İçeriğe atla

Barışçıl Devrim

Berlin Duvarı Brandenburg Kapısı'ndan yıkılıyor, 10 Kasım 1989

Barışçıl Devrim (Almanca: Friedliche Revoluti) 1989 Devrimleri'nin bir parçası olarak, Doğu Almanya'nın Batı ile sınırlarının açılmasına, Almanya Sosyalist Birlik Partisi'nin (SED) Alman Demokratik Cumhuriyeti'ndeki iktidarının sona ermesine yol açan sosyo-politik değişim süreciydi. 1989'da ve daha sonra Ekim 1990'da Almanya'nın yeniden birleşmesini sağlayan parlamenter demokrasiye geçiş. Bu, şiddet içermeyen girişimler ve gösteriler aracılığıyla gerçekleşti.

Bu olaylar, Sovyet lideri Mihail Gorbaçov'un Doğu Avrupa'daki Sovyet hegemonyasından vazgeçme kararıyla ve Doğu Bloku ülkelerine yayılan reformist hareketlerle yakından bağlantılıydı.[1] Sovyetler Birliği'nin dış politikasındaki değişime ek olarak, Doğu Almanya'nın küresel pazarda rekabet edememesi ve hızla artan ulusal borcu, SED'nin tek parti devletinin istikrarsızlaşmasını hızlandırdı.

Doğu Almanya'da reform sürecini yönlendirenler arasında, birkaç yıldır yeraltı muhalefetinde olan entelektüeller ve kilise figürleri, ülkeden kaçmaya çalışan insanlar ve artık şiddet ve baskı tehdidine boyun eğmeye istekli olmayan barışçıl göstericiler vardı.

Doğu Blokunda uygulanan reformlara verdiği düşmanca tepki nedeniyle SED liderliği, 9 Kasım 1989'da Berlin Duvarı'nda sınırın açılmasına izin verdiğinde zaten Doğu Bloku içinde giderek daha fazla izole edilmiş durumdaydı. SED, liderlik değişikliği ve müzakere etme isteği yoluyla siyasi inisiyatifi geri kazanmaya çalıştı, ancak durumun kontrolü giderek Şansölye Helmut Kohl yönetimindeki Batı Alman hükûmetine düştü.

Aralık 1989'dan itibaren, Başbakan Hans Modrow'un Doğu Almanya hükûmeti, Stasi'nin dağıtılmasını eyleme geçiren ve özgür seçimleri hazırlayan Merkezi Yuvarlak Masa'yı hazırladı. Almanya'nın yeniden birleşmesini destekleyen partilerin oluşturduğu koalisyonun seçim zaferinin ardından Doğu Almanya'daki siyasi yol belli oldu.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Nelsson, Richard; Nelsson, compiled by Richard (10 Temmuz 2019). "Gorbachev's vision for a 'common European home'- archive, July 1989". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. 9 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Doğu Almanya</span> 1949dan 1990a dek varlığını sürdürmüş sosyalist Alman devleti

Doğu Almanya veya resmî adıyla Demokratik Alman Cumhuriyeti, günümüzdeki Almanya'nın doğu kısmında bulunmuş, 1949 ile 1990 yılları arasında var olmuş sosyalist cumhuriyet. ADC; 1945'te II. Dünya Savaşı'nın Nazilerin yenilgisiyle son bulması ve Almanya'nın işgal bölgelerine ayrılmasının ardından 1949'da Almanya Sosyalist Birlik Partisi'nin Sovyet işgal bölgesindeki topraklarda sosyalist bir devlet kurmasıyla ortaya çıkmış ve 1989 sonbaharında gerçekleşen Barışçıl Devrim ile Batı Almanya'yla yeniden birleşmesine kadar varlığını sürdürmüştür. Devletin resmî ideolojisi, Marksizm-Leninizm idi. Hükûmetin anlatısı ise Doğu Almanya'yı "işçi ve köylülerin sosyalist devleti" ve "barış Almanyası" olarak tanımlıyor, ülkenin savaşın ve faşizmin kökünü kazıdığını öne sürüyordu; öyle ki, antifaşizm ülkede bir devlet doktriniydi. Diğer sosyalist Doğu Bloku ülkeleri gibi, Doğu Almanya ve hükûmeti de 40 yıl kadar süren varlığı boyunca Sovyetler Birliği ile yakın ilişkiler ve karşılıklı etki içerisindeydi ve Varşova Paktı'nın bir parçasıydı.

