İçeriğe atla

Bandırma Vapuru


Bandırma Vapuru'nun bir resmi.
Tarihçe
Osmanlı İmparatorluğu
Adı SS Bandırma (1910)
Panderma (1894)
Kymi (1883)
Trocadero (1878)
İnşa eden Paisley, İskoçya
Denize indirilişi 1878
Hizmet dışı 1924
Statü Hurdaya ayrılıp söküldü
Genel karakteristik
Sınıf ve tipiKargo gemisi
Tonaj 192
Uzunluk 47,7 metre (156 ft)

Bandırma Vapuru Mustafa Kemal Atatürk'ü 9. Ordu Müfettişi olarak kurmayları ile birlikte İstanbul'dan Samsun'a getiren gemidir.

Vapurun tarihi

Gemi 1878 yılında İskoçya'nın Glasgow kentinde Mac. Intyre Paisley - Huston and Cardett tersanesinde 21 sıra numarası ile 279 grostonluk yolcu ve yük vapuru olarak inşa edilmiştir.[1] Geminin ilk sahibi Dussey and Robinson şirketi gemiyi Trocadero adı altında 5 yıl çalıştırdı. 1883 yılında Yunanistan'daki H. Psicha Preus Firmasına satıldı. Kymi adını alarak, geminin Londra'da olan kaydı Pire Limanına alınmıştır. 1890 yılında H. Psicha Preus firması gemiyi başka bir Yunan firması olan Cap. Andereadis firmasına satmış, 12 Aralık 1891 tarihinde kaza sonucu batmış, aynı yıl içerisinde yüzdürülüp Kymi adı ile İstanbul Rama Derasimo firmasına satılarak İstanbul Limanına kayıt edilmiştir.

1894 yılında o zamanki Deniz Yolları İşletmesi anlamına gelen İdare-i Mahsusa'ya nakledilmiş ve Türk bayrağı çekilerek, adı Panderma olarak değiştirilmiştir. Marmara Denizi kıyılarında, Tekirdağ, Mürefte, Şarköy, Karabiga, Erdek arasında yük ve yolcu seferleri yapmıştır. İdare-i Mahsusanın statü değiştirerek 28 Ekim 1910 yılında Osmanlı Seyrüsefain İdaresi (Osmanlı Denizcilik İşletmesi) olunca geminin adı Bandırma olarak değiştirilerek posta vapuru haline getirilmiştir.

19 Mayıs 1919 tarihinde Atatürk ve Silah Arkadaşlarını Samsun'a getirdikten sonra yine posta hizmetlerine devam etmiştir. 1924 yılında Türkiye Seyrüsefain İdaresi tarafından hizmet dışı bırakılmıştır. 1925 yılında gemi Bozmacı İlhami isimli Türk armatöre satılmış ve aynı armatör tarafından 4 ay içinde hurda olarak parçalanmıştır.

Hasan Hüseyin Ceylan, 5 Nisan 1995 tarihinde Atv'de yayımlanan İktidar Oyunu adlı programda, Bandırma vapurunun resmî tarihte yazıldığı gibi bir taka olmadığını, 236 metre boyunda ve bacasının 19 metre yüksekliğinde olduğunu öne sürmüş, ekranlara da başka bir geminin fotoğrafını göstermiştir (daha sonraları inşa edilmiş yine Bandırma adındaki bir gemi). H.H. Ceylan'ın gösterdiği fotoğraftaki geminin sahibi olan Türk Denizcilik İşletmelerinin, Lloyd ve kendi kayıtlarına dayanarak yaptığı açıklamaya dayanarak Milliyet Gazetesinin 7 Mayıs 1995 tarihli yayınının 5. sayfasında Hasan Pulur, ikinci Bandırma'nın boyunun da 236 metre değil 68.59 metre, baca yüksekliğinin ise 8.40 metre olduğunu belirtmiştir.[2] Atatürk'ün Samsun'a çıktığı Bandırma Vapuru'nun boyu ise 48 metre baca yüksekliği 6 metredir.[3]

Samsun yolculuğu

Vapurun Mersin Deniz Müzesinde sergilenmekte olan birebir modeli.
Ana madde: Mustafa Kemal'in Samsun'a çıkışı

Bandırma Vapuru'nun, Türkiye Cumhuriyeti tarihinde önemli yeri vardır. Mustafa Kemal Paşa 9. Ordu Genel Müfettişi vazifesiyle ve mahiyeti ile birlikte İstanbul'dan Samsun'a Bandırma Vapuru ile gitmiştir. Mustafa Kemal Paşa, VI. Mehmed'in buyruğuyla Osmanlı Ordusu'nun dağıtılması sürecini denetleme ve asayiş için görevlendirilmişti. Bunun üzerine 18 silah arkadaşıyla birlikte Samsun yoluna koyulmuştur.

