Barthélemy Boganda - Turkipedia

Barthélemy Boganda

1958'de Boganda
1. Orta Afrika Cumhuriyeti Başbakanı
Görev süresi 6 Aralık 1958 - 29 Mart 1959
Yerine geldiği	Makam oluşturuldu
Yerine gelen	Abel Goumba
Kişisel bilgiler
Doğum	1910 Bobangui, Ubangi-Chari
Ölüm	29 Mart 1959 (48-49 yaşında) Boda, Orta Afrika Cumhuriyeti
Ölüm nedeni	Uçak kazası
Partisi	MESAN
Evlilik(ler)	Michelle Jourdain (e. 1950; ö. 1959)
Çocuk(lar)	3
Mesleği	Siyasetçi, Rahip

Barthélemy Boganda (Doğum 4 Nisan 1910 - Ölüm 29 Mart 1959) o dönem Fransa sömürgesi olan ve daha sonra Orta Afrika Cumhuriyeti adı ile bağımsızlığını kazanan Ubangi-Chari bölgesinde görevli öncü siyaset adamıydı.

Boganda, gençlik yıllarında rahip olarak görev almış, uzun yıllar misyoner olarak çeşitli bölgelerde görev almıştı.

1949 yılında Fransız bir kadın ile evlenerek kilise için üstlendiği görevleri bırakmış ve tamamen son birkaç yıldır kilise ile birlikte yürüttüğü politikaya odaklanmıştı. 1950'li yılların başından itibaren o dönem Fransa sömürgesi olan bölgesinde önemi artan Boganda, henüz 1946 yılında Fransa Parlamentosu'na seçilerek genç yaşta önemli görevler üstlenmiştir. Fransa parlamentosuna seçilmiş olmasına rağmen, bu ülkeye çok sık gitmeyen Boganda, 28 Eylül 1949 yılında Orta Afrika'da Mouvement pour l'Évolution Sociale d'Afrique Noire (MESAN) partisini kurarak faaliyetlerini kendi bölgesinde yoğunlaştırmıştır. 1956 yılında ülkesinde kurulan hükûmete öncülük eden Boganda, aynı yıl başkent Bangui'nin belediye başkanlığına getirilmiştir.

Boganda, 8 Aralık 1958 yılında Özerk Orta Afrika Cumhuriyeti'nin başbakanı görevini üstlenmiş ve bu görevini 29 Mart 1959 yılında bir uçak kazası sonucu hayatını kaybetmesine dek sürdürmüştür.^[1]

Ülkesinin tam bağımsızlığını göremeyen Boganda, ortaya koyduğu Latin Afrika Birleşik Devletleri fikri ile o dönem gündemi meşgul etmişti. Bu fikri ile o güne kadar kendi deyimi ile kader birliği içerisinde bulunan Afrika kıtasının orta bölgesinde yer alan Fransa, Portekiz, Belçika ve İspanya sömürgelerini (bugünkü Çad, Kongo Cumhuriyeti, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Kamerun, Ekvator Ginesi, Angola ve Gabon) tek bayrak altında toplama çabaları olsa da o dönemin diğer belirtilen ülkelere göre çok daha iyi konumda bulunan Gabon'un başkanı Léon M'ba tarafından kabul görmemiştir.

Ölümü

29 Mart 1959 tarihinde geçirdiği uçak kazası sonucu hayatını kaybeden Boganda'dan sonra oluşan siyasi kriz öncelikle kuzeni David Dacko tarafından doldurulmaya çalışılmış ancak Dacko'nun da başbakanlığı uzun sürmemiş, yine Boganda'nın bir akrabası olan Jean-Bédel Bokassa tarafından başbakanlıktan uzaklaştırılmış ve yerine kendisi geçmiştir. İlerleyen dönemlerde gücünü tamamen kendisi lehine kullanan Bokassa, kendini kral ilan edecek boyuta kadar ilerletmiştir.^[2]

Boganda'nın ölümünden sonra baş gösteren siyasi kavgalar bağımsızlığın kazanılmasından sonra da uzun yıllar devam etmiş ve ülke huzura kavuşamamıştır.^[3]

Diğer

Boganda'nın hayali olan Latin Afrika Birleşik Devletleri için oluşturduğu bayrak, Orta Afrika Cumhuriyeti'nin bağımsızlığını kazanmasından sonra ülkenin bayrağı olarak göndere çekilmiştir.
Ölüm tarihi ülkede resmi tatil olarak ilan edilmiştir.
Başkent Bangui'de bulunan stadyuma Boganda'nın ismi verilmiştir.

