İçeriğe atla

Bane Muharebesi

Bane Muharebesi
1774-1779 Osmanlı-İran Savaşı

Osmanlı Memluk atlısı
Tarih21 Nisan 1777
Bölge
Bane, İran
Sonuç Osmanlı zaferi
Taraflar
Osmanlı İmparatorluğu Osmanlı Devleti Zend Hanedanı
Komutanlar ve liderler
Osmanlı İmparatorluğu Babanlı Mehmed Paşa Salih Han

Bane Muharebesi, 1774-1779 Osmanlı-İran Savaşı'nda evre.

Baban Mutasarrıfı Babanlı Mehmed Paşa komutasındaki Osmanlı birliği, 21 Nisan 1777 tarihinde (1751'den beri İran'a hakim olan) Zend Hanedanı'nın Erdelan Valisi Salih Han komutasındaki İran ordusunu Bane'de büyük bir yenilgiye uğrattı.

Muharebe öncesi

1830'lara gelirken Osmanlı Irak'ı ile İran sınırı

İran'daki Zend Hanedanı'nın 1774 yılında Baban Sancağı üzerine taarruzu ve 1775 yılında Basra'yı kuşatarak 16 Nisan 1776'da işgal etmesi üzerine, Osmanlı İmparatorluğu da 2 Mayıs 1776'da İran'a resmen savaş açmıştı.[1]

Osmanlı başkenti, bu çerçevede 1776-1777 döneminde önce Irak'taki eyalet idaresi üzerindeki nüfuzunu güçlendirmeye çalıştı. Bu bağlamda, Bağdat Valiliğine önce Kütahya Valisi Abdî Paşa'yı atadıysa da, adıgeçenin Kölemenler üzerinde otorite kuramaması üzerine kısa sürede azlederek yerine bir önceki Vali Ömer Paşa'nın kethüdası Abdullah Paşa'yı tayin etti. Ayrıca Mardin Voyvodası Hasan Ağa'yı Kerkük ve Şehrizor Valisi olarak atadı. Ardından ise Irak'ta sefer mevsimi için en uygun zaman olan ilkbaharı bekledi.

Muharebe

Osmanlılar 1777 ilkbaharında Baban tarafından Erdelan'a taarruz etti. 1776 sonunda Kerim Han'ın komutanı Nazar Ali Han Kirmanşah'tan başkent Şiraz'a çekilmişti.

Öte yandan, Serasker tayin edilen Bağdat Valisi Abdullah Paşa'nın göndermesi gereken birlik de 1777 ilkbaharı itibarıyla henüz Baban'a ulaşmamıştı.

Kerkük ve Şehrizor Valisi Hasan Paşa ise bunun üzerine Abdullah Paşa'yı beklemeden ve Osmanlı başkentinden aldığı izinle, Musul cephesi üzerinden taarruza geçti. Hasan Paşa; komutası altındaki kuvvet içinde Baban Sancağı Mutasarrıfı Babanlı Mehmed Paşa (1774'te İran'a sığınmış, ancak daha sonra affedilerek sancağına dönmüştü) ile kardeşi, Köy ve Harir Sancağı Mutasarrıfı Babanlı Ahmed Paşa'ya da (1774'te Çemçemal Muharebesi'nde İran ordusunu mağlup etmişti) görev verdi. Ahmed Paşa'yı Zohab kolundan Kirmanşah üzerine, Mehmed Paşa'yı ise Kara Çulan üzerinden Sine tarafına yolladı. Bununla birlikte; bu defa 1774 yılındaki durumun tersi oldu ve bu defa Ahmed Paşa İran tarafına iltica ederken,[2] Mehmed Paşa emre itaat ederek komutasındaki birliklerle Bane'ye ilerledi.[3]

Osmanlı birliği 22 Nisan'da Bane'nin İranlı Valisi Salih Han'ın birlikleriyle karşılaştı. Üç saat süren muharebenin sonunda Osmanlı Birliği İran eyalet ordusunu yenilgiye uğrattı.[4] Ardından ise Bane'yi istila ederek Sine'ye ilerledi.

Muharebe sonrası

Babanlı Mehmed Paşa'nın 21 Nisan'da İran kolordusuna karşı kazandığı zafer İran'ın bölgedeki askerî gücü açısından sarsıcı oldu. İran topraklarında ilerleyen Osmanlı birliğinin önünü kesmek için bu defa İran hâkimi Kerim Han'ın en değerli komutanlarından Sine Valisi Hüsrev Han harekete geçti. Bununla birlikte 5 Mayıs'taki Sine Muharebesi'nde İran ordusu daha büyük bir yenilgiye uğradı.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Osmanlı Tarihi", Ziya Nur Aksun, Ötüken Yayınları, İstanbul (1994), c.2, s.427
  2. ^ "Osmanlı Tarihi", İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Türk Tarih Kurumu, Ankara (1994), c.4/1, s.461
  3. ^ XIX. Yüzyılın ilk yarısında Osmanlı-İran Siyasî İlişkileri (1774-1848), Sıtkı Uluerler, Fırat Üniversitesi, Elazığ (2009), s.57
  4. ^ "Karim Khan Zand: A History of Iran, 1747-1779", John R. Perry, University of Chicago Press (2015), s.190