<span class="mw-page-title-main">Berlin Duvarı</span> 1961–1989 yılları arasında Doğu Almanya ile Batı Almanyayı ayıran bariyer

Berlin Duvarı, Doğu Almanya vatandaşlarının Batı Almanya'ya kaçmalarını önlemek için Doğu Alman meclisinin kararı ile 13 Ağustos 1961 tarihinde Berlin'de yapımına başlanan 46 km uzunluğundaki duvar. Demokratik Almanya Cumhuriyeti açısından resmî adı Antifaschistischer Schutzwall şeklindeydi.

<span class="mw-page-title-main">Batı Almanya</span> Almanya Federal Cumhuriyeti (1949–1990)

Batı Almanya, Federal Almanya ya da resmî adıyla Almanya Federal Cumhuriyeti, II. Dünya Savaşı'ndan sonra Amerika Birleşik Devletleri, Birleşik Krallık ve Fransa kontrolü altındaki bölgede kurulmuş devlet. "Batı Almanya", 15. yüzyıldan beridir Almanya diye adlandırılan ülkenin, II. Dünya Savaşı'ndan sonra politik ve coğrafi olarak ikiye ayrılması sonucu oluşmuştur ve bu ad, 1949'dan 1990'a kadar ABD ve Birleşik Krallık'ın sebebiyet verdiği politik arenada kullanılan bir ad olarak kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Erich Honecker</span> Alman politikacı

Erich Honecker, 1971'den 1989'a değin Almanya Sosyalist Birlik Partisi'nin (SED) Birinci Sekreteri olarak eski Alman Demokratik Cumhuriyeti'ni yöneten komünist devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">1989 Devrimleri</span>

1989 Devrimleri, Doğu Bloku ve dünyanın diğer bölgelerindeki Marksist-Leninist hükümetlerin çoğunun çökmesiyle sonuçlanan liberal demokrasi hareketlerinin devrimci bir dalgasıydı. Bazen bu devrimci dalgaya Milletlerin Düşüşü veya Milletlerin Sonbaharı da denir. Bu dalga dünyanın en büyük Marksist-Leninist devleti olan Sovyetler Birliği'nin nihai olarak dağılmasına ve dünyanın birçok yerinde bazıları şiddet yoluyla devrilen komünist rejimlerin terk edilmesine katkıda bulundu. Olaylar, özellikle de Sovyetler Birliği'nin çöküşü, dünyanın güç dengesini büyük ölçüde değiştirerek Soğuk Savaş'ın sona ermesine ve Soğuk Savaş sonrası dönemin başlangıcına işaret etti.

<span class="mw-page-title-main">Walter Ulbricht</span>

Walter Ulbricht, Alman komünist devlet adamı. Almanya Sosyalist Birlik Partisinin 1950-1971 yılları arasındaki ilk başkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Almanya Komünist Partisi</span>

Almanya Komünist Partisi, 1918-1933 yılları arasında önde gelen Alman siyasi parti. KPD, 1918'in sonunda Spartakusbund'un daha küçük radikal sol gruplarla birleşmesinden ortaya çıktı. Bu birleşmenin amacı, Almanya'da komünizmin hakim rejim hâline getirilmesiydi. 30 Aralık 1918'den 1 Ocak 1919'a kadar aşırı solcuların hakim olduğu kurucu parti kongresi, partinin Alman Ulusal Meclisi seçimlerine katılmasını reddetti. 1919'daki ocak ayaklanmasının ardından rejim güçleri, önce KPD liderleri Karl Liebknecht ve Rosa Luxemburg'u, kısa bir süre sonra da kurucu üye Leo Jogiches'i öldürdü. Aralık 1920'de KPD, Almanya Bağımsız Sosyal Demokrat Partisi' nin sol çoğunluğuyla birleşti ve geçici olarak Birleşik KPD adını aldı. KPD, kuruluşundan itibaren SPD'nin devrimci alternatifi olarak görüldü. Weimar Cumhuriyeti döneminde sosyalist üretim koşulları ve Sovyetler Birliği'ni model alan bir proletarya diktatörlüğünü savundu. Parlamentarizm ve demokrasi hakkındaki görüşleri, “burjuva demokrasisini” parti liderliğinde bir sosyalist konsey cumhuriyeti ile değiştirmek istedikleri için bölünmüştü, ancak yine de seçimlere katıldılar. 1919'dan itibaren Lenin'in ve daha sonra Stalin'in egemen olduğu Komünist Enternasyonal'in bir üyesiydi. KPD, işçi hareketinde sosyal demokrasiye karşı mücadele etmek için, 1928'den itibaren SPD'yi sosyal faşist ve baş düşman ilan ederek Nasyonal Sosyalizm'e karşı ortak bir mücadeleyi engelledi. 1929'dan itibaren KPD, otoriterleşti. Parti, Stalin ve Ernst Thälmann etrafında giderek bir şahıs kültü hâline geldi.

