İçeriğe atla

Bao Dai

Bao Dai
Bảo Đại
Vietnam İmparatoru
Hüküm süresi8 Ocak 1926 – 25 Ağustos 1945
Önce gelenKhải Định
Sonra gelenHo Chi Minh
(Vietnam Demokratik Cumhuriyeti Başkanıı)
Bảo Long
(veliaht prens)
Doğum22 Ekim 1913(1913-10-22)
Ölüm30 Temmuz 1997 (83 yaşında)
Paris Fransa
DefinPassy Mezarlığı, Paris
HanedanNguyễn Hanedanı
BabasıKhải Định
AnnesiHoang Thi Cuc
İmza
Bao Dai tahtında

Bảo Đại (d. 22 Ekim 1913 - ö. 30 Temmuz 1997), 1926-1945 yılları arasında hüküm süren son Vietnam imparatoru.

Gençliğinde ülkesinin bağımsızlığı için bir umut simgesi iken sonraları Playboy İmparator olarak tanınmıştır.

Fransız sömürge rejimine bağlı olan İmparator Khai Dinh'in oğluydu. Annesi, köylü soyundan gelme bir cariyeydi. Fransa'da eğitim gördü, gençliğinin çok kısa bir bölümünü anayurdunda geçirdi. 1926'da tahta çıktı ve Bao Dai (Büyüklüğün Koruyucusu) unvanını aldı. Önceleri bazı reformlar yapmak ve Vietnam'ı modernleştirmek istedi ancak bunun için Fransızların desteğini sağlayamadı.

Mart 1945'te Japonlar, Fransız yönetimini Çinhindi'nden uzaklaştırıncaya değin, II. Dünya Savaşı boyunca Fransız sömürge rejimi Bao Dai üzerinde sıkı bir denetim kurdu. Japonlar, bağımsız yeni bir Vietnam Devleti'nin başına Japonya'daki yaşlı Prens Cuong De'yi getirmeyi düşündüler ama sonunda zaten zayıf bir önder olan Bao Dai'nin başta kalmasına izin verdiler. Ağustos 1945'te Viet Minh iktidarı ele geçirdiğinde Ho Şi Mingh ve arkadaşları, Bao Dai'yi kendilerine bağlamanın simgesel bir anlamı olabileceğini düşündüler. Viet Minh, Bao Dai'nin görevden çekilmesini istedi ve Yurttaş Prens Nguyen Vinh Thuy sıfatıyla ona göstermelik bir danışmanlık görevi verdiler. Viet Minh'in kendisine hiçbir işlev tanımayacağını anlayan ve Fransızlara da güvenmeyen Bao Dai, 1945'te Hong Kong'a kaçtı. Orada uçarı bir yaşam sürdü, zaman zaman da Fransız yönetiminin yeniden kurulmasına karşı uluslararası yardım çağrılarında bulundu.

1949'da Fransızlar Vietnam'ın bağımsızlığı ilkesini kabul ettiler ama ülkenin savunmasını ve maliyesini denetim altında tutmayı sürdürdüler. Bao Dai, bu koşullar altında Mayıs 1949'da Vietnam'a geri dönmeye razı oldu, temmuzda, bağımsız Vietnam'ın geçici başkanı oldu. Böylece yeniden en yüksek makama getirilmiş olan Bao Dai, devlet işlerini Fransız yanlısı Vietnamlı görevlilere bıraktı. Ekim 1955'te ulusal bir referandumla ülkede cumhuriyet ilan edilince Fransa'ya döndü.

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Vietnam Savaşı</span> 1955-1975 yılları arasında yapılan ve Kuzey Vietnam zaferi ile sonuçlanan savaş

Vietnam Savaşı veya İkinci Çinhindi Savaşı, Doğu Bloku ülkeleri olan Kuzey Vietnam, Çin ve Sovyetler Birliği ile ABD ve ABD destekçisi anti-komünist Güney Vietnam arasında yaşanan savaştır. Kore Savaşı'ndan sonra Soğuk Savaş'ın ikinci sıcak çatışması olmuştur. ABD, 1963-1973 yılları arasında savaşa dâhil olmuş ve 60.000 kadar asker kaybetmiştir. ABD kamuoyu, savaşa girilmesini sorgulamış ve savaştan sonra Anti-Amerikancılık yükselmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Laos</span> Güneydoğu Asyada bir ülke

Laos resmî adı ile Laos Demokratik Halk Cumhuriyeti, denize kıyısı olmayan bir Güneydoğu Asya ülkesidir. Başkenti Vientiane'dir. Luang Prabang, Savannakhet ve Pakse diğer büyük şehirleridir. Laos, tek partili sosyalist bir cumhuriyet olarak yönetilir. Batıda Tayland ve Myanmar, doğuda Vietnam, kuzeyde Çin, güneyde Kamboçya tarafından çevrelenmiştir. Myanmar 235 km, Çin 423 km, Vietnam 2.130 km, Kamboçya 541 km ve Tayland'a 1.754 km sınırı vardır.

