripto varlıklar, merkezi elektronik para ve merkezi bankacılık sistemlerin aksine tümüyle merkeziyetsizlerdir. Her bir kripto para biriminin merkeziyetsizliği, umumi işlem veri tabanı olan dağıtık muhasebe defteri (ledger) olarak işlev gören bir blok zincirinden (Blockchain) gelmektedir.
Litecoin, 2011 yılında bir Google çalışanı Charlie Lee tarafından üretilen kripto para birimidir. İlk olarak 84 milyon adet üretilmiştir. Herhangi bir merkeze bağlı değildir. Litecoin Blok Zinciri, Bitcoin Blok Zincirine göre daha hızlı blok üretmektedir. Bitcoin ile Litecoin arasındaki en büyük fark bu olarak kabul edilir ve bu nedenle piyasa & transfer işlemleri daha süratli yapılabilir. İlk çıktığı dönemlerde büyük bir başarı yakalayarak diğer kripto para değerleri arasında kendisine önemli bir yer edindi. İlk alt coin olma özelliğini taşıyan Litecoin şu anda 1 milyar dolar üzerinde bir pazar değerine sahiptir. Diğer kripto para değerlerinden daha fazla depolama imkanı sunmaktadır.
Airdrop, bir kripto para belirteci veya paranın, genellikle ücretsiz olarak çok sayıda dijital cüzdana dağıtılmasıdır. Airdrop'lar öncelikle dikkat çekmenin ve yeni takipçiler kazanmanın bir yolu olarak uygulanmakta, bu da daha büyük bir kullanıcı tabanı ve daha geniş bir para kullanımı ile sonuçlanmaktadır.
Diem, Amerikan sosyal medya şirketi Meta, Inc. tarafından önerilen izinli bir blok zinciritabanlı ödeme sistemidir. Plan ayrıca bir kripto para birimi olarak uygulanan özel bir para birimini de içermektedir.
Bitcoin Magazine, Bitcoin ve dijital para birimlerini kapsayan orijinal haber ve basılı dergi yayımcılarından biridir. Bitcoin Magazine 2012'de yayımlanmaya başladı. Vitalik Buterin, Mihai Alisie ve topluluğun diğer üyeleri tarafından ortaklaşa kuruldu. Şu anda Nashville, Tennessee'deki BTC Inc'e aittir ve onun tarafından işletilmektedir.
KodakCoin, fotoğraf lisanslama ödemeleri için planlanan, fotoğrafçı odaklı bir blok zinciri kripto para birimidir. Kripto para birimi, Kodak ve RYDE Holding Inc. arasında bir marka lisans sahibi sözleşmesi kapsamında geliştirilmektedir.
TRON, TRX olarak bilinen, sisteme özgü bir kripto para birimine dayalı, Blockchain tabanlı merkezi olmayan bir işletim sistemidir.
Binance, çeşitli kripto para birimlerinin alım satımı için bir platform sağlayan bir kripto para borsasıdır. Ocak 2018 itibarıyla Binance, işlem hacmi açısından dünyanın en büyük kripto para borsası oldu.
Kripto sanat, blokzincir teknolojisi ile ilişkili bir sanat kategorisidir.
OKX, çeşitli kripto para birimlerinin ticaretine olanak sağlayan Seyşeller merkezli bir kripto para borsasıdır. Borsanın temel özelliklerinden bazıları spot ve türev ticaretini içerir. 2017 yılında kurulmuştur. 2022'de Global kripto para borsası OKX, Bahamalar'da Dijital Varlık İşletmesi olarak kaydoldu ve Nassau'da bölgesel bir merkez ofis açtığını açıkladı. Borsa, bu doğrultuda kurmuş olduğu yan kuruluşu OKX Bahamas ile kapsama alanını regüle edilen piyasalara doğru genişletmeye devam ederken attığı son adım ile şirketin hizmetlerinin daha büyük kitlelere ulaşmasının önünü açmasını hedeflediklerini belirttiler.
Uniswap, kripto para birimlerini takas etmek için kullanılan merkeziyetsiz finans protokolüdür. Uniswap aynı zamanda Uniswap protokolünü oluşturan şirketin de adıdır. Protokolün faaliyeti, akıllı sözleşmeler aracılığıyla Ethereum blok zincirindeki kripto para birimleri arasındaki otomasyonu kolaylaştırmaktır. Ekim 2020 itibarıyla, Uniswap, günlük işlem hacmine göre en büyük merkeziyetsiz borsa ve tüm borsalar içerisinde dördüncü en büyük kripto para borsası olduğu tahmin edilmektedir. Uniswap borsasının Eylül 2021 itibarıyla yaklaşık olarak günlük likit alım satım işlemleri karşılığında 4,7 milyon dolar ortalama işlem ücreti geliri bulunmaktadır.
