İçeriğe atla

Barış

Kontrol Edilmiş
Başlığın diğer anlamları için Barış (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Nükleer Silahsızlanma Kampanyası'nın (Campaign for Nuclear Disarmament) genelde barış işareti olarak tanınan sembolü
Zeytin dalı taşıyan bir barış güvercini
Washington, DC'de gerçekleştirilen savaş karşıtı bir miting (15 Mart 2003)

Barış kelimesi genel anlamda düşmanlığın olmaması anlamında kabul görülür. Başka bir anlatımla kötülükten, kavgalardan, savaşlardan kurtuluş, uyum, birlik, bütünlük, sükûnet, sessizlik, huzur içinde yaşamak olarak da tanımlanabilir.

Diğer kullanımları

Barış halk arasında "hoş geldiniz" duygusunu oluşturmak için de kullanılan bir kavramdır. Barış kelimesi duygusal bir durum için de kullanılabilir. Bir insanın kendisiyle barışık olması, kendi içinde bir denge, dinginlik, sükunet ve huzur içinde olması buna örnek gösterilebilir.

Barış ayrıca sık kullanılan erkek isimlerindendir.

Semboller

Ana madde: Barış sembolleri

Barış sembolleri arasında en çok kullanılanlardan ikisi, zeytin dalı taşıyan beyaz bir güvercin ile, aslında Nükleer Silahsızlanma Kampanyası'nın sembolü olarak tasarlanan semboldür.[]

Tarih

Dünya tarihinde, tamamen barış içinde yaşanan dönemler çok kısıtlıdır, her zaman az veya çok savaşlar süregitmiştir. Belli zamanlarda belli bölgeler için, nispeten barış içinde geçmiş olan dönemler için Latince barış anlamına gelen pax terimi kullanılır. Japonya tarihinin 1603-1868 yılları arasını kapsayan Edo dönemi de bunların arasında sayılabilir.

Barış örgütleri

Uluslararası örgütler

Dünya Barış Konseyi

Dünya Barış Konseyi (World Peace Council) kurulduğu 1949 yılından beri barış, silahsızlanma, küresel güvenlik, ulusal bağımsızlık, ekonomik ve sosyal adelet, gelişim, çevrenin korunması, insan hakları, bağımsızlık mücadelesi veren halklarla dayanışma için ve emperyalizme karşı mücadele etmektedir. Kurucu başkanı Frederic Joliot-Curie'nin "Barış herkesin işidir" sözünü kendine ilke edinen Konsey, dünyanın pek çok ülkesinde bulunan barıştan yana örgütlerin federasyonudur. Türkiye'de faaliyet gösteren Barış Derneği, Dünya Barış Konseyi üyesidir.

Dünya Barış Duası Topluluğu

Dünya Barış Duası Topluluğu (The World Peace Prayer Society), 1955 yılında Masahisa Goi tarafından Japonya'da kuruldu. Topluluk, "Dünya'da Barış Egemen Olsun" ("May Peace Prevail on Earth") diyerek barışın dua aracılığıyla evrenselleşmesini hedeflemektedir.[1] 1986 Uluslararası Barış Yılı itibarıyla faaliyetlerini uluslararası alanda yoğunlaştıran topluluk, 1988 yılında merkez binasını New York'a taşıdı. 1990 yılında Birleşmiş Milletler'e bağlı bir hükûmet dışı kuruluş (NGO) olarak kabul edilen topluluğun merkezi 2001'den bu yana New York'ta bulunan Dünya Barış Sığınağı (World Peace Sanctuary) bünyesindedir.

Uluslararası Barış Bürosu

Uluslararası Barış Bürosu 1891 yılında kurulan dünyanın en eski barış örgütüdür.[2] Barış konferansları için yapılan başvurular üzerinde çalışmak amacıyla, 13 Kasım 1891'de kuruldu. I. Dünya Savaşı'ndan sonra barış politikaları konusunda belirleyici bir rol oynayamadı. 1924'te kuruluşun sekreterliği Cenevre'ye taşındı, konferanslara katılım azaldı, diğer gruplarla birlikte çalışma eğilimi zayıfladı. II. Dünya Savaşı sırasında da bir etkinliği olmadı.

