İçeriğe atla

Bard

Bard (1817), John Martin

Bard, Orta Çağ Kelt kültürünü anlatan ozan, halk ozanı ve şairdir. Hükümdar ve asilzadelerin bünyesinde istihdam edilir, onların ailelerini ve kendi faaliyetlerini öven methiyeler yazarlardı.

Bardlar, İrlanda ve İskoçya'nın Highland bölgesinde belli zümreden oluşan bir sınıftı. Bard terimi Modern dönemde yaşayan ozanlarla geleneğinin azalarak, destansı bir yazar / şarkıcı / anlatıcının jenerik anlamlar diğer kültürlerde terimler (Aşık, ozan, kapsamı, rapsodi, udgata, griot, Aashiq) veya herhangi bir şair, özellikle ünlü olanları ile karşılaştırılabilir. Örneğin, Shakespeare Ölümsüz Bard olarak bilinir[1]

Etimoloji ve Köken

Kelime kökeni Proto-Celtic * Bardos kelimesinden kaynaklanır. İskoç Ovalarının, gezgin bir müzisyenini ifade eden ilk örnekleri 1449 yılında İngilizce olarak kaydedildi. İkincisi, Orta Çağ Kelt ve Galce toplum içinde,bir ozan (İskoç ve İrlanda Gaelcesi) veya ozan (Galce) onun efendisi için kasidelere oluşturmak için kullanılan profesyonel bir şairlerdir. Ozanların işverenleri uygun miktarda ödeme yapmazsa, ozan daha sonra işverenini hicveden bir hiciv kaleme alırlardı. Diğer Avrupa toplumlarında aynı işlevi, skalds, rhapsodes, ozanlar ve scops tarafından oluşan gruplar kurulurdu. Ozanlar (İrlandalı 'Filidh' veya 'Fili' aynı olmayanlar) kabile savaşçılarını yiğitlik işlerini yanı sıra Celtic toplumlar arasındaki iktidar tabakaların soy ve aile geçmişlerini hatırlayarak şarkılar seslendirirlerdi.

Hristiyanlık öncesi Kelt kavimlerinin herhangi bir yazılı tarihi yoktu. Ancak Bardlar sayesinde Kelt tarihi şiirler şarkılar ve destanlarla günümüze kadar aktarılmıştır. Bardların kafiye kullanımları sayesinde şiirleri hafızalarda kolay kalmıştır.

Kelimesi, Latince bardus sözcüğünden alınmıştır. En önemli bardlar ise William Shakespeare ve Robert Burns'dür.

Yeniden Canlanması

18. ve 19. yüzyıllarda Kelt kültürünün tekrar canlamasıyla "Bard"ların eserlerinde eski önemini tekrar kazanmış oldu. Thomas Gray'in "The Bard", John Walker Ord'un "The Bard" James Hogg'un "Bardların Dağı" önemli bazı eserlerdir. Modern Galler'de Bards Gorsedd (Galce: Gorsedd y Beirdd) olan onursal üyelik Galler için büyük işler yapmış olanlara onur olarak verilen genişletilmiş bir toplumdur.

En Önemli Bardlar ve Eserleri

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ "Bard" 8 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Dictionary.com Unabridged (v 1.1). Random House, Inc. Accessed 11 Jan. 2008.

İlgili Araştırma Makaleleri

İngilizce edebiyat, İngilizce olarak icra edilen edebiyat türüdür. Bu alanda eser veren sanatçıların ille de İngiliz olması gerekmez. Polonyalı Joseph Conrad, İskoç Robert Burns, İrlandalı James Joyce, Galli Dylan Thomas, Amerikalı Edgar Allan Poe, Hint Salman Rushdie, Karayipli V.S Naipaul İngilizce olarak birçok edebi eser vermişlerdir. Diğer bir deyişle, İngilizce Edebiyat dünyada konuşulan İngilizcenin çeşitli varyasyonları ve lehçeleri gibidir. Akademik alanda, İngilizce Edebiyat, İngilizce üzerinde çalışan bazı bölümlere, ikincil ve üçüncül eğitim sistemlerine ad olabilmektedir. İngiliz Edebiyatı'ndaki çok sayıda yazar çeşitliliğine rağmen, William Shakespeare'in eserleri, İngilizce konuşan dünya genelinde en önemli noktada yer almaktadır.

