İçeriğe atla

Ban Zhao

Ban Zhao

Ban Zhao (~45 - ~116) (Çince: 班昭; pinyin: Bān Zhāo), Çin'in ilk kadın tarihçisidir. Hanedan ailesiyle yakın ilişkileri olup çeşitli alanlarda imparatoriçe de dahil birçok kişiye dersler verdi. Çin tarihi için önemli olan Han Shu'yu tamamlayıp son halini verdi. Bunların dışında Dong Zhengfu ve Nüjie (女誡) adlı yapıtlarıyla ön plana çıktı.

Yaşam öyküsü

Ban Zhao döneminin önemli kişilerinden biri olan Banbiao'nun (MS 3 - 54) kızı olarak dünyaya geldi. İlk eğitimini küçük yaşlarda annesinden aldı. Bu dönemlerinde oldukça geleneksel bir yaşam sürdü. 14 yaşına gelince evlendi ve çocuk sahibi oldu. Evlendiği kişinin soyadı Cao olduğu için saltanattaki ismi Cao Dagu (saygıdeğer bayan Cao) oldu. Ban Zhao eşini erken yaşta kaybetmesine karşın ikinci bir evlilik yapmadı ve kendisini edebi uğraşlara vererek eğitim alanında saygınlık kazanmaya çalıştı. Kendisinden büyük iki kardeşi vardı ve bunlar ikizlerdi. Ağabeylerinden biri generaldi. Babası ise yüksek bir adliye memuruydu. Ban Zhao babasını sekiz yaşında iken kaybetti. Gençlik dönemlerinde klasik eserlere ilgi gösterdi ve kısa bir zaman sonra iyi bir düz yazı yazarı oldu. Dongguan İmparatorluk Kütüphanesi'nde özel öğretmen olarak faaliyet gösterdi. Bu yıllarda hanedan ailesiyle yakın ilişkiler kurdu. Kütüphanede gerekli tüm arşivlere rahatlıkla erişebiliyordu. Bunların dışında Han Hanedanlığı sarayında astronomi, matematik, tarih, Konfüçyüs klasikleri ve kadın erdemleri üzerine dersler verdi. İmparatoriçe Deng'nin beğenisini ve takdirini kazandı. Nancy Swan'a göre imparatoriçe çoğu devlet hususlarında kendisine danışmaktaydı.

Ban Zhao yaşamının çoğunu kütüphanelerde araştırma yaparak geçirmiştir. Han Shu'nun tamamlanmasına yardımcı olmasının yanı sıra Lienü Zhuan[1] (Örnek Kadın Biyografileri) üzerine bir tefsir yazmıştır. Ban Zhao MS 116 dolaylarında öldüğünde İmporatoriçe Deng onun ölümüne çok üzüldü ve yas tuttu. Hanedan ailesinden birisinin sıradan halktan biri için yas tutması o zamanlar için olağanüstü bir durumdu.[2]

Çalışmaları

Ban Zhao'nun günümüze kadar gelen en eski eseri Dong Zhengfu'dur (Doğu'ya Seyahat). Bu eserini elli yaşındayken yazmıştır. Yarım kalan Han Shu'yu tamamlayarak son halini vermiştir. Bu eser Sima Qian'ın Shiji adlı yapıtından sonra Çin tarihi için en önemli ikinci vesikadır. Kendisinin edebi çalışmaları içinde Nüjie'nin (女誡: Kadınlara Nasihat) önemli bir yeri vardır. Kadın davranışları ve erdemleri için bir el kitabı niteliğinde olan bu eser toplamda yedi bölümden oluşmaktadır. Ban Zhao bu eserinde kadınların küçük yaşlardan itibaren aile ve kalabalık toplum içinde nasıl davranmaları ve ne gibi özelliklere sahip olmaları gerektiği hakkında sınırlar ve kurallar belirlemiştir. Ona göre kadınlar bu sınırlara uyarlarsa daha mutlu ve daha huzurlu bir yaşam sürecektir. Fakat Ban Zhao'nun belirlediği bu sınırlar günümüz değer yargılarıyla bağdaşmamaktadır. Onun sınırları daha çok erkek hegemonyasını artıracak biçimdedir. Nüjie adlı eserin bölümleri sırasıyla: Tevazu, Karı-Koca, Saygı, Kadında Olması Gereken Dört Özellik, Sadakat-Adanmışlık, Anne-Baba ve Kardeşler şeklindedir.[2]

