İçeriğe atla

Bardas

Bardas (YunancaΒάρδας; ö. 21 Nisan 866), Bizans soylusu ve yüksek dereceli bakan.

İmparatoriçe Theodora'nın kardeşi olarak, İmparator Theofilos (829–842 arası hükümdar) döneminde hızla yükselmiştir. Theofilos'in ölümü ile Theodora ve Theoktistos taht naipleri olmuşlardır. 856 yılında, Theoktistos'un gözden düşürüp, yeğeni III. Mihail'ın (842–867 arası hükümdar) naibi olmuştur. Caesar olarak, 10 yıl boyunca Bizans İmpararatorluğu'nun gerçek hükümdarı olmuştur. Bu dönemde askeri başarılar, yenilenmiş diplomatik ve misyoner eylemleri ve Makedon Rönesansı'nın habercisi entelektüel uyanış yaşanmıştır. 866 yılında, III. Mihail'in yeni gözdesi Makedon Basileios'un kışkırttığı bir suikast sonucu öldürülmüştür. Bir yıl sonra Basileios tahtı ele geçirip Makedon Hanedanını kurmuştur. İmparator Theofilos'in karısı Theodora ile Patrici Petronas'ın ağabeyidir.

Hayatı

Erken dönem

Drungarios Marinos ve Theoktisti'nin çocuğudur. annesi imparatoriçe Theodora ve Petronas'ın kızkerdeşidir.[1] Ayrıca Maria, Sofya ve İrini isimlerinde üç kızkardeşini Oi meta Theofanin kaydetmiştir.[1] Ailesi Ermeni kökenlidir ve Paflagonya'ya yerleşmiştir.[2] Aralarında Cyril Toumanoff ve Nicholas Adontz'ın olduğu bazı modern soy bilimciler Bardas ailesi ile soylu Mamikonian ailesi arasında bağ kurarlar. Oxford Dictionary of Byzantium'da Nina Garsoïan'a göre ancak "cezbedici olsa da, bu iddia kaynak yetersizliği nedeniyle kanıtlanamaz."[3]

III. Mihail ile Theodora ve Theoktistos, Madrid Skilitzes

837 yılında, Theofilos, onu Patrikios rütbesine yükseltip, general Theofobos ile Müslümanlara yenilecekleri Abhazya seferine yollamıştır.[1][2] Theofilos'un ölümü ile oğlu III. Mihail'in (h. 842-867) tahta çıkmıştır. Sadece iki yaşında olduğu için, Theodora başkanlığında bir naiplik konsili oluşturuldu. Bardas ve kardeşi Petronas yanında akrabaları Sergios Niketiates'de bu konsile üye idiler fakat Logothetis Theoktistos kendini Theodora'nın baş danışmanı olarak hızla yerleştirdi.[4] Bardas, hükümdarlığın ilk günlerinde hala aktif bir rol oynadı, Theodora'yı İkonoklazm'ı sonsuza dek terk etmeye teşvik etti ve ikonoklast patrik Gramerci İoannis'in görevden alınmasına ve 843 yılında ikonaların yeniden canlandırılmasına yol açan soruşturmalarda yer aldı.[1][5] Bardas, Theoktistos tarafından hızlı bir şekilde kenara itildi. Simeon Metafrastis'a göre Theoktistos'un kendidi Bizans ordusunun başında Logothetis olmasına rağmen, 844'te Mauropotamos Muharebesi'nde Bizans'ın Abbasilere yenilmesine yol açan firarlardan Bardas'ı sorumlu tuttu. Bu suçlamaların bir sonucu olarak Bardas, belirsiz bir süre için Konstantinopolis'ten sürüldü.[1][5]

Bardas'ın sürgünü ve Sergios'un ölümünün ardından, Theoktistos on yıl boyunca Theodora'nın yanında hüküm sürdü.[6] 855'te III. Mihail on beş yaşına girdi ve böylece nominal olarak bir yaşa geldi. Annesi ve Theoktistos bir gelin gösterisi düzenledi ve Michael'ın metresi Eudokia İngerina'ya olan bağlılığını hiçe sayarak gelini olarak Eudokia Dekapolitissa'yı seçtiler.[7] Bardas, Mihail'in kendisine olan tavrından dolayı kızgınlığını kullandı ve onu naipliğe karşı çevirmeye başladı. Mihail'in desteğiyle Bardas'ın başkente dönmesine izin verildi ve 20 Kasım 855'te Theoktistos öldürüldü.[1][7] Bu muhtemelen imparatorun emriyle yapılmıştı, çünkü Bardas'ın rakibinin daha "zarif" bir şekilde görevden alınmasını tercih ettiği söylenir.[1]