<span class="mw-page-title-main">Vietnam</span> Güneydoğu Asya ülkesi

Vietnam (Vietnamca: Việt Nam (

<span class="mw-page-title-main">Hanoi</span> Vietnamın başkenti

Hanoi, Vietnam Sosyalist Cumhuriyeti'nin başkenti. Hanoi'nin nüfusu yaklaşık 8,054 milyondur (2019). Ho Şi Minh kentinden sonra ülkenin ikinci büyük kentidir. Uzun yıllar Fransız sömürge yönetim merkezi olan Hanoi, II. Dünya Savaşı'nda Japonya tarafından işgal edildi. Şehir 2 Temmuz 1976'da Vietnam Sosyalist Cumhuriyeti'nin başkenti oldu.

<span class="mw-page-title-main">Mançurya</span> Doğu Asyadaki coğrafi bir bölge

Mançurya, Doğu Asya'da bugünkü Çin'in kuzeydoğu bölgesi ve Rusya'nın Primorski bölgesini kapsayan tarihî bir bölge.

<span class="mw-page-title-main">Ho Chi Minh</span> Vietnam bağımsızlık hareketinin önderi ve Vietnam Demokratik Cumhuriyetinin ilk başkanı

Ho Chi Minh, Vietnam bağımsızlık hareketinin önderi ve Vietnam Demokratik Cumhuriyeti'nin ilk başkanı. Gerçek adı Nguyễn Tất Thành, Nguyễn Ái Quốc, Bác Hồ' 'dur

<span class="mw-page-title-main">Sukarno</span> Endonezyanın ilk devlet başkanı

Sukarno, Endonezya bağımsızlık hareketinin önderi, hatip, devrimci, milliyetçi ve ve 1945-1967 arasında Endonezya'nın ilk devlet başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Çinhindi Savaşı</span> 1946 ile 1954 yılları arasında, Fransa ve destekçileri ile Kuzey Vietnam ve destekçileri arasında, Çinhindinde meydana gelen savaştır

Birinci Çinhindi Savaşı ya da Fransa-Vietnam Savaşı, 1946 ile 1954 yılları arasında, Fransa ve destekçileri ile Kuzey Vietnam ve destekçileri arasında, Çinhindi'nde meydana gelen savaştır. 1954'teki Cenevre Konferansı sonucunda Fransa; Vietnam, Kamboçya ve Laos'tan çekilmiş ve bu devletler bağımsızlıklarına kavuşurken Vietnam, 17. Enlem sınır olmak üzere Kuzey ve Güney olarak ikiye bölünmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Güney Vietnam</span> Güneydoğu Asyada eskiden var olan bir devlet

Vietnam Cumhuriyeti, 1955'ten 1975'e kadar Vietnam'ın güneyinde var olmuş devlet.

Dien Bien Phu Muharebesi, I. Çinhindi Savaşı'nın (1946-1954) sonucunu belirleyen çarpışma.

<span class="mw-page-title-main">Nguyen Van Thieu</span>

Nguyễn Văn Thiệu, Vietnamlı asker ve siyasetçi. Güney Vietnam'ın devlet başkanlığını yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ngô Đình Diệm</span> 1955-1963 arasında Güney Vietnamın devlet başkanı

Ngô Đình Diệm, 1955-1963 arasında Güney Vietnam'ın devlet başkanı. Baskıcı bir yönetim kurmuş ve askeri bir darbe sonucu öldürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Vietnam Komünist Partisi</span> Vietnam siyasi partisi

Vietnam Komünist Partisi (VKP) Vietnam'da iktidarda olan ve ülkede yasal tek parti olan siyasi partidir. Marksizm-Leninizmi benimser. Çoğunluk basında ve halk arasında Đảng (parti) veya Đảng ta (partimiz) olarak anılır.

