İçeriğe atla

Banks Adaları

Koordinatlar: 8°39′8″G 157°48′6″D / 8.65222°G 157.80167°D / -8.65222; 157.80167
Bu madde Büyük Okyanus'ta bulunan Vanuatu'ya bağlı bulunan adalar grubunu içermektedir. Kanada'nın Kuzeybatı Toprakları'nda bulunan Banks Adası maddesine, yine Kanada'nın Britanya Kolumbiyası'na bağlı ada için Banks Adası maddesine bakınız.
Banks Adaları
Harita
Coğrafya
BölgeBüyük Okyanus
Koordinatlar8°39′8″G 157°48′6″D / 8.65222°G 157.80167°D / -8.65222; 157.80167
Siyasi
Adadaki ülke(ler)
Banks Adaları

Banks Adaları (Bislama: Bankis), Okyanusya ülkesi Vanuatu'nun kuzeyinde yer alan adalar grubudur. Kuzeybatısındaki Torres Adaları ile birlikte en kuzeydeki Torba bölgesini oluştururlar. Ada grubu yaklaşık 40 km (25 mi) Maewo'nun kuzeyinde yer alır ve Vanuatu'daki en büyük 13 adadan ikisi olan Gaua ve Vanua Lava'yı içerir. 2009 yılında adaların nüfusu 8.533 kişiydi.[1] Ada grubunun toplamy yüzölçümü 780 km2 'dir.

Coğrafya

En büyük ada, engebeli bir araziye sahip olan ve adanın merkezindeki aktif bir yanardağ olan Gharat Dağı'na ( 797 m (2.615 ft) yükselen Gaua'dır (eski adıyla Santa Maria). Gaua'nın volkanik kraterindeki tatlı su gölü olan Letas Gölü, Vanuatu'nun en büyük gölüdür. Gruptaki biraz daha küçük bir ada olan Vanua Lava, 946 m (3.104 ft) ile daha yüksektir. Bu adada da aktif bir yanardağ bulunmakta olup, bu Suretamate Dağı'dır (Süretimiat veya Sere'ama olarak da yazılır, 921 m (3.022 ft) ) Vanua Lava'nın doğusunda gruptaki iki adacık vardır: Ravenga ve Kwakea (aynı zamanda Qakea olarak da yazılır). Bölge başkenti Sola, Vanua Lava'dadır. Grubun üçüncü büyük adası olan Ureparapara (Parapara olarak da bilinir), deniz tarafından delinmiş ve doğu kıyısında Divers Körfezi olarak bilinen bir körfez oluşturan eski bir volkanik konidir.

Bu büyük adaların doğusunda çok sayıda küçük ada bulunur. Bunlardan en kuzeyde bulunanı, 50 km (31 mi) Ureparapara'nın kuzeydoğusunda, en son 3,5 milyon yıl önce patlayan sönmüş bir yanardağ olan Vet Tagde (Vot Tande veya Vaat Ganai olarak da bilinir) bulunur. Banks Adaları grubundaki bu doğu zincirindeki diğer küçük adalar arasında, bir mercan atolündeki birkaç çok küçük, alçak ada olan Rowa Adaları (Resif Adaları olarak da bilinir) bulunur. Mota Lava bu doğu adalar zincirinin en büyük ve en yüksek olanıdır (411 m). Güney kıyısının açıklarında, gelgitte içinden geçilebilen yüksek mercanlarla çevrelenmiş küçük Ra adacığı bulunur. Takımadaların güneydoğu kısmını Mota, Merig ve Merelava adaları tamamlıyor.

Adalar

Ada ismi Alan

(km2) 		Nüfus Başkent Yüksek noktası Yükseklik

(meter)		Belediye
Vot Tande 0.24 - - ... 76 Mota Lava
Ureparapara 39 437 Ley (Lesereplag) Towlap Dağı 764 Ureparapara
Vanua Lava 330 2623 Sola Suretamate Dağı 921 Vanua Lava
Mota 9.5 683 Veverao Tawe Dağı 411 Mota
Mota Lava 31 1451 Lahlap Tuntog Dağı 243 Mota Lava
Ra (Aya) 0.5 189 Ra ... ... Mota Lava
Mere Lava15 647 Tasmate Teu Dağı (Star Peak) 833 Mere Lava
Gaua 330 2491 Jolap Gharat Dağı 767 Gaua
Merig0.5 12 Levolvol ... 125 Mere Lava
Rowa (Reef Adaları) 0.1 - - ... 2 Mota Lava
Banks Adaları 780 8.533 Sola Suretamate Dağı 921 6 belediye