Ulusal örgütler

Barışseverler Cemiyeti

Barışseverler Cemiyeti, dünya barışının korunmasına yönelik faaliyet yapmak amacıyla 14 Temmuz 1950'de İstanbul'da kuruldu.[3]

Barış Derneği

Barış Derneği 20 Nisan 1977'de İstanbul'da kuruldu.[4][5][6] 12 Eylül Darbesi sonrası kapatılana kadar nükleer silahların yasaklanması savundu, insan hakkı ihlalleri ile devletlerin sömürü faaliyetlerine karşı çıktı ve Birleşmiş Milletler kararları ve Helsinki Nihai Senedi'ne saygı gösterilip uyulması için faaliyetlerde bulundu.[4] Aynı zamanda Türkiye'nin NATO'dan çıkması amacıyla faaliyet yürüttü.[5]

Sovyet Barış Komitesi

Sovyet Barış Komitesi, barış hareketlerinden sorumlu devlet kuruluşu olarak 1949 yılında kuruldu.[7] 1991 yılında Sovyetler Birliği'nin dağılması sonucu feshedildi. 1992 yılında Rusya'da "Barış ve Uzlaşma Federasyonu" adıyla tekrar organize edildi.[8]

Carnegie Uluslararası Barış Vakfı

Carnegie Uluslararası Barış Vakfı 1910 yılında kurulan, ülkeler arası iş birliğini geliştirmeyi ve Amerika Birleşik Devletleri'nin uluslararası anlamda aktif uğraşlarını geliştirmeyi amaçlayan vakıftır.[9]

Teoriler

Demokratik barış teorisi

Ana madde: Demokratik barış teorisi

Immanuel Kant'ın fikirlerinden yola çıkılarak 1980'lerde ileri sürülmüş olan, demokratik ülkelerin birbirleriyle savaşmayacakları varsayımıdır.[10]

Barış içinde bir arada yaşama

Ana madde: Barış içinde bir arada yaşama

Soğuk Savaş döneminde Sovyetler Birliği tarafından geliştirilmiş bir teoridir. Buna göre Sovyetler Birliği ve sosyalist ülkeler ile kapitalist devletler bir arada barışçıl bir şekilde varlıklarını devam ettirebilirler. Teori Sovyetler Birliği ve Varşova Paktı ülkeleri tarafından ABD ve NATO örgütüne üye ülkeleriyle olan ilişkilerinde uzunca bir dönem hakim olmuştur.[11]

Barışçıl Evrim teorisi

Ana madde: Barışçıl Evrim teorisi

Barış ilkelerini kullanarak Çin'in sosyalist sistemini çökertme düşüncesini ele alan bir teoridir. Bu teoriye göre; Amerika Birleşik Devletleri'nin ana stratejisi, Batılı siyasi fikirleri ve yaşam tarzlarını sosyalist ülkelere, özellikle de Çin'e yaymak için ülke içi hoşnutsuzlukları kışkırtmak ve grupların Çin Komünist Partisi önderliğine meydan okumalarını teşvik ederek sosyalist ülkeleri alt etmektir. Teoriye göre ABD, bu durumu barışçıl yöntemleri kullanarak gerçekleştirmeye çalışmaktadır. Bu nedenle barışçıl girişimlere daima şüpheyle yaklaşılması gerekmektedir, çünkü bu teoriye göre barış için yapılan girişimler, altta siyasal amaçlar olduğu için, egemen ülkeler için büyük birer tehdittir.[12][13]

Barış ödülleri

Gerek ülkeler, gerekse uluslararası kuruluşlar tarafından barışa katkı sunduğu için belirli gruplara veya kişilere barış ödülleri verilir. Atatürk Uluslararası Barış Ödülü, Nobel Barış Ödülü, Gandhi Barış Ödülü, Konfüçyüs Barış Ödülü bunlardan bazılarıdır.