Âşık halk edebiyatı, halk diliyle ve hece vezniyle meydana getirilen, saz eşliğinde söylenen şiirlerden oluşan geleneksel Türk edebiyatı dalıdır. âşıkların oluşturduğu eserlerin bütününe verilen isimdir.Halk edebiyatı içerisinde yer alır. Anonim ürünlerin dışında kalan şiirlerin oluşturduğu edebi ürünler toplamıdır. Kimi âşıkların başından geçen ve yaygınlaşıp ünlenen hikâyeler de âşık edebiyatı içinde incelenir.

<span class="mw-page-title-main">Galler</span> Birleşik Krallıkın parçası olan Batı Avrupa ülkesi

Galler, Büyük Britanya'da Birleşik Krallık'a bağlı dört ülkeden biri. Doğuda İngiltere'nin Cheshire, Shropshire, Herefordshire ve Gloucestershire kontlukları, güneyde Bristol Kanalı, batıda ve kuzeyde İrlanda Denizi ile çevrilidir. 1.680 milden (2.700 km) fazla kıyı şeridine sahip olan Galler, özellikle kuzeyinde büyük ölçüde dağlıktır. Ülkenin en yüksek zirvesi Yr Wyddfa'dır. Ülke kuzey ılıman kuşağında yer alır ve değişken bir deniz iklimine sahiptir.

Kelt mitolojisi en yalın tanımıyla Kelt politeizminin mitolojisidir. Kelt politeizmi Demir Çağı Keltlerinin diniydi. Demir Çağı'ndaki diğer Avrupalılar gibi erken dönem Keltleri de politeistik mitoloji ve dinî yapıyı benimsemişlerdi. Kelt insanlarının içinde, Roma ile yakın iletişimi olan Galyalıların ve İber Yarımadasındaki Keltlerin mitolojileri Roma İmparatorluğu altında devam edememiş, daha sonra ise bu insanlar Hristiyan olmuş ve Kelt(ik) dillerini de kaybetmişlerdir. İronik bir şekilde bu insanların inanç ve geleneklerine dair bilgiler çeşitli Roma ve Hristiyan kaynakları sayesinde bugüne kadar ulaşmıştır. Bir başka açıdan ise, kendi politik veya lenguistik (dilsel) kimliklerini korumuş olan Keltler Demir Çağı'ndaki atalarının mitolojilerinin en azından artakalan küçük bir kısmını iletebilmişlerdir. Bu iletilebilmiş kısım genellikle Orta Çağ'da kaydedilmiş ve yazılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">William Butler Yeats</span> Irdandalı şair, oyun yazar

William Butler Yeats, İrlandalı şair ve oyun yazarıdır. İrlanda'da yetişen en önemli lirik şairlerden biri olmanın yanı sıra, 20. yüzyıl edebiyatının esas figürlerinden biridir. İrlanda edebiyatının rönesans sürecinin öncüsü sayılmaktadır. Abbey Tiyatrosu'nun kurucularından biri olan Yeats, 1923 yılında Nobel Edebiyat Ödülü'ne layık görülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Keltler</span> antik hint-avrupa kabileler topluluğu

Keltler Tarih öncesi ve İlk Çağ döneminde Avrupa'da yaşayan ve günümüzde altı ulustan oluşan bir halktır. Dört bin yıl kadar önce Keltler, anavatanları olan Orta Avrupa'dan göç ederek özellikle Büyük Britanya Adaları'na, İspanya'ya ve Galya'ya yerleştiler.

Galce, Kelt dillerinin Britonik koluna ait bir dildir. Çoğunlukla Galler'de konuşulur, İngiltere'de de az bir konuşura sahiptir. Tarihsel bağlamda İngilizcede bu dil Kambrian, Kambrik gibi isimlerle bilinir.