Tarihçe

Vanuatu'nun geri kalanı gibi Banks Adaları'na da ilk yerleşim 12. yüzyılda BCE Lapita kültürüne mensup Avustronezyalı denizciler tarafından gerçekleşti. Arkeologlar Motalava, Vanua Lava ve Gaua'da antik obsidyen buldular ve Motalava'da Lapita çömlekçiliği buldular.[2][3]

25 ve 29 Nisan 1606 tarihleri arasında Banks Adaları, Avrupalı bir kâşif tarafından Vanuatu'nun keşfedilen ilk kısmı oldu. Portekizli kâşif Pedro Fernández de Quirós liderliğindeki bir İspanyol keşif gezisi Merelava'yı geçti ve Espritu Santo'ya inmeden önce Gaua'da durdu ve orada kısa ömürlü bir koloni kurdu. Merelava, San Marcos, Mota Lava, Lágrimas de San Pedro (Aziz Petrus'un gözyaşları), Vanua Lava, Portal de Belén (Beytüllahim'deki Ahır) ve Gaua, Santa María olarak haritarlarda gösterildi.[4]

Kaptan James Cook, 1774 yılında Vanuatu'yu, Banks Adaları'nı görmemiş olmasına rağmen tamamını keşfettiğini düşündü. Banks Adaları, Britanya Donanması'ndan William Bligh tarafından keşfedildiler ve patronu Sir Joseph Banks'in adını verdiler. Bu adalar Matthew Flinders tarafından haritalandırıldı. Vanua Lava da ilk kez 1859 yılıında Yeni Zelanda piskoposu George Augustus Selwyn tarafından keşfedildi.

Notlar

  1. ^ "2009 National Census of Population and Housing: Summary Release" (PDF). Vanuatu National Statistics Office. 2009. 10 Aralık 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2010. 
  2. ^ Bedford & Spriggs (2008)
  3. ^ Reepmeyer (2009)
  4. ^ Kelly, Celsus, O.F.M. La Austrialia del Espiritu Santo. The Journal of Fray Martín de Munilla O.F.M. and other documents relating to the Voyage of Pedro Fernández de Quirós to the South Sea (1605-1606) and the Franciscan Missionary Plan (1617-1627) Cambridge, 1966, p. 39, 62.

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Fiji</span> Okyanusyada bulunan bir ada devleti

Fiji ya da resmî adıyla Fiji Cumhuriyeti, Okyanusya'da bulunan bir ada ülkesidir. Pasifik okyanusunun güneyinde bulunan bir dizi adadan oluşan ülke, 215'i ıssız olmak üzere toplam 322 adadan ve 522 adacıktan oluşur. İki büyük ada, Viti Levu ve Vanua Levu, yerleşimin %87'sini oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Vanuatu</span> Güney Pasifik Okyanusunda yer alan ada devleti

Vanuatu ya da resmî adıyla Vanuatu Cumhuriyeti, Güney Büyük Okyanus'ta yer alan bir ada ülkesidir. Volkanik kökene sahip olan takımada, Avustralya'nın 1750 km doğusunda, Yeni Kaledonya'nın 500 km kuzeyinde, Fiji'nin batısında, Solomon Adaları'nın güneydoğusunda, Yeni Gine adası yakınlarında bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Galápagos Adaları</span>

Galapagos Adaları, Colón Takımadaları olarak da bilinir, Büyük Okyanusun doğusunda Ekvador'a bağlı takımadalar. Uzak ve izole bir konumda olan adalar, Güney Amerika kıtasının yaklaşık 1000 km batısında yer alır. Galapagos takımadaları toplam 50.000 km² yüzölçüme sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Solomon Adaları</span> Büyük Okyanusta bir ada devleti