Ayrıca bakınız

Vikisöz'de Barış ile ilgili sözleri bulabilirsiniz.

Kaynakça

  1. ^ The World Peace Prayer Society 23 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. URL erişim tarihi: 7 Ocak 2007.
  2. ^ "Over a Century of Peace-Making". International Peace Bureau. 15 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2012. 
  3. ^ Pınar Selek, Barışamadık 22 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., cilt 18, Ithaki Yayınları, 2004, Erişim tarihi: 22 Eylül 2016.
  4. ^ a b Barış Derneği (Ohan Matbaacılık bas.). Beyoğlu, İstanbul: AnaBritannica c.3. s. 399. ISBN 975-7760-54-4. 
  5. ^ a b Başkaya, Fikret, (Ed.) (2005). Kavram Sözlüğü & Söylem ve Gerçek (Maki Basın Yayın bas.). Ankara: Türkiye ve Ortadoğu Forumu Vakfı. ISBN 975-8449-37-0. 
  6. ^ Faaliyeti durdurulan dernekler arasında yer alan Barış Derneği nedir? 22 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. "1977’de kurulan ve 12 Eylül cuntası tarafından kapatılan Türkiye Barış Derneği’nin..." soL, Erişim tarihi: 30 Kasım 2016.
  7. ^ Peace and disarmament, Progress Publishers, 1982
  8. ^ Soviet Peace Committee[]
  9. ^ "About the Global Think Tank". Carnegie Endowment for International Peace. 21 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2016. 
  10. ^ Rosato, Sebastian (2003). "The Flawed Logic of Democratic Peace Theory". American Political Science Review. Cilt 97. ss. 585-602. doi:10.1017/s0003055403000893. 
  11. ^ Kulski, Wladyslaw W. (1959). Peaceful Coexistence: An Analysis of Soviet Foreign Policy. Chicago: Henry Regnery Company. []
  12. ^ Wu, Zhong (11 Ocak 2012). "Hu warns successors over 'peaceful evolution'". Asia Times Online. 10 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2014. 
  13. ^ Zhang, Jialin (1994). China's response to the downfall of Communism in Eastern Europe and the Soviet Union. Hoover Press, Stanford University. ss. 6-10. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Komünizm</span> Bütün malların ortaklaşa kullanıldığı ve özel mülkiyetin olmadığı toplum sistemini hedefleyen ideoloji

Komünizm ; üretim araçlarının ortak mülkiyeti üzerine kurulu sınıfsız, parasız ve devletsiz bir toplumsal düzen ve bu düzenin kurulmasını amaçlayan toplumsal, siyasi ve ekonomik bir ideoloji ve harekettir. Sadece üretim araçlarının ortak kullanımına dayanan sosyalizm ile tam olarak aynı anlama gelmemesine rağmen hatalı bir biçimde eş anlamlı olarak da kullanılabilmektedir. 20. yüzyılın başından beri dünya siyasetindeki büyük güçlerden biri olarak modern komünizm, genellikle Karl Marx'ın ve Friedrich Engels’in kaleme aldığı Komünist Parti Manifestosu ile birlikte anılır. Buna göre özel mülkiyete dayalı kapitalist toplumun yerine meta üretiminin son bulduğu komünist toplum gerçektir. Komünizmin temelinde yatan sebep, sınıfsız, ortak mülkiyete dayalı bir toplumun kurulması isteğidir. Sınıfsız toplumlarda en genel anlamıyla tüm bireylerin eşit olması fikri karşıt görüşlüler tarafından "ütopya" olarak görülür ve zorla yaşanmaya çalışılırsa kaosa yol açacağı iddia edilir. Paris Komünü, komünist sistem yaşayabilmiş ilk topluluktur. Bunun dışında Mahnovist hareket öncülüğünde Ukrayna ve İspanya iç savaşı sırasında yaklaşık dört yıl süren anarko-komünist hareketle şekillenen toprakların kolektifleştirilmesi esasına dayalı olarak komünist topluluklar da kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği</span> Avrasyada hüküm sürmüş eski bir federasyon (1922–1991)