İskoçlar, İskoçya'da yaşayan halkın adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kelt dini</span>

Kelt politeizmi veya Kelt dini, Keltlerin inandıkları politeistik inanç, gelenek ve dinî düşünce ve uygulamaların bütününe verilen isimdir. Kelt dini kendine özgü ve zengin bir mitolojiye sahiptir ki bu mitoloji de Kelt mitolojisi olarak anılmaktadır. Kelt politeizminin zaman zaman Druidizm veya Kelt paganlığı olarak da anıldığı olmuştur. Keltik dinî uygulamaları, Galya'nın Romalılar tarafından işgal edilmeye başlandığı zamandan itibaren bir Romalılaştırmanın işaretlerini taşısa da, bu Romalılaştırmanın etkisi, önemi ve derinliği akademik tartışma konusudur.

Âşık, Anadolu, Güney Kafkasya ve İran'da sürdürülen, genellikle bağlama veya başka bir telli müzik aleti eşliğinde söylenen sözlü halk müziği geleneğini icra eden kişidir. Aşıklık geleneği, Türk kökenli ve Türkler arasında yaygın olan Anadolu, Ortadoğu ve Orta Asya'ya özgü bir halk şairliği türüdür. Türkçe "Ozan" kavramı ile de ifade edilir.

Yedi Ulu Ozan, Alevîlik'te söyledikleri deyişler ile Alevi inancını halka anlatan ve yaşadıkları dönemden bugüne Zakirler ve sözlü edebiyat ile mesajlar ulaştıran, biri hükümdar diğerleri halktan olan, birçoğunun Ehl-i Beyt soyundan geldiğine inanılan şair ve ozanlara denir. Alevi-Bektaşi çevrelerince Yedi Ulu Ozan olarak kabul edilen şairler genellikle 15. ile 17. yüzyıllar arasında yaşamıştır. Bu şairlerin arasında Seyyid Nesîmî, Hatâî, Fuzûlî, Yemînî, Pîr Sultan Abdal, Virânî ve Kul Himmet bulunmaktadır. Bu şairlerin eserleri ve şiirleri, Alevi-Bektaşi geleneğinin önemli bir parçası olarak kabul edilmiş ve geniş bir hayran kitlesi tarafından değer görmüştür. Alevi-Bektaşi geleneğine yön veren bu ozanlar, farklı dönemlerde yaşamalarına rağmen benzer üsluplar kullanmışlar ve dikkat çektikleri konu ve içeriklerde benzerlikler göstermişlerdir. Eserlerinin temelinde Alevilik öğretisinin bulunması, hem kendi dönemlerinde hem de sonraki nesillerde büyük etkiler yaratmalarına ve Alevi-Bektaşi geleneğine önemli katkılarda bulunmalarına neden olmuştur. Bu nedenle, bu ozanlar genellikle "Yedi Ulu Ozan" olarak nitelendirilmişlerdir. Bu ozanların ulu olarak nitelendirilmesinin başlıca nedenleri, yaşam felsefeleri, eserlerindeki konu birliği, Ali ve On İki İmam sevgileridir. Dolayısıyla, bu ozanlar sadece kendi dönemlerinde değil, aynı zamanda Alevi-Bektaşi inancının devamlılığını gösteren kanaat önderleri olarak da kabul edilmişlerdir. Yedi Ulu Ozan'dan üç isim, Nesîmî, Fuzûlî ve Hatâî, hem Türkiye'de hem de Azerbaycan'da büyük şairler olarak önemli bir yere sahiptirler.

Kelt Uyanışı ya da İrlanda Edebi Uyanışı, Lady Gregory, Percy French, George William Russell, Oliver St John Gogarty, Padraic Colum, Edward Martyn, Edward Plunkett ve William Butler Yeats gibi yazarların 19. yüzyıl sonları ile 20. yüzyıl başlarında, geleneksel İrlanda edebiyatının ve şiirinin değerini yeniden ele almalarıyla başlayan edebi akımdır.

<span class="mw-page-title-main">Kelt Denizi</span> deniz

Kelt Denizi, İrlanda'nın güneyinde, Atlas Okyanusu'na bağlı olan deniz. Kuzeyi St. George Kanalı, güneyi Biskay Körfezi, doğusu ise Manş Denizi ve Bristol Kanalı ile çevrilidir. Batı kısmında ise Atlas Okyanusu uzanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İskoçya Krallığı</span> 843ten 1707ye kadar Büyük Britanyanın kuzeyine egemen bir tarihî devlet

İskoçya Krallığı, 843'ten 1707'ye kadar Büyük Britanya'nın kuzeyine egemen bir tarihî devlet. Daha sonra İngiltere Krallığı ile birleşerek Büyük Britanya Krallığı oldu.