<span class="mw-page-title-main">Võ Nguyên Giáp</span>

General Võ Nguyên Giáp Vietnam Halk Ordusundan emekli eski asker ve politikacı. Katıldığı belli başlı savaşlar, I. Hindiçini Savaşı (1946-1954) ve Vietnam Savaşı'dır (1960-1975). Katıldığı belli başlı muharebeler ise Lang Son (1950); Hoa Binh (1951-1952); Dien Bien Phu (1954); Nguyen Hue Saldırısı (1972); ve son Ho Chi Minh harekâtıdır (1975). Giap aynı zamanda bir gazetecidir ve Ho Chi Minh’in Viet Minh hükûmetinde içişleri bakanlığı yapmıştır. Viet Minh ve Vietnam Halk Ordusu komutanıdır, savunma bakanlığı yapmıştır, Lao Dong Partisinin Politbüro üyesi olmuştur. Vietnam Bağımsızlık Savaşı'nda Ho Chi Minh’den sonra en tanınan askeri komutandır ve savaşın sonuna dek gerçekleşen bütün askerî operasyonlara önderlik etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Huế</span> Vietnamın eski başkenti

Hué, Vietnam'ın Thừa Thiên Huế ilinin merkezi olan şehirdir. Şehir, ülkenin orta kesiminde Kuzey Merkez Sahili'nde Parfüm Nehri'nin kıyısında yer almaktadır. Yüzölçümü 72 km² olan şehrin nüfusu 2018 yılı itibarı ile 455.230'dur.

<span class="mw-page-title-main">Norodom Sihanuk</span>

Norodom Sihanuk, 1941-1955 ve 1993-2004 yılları arasında iki defa Kamboçya Kralı olarak tahtta kalmıştır. 7 Ekim 2004 yılında tahtı kendi isteğiyle oğlu Norodom Sihamoni'ye devretmiştir. Tahta ilk çıkışından itibaren ‘Baba-Kral’ olarak bilinmekteydi. Uzun kariyeri boyunca Kamboçya'yı çeşitli unvanlar ile yönetti, Kamboçya'nın hem Kralı hem de Başbakanı olarak görev yaptı. Sihanuk'un yaşamı boyunca Kamboçya, Fransız sömürge yönetimi, bağımsız krallık (1953–1970), cumhuriyet (1970–1975), Kızıl Kmer rejimi (1975–1979), komünist bir rejim (1979–1989), bir eyalet (1989–1993) ve yine krallık rejimlerini yaşamıştı.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Vietnam</span> Güneydoğu Asyada eski devlet (1945-1976)

Kuzey Vietnam, resmî adıyla Vietnam Demokratik Cumhuriyeti, 1945-1976 yılları arasında Güneydoğu Asya'da var olmuş komünist devlet.

Sisowath Monivong, . 1927'den, öldüğü 1941 yılına kadar Fransa himayesindeki Kamboçya'nın krallığını yapan kişi. Şair kral Ang Duong'un torunu, Norodom Sihanouk'un büyükbabası ve şimdiki kral Norodom Sihamoni'nin büyük büyükbabası.

<span class="mw-page-title-main">Lon Nol</span>

Lon Nol Kamboçya Başbakanı olarak iki kez görev yapan Kamboçyalı bir politikacı ve generaldi. Milliyetçi ve muhafazakar olarak Norodom Sihanuk'a karşı 1970 askeri darbesine liderlik etti, monarşiyi kaldırdı ve Kmer Cumhuriyeti'ni kurdu. Anayasal olarak yarı başkanlıklı bir cumhuriyetti. Kamboçya İç Savaşı sırasında Khmer Ulusal Silahlı Kuvvetlerinin başkomutanıydı. Kızıl Kmerler Phnom Penh'i ele geçirdikten sonra Lon Nol, Amerika Birleşik Devletleri'ne kaçtı, önce Hawaii gitti ardından Michigan'a son olarak Kalifornya'ya gitti ve ölümüne kadar orada kaldı.

Khmer Issarak "gevşek yapılandırılmış" bir anti-Fransız ve anti-sömürge bağımsızlık hareketiydi. Ayrıca hareket “amorf” olarak etiketlendi. Issarak 1945'te kuruldu ve her biri kendi lideri olan birkaç gruptan oluşuyordu. Issarak çetelerinin çoğu, 1945'te İkinci Dünya Savaşı'nın sona ermesi ile 1953'te Kamboçya'nın bağımsızlığı arasında aktif olarak savaştı. Khmer Issarak'ın ilk hedefleri bağımsızlık kazanmak için Fransızlara karşı savaşmaktı. Daha sonra, Kamboçya hükümetini devirmek bazı Issarak gruplarının gündemi oldu. Üstelik, Issarak terimi başlangıçta komünist olmayanlara atıfta bulunuyordu, ancak 1950'lerin başında Việt Minh güdümlü gerillalar, diğer komünist olmayan güçleri birleştirmek adına kendilerine Issarak adını verdiler.