İçeriğe atla

Basat'ın Tepegöz'ü Öldürmesi

Dede Korkut Sekizinci Boy Başlangıç Sayfası, Orijinal Eser Arapça Metinden oluşmaktadır.

Basat'ın Tepegöz'ü Öldürmesi, en ünlü Dede Korkut hikâyelerinden birisidir.

Konusu

Oğuzların üstüne düşman gelir. Aruz Koca da kaçarken oğlu Basat'ı düşürür. Oğlanı bir aslan alıp besler.

Çocuk zamanla büyür. Evine çağırırlar, gelir; ama tekrar aslanın yanına döner.

Bu arada bir çoban su kenarında gördüğü güzel peri kızını çok beğenir. Dayanamaz ve onunla birlikte olur. Peri kızı bu birleşmeden bir çocuk dünyaya getirir; fakat bu çocuk bir canavardır, bir samanlıkta büyür ve gelişir. Büyüdükçe dev kadar olur. Bu yaratığın kafasında sadece bir göz vardır ve bu yüzden tepegöz denmiştir. Bir türlü besleyemezler. Tepegöz, ne verseler yer; ama doymaz. Dağlara çıkar, harami olur. Her gün onlarca hayvan ve insan yer. Bunun üzerine Dede Korkut'u çağırırlar ve Tepegöz'e verilecek haraçta anlaşmak isterler. Tepegöz, her gün beş yüz koyunla bu koyunӀarı pişirecek aşçıya razı olur.

O sırada Basat, ailelerin feryatlarını duyar ve ne olduğunu sorar. Öğrenince Tepegöz'le savaşmaya gider. Dövüşte Tepegöz'ü, gözüne kızgın şiş saplayarak öldürür ve halkı bu beladan kurtarır.


İnceleme

Burada çobanın peri kızına verdiği zarar sonucu Oğuzların başına gelen felaketler, toplumda kadınlara iyi davranılması konusunda ders vermektedir.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Korkut Ata</span> Yarı efsanevî Türk bilgesi

Korkut Ata, Oğuz Türklerinin eski destanlarında yüceltip kutsallaştırılmış; bozkır hayatının geleneklerini ve törelerini çok iyi bilen, kabile teşkilatını koruyan yarı-efsanevi bir bilgedir ve Türkler'in en eski destanı olan Dede Korkut Kitabı’ndaki hikayelerin anlatıcısı ozandır.

<span class="mw-page-title-main">Kopuz</span> telli çalgı aleti

Kopuz, Türk ve Altay halk kültüründe bir çalgı. Komus da denir. Bağlamanın atası olan müzik aletidir. Türkler’de önemi büyüktür. Bağlama ve kopuz kutsal sayılır. Bu kelimeyle ilişkili olan kobzamak, kopzatmak gibi fiiller çalgı çalmayı ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">Peri</span>

Peri, birçok farklı kültürün efsane, folklor ve mitolojisinde bulunan bir ruh veya doğaüstü yaratıktır. Genellikle insan görünümünde, çoğunlukla çok küçük olduğu ve uçmak, büyü yapmak, geleceği görmek veya etkilemek gibi doğaüstü güçlere sahip olduğu düşünülmüş ve böyle tasvir edilmiştir. Popüler kültürde çoğunlukla genç ve güzel kadınlar olarak tasvir edilseler de, eskiden bitkin yaşlı kadınlar veya yaramaz yaşlı erkekler olarak tasvir edilirlerdi. Farsça kökenli bir kelimedir. Farsça anlamı büyü yapan, büyüleyen kadındır ve kelimenin kökeni Farsça kanat anlamındaki "par" dır.

<span class="mw-page-title-main">Türk mitolojisi</span> altay türklerin oluşturduğu mitlerden oluşan mitoloji

Türk mitolojisi, tarihi Türk halklarının inanmış oldukları mitolojik bütüne verilen isimdir. Eski efsaneler, Türk halklarının eski ortak inancı Tengricilikten ögeler taşımaktan çok sosyal ve kültürel temalarla doludur. Bunların bazıları sonradan İslâmî ögeler ile değiştirilmiştir. Dünyanın en eski edebi belgelerinden biri olarak geçen Dede Korkut destanlarının orijinal yapıtları, Vatikan ve Dresden kütüphanelerinde bulunmaktadır. Ege ve Anadolu Uygarlığı mitolojisi ile benzerlikler bulundurmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Basat</span> Dede Korkut Kitabında geçen bir kurgusal karakter

Basat, Dede Korkut Kitabı'nda geçen bir kurgusal karakter. Burada Tepegöz'ü öldüren kahramandır. İsminin manası Eski Türkçede akranlarından üstün anlamına gelir.

<span class="mw-page-title-main">Dirse Han Oğlu Boğaç Han</span>

Dirse Han Oğlu Boğaç Han, Dede Korkut Kitabı'nın bölümlerinden birini oluşturan öykü.