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Topal Osman Paşa</span> 121. Osmanlı sadrazamı

Topal Osman Paşa, I. Mahmud saltanatında 21 Eylül 1731 - 12 Mart 1732 tarihleri arasında altı ay iki gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

Darendeli Cebecizade Mehmet Paşa I. Abdülhamid saltanatında, 5 Ocak 1777 - 1 Eylül 1778 tarihleri arasında bir yıl beş gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">1723-1727 Osmanlı-İran Savaşı</span> Osmanlı İmparatorluğu ile Safevi Devleti arasında 1723-1727 yılları arasında yapılmış savaş

1723-1727 Osmanlı-İran Savaşı, Osmanlı İmparatorluğu ile çöküş devrine girmiş olan İran'daki Safevî Devleti, ardından ise İsfahan'ı ele geçirerek İran'a egemen olan Afgan Hotakîler arasında süren ve Osmanlıların kesin zaferiyle sonuçlanan askerî mücadele.

<span class="mw-page-title-main">Revan Kuşatması (1616)</span>

Revan Kuşatması, 1615-1618 Osmanlı Safevi Savaşı'nda bir evre. Kuşatma Osmanlı ordusunun başarısızlığıyla sonuçlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Fırat-Dicle Seferi</span> 1514 yılında Osmanlı Ordusu tarafından başlatılan askeri harekât

Fırat-Dicle Seferi, 1514 yılında Osmanlı Ordusu tarafından Safevilere ve Memlûklara karşı Doğu Anadolu'da yapılan askerî harekât.

Baban ailesine mensup Babanzade Ahmed Paşa tarafından 1649 yılında Şehrizor merkezli kurulmuş Kürt prensliği. Prensliğin sınırları Osmanlı'nın Şehrizor Eyaleti, Hemedan ve Kasr-ı Şîrîn bölgesini kapsamaktadır. 1850 yılında Osmanlı tarafından yıkılmıştır.

Bağdat Kuşatması, 1623-1639 Osmanlı-Safevî Savaşı'nda bir evre. Hüsrev Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu 1623'te İranlıların eline geçen Bağdat'ı 1625-26'daki başarısız kuşatmadan sonra ikinci kez kuşattıysa da, 39 günlük kuşatmanın sonucunda geri alamadı.

<span class="mw-page-title-main">Sadık Han Zend</span>

Sadık Han Zand, 22 Ağustos 1779'dan 14 Mart 1781'e kadar Zend Hanedanının beşinci şahı idi.

Çemhal Muharebesi, 14 Temmuz 1630'da Osmanlı Devleti ile Safevi kuvvetleri arasında Çemhal civarında yapılan ve Osmanlıların zaferiyle biten meydan savaşı, 1623-1639 Osmanlı-Safevî Savaşı'nda bir evre.

<span class="mw-page-title-main">Hemedan Kuşatması (1724)</span>

Hemedan Kuşatması, 1723-1727 Osmanlı-İran Savaşı'nda evre, Ahmed Paşa komutasındaki Osmanlı ordusunun Safevî Devleti'nin elindeki Hemedan kalesini 29 Haziran-1 Eylül 1724 tarihleri arasında kuşatarak büyük bir zafer sonunda ele geçirmesiyle sonuçlanan askerî mücadele.

<span class="mw-page-title-main">1774-1779 Osmanlı-İran Savaşı</span> Osmanlı İmparatorluğu ile İran arasında 1775-1779 yılları arasında yapılmış savaş

1774-1779 Osmanlı-İran Savaşı, İran'da 1750 yılında yönetimi ele geçiren Zend Hanedanı'nın Osmanlı İmparatorluğu'yla Irak cephesinde karşı karşıya geldiği askerî mücadele.

<span class="mw-page-title-main">Çemçemal Muharebesi</span>

Çemçemal Muharebesi, 1774-1779 Osmanlı-İran Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Sine Muharebesi</span>

Sine Muharebesi, 1774-1779 Osmanlı-İran Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Dizfûl Muharebesi</span>

Dizful Muharebesi, 1578-1590 Osmanlı-Safevî Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Salmas Muharebesi (1616)</span>

Salmas Muharebesi, 1615-1618 Osmanlı-Safevî Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Urmiye Kuşatması (1731)</span>

Urmiye Kuşatması, 1730-1732 Osmanlı-İran Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Revan Kuşatması (1731)</span>

Revan Kuşatması, 1730-1732 Osmanlı-Safevî Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Mihriban Muharebesi (1636)</span>

Mihriban Muharebesi, 1623-1639 Osmanlı-Safevî Savaşı'nda evre.

Eyyubizade Ahmed Paşa, Osmanlı devlet adamı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.