İçeriğe atla

Basın Özgürlüğü için Mücadele Günü

   Basın Bayramı
Basın Özgürlüğü İçin Mücadele Günü
Ülke Türkiye
Kutlayanlar Türkiye
Başlama24 Temmuz
Bitiş25 Temmuz
Tarih1948
Gelenekler1989'dan beri Basın Özgürlüğü Ödülleri verilir.

Basın Bayramı veya Basın Özgürlüğü için Mücadele Günü, Türkiye'de sansürün kaldırılmasının yıl dönümü olarak her yıl 24 Temmuz tarihinde kutlanan önemli gündür.

İstanbul’da çıkan gazeteler, Osmanlı Devleti'nde II. Meşrutiyet'in ilan edildiği 24 Temmuz 1908 günü sansür memurlarını içeri sokmama ve gazetelerini sansüre yollamadan basma kararı vermişti. Bu olayın yıldönümü, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti'nin 1948 yılında aldığı kararla Basın Bayramı olarak ilan etmiştir.[1] 1971'de "bayram" olmaktan çıkmış ve adı, "Basın Özgürlüğü için Mücadele Günü" olarak değişmiştir.[2][3][4]

Tarihçe

Padişah II. Abdülhamit'in saltanatı sırasında "İstibdat dönemi" diye adlandırılan dönemde gazetelerin ancak sansür memurlarının denetiminden geçtikten sonra yayımlandığı Osmanlı Devleti'nde, II. Meşrutiyet'in ilan edildiği 24 Temmuz 1908 günü, İstanbul'da çıkan bir avuç gazete, kendi aralarında sansürcüleri içeri sokmama ve gazetelerini sansüre yollamadan basma kararı vermişlerdi.[5] Bu olay, 24 Temmuz'un “Basın Bayramı” olarak kutlanmasına vesile oldu.[6]

Bir basın günü oluşturulması önerisi, 1946 yılında Türkiye Gazeteciler Cemiyeti'nin kuruluşu ile gündeme geldi. Başlangıçta, Türkiye'de ilk gazetenin çıkış tarihinin Basın Bayramı olması düşünülmüştü. Ancak ilk gazetenin çıkış tarihi tartışma konusu oldu. Kimileri 1831'de Takvim-i Vakayi’nin yayınlamaya başladığı günü Türkiye'de ilk gazetenin çıktığı tarih olarak kabul ederken, kimileri resmî gazete olduğu için Takvim-i Vakayi'nin ilk gazete sayılmayacağını, 1861'de çıkan Tercüman-ı Hakikat'in Türkiye'de ilk gazete olarak kabul edilmesi gerektiğini öne sürmekteydi. İlk gazete konusunda anlaşma sağlanamayınca gazeteci Refik Halit Karay, Osmanlı Devleti'nde II. Meşrutiyet'in ilan edilişinin yıldönümü olan 24 Temmuz gününü Basın Bayramı olarak kutlamayı önerdi.[7]

24 Temmuz günü 22 yıl boyunca meslek örgütleri tarafından "Basın Bayramı" olarak kutlandı. Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, 12 Mart 1971 Muhtırası sonrası baskıların İstibdat Dönemi'ni hatırlattığı gerekçesiyle "Basın Bayramı" ifadesinin kaldırılmasına karar verdi. "Basın Bayramı", "Geleneksel Gazeteciler Günü ve Basın Özgürlüğü için Mücadele Günü" adını aldı.

Kutlanışı

Bu özel gün, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti önderliğinde, meslek örgütleri tarafından kutlanmaktadır. Basın Bayramında basın meslek örgütleri, sendikalar, siyasetçiler basın özgürlüğü ve sansür ile ilgilerde açıklamalarda bulunur.[8] 1989 yılından beri Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, basın özgürlüğünü savunan, bu uğurda çaba harcayan bir kişi ve kuruluşu 24 Temmuz'da Basın Özgürlüğü Ödülü ile ödüllendirmektedir.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "24 Temmuz Gazeteciler ve Basın Bayramı". istanbulsaglik. 6 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2013. 
  2. ^ "TGC: "24 Temmuz Basın Özgürlüğü Mücadele Günümüz kutlu olsun"". www.tgc.org.tr. 16 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2022. 
  3. ^ "Basın Özgürlüğü İçin Mücadele Günü:"112 yıl oldu, istibdat sürüyor"". Bianet.org. 24 Temmuz 2020. Erişim tarihi: 15 Ocak 2022. 
  4. ^ "24 Temmuz Artık "Basın Bayramı" Değil, "Basın Özgürlüğü Mücadele Günü" Oldu". Basın Konseyi Açıklamaları. Basinkonseyi.org.tr. 23 Temmuz 2021. 15 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2022. 
  5. ^ Ataman, Bora (7 Nisan 2014). "Türkiye'de İlk Basın Yasakları ve Abdülhamid Sansürü". Marmara İletişim Dergisi. 14 (14): 21-49. ISSN 1300-4050. 2 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2022. 
  6. ^ Çobanoğlu, Faraç (17 Temmuz 2018). "Gazetecilerin Hatırlandığı Basın Bayramı". Diyarbakır Güneydoğu Ekspres Haber. 15 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2022. 
  7. ^ DURBAŞ, REFİK. "Yazar, Sansüre Karşı…". birgun.net. 16 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2022. 
  8. ^ "TGC: 24 Temmuz 'Tasma' Yakıştırmasından Kurtulunduğunda Ancak "Basın Bayramı" Olarak Kutlanabilir". baskahaber. 23 Temmuz 2013. 9 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2013. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<i>Zaman</i> (gazete) Türkiyede yayımlanan günlük gazete (1986-2016)

Zaman, 1986-2016 yılları arasında Türkiye'de yayımlanan günlük ulusal gazete.

