Barbados kirazı - Turkipedia

Barbados kirazı

Biyolojik sınıflandırma

Âlem:	Plantae
Bölüm:	Magnoliophyta (Kapalı tohumlular)
Sınıf:	Magnoliopsida (İki çenekliler)
Takım:	Malpighiales
Familya:	Malpighiaceae
Cins:	Malpighia
Tür:	M. emarginata

İkili adlandırma

Malpighia emarginata
DC.

Sinonimler

Malpighia biflora Poir.
Malpighia glabra L.
Malpighia punicifolia L.
Malpighia retusa Benth.

Barbados kirazı (Malpighia emarginata), Malpighiaceae familyasından meyvesi için tarımı yapılan bitki türü.

Barbados kirazı ayrıca İngilizcede, "Acerola", "Acerola kirazı", "Batı Antil kirazı" gibi adlarla da bilinir.

Yayılımı

Güney Florida, ABD'nin Rio Grande vadisi, Orta Amerika, Meksika, Güney Amerika, Peru'nun güneyi, Brezilya, Kanarya Adaları, Etiyopya, Madagaskar, Tayvan, Hawai, Sri Lanka, Gana gibi ülkelerde yetişir.

Biyolojisi ve üretimi

Tropik bir bitkidir, -2 derecenin altındaki soğuklar bitkinin meyvelerin zarar görmesine ve ölümüne sebep olabilir. Bazı türleri 6 metreye kadar ulaşan bir boya sahip olsa da genelde 2-3 metreye kadar büyüyebilmektedir. Her toprakta yetişebilse de asitli topraklarda daha iyi yetiştiği bilinmektedir. Kurak dönemlere dayanıklı olsa da, bitki verimi için düzenli sulama ister. Bitki kendine tozlandığından meyve vermesi için başka bir bitkiye ihtiyaç duymaz. Arılar, böcek, sinek gibi tozlaştırıcılarla bitki meyve verecek hale gelmektedir. Her daim yeşil bir bitki olmakla, tüm yıl boyunca küçük pembe çiçekler üretir. Bunlar genellikle İlkbaharın başından sonbaharın sonuna kadardır ve meyveler çiçekten 4-6 hafta sonra olgunlaşır. Tohumdan çıkan bitki kalitesiz meyve vermesi ve tadının buruk olması sebebiyle, genel olarak tohumdan filizlenen meyvelere aşı yapmak suretiyle veyahut çelik, köklendirme gibi metotlarla çoğaltması yapılır. Birçok kültür çeşidi vardır; 'Manoa Sweet', 'Tropical Ruby','A-1', 'B-15' 'Florida Sweet' veya 'B-17' gibi. Bunların meyveleri daha büyüktür ve küçük meyvelere göre daha tatlıdır, hastalıklara da daha dirençlidir. Bu sebeple de tercih edilirler.

Kullanımı

Meyveler genellikle 2,5 cm ve daha büyük olabilir. Meyveler, parlak kırmızı üç tane geniş yuvarlak kenarlıdır ve çekirdekler merkezde bulunur. Meyve eti genellikle sarıdır ve çok yüksek Vitamin C ve antioksidan içerir bu sebeplerlede bitki üretilir. Bitkinin meyveleri, yaklaşık olarak bir portakalın 32 katı C vitamini içerir. Meyveler, çekiciliğinden dolayı sık sık böcek ve kuşların hedefi olur. Ayrıca bu bitki, çok çeşitli tırtıl, kelebek ve böcek türlerine de ev sahipliği yapmaktadır.

Meyveleri çiğ olarak tüketilmesi yanında, yüksek C vitamini sebebiyle bebek mamalarında, içki, kokteyl yapımında, gıda sanayinde kullanılır. Ayrıca bitki, budanabilmesi sebebiyle bonsai olarak da kullanılabilmektedir.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Dut</span> bitki cinsi

Dut olarak yaygın olarak bilinen Moraceae familyasındaki çiçekli bitki'lerin bir cinsi olan Morus çeşitli yaprak döken ağaç türlerinden oluşur ve dünyanın birçok ılıman bölgesinde yabani olarak yetişir ve ekimi yapılır.

Erik, gülgiller (Rosaceae) familyasından Prunus cinsinden meyvesi yenen bazı ağaç türlerinin ortak adı.

Patates, patlıcangiller (Solanaceae) familyasından yumruları yenen otsu bitki türüdür. Patates sözcüğü Amerika yerlilerinin dilinden İspanyolca aracılığıyla çeşitli Avrupa dillerine geçmiş, Türkçeye İtalyanca ve Yunancadan girmiştir. Türkçe eş anlamlısı olarak çisil sözcüğü bulunmaktadır. Kıbrıs ağzında patatese badadez denilmektedir. Boyu 70–80 cm'ye varan, beyazımsı-pembemsi çiçekler açan, yumruları hariç zehirli köklü bir bitkidir. Patatesi diğer sebzelerden ayıran en büyük özelliği tohum ile üreme yerine Vejetatif üreme yapmasıdır. Yani patates ile geri dönüşüm kullanılarak elde edilmesidir. Örneğin: bir patates parçasını toprağın altına koyduğunuzda bu önce kendiliğinden patates bitkisi olur sonra patatesler toprağın altında çoğalırlar.

Narenciye ya da turunçgiller, turunç, portakal, mandalina, greyfurt ve limon gibi ekonomik değeri yüksek olan Citrus cinsi meyve ağacı türlerini de içine alan bir bitki topluluğudur.