Kaynakça

  1. ^ Biographical dictionary of Chinese women : antiquity through Sui, 1600 B.C.E.-618 C.E. Hong Kong: Hong Kong University Press. 2007. ISBN 9789622098879.  Yazar |ad2= eksik |soyadı2= (yardım); Yazar |ad3= eksik |soyadı3= (yardım)
  2. ^ a b Fidan Mesude (2013): Çin'in ilk kadın tarihçisi Ban Zhao ve eseri Nü Jie'nin incelenmesi 18 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., (no. 355837)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Çin Seddi</span> Ayrı Çin krallıklarının inşa ettiği dünyanın en uzun savunma duvarı

Çin Seddi, Çin'in kuzeybatısı boyunca uzanan, dünyanın en uzun savunma duvarıdır. Kalıntıları Po Hay Körfezi'nde deniz kıyısında başlar. Pekin'in kuzeyinden geçerek batıya yönelir ve Huang-Ho Nehri'ni ikiye bölerek güneybatıya uzanır. Gobi Çölü'nün güneyinden batıya yönelerek devam eder.

<span class="mw-page-title-main">Konfüçyüs</span> Çinli filozof, eğitimci ve yazar (MÖ 551–479)

Konfüçyüs ya da Kongzi, , Çinli filozof, eğitimci ve yazar.

<span class="mw-page-title-main">Hong Kong</span> Çinin özel idari bölgesi

Hong Kong (Çince: 香港, Kantonca telaffuzu:

<span class="mw-page-title-main">Guan Yu</span>

Guan Yu (160 – 219) yaklaşık iki bin yıl önce Çin'de yaşamış bir generaldir. Aynı zamanda Çin tarihinde önemli bir kahraman; Çin dinlerinde bir kutsal figürdür.

<span class="mw-page-title-main">Han Hanedanı</span> çinde M.Ö. 206 - M.S. 220 tarihleri arasında hüküm sürmüş hanedan

Han Hanedanı, Çin'de MÖ 206 – MS 220 tarihleri arasında hüküm sürmüş hanedanıdır. Dönemin önemli klanlarından Liu tarafından kurulmuştur.

Çinliler ; çoğunlukla soy, etnisite, uyrukluk, vatandaşlık veya diğer bağlılık vasıtasıyla Çin ile ilişkili çeşitli kişiler veya gruplardır.

<span class="mw-page-title-main">Deng Şiaoping</span> Çinli politikacı

Deng Şiaoping (Türkçe okunuşu: Dınğ Şiavpinğ; Çince : 邓小平; Çince : 鄧小平; pinyin: Dèng Xiǎopíng; Wade–Giles: Teng Hsiao-p'ing;

<span class="mw-page-title-main">Sima Qian</span> Geçmiş çağın önemli tarihçilerinden birisi

Sima Qian eski çağ Çin tarihçisidir. Han Hanedanı'nın Büyük Katipleri'nin başkanı idi. Antik dönem Çin'in en önemli tarihçisi olarak kabul görmüştür. Tarih yazımında tarafsız kalmanın zorluğuna karşın önemine vurgu yapmasıyla nam salmış ve yine bu yüzden sıkıntılar çekmiştir. Tarih yazımı konusundaki tutumuyla tarihçilikten edebiyata önemli etkileri olmuştur. Yarı efsanevi Sarı İmparator'dan Han Wudi'ye kendisinden önceki 2000 senelik Çin tarihinin genel görünümünü veren Shiji adlı eseri çok övgü almıştır. Çin tarihyazımının en kapsamlı kaynağı kabul edilmiştir. Bu tanımlayıcı eseri, daha sonraki Çin tarihyazımına da temel atmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Thomas Hardy</span>

Thomas Hardy, İngiliz yazar ve şair.

<span class="mw-page-title-main">Wu Zetian</span> Çin tarihinin tek kadın hükümdarı

Wu Zetian doğum adı Wu Zhao (武曌), unvanı İmparator Yoldaş Wu (武后) Çin tarihinin tek kadın İmparatoru. 690 yılında hüküm sürmeye başladı. 705 yılında öldü.