EOS.IO, kripto para birimi EOS'a dayalı olan blok zinciri protokolüdür. Protokol'e ait akıllı sözleşme platformu, işlem ücretlerini ortadan kaldırdığını ve saniyede milyonlarca işlem gerçekleştirdiğini iddia etmektedir.
Kripto para, işlemleri güvenceye almak için kriptografi yani şifreleme kullanan, çalışma şekli nakite alternatif bir değişim aracı olarak tasarlanmış bir dijital varlık, bir sanal unsurdur. Kripto paralar bir nevi dijital döviz, alternatif döviz ve sanal döviz’dir. Kripto varlıklar, merkezi elektronik para ve merkezi bankacılık sistemlerin aksine tümüyle merkeziyetsizlerdir. Her bir kripto para biriminin merkeziyetsizliği, umumi işlem veri tabanı olan dağıtık muhasebe defteri (ledger) olarak işlev gören bir blok zincirinden (Blockchain) gelmektedir. Kripto para birimleri geleneksel anlamda para birimi olarak kabul edilmez ve bunlara emtia, menkul kıymetler ve para birimleri olarak sınıflandırma da dahil olmak üzere çeşitli işlemler uygulanmış olsa da, kripto para birimleri genellikle ayrı bir varlık sınıfı olarak görülür. Ancak, geleneksel para birimlerine kıyasla, kripto paralar, altın veya gümüş gibi fiziksel bir mal tarafından desteklenmez ve değerleri, kullanıcı ve yatırımcıların kabul ve kullanım seviyelerine ve piyasa koşullarına göre belirlenir.
USD Coin (USDC), ABD dolarına sabitlenmiş; Ethereum, Stellar, Algorand, Solana, Tron ve Hedera Hashgarph sisteminde çalışan sabit kripto para birimidir. USD Coin, Circle tarafından kurulan ve kripto para borsası Coinbase ve Bitcoin madencilik şirketi Bitmain'den üyeleri içeren Centre adlı konsorsiyum tarafından yönetilmektedir.
Namecoin orijinal olarak bitcoin yazılımından çatallanan bir kripto para birimidir. Bitcoin kodunu temel alır ve aynı çalışma kanıtı algoritmasını kullanır. Bitcoin gibi, 21 milyon jetonla sınırlıdır.
Yetki ispatı ya da otorite ispatı, blockchain ağlarına pratik ve verimli bir çözüm sunan, itibar bazlı bir mutabakat algoritmasıdır. Bu terim 2017 yılında Ethereum kurucu ortağı ve eski Teknolojiden Sorumlu Başkan’ı Gavin Wood tarafından öne sürülmüştür.
Reef Finance, Reef token olarak da bilinen 2020 yılının sonlarında Denko Mancheski tarafından oluşturulan merkezi olmayan bir kripto para birimidir. Kasım 2021 itibari ile piyasa değeri 500 milyon doların üzerine çıkmıştır. Şu anda piyasada yaklaşık olarak 15 milyar Reef token dolaşımdadır. Reef tokenin toplam arzı ise 20 milyar adettir.
Wrapped Bitcoin veya WBTC, BitGo, Kyber Network, Ren şirketleri tarafından geliştirilen, Ethereum'un blockchain ağı ERC-20'de çalışan, Bitcoin'in değerine sabitlenmiş olarak 26 Ekim 2018'de duyurulan ve 31 Ocak 2019'da piyasaya sürülen bir kripto para birimidir.
BtcTurk, 1 Temmuz 2013'te kurulan Dünya'nın dördüncü ve Türkiye'nin ilk kripto para borsasıdır. Eliptik Yatırım Menkul Değerler Anonim Şirketi'ne bağlıdır. 24 saatlik işlem hacmi ağırlıklı olarak $250 milyon üstündedir. 5 milyonun üstünde yatırımcı ve trader tarafından kullanılır.
Meme coin bir kripto para birimi türüdür. Genellikle bir İnternet meme'inden türemiştir veya başka bir mizahi niteliğe sahiptir. Kripto para piyasasını eleştirmek amacıyla ortaya çıktığı kabul edilir. Bazıları belirli meme'lere dayanır, bazıları ünlülerle ilgilidir. Bazıları pump-and-dump planları için veya kripto parayı daha erişilebilir hale getirmek için kullanılabilir. Terim genellikle küçümseyici bir şekilde kullanılır ancak bazı meme coin'lerin yüksek piyasa değeri kazandığını gözlemlemektedir. Dikkat çeken örnekler arasında Dogecoin ve Shiba Inu bulunur.