Sovyetler Birliği, resmî adıyla Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (Rusça:

<span class="mw-page-title-main">Bağımsız Devletler Topluluğu</span> bölgesel hükümetler arası organizasyon

Bağımsız Devletler Topluluğu, 8 Aralık 1991 tarihinde Rusya, Ukrayna ve Belarus arasında imzalanan anlaşma ile kurulmuş devletler topluluğudur. Anlaşma ile Sovyetler Birliği resmen yıkılmış oldu. 21 Aralık 1991 tarihinde de Estonya, Letonya, Litvanya, Ukrayna ve Gürcistan hariç tüm eski Sovyet Cumhuriyetleri bu anlaşmayı imzaladı.

<span class="mw-page-title-main">Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu</span>

Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu "UAEK" veya Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı, 175 ülke'nin yer aldığı, Birleşmiş Milletler bünyesinde faaliyet gösteren bağımsız, uluslararası bilim ve teknoloji temelli bir organizasyon olup 29 Temmuz 1957 yılında kurulmuştur. Nükleer Bilim ve Teknolojinin barışçıl amaçlarla kullanılması ve planlanmasında üye ülkelere destek sağlamaktadır. Nükleer Güvenlik Standartlarını hazırlamaktadır. Bünyesindeki denetim mekanizması ile ülkelerin taahhütlerini yerine getirmesini kontrol etmektedir.

UNICEF veya resmi adıyla Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu, dünya genelinde çocuklara insani ve gelişimsel yardım sağlamaktan sorumlu bir Birleşmiş Milletler kuruluşudur. UNICEF'in faaliyetleri arasında aşılama ve hastalık önleme, HIV'li çocuklar ve anneler için tedavi yönetimi, çocukluk ve anne beslenmesini iyileştirme, sağlık koşullarını iyileştirme, eğitimi teşvik etme ve felaketlere müdahale için acil yardım sağlama yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Bloku</span> Soğuk Savaş döneminde Orta ve Doğu Avrupanın sosyalist devletler grubu

Doğu Bloku, Komünist Blok, Sovyet Bloku ya da Demir Perde, Soğuk Savaş döneminde Sovyetler Birliği ve onun Doğu ve Orta Avrupa'daki müttefiklerini tanımlamak üzere kullanılmış olan bir terimdir. 1947'de, başta Polonya Halk Cumhuriyeti, Romanya Sosyalist Cumhuriyeti, Bulgaristan Halk Cumhuriyeti, Macaristan Halk Cumhuriyeti, Çekoslovakya Sosyalist Cumhuriyeti ve Doğu Almanya olmak üzere komünist rejim altına giren birçok ülke Moskova'dan yönetilen bir blok hâline gelmiş bulunuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Soğuk Savaş</span> 1947–1991 yılları arasında Batı Bloku ve Doğu Bloku arasında geçen jeopolitik gerginlik süreci

Soğuk Savaş, iki Süper güç olan ABD önderliğinde Batı Bloku ile Sovyetler Birliği'nin önderliğinde Doğu Bloku ülkeleri arasında Truman Doktrini'nin ilanından (1947) SSCB'nin dağılmasına (1991) kadar devam ettiği kabul edilen uluslararası siyasi ve askeri gerginlik. Soğuk Savaş dönemi, Amerika liderliğinde batı dünyası ile Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin önderliğindeki komünist blok arasındaki dünya üzerinde geniş bir nüfusu etki etmesine verilen isimdir. Soğuk Savaş döneminde NATO, "Batı İttifakı" olarak da biliniyordu. Batı Bloku, NATO üyesi ülkeler ile NATO üyesi olmayan ancak ABD ile müttefik olan kapitalist ve antikomünist ülkelerden, Doğu Bloku ise Varşova Paktı'na üye olan komünist ve bu pakta üye olmayan diğer komünist ülkelerden oluşuyordu. Bu iki karşıt blokun yanı sıra hiçbir bloku desteklemeyen Bağlantısızlar Hareketi isimli üçüncü bir blok daha vardı. Çin ve Yugoslavya hem Doğu Bloku ülkeleri, hem de Bağlantısızlar Hareketi ülkeleriydi. Bu iki komünist ülkenin her iki blokta da olmasının nedeni Sovyetler Birliği ile olan görüş farklılıklarıydı.