Yükselişi ve düşüşü

Theoktistos'un ölümüyle birlikte naiplik sona erdi; 856'nın başlarında, Michael tam imparatorluk gücünü üstlendiğini ilan etti ve 857'de Theodora, Azize Gastria Manastırı'na çekilmek zorunda kaldı. Bununla birlikte, Mihail zevkleri ve Eudokia İngerina ile devam eden ilişkisiyle daha çok ilgilenirken, Bardas artık imparatorluğun de facto naibi oldu.[1][8] Simeon Metafrastis'e göre bu, Theodora'nın beyni olan başarısız bir suikast girişiminden sonra Kuropalatis oldu ardından y. 858 yılından itibaren magistros ve Hartularios tu kanikleios olmak üzere en yüksek devlet görevlerine atandı ve sonunda 22 (ya da 26) Nisan 862 günü sezar oldu.[1][2] Bardas'ın gücü, Bizanslı olmayan kaynaklar tarafından da doğrulanmaktadır: Taberî, Arap elçilerin imparatordan ziyade Bardas ile pazarlık yaptığını kaydeder ve Bar Hebraeus, bir Arap elçiyi dinlerken Mihail'in tek bir kelime söylemediğini ama "kuzeni" (büyük ihtimalle Bardas) onun adına konuştuğunu yazar.[1] Petronas aynı zamanda belirsizlikten çıktı, Thrakesion Theması stratigos'u oldu ve Araplara karşı bir dizi başarılı baskına öncülük etti.[8]

Daha sonraki kaynaklar, karakterini eleştirip onu kibirli, hırslı ve güce aç olarak tanımlasa da, bir yönetici olarak yetenekleri yaygın olarak kabul edilmektedir.[1] Böylece Bardas, felsefe, gramer, astronomi ve matematik kürsüleri olan Magnaura Okulu'nu kurmuş ve Matematikçi Leon gibi alimleri ve Büyük Moravya'da Kiril ve Methodios'un misyonerlik faaliyetlerini destekledi. Ayrıca Doğu'da Araplara karşı bir dizi başarı elde etti, 863'te Lalakaon Muharebesi'nde mutlak bir zafer elde etti ve Bulgaristan'ın Bizans misyonerleri tarafından Hristiyanlaştırılmasını sağladı.[1][2][9] Patria Konstantinopolis onun inşaat faaliyetlerini över, ancak şehrin dışında Aziz Demetrius'a adanmış bir kilisenin yanı sıra, ona atfedilen binaların çoğu muhtemelen I. Basileios'un (h. 867-886) eseriydi.[1]

858 yılında, Patrik I. İgnatius'u görevden alıp bu meslekten biri olmayani iyi eğitimli Fotios'u bu göreve atadı. Daha sonraki vakainameler, İgnatius'un, Bardas'ı, gelinlerinden biriyle ensest ilişkisini sürdürdüğü için komünyondan dışladığını bildirir, ancak İgnatius'un görevden alınmasının gerçek nedeni, muhtemelen patriğin İmparatoriçe Theodora'yı Bardas'ın isteği ama imparatoriçenin isteğine aykırı olarak manastıra kapatmayı reddetmesiydi.[1] Ancak, Fotios'un sıra dışı yükselmesi, onu tanımayı reddeden Papa I. Nicolaus'ı uzaklaştırdı. Roma ve Konstantinopolis arasındaki misyonerlik faaliyetleri ile Moravya ve Bulgaristan üzerindeki yargı yetkisi konusundaki rekabetle birleştiğinde, papalıkla ilişkiler gerginliğini korudu.[10]