Kaynakça

^ Doty, Robert C. (3 Haziran 1958). "Balky Assembly Yields, 350–161 : Decree Rule Set". The New York Times. ss. 1, 5.
^ "Independence Is Asked". The New York Times. Associated Press. 24 Ağustos 1958. s. 2.
^ Brady, Thomas F. (31 Ağustos 1958). "African Leaders Back De Gaulle". The New York Times. ss. 1, 22.

Orta Afrika Cumhuriyeti başbakanları
Sömürge	Boganda Goumba (Geçici) Dacko	Orta Afrika Cumhuriyeti bayrağı
Bağımsız	Dacko Kaldırıldı: 1960-1975 Domitien Patassé Maïdou Ayandho Lebouder Bozanga Kaldırıldı: 1981-1991 Frank Malendoma Lakoué Mandaba Koyambounou Ngoupandé Gbezera-Bria Dologuélé Ziguélé Goumba Gaombalet Doté Touadéra Tiangaye Nzapayeké (Geçici) Kamoun Sarandji Ngrébada Dondra Moloua	Orta Afrika Cumhuriyeti bayrağı

Otorite kontrolü	BNF: cb12488439v (data) GND: 119460963 ISNI: 0000 0001 0878 3052 LCCN: n84216767 Léonore: 19800035/616/69671 MusicBrainz: 5bb48d65-5744-4290-b021-00ab3d210e90 NTA: 167270559 SUDOC: 034092951 VIAF: 22244432 WorldCat (LCCN): n84-216767

İlgili Araştırma Makaleleri

Gabon ya da resmî adıyla Gabon Cumhuriyeti, Afrika kıtasının orta bölümünde yer alan bir ülkedir. Ülkenin sınır komşularını kuzeyde Kamerun, kuzeybatıda Ekvator Ginesi ile güney ve doğuda ise Kongo Cumhuriyeti oluşturmaktadır. Ülkenin batı bölümünde sınırı ise Gine Körfezi'ni de içine alacak şekilde Atlas Okyanusu oluşturmaktadır. Ekvator çizgisi üzerinde yer alan ülkenin başkenti ise Libreville'dir.

Kongo Cumhuriyeti, Afrika kıtasının orta batı bölümünde yer alan bir ülkedir. Kongo-Brazzaville olarak da adlandırılan ve 1969 ile 1991 yılları arasında Kongo Halk Cumhuriyeti olarak varlığını sürdüren ülkenin sınır komşularını Kamerun, Orta Afrika Cumhuriyeti, Kongo DC, Angola'ya bağlı olan ancak anakara ile fiziki bağlantısı bulunmayan Cabinda bölgesi, Gabon ve Atlas Okyanusu oluşturmaktadır. Ülkenin başkenti Brazzaville'dir.

Orta Afrika Cumhuriyeti ya da yaygın kullanımı ile Orta Afrika, Afrika kıtasının orta bölümünde yer alan, denize kıyısı bulunmayan bir kara ülkesidir. Ülkenin sınır komşularını Çad, Sudan, Güney Sudan, Kongo DC, Kongo Cumhuriyeti ve Kamerun oluşturmaktadır. Ubangi-Chari ismi ile geçmişte Fransa sömürgesi olan ülke, 1960 yılında bağımsızlığına kavuşmuştur. Ülkenin başkenti Bangui'dir.

Jean-Bédel Bokassa, Afrikalı askeri önder, Orta Afrika Cumhuriyeti'nin başkanı (1966-1977) ve Orta Afrika İmparatorluğu'nun kendi kendini atayan imparatoru (1977-1979).

Bangui, Afrika kıtasında bulunan Orta Afrika Cumhuriyeti'nin en büyük şehri ve başkentidir. Şehir Kongo Demokratik Cumhuriyeti ile bu bölgede sınırı belirleyen Ubangi Nehri kıyısında kuruludur.

<span class="mw-page-title-main">Ubangi-Chari</span>

Ubangi-Chari, Afrika kıtasında 1903 ile 1958 yılları arasında var olan Fransa'ya ait koloni bölgesi.