Troçkizm, Marksizm'in Troçki'nin bakış açısıyla yorumlanmasıdır. Aynı zamanda 1917 Ekim Devrimi'nden sonra ortaya çıkmış bir ayrımı ifade eder. Sovyetler Birliği'nde "sol muhalefet" olarak örgütlenmiş, Troçki'nin kurduğu 4. Enternasyonal'le başlayarak günümüze kadar gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Dünya Barış Günü</span> her yıl 21 Eylül tarihinde kutlanan uluslararası bir bayram

Dünya Barış Günü veya Uluslararası Barış Günü, her yıl 21 Eylül tarihinde kutlanan uluslararası bir bayramdır.

<span class="mw-page-title-main">Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi</span> uluslararası insani hareket

Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi; görevi din, inanç, dil, ırk, toplumsal sınıf veya politik görüş farkı gözetmeksizin insan hayatı ve sağlığını korumak, insan varoluşunun saygı görmesini sağlamak, insanların acı çekmesini önlemek ve acılarını dindirmek olan uluslararası bir insani harekettir.

Brejnev Doktrini, Soğuk Savaş dönemi sırasında Sovyetler Birliğinin dış politikasını belirleyen bir doktrindir.

<span class="mw-page-title-main">Gönüllü</span> çıkar beklemeksizin bir iş yapmayı üstlenen kişi

Gönüllü, içinde bulunduğu toplulukta herhangi bir karşılık ya da çıkar beklemeksizin bir işi yapmayı kendiliğinden üstlenen kişidir.

Barış içinde bir arada yaşama, Soğuk Savaş döneminde Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği tarafından geliştirilmiş teoridir. Buna göre nükleer silahlara sahip Sovyetler Birliği ve sosyalist ülkeler ile kapitalist devletler bir arada barışçıl bir şekilde varlıklarını devam ettirebilirler. Bu teori sosyalizm ile kapitalizmin uzlaşmaz çelişki içinde olduklarından bir arada yaşayamayacaklarını söyleyen marksizmin genel söylemiyle çelişmektedir. Teori Sovyetler Birliği ve Varşova Paktı ülkeleri tarafından ABD ve NATO örgütüne üye ülkeleriyle olan ilişkilerinde bir dönem hakim olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Küresel Barış Endeksi</span>

Küresel Barış Endeksi, ülkelerin ve bölgelerin göreli barışçıl konumunu ölçen bir girişimdir. Sidney, Avustralya merkezli Ekonomi ve Barış Enstitüsü'nün bir çalışması olan Küresel Barış Endeksi, Ekonomist İstihbarat Birimi tarafından derlenen verilerle barış enstitüleri ve düşünce kuruluşlarında görev alan uzmanlardan oluşan uluslararası bir panel ile istişare içinde geliştirilmektedir. Liste ilk olarak Mayıs 2007 yılında yayınlandı ve o zamandan bu yana yıllık olarak güncellemeler yapılmaktadır. Dünyanın dört bir yanındaki ülkeleri sükunetlerine göre derecelendiren ilk çalışma olduğu iddia edilmektedir. Bu çalışma Entegre Araştırma'nın kurucusu Avustralyalı teknoloji girişimcisi Steve Killelea'nın buluşudur ve Kofi Annan, 14. Dalay Lama Tenzin Gyatso, Başpiskopos Desmond Tutu, eski Finlandiya Cumhurbaşkanı Martti Ahtisaari, Nobel ödüllü Muhammed Yunus, ekonomist Jeffrey Sachs, eski İrlanda başkanı Mary Robinson ve eski ABD Başkanı Jimmy Carter tarafından desteklenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Bilim ve Dünya İlişkileri üzerine Pugwash Konferansı</span>