Mihail izlerken Bardas'a yapılan suikast, Madrid Skilitzes

Bardas'ın büyük otoritesine rağmen, yeğeni üzerindeki kontrolü mutlak değildi: Onu eski saray nazırı (Parakoimomenos) Damianos'u görevden almaya ikna etmeyi başardıktan sonra, Mihail, Bardas'ın kendi himayesindekilerden birini değil, en sevdiği arkadaşı, acımasızca hırslı Makedonyalı Basileios'u bu göreve atadı.[1][11] Bardas'ın konumu, Mihail'in Eudokia İngerina'nın gelecekteki VI. Leon'a hamile olduğunu öğrendiğinde, 866'nın başlarında daha da zayıfladı: şimdiye kadar Bardas, imparatorun başına bir şey gelirse tahta çıkacaktı, ama şimdi Mihail'in doğrudan bir varisi vardı. Ancak Mihail, karısını boşamak ve uzun süredir metresiyle evlenmek yerine, İngerina'yı Basileios ile evlendirdi, önce Basileios'a kendi karısından boşandırdı.[11] Aynı yılın baharında, Bardas, Girit'in Sarazen kalesine karşı büyük ölçekli bir sefer düzenlemeye başladı. Mihail, Basileios ve saray eşliğinde Bardas, ordunun toplandığı Milet'e geldi. Orada, 21 Nisan 866'da, görünüşte imparatora karşı komplo düzenlediği için Basileios tarafından öldürüldü.[1][11]

Mihail ve Basileios seferi bırakarak Konstantinopolis'e döndüler ve burada Mihail arkadaşını evlat edindi ve onu ortak imparator yaptı. Eylül 867'de Basileios, III. Mihail'i de öldürerek Frigya Hanedanı'nı sona erdirdi ve Bizans tarihinde Makedon Hanedanı'nı başlattı.[12]

Aile

Bardas iki kere evlenmiştir. 855 yılından önce ölmüş olan ilk karısının ismi günümüze ulaşmamıştır. O evlilikten, iki oğlu, iki kızı olmuştur. Oğullarından birini adı Antigonos, kızlarından birinin adı İrini'dir. Adı bilinmeyen kızı Simbatios ile evlenmiştir (İrini ile özdeş olsa da).[1] Yaklaşık 855 yılında, Bardas tekrar evlenmiştir fakat Theodosia ismindeki bu karısından 862 yılında boşanmıştır.[2] Bardas'ın oğullarından Antigonos, daha çocukken Domestikos ton sholon olarak atandı ve babasının öldürüldüğü sırada bu görevi sürdürüyordu,[13] diğer oğul hakkında az sayıda bilenenlerden biri 858'de Bardas'ın Theodosia ile evlenmek için bir kenara attığı metresine yardım ettiği ve İmparatorluğun Avrupa vilayetlerinin monostratigos ("tek-general") olarak atandığıdır. Bardas'ın ikinci kızı patrikios ve logothetis Simbatios ile evlendi. Simbatios, onun yerine geçmeyi umarak Bardas'a suikast düzenlenmesi planına katıldı. Basileios ortak imparator olduğunda isyan çıkardı, ancak yenildi, sakat bırakıldı ve sürgüne gönderildi.[14]

Kaynakça

Özel
  1. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q PmbZ, Bardas (#791/corr.).
  2. ^ a b c d e ODB, "Bardas" (P. A. Hollongsworth, A. Cutler), pp. 255–256.
  3. ^ ODB, "Mamikonean" (N. G. Garsoïan), pp. 1278–1279.
  4. ^ Treadgold 1997, s. 446.
  5. ^ a b Treadgold 1997, s. 447.
  6. ^ Treadgold 1997, ss. 447-450.
  7. ^ a b Treadgold 1997, s. 450.
  8. ^ a b Treadgold 1997, ss. 450-451.
  9. ^ Treadgold 1997, ss. 451-453.
  10. ^ Treadgold 1997, ss. 451-454.
  11. ^ a b c Treadgold 1997, s. 453.
  12. ^ Treadgold 1997, ss. 453-455.
  13. ^ PmbZ, Antigonos (#503).
  14. ^ PmbZ, Symbatios (#7169).
Genel

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">III. Mihail</span> Bizans imparatoru

III. Mihail, 842- 867 döneminde Amorian (Phrygian) hanedanının üçüncü ve son üyesi olarak Bizans imparatoru olmuştur. Sonradan gelen ve saltanatı gasp eden Makedon Hanedanı taraflısı ve daha önceki hanedanı kötüleme amacındaki tarihçiler tarafından "Sarhoş" lakabı verilmiştir. Fakat günümüzdeki modern tarihçilerin araştırmaları, saltanatı sırasında olan gelişmelerin 9. yüzyılda ortaya çıkan Bizans'ın yeniden güçlenmesine katkılarının hayati rolünü açıkça ortaya çıkarmıştır ve III. Mihail'in isminin ve ününün çok daha pozitif görülmesine neden olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">I. Basileios</span>

I. Basileios, Makedonyalı (Yunanca: Βασίλειος ὁ Μακεδῶν, Basileios ho Makedhon; Trakya'da doğup zorlu şartlarda Konstantinopolis'e gelerek imparatorlukta çeşitli görevler almış ve 867 ile 886 döneminde Bizans imparatoru olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">VI. Leon</span> Bizans imparatoru (866 - 912)