<span class="mw-page-title-main">Almanya Sosyalist Birlik Partisi</span> Almanyada bir siyasi parti (1946–1989)

Almanya Sosyalist Birlik Partisi, Alman Demokratik Cumhuriyeti'nin kurulduğu 7 Ekim 1949 tarihinden Mart 1990 seçimlerine kadar iktidarda bulunan partidir. SED, geleneksel Marksist-Leninist ideolojiyi benimseyen bir komünist partiydi. 1980'lerde SED, Sovyetler Birliği'nde gerçekleşmekte olan perestroyka ve glasnost açılımlarına cephe almıştır. Sovyetler Birliği ve ABD arasında Alman Demokratik Cumhuriyeti yönetiminin dahil edilmediği Moskova görüşmeleri sonucu Almanya Federal Cumhuriyeti ile Alman Demokratik Cumhuriyeti fiilen birleşince parti iktidardan düşmüştür.

Sinatra Doktrini, 1990'lı yıllarda Sovyetler Birliği’nin Batılı diplomatlar arasında söz konusu edilen gayriresmî doktrinidir. Frank Sinatra (1915-1998) bir siyaset ve devlet adamı değil, İtalyan kökenli Amerikalı bir şarkıcıydı. Bu şarkıcının nasıl olup da, bir dönem boyunca heyecan yaratmış bir doktrine isim verdiğini anlamak için, 1990'lı yıllarda Doğu Avrupa’da yaşanan değişime bakmak gerekir.

<span class="mw-page-title-main">Batı Berlin</span>

Batı Berlin, siyasi unsurlar yüzünden oluşmuş ve 1949'dan 1990'a kadar var olmuş bir eksklavdı. Batı Berlin sadece bugünkü Berlin'in batısındaki bölgeyi kapsıyordu ve Doğu Berlin ve Alman Demokratik Cumhuriyeti ile sınırlarını paylaşıyordu. Şehrin batısı 1945'te oluşan Amerikan, İngiliz ve Fransız sektöründen oluşuyordu. Siyasal olarak bu sektörler Batı Almanya'ya bağlıydı ama yine de bu bölgeler özel statülere sahipti, çünkü bu bölgelerin yönetimi Müttefik Devletler tarafından yapılıyordu. Doğu-Berlin'de Sovyetler tarafından işgal edilmişti ve böylece Sovyet sektörü olmuştu, Doğu Berlin böylece Sovyetler yönetimi altına girdi ve bütün Berlin'in Doğu Almanya'nın başkenti olması talep edildi. Bu talep Batılı Müttefikler tarafından reddedildi ve Berlin'in yönetiminin dört işgalci güçleri tarafından gerçekleştirilmesi istendi. Sovyetler'in ve Batılı Müttefikler'in siyasal nedenler yüzünden anlaşamaması nedeniyle kent bölündü ve Berlin Duvarı'nın 1961'de yapılmasıyla şehir resmen duvarlar tarafından bölünmüş oldu. Berlin duvarı'nın 1989'da yıkılmasıyla şehir yeniden birleşti.

Doğu Bloku ekonomileri, II. Dünya Savaşı'nın ardından Doğu Avrupa’da bulunan Kızıl Ordu birlikleri denetimindeki topraklarda Sovyetler Birliği iktidarının ve yerel komünist örgütlerin ekonomik ve toplumsal tercihleri doğrultusunda kurulan ve Doğu Bloku olarak adlandırılan ülkelerin ekonomik durumlarını anlatır.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Bloku'nda göç ve iltica</span>

Doğu Blok'undan göç ve iltica Soğuk Savaş döneminin en çok tartışma yaratan konularından birisiydi. II. Dünya Savaşı'ndan sonra Doğu Bloku'na bağlı ülkelerde göç ve göçmenlik konusunda kısıtlamalar getirildi. Bu kısıtlamalar Sovyetler Birliği ile onun Orta ve Doğu Avrupa'daki tüm uydu devletlerinde uygulamaya konuldu. Oysa yasal yollardan yapılmakta olan göçler ve yer değiştirmeler, savaş sebebiyle parçalanan aileleri birleştirmenin ya da terk etmek zorunda kaldıkları topraklarına dönme arzusunda olan etnik azınlıkların yegane umuduydu.