Solomon Adaları, Okyanusya'da 6 büyük ve 900'den fazla küçük adadan oluşan bir ülkedir. Papua Yeni Gine'nin doğusunda ve Vanuatu'nun kuzeybatısındadır. Yüzölçümü 28.400 km² ve nüfusu 650.000 civarındadır. Başkent Honiara, Guadalcanal adasındadır. Ülke ismini üzerinde bulunduğu Solomon Takımadaları'ndan alır, Melanezya'ya dâhil olan bu takımadalar Solomon Adaları ülkesinin yanı sıra Kuzey Solomon Adaları olarak adlandırılan Papua Yeni Gine'ye bağlı Bougainville'i de içerir. Ancak Solomon Adaları'na bağlı olan Santa Cruz Adaları ile Rennell ve Bellona bu takımadalara dâhil değildir.

<span class="mw-page-title-main">Surtsey</span> İzlandada ada

Surtsey, İzlanda'nın güney kıyıları yakınında bulunan volkanik bir ada. Adı, İzlandaca "Surtur'ün adası" anlamına gelir. 63.30° Kuzey, 20.62° Batı koordinatlarında bulunan ada, İzlanda'nın en güneydeki ve en genç toprak parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Lav</span> yanardağ patlamasıyla çıkan erimiş kaya parçaları

Lav ya da püskürtü, yanardağ patlaması sırasında çıkan çok sıcak, sıvı ve akıcı erimiş maddeye denilmektedir. Yanardağ ağzından ilk çıktığında sıvı halde bulunmaktadır. Lavın sıcaklığı "700 °C "ile "1200 °C" arasında değişmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Eldfell</span> İzlandaya bağlı Heimaey Adasında bulunan 204 metre yüksekliğinde bir yanardağ

Eldfell, İzlanda'ya bağlı Heimaey Adası'nda bulunan 204 metre yüksekliğinde bir yanardağdır. 23 Ocak 1973 tarihinde Heimaey kasabasının hemen dışında bir alanda hiç beklenmedik bir biçimde harekete geçmiş ve büyük bir volkan felaketine neden olmuştur. Bu olaydan sonra İzlandalılar adaya Ateş Dağı anlamına gelen Eldfell demişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Pasifik ateş çemberi</span>

Pasifik ateş çemberi veya Pasifik deprem kuşağı, birçok volkanik patlamanın ve depremin meydana geldiği Pasifik Okyanusu kıyısının büyük bir kısmını ve etrafını içine alan bir bölgedir. Ateş Çemberi, yaklaşık 40.000 km (25.000 mi) uzunluğunda ve yaklaşık 500 km (310 mi) genişliğinde ve at nalına benzer şekilde bir kemerdir.

<span class="mw-page-title-main">Merapi Yanardağı</span>

Merapi yanardağı, konik şekilli ve Java adasının merkezi ile Yogyakarta arasında bulunan yanardağ. Endonezya'nın en aktif yanardağıdır ve 1548'den beri düzenli olarak lav püskürtmektedir. İsim ateş dağı anlamına gelir. Yogyakarta şehrine çok yakındır ve binlerce insan yanardağ eteklerinde, denizden 1700 metre yükseklikte olan köylerde yaşamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Pico Adası</span> Portekizde ada

Pico Adası, Portekiz Azorları'ın merkez grubunda bulunan ve adaya adını veren, adadan çok konuşulan, adadaki, Portekiz'deki ve hatta Orta Atlantik Sırtı'ndaki en büyük dağ olan Pico Dağı ile bilinmektedir. Adada UNESCO tarafından tanıtılan tarihî üzüm bağları mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Mauna Loa Dağı</span> Hawaiide bulunan aktif yanardağ

Mauna Loa Dağı, Amerika Birleşik Devletleri'de Büyük Okyanus adalarından oluşan Hawaii eyaleti'nin Big Island 'nın güneyinde yer alan Hawaii Yanardağlar Ulusal Parkı içerisinde yer alan 4.169 metre rakımlı bir aktif kalkan volkan. Hawaii dili ile bu dağın "Mauna Loa" olan ismi "Uzun Dağ" anlamına gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kül konisi</span>