VI. Leon, lakabı "Bilge Leon" ya da "Filozof Leon", 886-912 yılları arasında tahtta kalan Bizans imparatoru.

<span class="mw-page-title-main">Theodora (Theofilos'un eşi)</span>

Theodora, bazen Ermeni Theodora veya Kutsanmış Theodora olarak anılır, 830'dan 842'ye kadar Bizans imparatoru Theofilos'un eşi ve Theofilos'un ölümünden sonra 842'den 856'ya kadar çiftin küçük oğlu III. Mihail'in naibi olarak Bizans imparatoriçesiydi. Bazen, sadece bir naipten ziyade, aslında kendi başına hüküm süren bir imparatoriçe olarak kabul edilir. Theodora, Doğu Ortodoks Kilisesi'nde aziz olarak tanınan ikinci Bizans ikonoklazmına (814-843) son vermesiyle ünlüdür. Hükümdarlığı Sicilya'nın çoğunun kaybedilmesine ve Girit'in geri alınamamasına rağmen, Theodora'nın dış politikası bunun dışında oldukça başarılıydı; 856'da Bizans İmparatorluğu hem Bulgar İmparatorluğu hem de Abbasi Halifeliği üzerinde üstünlük elde etmiş, Mora Yarımadası'deki Slav kabileleri haraç ödemek zorunda kalmıştır. Hem de bunları imparatorluk altın rezervini düşürmeden başarmıştır.

Manuil, yaklaşık 810'dan 838'deki ölümüne kadar görev yapmış önemli bir Ermeni asıllı Bizans generalidir. En yüksek askeri rütbeye eriştikten sonra sarayda aleyhine düzenlenen bir komplo sonucu 829 yılında Abbasilere sığınmak zorunda kaldı. Ertesi sene Bizans hizmetine geri döndü, yeğeni Theodora ile evlenen İmparator Theofilos onu Domestikos ton sholon görevine getirdi. Theofilos'un hükümdarlığında bu görevde kaldı, 838 yılında Dazimon Muharebesi'nde imparatorun hayatını kurtardığı rivayet edilir. Bu anlatıma göre, 27 Temmuz 838 günü muharebede aldığı yaralar yüzünden ölmüştür fakat başka kaynaklar ise bu muharebeden sağ kurtulduğunu, Theofilos'un ölümünden sonra imparatorluğu yöneten naip heyetinde önemli bir rol oynadığını ve 860 civarında öldüğünü kaydederler.

<span class="mw-page-title-main">I. Fotios</span>

I. Fotios, ayrıca Photius ya da Photios olarak da okunur, 858'den 867'e ve 877'den 886'ya kadar Konstantinopolis Patriği.

<span class="mw-page-title-main">I. İgnatius</span>

Aziz İgnatius ya da İgnatios, 4 Temmuz 858'den 23 Ekim 867'ye ve 23 Kasım 867'den öldüğü 23 Ekim 877'ye kadar Konstantinopolis Patriği. Yortusu 23 Ekimdir.

Matematikçi ya da Felsefeci Leo, Bizans felsefe ve mantık âlimi. İkonoklazm sonu ve Bizans tarihinin en parlak dönemlerinden birisi olan MakedonRönesans'ı ile anılır. Onun günümüze ulaşmış yazmaları Plato ile diyaloglar yazmasıdır. Gerçek bir "Rönesans insanı" ve "9. yüzyılda Bizans'ın en akıllı adamı" olarak anılır. Selanik metropolitiydi, sonra Konstantinopolis'te bulunan Magnaura felsefe okulunun başına geçmiş ve Aristo mantığı Organon öğretmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Theoktistos</span> Bizans bürokratı

Theoktistos ya da Theoctistus 9. yüzyılın ikinci çeyreğinde önde gelen bir Bizans bürokrattı ve 842'den görevden alınıp, öldürüldüğü 855'e kadar reşit olmayan imparator III. Mihail'in naip konseyinin de facto başkanıydı. Hadım bir saray çalışanı olan Theoktistos, II. Mihail'in 822'de tahta çıkmasına yardım etti ve patrikios ve daha sonra magistros unvanlarıyla ödüllendirildi. Mihail ve oğlu Theofilos'un altında chartoularios tou kanikleiou ve Logothetis tu dromu yüksek mevkilerinde bulundu. Theofilos'un 842'deki ölümünden sonra Theoktistos, naiplik konseyinin üyesi oldu, ancak kısa süre sonra diğer üyeleri kenara çekmeyi ve kendisini İmparatorluğun sanal hükümdarı olarak yerleşmeyi başardı.