<span class="mw-page-title-main">Anayasal Demokrat Parti</span> Rus İmparatorluğunda liberal bir siyasi parti

Anayasal Demokrat Parti veya Kadetler, Rus İmparatorluğunda liberal bir siyasi partiydi. Parti üyelerine Kadetler denilirdi. Bu isim partinin Rusça isminin kısaltmasından ileri gelir; K-D harflerinden oluşan parti adının kısaltmasının Rusça okunmasıdır. Kadetler ismi, Rus İmparatorluğunda askeri okul öğrencilerine verilen kadet ismiyle karıştırılmamalıdır. Partinin teorik hattını Konstantin Kavelin'in eserleri çizmiştir. Tarihçi ve siyasetçi Pavel Milyukov partinin varlığı süresince tek lideri olmuştur. Kadetler özellikle teknokratlar ve sanayiciler tarafından destek görmüştür. Ekim Devriminden sonra yasa dışı ilan edilmiş ve kapatılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Varşova Paktı'nın Çekoslovakya'ya müdahalesi</span> Çekoslovakyadaki liberalleşme reformlarını durdurmak amacıyla Varşova Paktı üyeleri tarafından yapılan işgal

Varşova Paktı'nın Çekoslovakya'ya müdahalesi,, 20-21 Ağustos 1968 gecesi Alexander Dubček'in "Prag Baharı" adı verilen siyasi liberalleşme reformlarını durdurmak için Sovyetler Birliği ile diğer Varşova Paktı müttefikleri olan Doğu Almanya, Polonya, Bulgaristan ve Macaristan'ın Çekoslovakya'yı işgal ettiği askerî harekât. Yaklaşık 250.000 kişiden oluşan Varşova Paktı orduları o gece Çekoslovakya'ya saldırdı, Romanya ve Arnavutluk saldırıya katılmayı reddetti. Doğu Almanya kuvvetleri istilaya katılmaya hazır olsalar da, işgalden birkaç saat önce Moskova'dan Çekoslovakya sınırını geçmemeleri emredildi. Saldırı sırasında 137 Çekoslovak sivil öldürüldü ve yaklaşık 500 sivil yaralandı.

<span class="mw-page-title-main">Günter Schabowski</span>

Günter Schabowski, Alman gazeteci ve politikacı. 1978'den 1985'e kadar Alman Demokratik Cumhuriyeti'ndeki Almanya Sosyalist Birlik Partisi'nin (SED) merkezi yayın organı Neues Deutschland gazetesinin Genel Yayın Yönetmeni ve ardından 1989'a kadar SED Doğu Berlin Bölge Komitesi'nin ilk sekreteriydi. Schabowski, 1981'den 1989'da Doğu Almanya’nın dağılmasına kadar SED Merkez Komitesi ve SED Politbüro üyesiydi.

Etiyopya-Rusya ilişkileri, resmi olarak 21 Nisan 1943 yılında Sovyetler Birliği'nin Addis Ababa'da büyükelçiliği açmasıyla kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Birleşik Sol (Doğu Almanya)</span>

Komünizm

<span class="mw-page-title-main">Egon Krenz</span>

Egon Rudi Ernst Krenz, 1989'un son aylarında Doğu Almanya'nın son komünist lideri olan eski bir Doğu Alman politikacı. İktidardaki Almanya Sosyalist Birlik Partisi'nin (SED) Genel Sekreteri olarak Erich Honecker'in yerini aldı, ancak Berlin duvarı yıkılınca sadece haftalar sonra istifa etmek zorunda kaldı.

Doğu Almanya Devlet Konseyi, Alman Demokratik Cumhuriyeti'ni 1960'tan 1990'a kadar yöneten kolektif bir yönetim organıydı.

<span class="mw-page-title-main">Stalin Notası</span>

Stalin Notası, ya da Mart Notası olarak da bilinen, Almanya'daki Batılı Müttefiklerin temsilcilerine 10 Mart 1952'de teslim edilen bir belgeydi. Sovyet genel sekreteri ve başbakanı Joseph Stalin, ekonomi politikalarında hiçbir koşul olmaksızın ve "insan hakları ve ifade, basın, dini ikna, siyasi inanç ve özgürlükler de dahil olmak üzere temel özgürlükler, toplantı ve demokratik parti ve örgütlerin serbest faaliyet" garantileri içeren bir Almanya'nın yeniden birleşmesi ve tarafsızlaştırılması için bir öneri ortaya koydu.