Gabon bayrağı, Gabon devletine aittir ve 9 Ağustos 1960 tarihinde göndere çekilerek resmî olarak kullanılmaya başlanmıştır.

Mali bayrağı, Mali devletinin resmi bayrağı. Günümüzde kullanılan hâli ile 1 Mart 1961 tarihinde göndere çekilerek kullanılmaya başlanmıştır.

Orta Afrika Cumhuriyeti bayrağı ülkenin bağımsızlığını kazanmadan önce, 1 Aralık 1958 tarihinde göndere çekilerek kullanılmaya başlanmıştır.

Orta Afrika Cumhuriyeti'ndeki çatışmalar, Aralık 2012'de Afrika ülkesi Orta Afrika Cumhuriyeti hükûmeti ve birçoğu daha önce Orta Afrika Cumhuriyeti İç Savaşı'na katılmış olan isyancılar arasında başlayan çatışmalardır. İsyancılar, Cumhurbaşkanı François Bozizé'nin hükûmetini imzalanan barış anlaşmalarına 2007 yılından bu yana uymamakla suçluyordu.

Afrika Yılı olarak, Afrika kıtasında 1960 yılında 18 sömürge kolonisinin sömürgesi oldukları ülkelerden bağımsızlığını kazanması sonucu ortaya çıkmıştır. Bir yıl içerisinde birçok ülkenin bağımsızlığını kazanması neticesinde 1960 yılı Afrika Yılı olarak nitelendirilmiştir. Bu bağlamda 14 Fransa, 2 Birleşik Krallık, 1 Belçika ve 1 İtalya sömürgesi bağımsız olmuştur.

Orta Afrika İmparatorluğu, 1976 yılından 1979 yılına kadar bugünkü Orta Afrika Cumhuriyeti sınırları içerisinde kurulan devlet.

Latin Afrika Birleşik Devletleri, Barthélémy Boganda tarafından öngörülen, Latin dillerini konuşan Orta Afrika ülkeleri için önerilen bir birlikti. Boganda bunu ilk olarak Mayıs 1957'de dile getirdi.

Abbé Fulbert Youlou, Kongolu öğretim görevlisi, din görevlisi ve siyasetçi. Youlou, Afrika ülkesi Kongo Cumhuriyeti'nin ilk devlet başkanı olarak 1960 ile 1963 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

Orta Afrika Cumhuriyeti başbakanı, Afrika ülkesi Orta Afrika Cumhuriyeti'nin bağımsızlığını kazandığı 1960 yılından sonra hükûmetin başında yer alan kişi olarak bu makama getirilen kişiye verilen unvandır. Söz konusu makam 1958 yılında ülkenin özerk bir bölge olarak Fransa koloni bölgesiyken oluşturulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Ange-Félix Patassé</span>

Ange-Félix Patassé Orta Afrikalı siyasetçi. Patassé, Afrika ülkesi Orta Afrika Cumhuriyeti'nde 1993 ile 2003 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

David Dacko, Orta Afrikalı öğretim görevlisi ve siyasetçi. Dacko, Afrika kıtasında yer alan Orta Afrika Cumhuriyeti'nin ilki ülkenin ilk devlet başkanı olarak 1960 ile 1966 yılları arasında, ikincisi ise 1979-1981 yılları arasında olmak üzere iki defa devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Abel Goumba</span> Orta Afrikalı siyasetçi (1926-2009)

Abel Nguéndé Goumba, Orta Afrikalı siyasetçidir. Goumba, Afrika ülkesi Orta Afrika Cumhuriyeti'nin Ubangi-Chari adı ile henüz Fransız Uluslar Topluluğu'nun özerk bir üyesi olduğu bir süreçte, 1959 yılında bir ay süreyle başbakanlık makamında bulunmuştur. Goumba, 2003 yılında da bağımsız Orta Afrika Cumhuriyeti'nin başbakanı olarak kısa bir süre bu görevi üstlenmiştir.

Henri Maïdou, Orta Afrikalı siyasetçi. Maïdou, Afrika ülkesi Orta Afrika Cumhuriyeti'nde 1978 ile 1979 yılları arasında başbakanlık makamında bulunmuştur.

Bernard Ayandho, Orta Afrikalı diplomat ve siyasetçi. Ayandho, Afrika ülkesi Orta Afrika Cumhuriyeti'nde 1979 ile 1980 yılları arasında başbakanlık makamında bulunmuştur.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.