<span class="mw-page-title-main">Perseus</span> Antik Yunan kahramanı ve Mikenin kurucusu

Perseus, Yunan mitolojisindeki önemli kahramanlardan biridir. Herakles'in ataları arasında yer alan Argoslu bir kahramandır.

<i>Dede Korkut Kitabı</i> Oğuz Türklerinin en eski epik destansı hikâyeleri

Dede Korkut Kitabı, Oğuz Türklerinin bilinen en eski epik destansı hikâyeleridir. Hikâyeler, göçebe Türk halklarının sosyal yaşam tarzları ve İslam öncesi inançları için önemli olan ahlak ve değerleri taşır. Kitabın efsanevi anlatımı, başta Türkiye, Azerbaycan ve Türkmenistan olmak üzere Oğuz kökenli halkların kültürel mirasının bir parçasıdır. Aslen sözlü bir edebî ürün olup, 14. veya 15. yüzyılda anonim bir yazar tarafından yazıya geçirilmiştir.

Kam Büre Bey Oğlu Bamsı Beyrek ya da Bay Bora Beg Oġlı Bamsı Beyrek Dede Korkut Kitabı'nın bölümlerinden birini oluşturan öykü. Dede Korkut Kitabı'nda yer alan 12 hikâyenin en uzunudur. Çocuğa ad verme geleneğinin görüldüğü hikâyelerden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Forkis</span>

Forkis, Gaia'nın Pontos ile birleşmesinden doğmuştur. Kardeşi Keto ile evlemiştir. Keto, Graiaları ve Gorgonları doğurmuştur. İlk deniz tanrılarındandır ve deniz tanrıçalarından Thoosa onun kızlarındandır.

Kazan Bey oğlu Uruz'un tutsak olması, Dede Korkut Kitabı'nın bölümlerinden birini oluşturan bir öyküdür.

Kanlı Koca Oğlu Kan Turalı, Dede Korkut hikâyelerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Çanakçı, Şarkışla</span>

Çanakçı, Sivas ilinin Şarkışla ilçesine bağlı bir köydür.

Tepegöz, Türk mitolojisinde de adı geçen tek gözlü devdir. Değişik Türk dillerinde Tübegöz, Töbököz, Töpekös olarak da söylenir.

"Older and Far Away", The WB kanalında yayınlanan, Joss Whedon tarafından oluşturulan bir fantastik dizi olan Buffy the Vampire Slayer televizyon dizisinin altıncı sezonunun on dördüncü bölümü.

İrşi – Türk ve Altay halk inancında ve halk kültüründe peri (perikızı). Cisimsiz dişil varlık.

Dafnis ile Hloi, antik Yunan edebiyatının yazarlarından olan Longus’un düzyazı eseridir. Pastoral edebiyatın bu eserle başladığı kabul edilir. Hakkında neredeyse hiçbir şey bilinmeyen Longus’un bu uzun hikâyesi ya da romanı, antik Yunan edebiyatının ilk düzyazı örneklerinden biridir. Dafnis ile Hloi, Türkçede ilk kez 1939 yılında Dafnis ile Kloe yahut Longüs’ün Çoban Hikâyeleri adıyla yayımlanmıştır.

<i>Kral Oidipus</i> (Sofokles) Sofokles trajedisi

Kral Oidipus veya Oedipus Rex, Yunanca "Oedipus Tyrannus" olarak da bilinen Sofokles tarafından yazılan ve MÖ 429'da sahnelenmiş bir Atina trajedisidir. Eski Yunanlılar oyunun ismini Aristo'nun Poetika eserinde de yer aldığı şekliyle yalnız "Oedipus" olarak bilmektedir. Ancak yine Sofokles tarafından yazılan Oedipus Kolonos'ta adlı oyun ile karıştırılmaması amacıyla "Oedipus Tyrannus" yani Tiran Oedipus olarak yeniden adlandırıldığı düşünülmektedir. Antik dönemlerde "tiran" herhangi bir yasaya dayanmaksızın gücü eline alan hükümdarları tanımlamak için kullanılmakla birlikte o dönem toplumlarında olumsuz bir anlam ifade etmemektedir.

Dede Korkut Hikayeleri, 2011–2013 yılları arasında yapılmış ve TRT Çocuk'ta yayınlanmış olan tarihî, fantastik, epik, macera ve aksiyon türündeki bir Türk çizgi dizisidir. Dizi, Mavi Rüya Animasyon Stüdyosu isimli yapım şirketi tarafından yapılmıştır. Türk tarihinin destansı ve efsanevi kişiliklerinden biri olan Dede Korkut'u ve onun dönemindeki Türklerin yaşamını anlatmaktadır.

Azmanlar, Mitolojik Azerbaycan metinlerinde yer alan dev yaratıklardır.