Bilim ve Dünya İlişkileri üzerine Pugwash Konferansı silahlı çatışmaları azaltmak ve uluslararası güvenliği tehdit eden unsurlara çözümler üretebilmek için bilim insanlarını ve kamuoyunun önemli isimlerini bir araya getiren uluslararası bir kuruluş. 1955 yılında Russell-Einstein Manifestosu'nun yayınlanmasının ardından, 1957 yılında nükleer silah karşıtı bilim insanı Joseph Rotblat ve Bertrand Russell tarafından Kanada'nın Pugwash adlı köyünde kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Uluslararası Barış Bürosu</span>

Uluslararası Barış Bürosu, 1891 yılında kurulan dünyanın en eski barış örgütüdür. Barış konferansları için yapılan başvurular üzerinde çalışmak amacıyla, 13 Kasım 1891'de Roma'da yapılan 3. uluslararası Parlamentolar Arası Birlik konferansında kuruldu. Büronun yaptığı çalışmalar 1910 yılında Nobel Barış Ödülü ile ödüllendirildi.

<span class="mw-page-title-main">Barış Derneği</span> dernek

Barış Derneği, 18 Nisan 1977'de İstanbul'da kurulan, amacı tüzüğünde "adil ve kalıcı bir barışın gerçekleşme koşullarının araştırılması, geliştirilmesi, savunulması ve tanıtılması" olarak belirtilen dernek. 3 Nisan 1977'de İstanbul Barosu'nda yapılan, bilim insanları, yazarlar, hukukçular, aydınlar ve sanatçılardan oluşan 100 kişinin katıldığı konferansta alınan kararla kuruldu. Başkanlığa emekli büyükelçi Mahmut Dikerdem seçildi. 12 Eylül Darbesi sonrası kapatılana kadar nükleer silahların yasaklanmasını savundu, Birleşmiş Milletler kararlarına ve Helsinki Nihai Senedi'ne saygı gösterilip uyulması, aynı zamanda Türkiye'nin NATO'dan çıkması için faaliyetlerde bulundu.

<span class="mw-page-title-main">TASS</span>

TASS (Rusça: Телеграфное агентство Советского Союза ТАСС-Telegrafne Agentsva Sovyetskova Soyuza-Sovyetler Birliği Haber Ajansı kısaca TASS, şimdiki ismi Rus Haber Ajansı 1902 yılında kurulan, Rusya'da en büyük, dünyada ise Reuters, Associated Press ve Agence France-Presse ile birlikte, en büyük dört haber ajansından birisidir. 1925-1991 yılları arasında SSCB'nin resmî haber ajansı olmuştur.

Sovyet Barış Komitesi veya Sovyet Barışı Koruma Komitesi , Sovyetler Birliği'nde barış hareketlerinden aktif olarak sorumlu devlet kuruluşu. 1949 yılında kurulan kuruluş, 1991 yılında Sovyetler Birliği'nin dağılması sonucu feshedildi.

<span class="mw-page-title-main">Savaş karşıtı örgütlerin listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Savaşlara organize, kararlı ve ilkeli muhalefeti kolaylaştırmak için insanlar genellikle savaş karşıtı örgütleri kurdular. Bu gruplar, bir savaşı veya bekleyen savaşı ele alan geçici koalisyonlardan, savaş kavramını ve büyük ölçekli yıkıcı çatışmalara yol açan faktörleri sona erdirmek için çalışan daha kalıcı yapılandırılmış örgütlere kadar uzanır. Savaş karşıtı olanların ezici çoğunluğu bunu şiddet içermeyen bir şekilde yapmaktadır. Aşağıdaki savaş karşıtı örgütler listesi, dünyanın dört bir yanından geçmiş ve mevcut savaş karşıtı gruplarını listelemektedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.