Vapurun yeniden inşası

Ana madde: Bandırma Vapuru ve Millî Mücadele Parkı Açık Hava Müzesi

1999 yılında Samsun'da vapurun birebir replikasının inşa edilmesi projesi başlatılmış, 2001 yılında inşası tamamlanan vapur 18 Mayıs 2003 tarihinde müze olarak hizmete açılmıştır.

Vapurun kronolojisi

  • 1878 SS Trocadero, İngiltere, Dussey and Robinson
  • 1883 SS Kymi, Yunanistan, H. Psicha Preus
  • 1890 SS Kymi, Yunanistan, Cap. Andreadis
  • 1894 Panderma, Osmanlı İmparatorluğu, İdare-i Mahsusa
  • 1910 Bandırma, Osmanlı İmparatorluğu, Osmanlı Seyrüsefain İdaresi
  • 1919 MustafaKemal Paşa ve silâh arkadaşlarını Samsun'a getirdi.
  • 1924 Hizmet dışı bırakıldı.
  • 1925 Parçalanıp hurda hâline getirildi.
  • 2001 Benzeri inşa edildi.
  • 2003 Bandırma Vapuru Müzesi olarak açıldı.

Kaynakça

  1. ^ "İlkadım'ın Simgesi: Bandırma Gemisi". samsun2019.com.tr. 20 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2019. 
  2. ^ Vahidettin, Mustafa Kemal ve Millî Mücadele, 7.basım, sayfa 285-287, Bilgi Yayınevi, Turgut Özakman)
  3. ^ T.Özakman Vahdettin Mustafa Kemal ve Millî Mücadele sayfa 291, dipnot 250

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İstanbul Deniz Otobüsleri</span> İBB tarafından kurulmuş bir şirket

İDO İstanbul Deniz Otobüsleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. İstanbul'un deniz ulaşımına ve trafik sorununun çözümüne katkıda bulunmak amacıyla İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından 1987 yılında kurulmuştur. 2005 Mart ayında, TDİ'ye bağlı Şehirhatları İstanbul Deniz Otobüsleri'ne devredilmiştir. İDO günümüz itibarıyla 103 gemi ve 88 iskelesiyle dünyanın en büyük araç ve yolcu deniz taşımacılığı şirketidir.

<span class="mw-page-title-main">Berç Türker</span> Osmanlı bankacı ve bürokrat, TBMM üyesi

Kigork Berç Keresteci, Kurtuluş Savaşı'nda Mustafa Kemal'e ve Millî Mücadele'ye destekleri olmuş; TBMM 5. Dönem, TBMM 6. Dönem ve TBMM 7. Dönem'de (1935-1946) Atatürk'ün isteği ile Afyonkarahisar milletvekilliği yapmış, İstiklal Madalyası sahibi Türkiye Ermenisi iş insanı ve siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Cevat Abbas Gürer</span> Türk asker ve siyasetçi

Mehmet Cevat Abbas Gürer, Türk asker, siyasetçi, Mustafa Kemal Paşa’nın başyaveri, Meclis-i Mebûsan ve TBMM I., II., III., IV. ve V. dönem Bolu milletvekili.

<span class="mw-page-title-main">Mehmet Arif Bey (1883 doğumlu siyasetçi)</span>

Mehmet Arif Bey, Türk asker ve siyasetçi. Cephedeki çadırında ayı beslediği için daha ziyade Ayıcı Arif lakabıyla tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Gazi Müzesi</span> müze

Gazi Müzesi, İlkadım, Samsun'da, Kale Mahallesi, Mecidiye Caddesi'nde bulunan bir müze. Mustafa Kemal'in Samsun'a ilk gelişinde kaldığı Mantika Palas ya da Mıntıka Palas olarak bilinen otelin restore edilmesi ile 1940 yılında ziyarete açılmıştır. 509m²'lik alana sahip, İki katlı olan tarihi yapının dış duvarları yığma tuğla, iç bölmeleri bağdadidir. Her yıl yaklaşık 100 bin kişi tarafından ziyaret edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kemal Doğan</span> Türk asker ve siyasetçi

Kemal Doğan, Türk asker ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Vasfi Süsoy</span> Siyasetçi

Mustafa Vasfi (Süsoy), Türk asker ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">İsmail Hakkı Durusu</span> Türk kaptan

İsmail Hakkı (Durusu), Mustafa Kemal Paşa ve maiyetini Samsun'a götüren Bandırma Vapuru'nun kaptanı.