<i>İkdam</i> 1894 - 1928 arasında İstanbulda yayınlanmış günlük siyasal gazete

İkdam, 5 Temmuz 1894 ve 31 Aralık 1928 tarihleri arasında İstanbul'da yayınlanmış günlük siyasal gazetedir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Gazeteciler Cemiyeti</span> İstanbul merkezli gazetecilik kuruluşu

Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, 10 Haziran 1946'da kurulmuş merkezi İstanbul'da olan bir gazetecilik cemiyetidir.

Çalışan gazeteciler günü, gazetecilik mesleğini icra edenleri onurlandırmak için 1962’den beri 10 Ocak günü düzenlenen Türkiye’ye özgü bir kutlama gündür.

Basın Ahlak Yasası, basın çalışanı gazetecilerin uymayı kabul ettikleri, yasal dayanağı olmayan bir anlaşma metnidir. Bu metinden farklı olarak Basın İlan Kurumu tarafından belirlenen "Basın Ahlak Esasları" yasal dayanağı olan bağlayıcı bir metindir.

Burhan Felek Basın Hizmet Ödülü, Türkiye'de gazetecilik alanında 50 yılını dolduran aktif gazetecilere verilen ödüldür. Türkiye Gazeteciler Cemiyeti tarafından verilmektedir.

Sabah, 1875 yılında yayın hayatına giren, I. Dünya Savaşı yıllarında Peyam gazetesi ile birleşip "Peyam-ı Sabah" adını alan ve 1922'de kapanan günlük gazetedir.

Türkiye'de sansür, hükûmetin siyasi ve toplumsal gerekçelerle geleneksel medya, internet ve sosyal medya üzerinde uygulanan yasaklar ve sansür uygulamalarını işaret eden ifade. Günümüzde sansür genellikle Türklüğe hakaret sayılan kanun maddesi ve siyasi aşırılığı ifade eden yazılı veya sözlü beyanları sınırlayan yasalardan kaynaklanmaktadır. Yine Türkiye, Sınır Tanımayan Gazetecilerin 2017 Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi'nde 180 ülke arasında 155. sırada yer almakta ve gazeteciler özelinde "dünyanın en büyük cezaevi" olarak anılmaktadır. Sınır Tanımayan Gazeteciler bu ithamın nedenini baskıcı kanunlar, geniş ve muğlak yasal düzenlemeler ve paranoyak yargı olarak açıklamakta ve çözüm olarak terörle mücadele yasasının ve diğer kanun maddelerinin tamamen gözden geçirilmesini önermektedir.

Nail Güreli, Türk gazeteci ve yazardır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Basın Müzesi</span>

Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Basın Müzesi, İstanbul’da Çemberlitaş’taki tarihi bir binada hizmet veren Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’ne bağlı bir müzedir. Türkiye’nin ilk, dünyanın dördüncü basın müzesidir.
1988 yılında hizmete giren müzede basın teknolojinin geçirdiği değişiklikleri göstermek üzere; taşbaskı örnekleri, düz baskı makinesi, rotatif tipo entertip, prova tezgâhları, giyotin, eski daktilolar, teleksler, telefotolar sergilenir.

<span class="mw-page-title-main">Nedim Şener</span> Türk gazeteci

Nedim Şener, Türk gazeteci ve yazardır.

Ulvi Yanardağ, Türk gazeteci ve televizyon habercisi.

TGC Basın Özgürlüğü Ödülleri, Türkiye'de basın özgürlüğünün önemini vurgulamak amacıya Türkiye Gazeteciler Cemiyeti tarafından 1989 yılından itibaren her yıl verilmekte olan ödüllerdir.

Sedat Ergin Türk gazeteci ve yazar.

Çiğdem Toker, Türk gazeteci yazar ve hukukçu.

<span class="mw-page-title-main">Aks-ı Sadâ</span> Samsunda çıkarılan ilk gazete

Aks-i Sadâ, İkinci Meşrutiyet döneminde Samsun'da çıkarılmaya başlanan gazetedir. Samsun'da çıkarılan ilk gazete olma özelliği taşır.

Namık Durukan, Türk gazeteci ve muhabir.

<span class="mw-page-title-main">Serbesti</span> Osmanlı İmparatorluğunda gazete

Serbesti (Özgürlük). 16 Kasım 1908'de İstanbul'da yayımlanmaya başlayan İttihat Terakki ve II. Abdülhamid karşıtı fikir gazetesi. Osmanlı basınında başyazarı öldürülen ilk yayın organı.

Türk basınında gazetecilik görevini yerine getirtiği için saldırıya uğrayıp hayatını kaybeden gazetecileri anmak ve bu konuda toplumsal duyarlılık yaratmak amacıyla 6 Nisan günü Türkiye Gazeteciler Cemiyeti tarafından Öldürülen Gazeteciler Günü olarak ilan edilmiştir.

Deniz Banoğlu Türk gazeteci ve yazar.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.