Kül konisi volkanik klinker, volkanik kül ya da volkanik bir yanardağ ağzının etrafında toplanmış, koni şeklinde dik piroklastik parçacıklardan oluşan bir tepedir. Piroklastik parçacıklar ya patlamalı püskürmeleri ya da genel olarak tek yanardağ ağızlı lav çeşmeleri tarafından oluştururlar. Gaz yüklü lav, şiddetli bir şekilde havaya püskürtüldüğünde, kül, klinker ya da skorya şeklinde katılaşıp ve yere düşüp, 30-40 derece açısı olan eğimleri, dairesel bir zemin planı olan ve çoğu zaman simetrik olan bir koni oluşturmaya çalışır. Çoğu kül konisinin tepe noktasında kase şeklinde bir krateri vardır.

<span class="mw-page-title-main">Caroline Adası</span>

Caroline Adası ya da diğer adıyla Milenyum Adası, Pasifik Okyanusu'nun orta kesiminde yer alan Kiribati ülkesindeki güney Line Adaları'nı oluşturan ıssız mercan atollerinin en doğusundadır.

Kilu Mağarası, Papua Yeni Gine'deki Bougainville Özerk Bölgesi'ndeki Buka Adası'nda yer alan paleoantropolojik bir bölgedir. Kilu Mağarası, kıyı şeridinden 65 m (213 ft) uzaklıktaki bir kireç taşı kayalıklarının tabanında bulunur. 29.000 yıl öncesine ait insanlık yerleşimine ilişkin kanıtlarla birlikte, Kilu Mağarası, Solomon Adaları takımadalarında insanoğlunun yerleşiminin görüldüğü en eski yerdir.

<span class="mw-page-title-main">Tambora Dağı</span> Sumbawadaki aktif bir stratovolkan

Tambora Dağı veya Tomboro Dağı, Endonezya'nın Küçük Sunda Adaları'ndan biri olan ve hem kuzeyi hem de güneyi okyanusal kabuk ile çevrili Sumbawa'daki aktif bir stratovolkandır. Tambora, altındaki aktif yitim zonu tarafından oluşturulmuştur. Bu da Tambora Dağı'nın 4.300 metre (14.100 ft) yüksekliğe ulaşmasını sağlamıştır. Yanardağ, Nisan 1815'teki patlamasından önce Endonezya takımadasında en yüksek zirvelerden biriydi. Dağın içindeki büyük bir magma odasının on yıllar boyunca dolmasıyla 1815'te meydana gelen patlama ile dağdaki volkanik olaylar tarihi bir zirveye ulaştı.

<span class="mw-page-title-main">Ol Doinyo Lengai</span>

Ol Doinyo Lengai, Maasai dilinde "Tanrı'nın Dağı" anlamına gelen adıyla, Tanzanya'nın Arusha Bölgesi'ndeki Natron Gölü'nün güneyinde, Gregory Rift'te bulunan aktif bir yanardağdır. Doğu Afrika rift'i volkanik sisteminin bir parçası olarak, natrokarbonatit lav üretir. Ol Doinyo Lengai'nin 1960 patlamasıyla, karbonatit kayaçlarının magmadan türetildiği görüşünü doğrulayan jeolojik araştırmalara yol açtı.

Merelava, Vanuatu'nun kuzeyindeki Torba Eyaletinin Banks Adaları'ndaki bir adadır.

Merig, kuzey Vanuatu'nun Banks Adaları'nda, Gaua'nın 20 kilometre (12 mi) doğusunda bulunan küçük bir adadır.

<span class="mw-page-title-main">Vanuatu tarihi</span> Vanuatu`nun tarihi

Vanuatu'nun tarihi 3.200 yıl öncesine dayanır.

<span class="mw-page-title-main">Tikopia</span>

Tikopia ya da Tukopia, Okyanusya ülkesi Solomon Adaları'nda bir adadır. Ada, Pasifik Okyanusu'nun güneybatısında yer alan volkanik bir adadır. Solomon Adaları'na bağlılığı ile Melanezya bölgesinin bir parçasını oluşturmasına rağmen kültürel olarak Polinezya etkileri görülmektedir. Adaya ilk Avrupalılar, Pedro Fernandes de Queirós'un İspanyol keşif gezisinin bir parçası olarak 22 Nisan 1606'da geldi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.