<span class="mw-page-title-main">Onur Anıtı</span> Samsunun İlkadım ilçesindeki atlı Atatürk heykeli

Onur Anıtı, Samsun'un İlkadım ilçesindeki Atatürk Parkı'nda yer alan ve şehrin simgesi hâline gelen anıttır. Mustafa Kemal'in Samsun'a çıktığı noktaya dikilen anıt Kurtuluş Savaşı'nın başlangıcı sayılan bu anı simgelemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Kemal'in Samsun'a çıkışı</span> Mustafa Kemalin Bandırma Vapuru ile yapılan yolculuk sonrası Samsuna ulaşması olayı

Mustafa Kemal'in Samsun'a çıkışı, 19 Mayıs 1919 tarihinde 9. Ordu Müfettişi Mustafa Kemal'in Bandırma Vapuru ile yaptığı yolculuk sonrası Samsun'a ulaşması olayı. Bu olay Kurtuluş Savaşı'nın fiili başlangıcı olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Şükrü Tezer</span> Türk asker ve bürokrat

Şükrü Tezer, Türk asker, bürokrat.

<i>Gülcemal</i> vapur

Gülcemal, ilk ismi ile Germanic, 1874 yılında Belfast kentinde Harland and Wolff firması tarafından inşa edilen ve 1911 yılında Osmanlı Seyr-i Sefain İdaresi tarafından satın alınan uzun yol buharlı yolcu gemisi. Amerika'ya giden Türk bayraklı ilk gemi olarak Türk Sivil Denizcilik tarihine geçmiştir. 1950 yılında söküldüğünde 75 yıllık hizmet ömrüyle o tarihte dünyanın en uzun süre çalışan ikinci gemisi olarak da kayıtlara ayrıca geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sadullah Güney</span>

Sadullah Güney Türk asker, bürokrat ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Bandırma Vapuru ve Millî Mücadele Parkı Açık Hava Müzesi</span> açık hava müzesi

Bandırma Vapuru ve Millî Mücadele Parkı Açık Hava Müzesi, Samsun'un Canik ilçesinde bulunan ve 18 Mayıs 2003 tarihinde Bandırma Vapuru Müzesi adıyla açılan müze.

<span class="mw-page-title-main">Şükrü Okan</span> Türk amiral ve siyasetçi

Şükrü Okan,, Türk asker ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Kurtuluş Yolu</span>

Kurtuluş Yolu, Mustafa Kemal'in Samsun'a çıktığı Tütün İskelesi'nden Amasya'ya yolculuk ettiği Samsun sınırları içerisindeki güzergâh.

<i>Tirimüjgan</i>

Tirimüjgan, 1883'te denize indirilen ve Osmanlı İmparatorluğu tarafından 1906 yılında Birleşik Krallık'tan satın alınarak Trablusgarp Savaşı, Balkan Savaşları ve I. Dünya Savaşı esnasında hizmet veren gemi.

TCG Bandırma (F-502), Türk Deniz Kuvvetleri tarafından Fransa'dan satın alınan üçüncü Burak sınıfı korvettir. Geminin adı 19 Mayıs 1919'da Mustafa Kemal Atatürk'ü Samsun'a götüren Bandırma Vapuru'ndan gelmektedir.

Kartal İstimbotu, 13 Kasım 1918'de Mustafa Kemal Paşa'nın İstanbul Boğazı'ndaki işgal kuvvetlerine ait savaş gemileri için “Geldikleri gibi giderler” sözünü güvertesinde söylemesi ve böylece Kurtuluş Savaşı'nın ilk işaretinin vermesi sebebiyle tarihsel önem taşıyan gemi.

Lazistan, 1874 yılında battığı 1912 yılına kadar faaliyet göstermiş bir yük vapurudur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.