Banka, faizle para alınıp verilebilen, kredi, iskonto, kambiyo işlemleri yapan, kasalarında para, değerli belge, eşya saklayan ve bunun dışındaki diğer ticari, finansal ve ekonomik etkinliklerde bulunan kuruluşlara denir. En yaygın üçüncül sektörlerden biridir. Banka sözcüğü İtalyanca banca sözcüğünden Türkçeye geçmiştir. Para bozma gişesi, para bozma yeri anlamına gelir. Kredilendirme faaliyetleri doğrudan banka tarafından veya sermaye piyasaları aracılığıyla dolaylı olarak da yapılabilir. Bankalar genellikle uluslararası bir dizi sermaye standardı olan Basel Anlaşmalarına dayanan asgari sermaye gereksinimine tabidir. Bankalar bir ülkenin finansal sistem ve ekonomisinde önemli bir rol oynadıklarından, yargı alanlarının çoğu bankalar üzerinde yüksek derecede düzenleme uygulamaktadır.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), banknot ihraç eden, Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti'nin para ve kredi politikasını yürüten, veznedarlık görevini üstlenmiş ve devletin iktisadi ve mali danışmanlığını yapan yasal olarak bağımsız bir ekonomik kurumdur. Kâğıt para (banknot) basma tekelini elinde bulundurur ve bu yetkiye istinaden bağımsız olarak para politikasını belirler. Ayrıca Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı olan Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğünce basılan madeni paraların tedavülü de Merkez Bankasınca sağlanmaktadır.
Türkiye İmar Bankası Türk Anonim Şirketi, Uzan ailesi üyelerinin Türkiye'de 1988-2003 yılları arasında etkinlikte bulunmuş bankası.
Kredi kartı, bankaların ve bazı finans kuruluşlarının müşterilerine verdiği, anlaşmalı POS cihazı bulunan alışveriş noktalarında ödeme amaçlı veya banka ATM'lerinden nakit avans çekmek amaçlı kullanılabilen, yapılan harcamaların aylık olarak bankaya tek seferde ya da taksitlerle ödenmek zorunda olunduğu, nakit paraya alternatif bir ödeme aracıdır. İki kredi kartı grubu vardır: tüketici kredi kartları ve ticari kredi kartları. Kartların çoğu plastiktir, ancak bazıları metal kartlardır. Birkaç değerli taş kaplı metal karttır. Kredi kartlarına alternatifler arasında banka kartları, mobil ödemeler, dijital cüzdanlar, temassız kart'lar, kripto para birimleri, elden ödeme, banka havaleleri ve hemen al, sonra öde sayılabilir.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), Türkiye'de tasarruf sahiplerinin hak ve menfaatlerini korumak, bankalar ve özel finans kurumlarının piyasa disiplini içerisinde sağlıklı, etkin ve dünya ölçeğinde rekabet edebilir bir yapıda işleyişi için uygun ortamı yaratmak bu sayede ülkenin uzun vadeli büyümesine ve istikrarına katkıda bulunmak amacıyla kurulmuş bir devlet kurumu.
Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF), tasarruf sahiplerinin haklarını yolsuzluk ve usulsüzlüklerden korumak amacıyla kurulmuş devlet kurumudur.
Mevduat bankası: Kendi nam ve hesabına mevduat kabul etmek ve kredi kullandırmak esas olmak üzere faaliyet gösteren kuruluşlar ile yurt dışında kurulu bu nitelikteki kuruluşların Türkiye'deki şubeleri mevduat bankası olarak nitelendirilmektedir. Bankaların mevduat toplayabilmeleri için özel izin almaları gerekmektedir. Bu bankalar ticari bankalar olarak da adlandırılmaktadırlar. Bu bankaların asıl amacı kısa dönem içinde hızla mevduat toplamak ve bu mevduatları ekonomiye kredi şeklinde dahil ederek gelir elde etmektir. Nitekim mevduat bankaları işlemlerini diğer bankacılık türlerine nispeten daha kısa vadeli sürdürmektedirler. Ayrıca birçok farklı bankacılık ürününü müşterilere sunarak yelpazeyi sürekli geliştirmektedirler.
- Katılım bankası
- Yatırım bankası
- Kalkınma bankası
Türkiye Emlak Katılım Bankası A.Ş., 25 Şubat 2019 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanan faaliyet izniyle Katılım bankası olarak yeniden kurulmuş kamu bankası. önceli olan Türkiye Emlak Bankası A.Ş. ise 8 Ocak 1988'de Anadolu Bankası ve Türkiye Emlak Kredi Bankası'nın birleşmesi ile kurulmuştur.
İslami bankacılık olarak adlandırılan sistem, aktivitelerini şeriatı esas alarak belirlemektedir. Şeriat, ödünç verilen paradan para kazanmayı yasaklamaktadır.
Türkiye'de faaliyet gösteren 62 banka bulunmaktadır. Bunlar; 33 mevduat bankası (3 adet devlet mevduat bankası, 30 adet yerli ve yabancı sermayeli özel mevduat bankaları, 1 adet TMSF'ye ait banka, 19 kalkınma ve yatırım bankası ve 9 katılım bankası şeklindedir.