<span class="mw-page-title-main">Britonlar</span>

Britonlar, en azından Britanya Demir Çağı'ndan Yüksek Orta Çağ'a kadar Büyük Britanya'da yaşayan yerli Kelt halkını ifade eder. Bu dönemde, Galler, Cornish ve Bretonlar gibi farklı gruplara ayrılmışlardır. Modern Brittonik dillerin atası olan Ortak Brittonik dilini konuşuyorlardı.

Anglo-Normanlar, kökeni genel olarak 1066 yılında William tarafından gerçekleştirilen İngiltere'nin fethiyle birlikte İngiltere'yi yöneten Normanlara dayananları tanımlar. Fetihten önce de az sayıda olmakla beraber Norman varlığı bulunmaktaydı. Ancak Hastings Muharebesi'ndeki zaferin ardından adaya doğru yaşanan yoğun Norman göçü ile özgün bir toplum oluşmuştur. Normanlar tüm İngiltere'nin yanı sıra, Galler'in bir kısmını ve 1169 yılından sonra İrlanda'ya hakim oldukları için zaman içinde özgün bir kültür oluşturmuşlardır. Özellikle dilleri Normandiya'daki eski Normancadan ayrılarak evrimleşmiştir.

İskoçya kültürü insan aktivitesi ve kalıplarının İskoçya ve İskoç halkı ile alakalı sembolizmidir. İskoç kültürünün ayrı ulusal kilisesi gibi bazı unsurları, Birlik Antlaşması ve diğer belgelerde kararlaştırıldığı üzere yasayla korunmaktadır. İskoç bayrağı, beyaz bir saltire ile mavidir ve Saint Andrew'un haçını temsil eder.

<span class="mw-page-title-main">İrlanda edebiyatı</span>

İrlanda edebiyatı, İrlandalı yazarlar tarafından İrlandaca, Latin, İngilizce ve İskoçça dillerinde yazılar eserlerin tümünü içerir. Kaydedilen en eski İrlanda yazıları yedinci yüzyıldan kalmadır ve hem Latince hem de Erken İrlandaca yazan keşişler tarafından yapılmıştır. İrlandalı keşişler, kutsal yazıya ek olarak, hem şiir hem de mitolojik hikâyeler kaydettiler. The Táin ve Mad King Sweeny gibi masallar da dahil olmak üzere İrlanda mitolojik yazılarının büyük bir hayatta kalan gövdesi var.

<span class="mw-page-title-main">Britanya mutfağı</span>

Britanya mutfağı, Birleşik Krallık'a özgü yemek pişirme tarzıdır. Tarihsel olarak, Britanya mutfağı, "lezzeti gizlemek yerine vurgulamak için basit soslarla eşleştirilen, kaliteli yerel malzemelerle yapılan sade yemekler" anlamına gelmekteydi. Britanya mutfağının uluslararası tanınırlığı tarihsel olarak tam kahvaltı ve Noel yemeği ile sınırlıydı. Bununla birlikte, Kelt tarımı ve hayvancılık, yerli Keltler için çok çeşitli gıda maddeleri üretti. Şarap, sığır eti ve koyun eti gibi kelimeler Britanya'ya Normanlar tarafından getirilirken, Anglo-Sakson İngiltere, uygulama Avrupa'da yaygınlaşmadan önce et ve tuzlu bitki güveç teknikleri geliştirdi. Norman fethi, Orta Çağ'da Büyük Britanya'ya egzotik baharatlar getirdi.

<span class="mw-page-title-main">Burns Gecesi</span>

Burns Gecesi, , yaklaşık 550 İskoç şiirinin yazarı olan milli şair Robert Burns'ün hayatı ve şiirinin kutlandığı bir kutlamadır. Akşam yemekleri normalde şairin doğum günü olan 25 Ocak'ta ya da Burns Gecesi olarak bilinen 25 Ocak'a yakın bir tarihte düzenlenir. Ancak prensip olarak yılın herhangi bir zamanında kutlamalar yapılabilir. Burns Supper, dünyanın her yerinde bulunan İskoç diasporası tarafından düzenlenmektedir.