<span class="mw-page-title-main">Eudokia İngerina</span>

Eudokia İngerina, Bizans İmparatoru I. Basileios'un karısı, III. Mihail'in metresi ve imparatorlar VI. Leon ve Aleksandros ile Konstantinopolis Patriği I. Stefen'in annesidir.

<span class="mw-page-title-main">Theofano (VI. Leon'un eşi)</span> Bizans İmparatoriçesi

Theofano Martiniake Bizans İmparatoru VI. Leon'nin ilk karısı.

Eudokia Dekapolitissa Frigya Hanedanı'nın son temsilcisi Bizans İmparatoru III. Mihail'ın eşidir.

<span class="mw-page-title-main">Petronas (komutan)</span>

Petronas 9. yüzyılın ortalarında önemli bir Bizans generali ve önde gelen bir aristokratıdır. Petronas, İmparatoriçe Theodora'nın erkek kardeşidir, dolayısıyla imparator Theofilos'un kayınbiraderi ve onun altında patrikios rütbesine ve Vigla alayının droungarios görevine yükseldi. Theofilos'un ölümünden sonra, ikonoklazmın sona ermesinde rol oynadı, ancak yeğeni III. Mihail'in çocukluğu sırasında, iktidarı ele alan naip Theoktistos tarafından geldiğinde kardeşi Bardas ile birlikte kenara itilmiştir. 855'te Petronas ve Bardas, III. Mihail'i hükûmetin kontrolünü ele geçirmesi için teşvik ettiler: Theoktistos öldürüldü, Theodora bir manastıra sürüldü, Bardas, Mihail'in baş bakanı oldu ve Petronas, Araplara karşı savaşmakla görevlendirildi. 863'te, Doğu'da bir Bizans karşı saldırısının aşamalı başlangıcına işaret eden bir başarı olan Lalakaon Muharebesi'nde ezici bir zafer kazandı. magistros ve Domestikos ton sholon rütbelerine terfi etti, 865'te öldü.

Sergios Nikitiatis Üst düzey bir Bizans yetkilisi ve Frigya Hanedanı üyesidir. "Ortodoksluk Bayramı" denilen ikonaların yeniden canlandırılmasındaki rolü nedeniyle Doğu Ortodoks Kilisesi tarafından aziz ilan edilmiştir, yortusu 28 Haziran'dır.

Stilianos Zaucis, Ermeni asıllı Bizans devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">I. Stefanos</span> Konstantinopolis Patriği

I. Stefanos 886 ile 893 yılları arası Rum Ortodoks patriğidir.

<span class="mw-page-title-main">Mauropotamos Muharebesi</span>

Mauropotamos Muharebesi, 844 yılında Abbasi Halifeliği ve Bizans İmparatorluğu arasında, Mauropotamos'ta yapıldı. Önceki yıl Girit Emirliği'ni kurtarmak için Bizans'ın başarısız girişiminden sonra, Abbasiler Küçük Asya'ya bir baskın başlattı. Bizans naibi Theoktistos, işgali karşılamaya giden ancak ağır bir şekilde mağlup edilen orduya başkanlık etti ve subaylarının çoğu Araplara sığındı. Ancak iç huzursuzluk, Abbasilerin zaferlerini kullanmasını engelledi. Sonuç olarak 845 yılında ateşkes ve esir takası kabul edildi, ardından her iki güç de dikkatlerini başka bir yere çevirince altı yıl boyunca çatışmalar sona erdi.

<span class="mw-page-title-main">Simbatios o Armenios</span>

Simbatios ya da Sabbatios, soyismi Ermeni 860'ların ortalarında kıdemli Bizans aristokrat ve devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Theoktisti</span> Bizanslı aristokrat

Theoktisti ayrıca Florina (Φλώρινα) olarak da bilinir, 9. yüzyıl Bizans imparatoriçesi, imparator Theofilos'un karısı Theodora'nın annesidir.

<span class="mw-page-title-main">Fotios bölünmesi</span>

Fotios bölünmesi, Roma ve Konstantinopolis'in piskoposluk makamları arasında 863 ile 867 yıları arasında toplam dört yıl devam eden ayrılıktır. Konu, Bizans İmparatoru'nun papalığın onayı olmadan patriği görevden alma ve atama hakkı üzerindedir.