EGS Bank, Temmuz 1995 tarihinde İzmir'de yöresel bir banka olarak Ege Giyim Sanayicileri Yatırım Bank A.Ş. adıyla EGS Holding tarafından kurmuştur. 1 Aralık 1996 tarihinden Ege Giyim Sanayicileri Yatırım Bank A.Ş. adını almıştır. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulunun (BDDK) 9 Temmuz 2001 tarihinde aldığı kararı ile EGS Bank'ın temettü hariç ortaklık hakları ile yönetim ve denetimi TMSF'ye devredilmiştir. 26 Aralık 2001 tarihli TMSF kararıyla, Bankanın tüm aktif ve pasifleriyle Bayındırbank çatısı altında birleştirilmesine ve bankacılık işlemleri yapma ve mevduat kabul etme izninin 18 Ocak 2002 tarihi itibarıyla kaldırılmasına karar verilmiştir.
Toprakbank 10 Mart 1992 tarihinden Toprak Holding tarafından kurmuştur. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulunun (BDDK) 30 Kasım 2001 tarihinde aldığı kararı ile Toprakbank'ın temettü hariç ortaklık hakları ile yönetim ve denetimi TMSF'ye devredilmiştir. Toprakbank, Etibank, EGS Bank, Kentbank ve İktisat Bankası ile birlikte Bayındırbank bünyesi altında birleştirildikten sonra, tamamı TMSF'ye ait olan Bayındırbank hisseleri, 26 Mart 2002 tarihinden kararı ile verilen izin çerçevesinde Banka Bayındırbank ile birleştirilmiştir.
Adabank, 30 Ekim 1984 tarihinde Uzan Grubu tarafından kurulmuş bir Türk bankasıdır. Banka 26 Aralık 2023 tarihinden itibaren faaliyetlerine Dünya Katılım Bankası olarak devam etmektedir.
Ulusal Bank, 1985 tarihinde yabancı bir banka olarak Saudi American Bank adıyla kurulmuştur. Daha sonra Cıngıllı Holding'in satın almasıyla oluşan 6 Şubat 1997 tarihinde Ulusal Bank T.A.Ş. adını almıştır.
Odeabank, Bank Audi'nin Türkiye'deki yüzde yüz iştiraki olarak 15 Mart 2012 tarihinde kurulmuş bir anonim şirkettir. 20 Haziran 2012'de faaliyet izni almak için Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumuna başvuruda bulunan şirket, 2 Ekim 2012 tarihinde Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumundan (BDDK) faaliyet iznini aldığını bildirmiştir.
Türkiye Katılım Bankaları Birliği (TKBB) Türkiye'de Bankacılık Kanunu gereğince katılım bankalarını bünyesinde barındırmak amacıyla 04 Ekim 2001 tarihinde Özel Finans Kurumları adına kurulmuştur. 01 Kasım 2005 tarihinde kurumun adı Türkiye Katılım Bankaları Birliği olarak değiştirilmiştir. TKBB, tüzel kişiliği bulunan ve kamu kurumu niteliğinde bir meslek kuruluşudur. Birliğin Yönetim Kurulu Başkanı Onur Gök'tür.
Tarişbank ya da kurulduğu zamanki adıyla Milli Aydın Bankası, Osmanlı İmparatorluğu döneminde Aydın'da kurulmuş bir bankadır. Aydın ve çevresindeki incir üreticilerini desteklemek amacıyla kurulmuştur. Osmanlı'nın Osmanlı Bankası ve Ziraat Bankası'ndan sonra kurulan üçüncü bankasıdır.
Türkiye Cumhuriyeti Hazine ve Maliye Bakanlığı, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığına bağlı olarak çalışan, hazine ve maliye işlerinden sorumlu olan bakanlıktır.
Findeks veya kuruluşunda buna iştirak eden bankaların kendisine taktığı isim ile Kredi Kayıt Bürosu ya da bunun kısaltması ile tanınan KKB, 9 Türk Bankasının katılımı (Akbank, Denizbank, Garanti Bankası, Halkbank, İş Bankası, Şekerbank, Vakıfbank, Yapı Kredi ve Ziraat Bankası) ile 11 Nisan 1995 tarihinde Türkiye'de kurulmuş olan ve 2011 yılından itibaren bankalar, tüketici finansman şirketleri, leasing, faktoring ve sigorta şirketleri için Türkiye Bankalar Birliği TBB Risk Merkezi faaliyetlerini yürüten kuruluşlardan birisidir. Findeks, TBB Risk Merkezine vekaleten, üyesi olan 180 finansal kuruluşun veri toplama ve paylaşım hizmetlerini yerine getirir. Kuruluşundaki adı olan Kredi Kayıt Bürosu adı ile de tanınmaktadır. KKB, Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi'ne bağlı olup birliğin üyesidir. Şirketin KKB adını verdiği oluşum, Türkiye Cumhuriyeti'nin resmî bir kuruluşu değildir. Türkiye'nin önde gelen dokuz bankasının ortaklığında 11 Nisan 1995 tarihinde kurulmuştur.
Rasih Engin Akçakoça, Türk bankacı, yönetici ve danışmandır. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun (BDDK) 2. başkanıdır.