Limon, yıl boyunca büyümeyi sürdüren, küçük bir ağaç türü ve bu ağacın meyvesidir. Halk dilinde suluzırtlak, cıcık ve zıvrak da denilmektedir.

Hünnap, cehrigiller (Rhamnaceae) ailesinden bahar aylarında hoş kokulu sarı renkli çiçekler açan, dikenli bir ağaç türüdür.

Badem, gülgiller (Rosaceae) familyasının Prunoideae alt familyasından meyvesi yenebilen küçük bir ağaç türüdür. Badem bu ağacın meyvesidir. Şeftali ile birlikte Prunus'un alt cinsi Amygdalusun içinde yer alır.

Karahindiba, papatyagiller (Asteraceae) familyasından yaygın bir bitki türü. Çiçekleri sarı, yaprakları yeşil olsa da bitkinin adına "karahindiba" denilmiştir.

Avokado, anavatanı Orta Meksika olan çiçekli bitkiler sınıfından tarçın ve kafur ağacını da içine alan defnegiller familyasına ait bir ağaç ve bu ağacın meyvelerinin adıdır. Timsah armudu da denen avokado meyveleri, küre biçiminde, oval, elips ya da armut gibi eriksi tipli yeşil, kırmızı ya da erguvani renktedir. Eti krem sarı ya da beyazımsıdır. Ağaçlar ancak kısmen kendine verimlidir. Taze olarak tüketilir, ayrıca yemeklerde ve salatalarda kullanılır. Çok besleyicidir. Tropik iklime sahip bölgeler yanında, subtropikal iklime, don fazla olmaması kaydıyla Akdeniz iklimine sahip çeşitli bölgelerde de yetiştirilir.

Kuşburnu Avrupa, kuzeybatı Afrika ve Batı Asya'da yetişen bir tür bitki. İçi tüylüdür ve çok sayıda tohumu vardır. Sonbaharda olgunlaşır. C vitamini açısından dünyanın en zengin meyvesidir. Limondan 60 kat daha fazla C vitamini içerir. Taze olarak tüketildiği gibi kurutularak da kullanılır. Çayı ve marmelatı yapılır. Yabangülü, itburnu, itgülü, gülelması, yiric gibi adlarla da bilinir. İnsanların geçimini sağlamak için kullandıkları bir ticaret metasıdır.

Fasulye, baklagiller (Fabaceae) familyasının Phaseolus cinsinden Orta Amerika menşeli, bir yılda yetişen otsu bir bitki türü. Günümüzde fasulyenin; Orta Amerika (Mesoamerica) ve Güney Amerika (Andean) bölgeleri olmak üzere iki gen havuzuna sahip olduğu çeşitli araştırıcılar tarafından rapor edilmiştir.

Şeftali, ilk evcilleştirildiği ve ekildiği Kunlun Dağları'nın kuzey yamaçları ve Tarim Havzası arasındaki Kuzeybatı Çin bölgesine has, yerli yaprak döken bir ağaçtır.

Papaya, Carica papaya bitkisinin meyvesi ve Carica cinsinin bir üyesi.

Sarı meyan, baklagiller (Fabaceae) familyasından, rizomlu, dik, çokyıllık, otsu bir bitkidir.

<span class="mw-page-title-main">Surinam kirazı</span> Bitki türü

Surinam kirazı, mersingiller (Myrtaceae) familyasından bitki türüdür.

Bayağı papav, en yaygın ve bilinen papav türüdür. ABD'nin doğusundan, Kanada'nın Ontario eyaleti,Newyork,Doğudan batıya Nebraska, Florida,Teksas'ın kuzeyinde yetiştirilmektedir.

İki çiçekli çarkıfelek, çarkıfelekgiller familyasından çarkıfelek cinsinin bir türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Myrciaria dubia</span>

Myrciaria dubia, 'Kamu Kamu', Camucamu, Cacari veya Camo camo olarak da bilinen, 3 ila 5 metre uzunluğunda, çalıya benzeyen bir ağaçtır. Peru ile Brezilya arasındaki Amazon Ormanları başta olmak üzere ormanlık alanlarda bulunan Mersingiller ailesine mensuptur. Kırmızı ve mor renklerde, kiraz benzeri meyveleri bulunmaktadır. Aynı cinsten olan Jaboticaba ve Guavaberry ile yakın akrabalığı bulunmaktadır. Bitkinin en önemli özelliği ise ağırlığının %2 ila %3'üne karşılık gelen miktarda C vitaminine sahip olmasıdır. Bitkinin bu özelliği uluslararası pazarlara girmesini sağlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Valensiya portakalı</span>

Valensiya portakalı, tatlı bir portakal kültivarı. İlk olarak, Amerikalı agronomist William Wolfskill tarafından 19. yüzyılın ortalarında, Amerika Birleşik Devletleri, Güney Kaliforniya'da yer alan Santa Ana'da bir çiftlikte melezlenmiştir.

Tamarillo, Solanum cinsine bağlı Solanum betaceum türünün meyvesidir. Olgunlaşmış hali olan yumurta şeklindeyken yenilir. Küresel olarak, özellikle Peru, Kolombiya, Yeni Zelanda, Ekvador, Ruanda, Avustralya ve Amerika Birleşik Devletleri'nde yaygındır.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.