<span class="mw-page-title-main">Cao Xueqin</span> Qing hanedanı dönemi Çinli yazar

Cao Xueqin, Qing Hanedanı dönemi Çinli yazar. Çincenin dört büyük klâsik romanından biri sayılan Kızıl Köşkün Rüyası'nın yazarıdır. Doğduğunda adı Cao Zhan (曹霑) ve erginlik adı da Mengruan'dır.

<span class="mw-page-title-main">Çin tarihi</span> ulusal tarih

Çin tarihi, yazılı kaynaklara göre 3500 yıldan fazla geriye uzanmakta olup yazılı Çin tarihi ise MÖ 1500'lerde Shang Hanedanı döneminden başlamaktadır. Çin binlerce yıllık tarihi ile dünyanın en eski medeniyetlerinden biri ve uygarlığın beşiği olarak kabul edilmektedir. Çin uzun tarihi boyunca değişimli olarak birleşik bir devlet olarak veya birçok devlet halinde parçalanmış olarak varlığını sürdürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Çin'de fuhuş</span>

Çin'de fuhuş, hem boyutlarında hem de yasal düzenlemelerinde önemli değişiklikler geçirmiş bir fenomendir. 1949'da Çin Komünist Partisi'nin iktidara gelmesinden kısa süre sonra hükûmet, fuhuşun tamamen ortadan kaldırılması amacıyla, 1960'ların başında ulaşılması hedeflenen bir dizi reform başlattı. 1980'lerin başında sosyal kontrollerin kaldırılmasının ardından, Çin'de fuhuş sadece kentsel alanlarda daha fazla görünür hale gelmekle kalmadı; aynı zamanda kırsal alanlara da yayılmaya başladı. Çin hükûmetinin gayretlerine rağmen fuhuş, çok sayıda insan kapsayan ve paranın sürekli el değiştiği bir endüstri haline geldi. Aynı zamanda organize suç, hükûmet yolsuzluğu ve cinsel yolla bulaşan hastalıklar gibi çeşitli sorunlarla ilişkilidir.

Çin ekonomik reformu, Çin'de Deng Şiaoping önderliğiyle Çin Komünist Partisindeki reformist kesimlerin Aralık 1978'de başlattığı ve "Çin değerleri ile sosyalizm" olarak anılan ekonomik reform programına ilişkindir.

<span class="mw-page-title-main">Ban Gu</span>

Ban Gu, Antik Çin tarihçisi ve şairi. Çin'in 24 hanedan öyküsünün ikincisi olan Han Kitabı'nın derlenmesinde en çok katkıda bulunan kişi olarak bilinmektedir. Ayrıca, özellikle Han dönemiyle ilişkili bir dizi fu, önemli bir edebi form, kısmi şiir ve şiir de yazmıştır.

Çin'de küreselleşme, Çin toplumunun benimsediği yabancı ekonomik, sosyal ve kültürel etkileri ve bu işlemin tarihiyle ilgilidir.

Lü Zhi veya İmparatoriçe Gao, Çin'in Han Hanedanı'nın imparatoriçesi. Saltanatı MÖ 195'ten MÖ 180 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

Jin Hanedanı'nın üçüncü imparatoru olan Xizong, kişisel adı Hela ve Çinleştirilmiş adı Wanyan Dan olan bir Jin lideriydi. 1119 yılında doğmuş ve 1150 yılına kadar yaklaşık 15 yıl boyunca hüküm sürmüştür. İktidarı sırasında, Jin Hanedanı Güney Çin'deki Han liderliğindeki Song hanedanına karşı bir dizi askeri sefer başlatmıştır.

Qinghe Cui klanı (清河崔氏) yüksek rütbeli devlet memurları ve Konfüçyüsçü âlimlerden oluşan seçkin bir Çin ailesiydi. Klanın atalarının evi, bugünkü Shandong ve Hebei eyaletlerinin bir kısmını kapsayan Qinghe Kumandanlığı'ndaydı (清河郡).

Wang Zhenyi Çing Hanedanlığı'ndan Çinli bir bilim insanıydı. Astronomi, matematik, coğrafya ve tıp gibi konularda kendini eğitmek için çalışarak kadın haklarını engelleyen dönemin feodal geleneklerine karşı mücadele etti. Astronomi, matematik ve şiir alanlarındaki katkılarıyla tanınmıştır. Takdir edilen bir akademisyendi: "18. yüzyıl Çin'inin olağanüstü kadınlarından biri."


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.