İçeriğe atla

Ban Kulin

Ban Kulin
Bosnalı Banı
2. Bosnalı Banı
Hüküm süresi1180–1204
Önce gelenBan Borić
Sonra gelenBan Stjepan
Doğum5 Mayıs 1163
Ölüm1204
Eş(ler)iBanica Vojslava
Çocuk(lar)ıBan Stjepan
HanedanKulinići
BabasıBan Borić
DiniBosna Kilisesi

Ban Kulin (Boşnakça: Ban Kulin, Бан Кулин) (5 Mayıs 1163 - 1204), Kulinić Hânedânı'na mensup olan Ban Kulin, M.S. 1180 – 1204 yılları "ban"lık görevini yerine getirmiştir. 1204 yılında 41 yaşında ölmüştür. Bu dönemde Bosna, hem Bizans İmparatorluğunun vasal devleti olarak hem de Macaristan İmparatorluğunun vasalı olmuştur. Ban Kulin, Bosna'nın en ünlü ve önemli tarihi hükümdarlarından biri olmuştur.

Kulin Ban'ın Erken Boşnak Tarihinin gelişimi üzerine büyük etkisi vardır. Bu Dönemde Dubrovnik ve Bosna Banlığı arasında barışçıl ilişkileri teşvik ve ticarî ilişkilerin gelişmesi amacıyla bir anlaşma imzalanmıştır. Ban Kulin beratı, 1189 yılında Bosna Banlığı ile Ragusa Cumhuriyeti (Dubrovnik) arasında, Ragusaların ticari haklarına yönelik yapılan ticarî bir anlaşma olarak Orta Çağ Bosna'sında önemli bir yer tutmaktadır. Bu belge, Balkanlarda en eski yazılı devlet dokümanlarından biridir. Bu berata göre, Bosnalı Ban Kulin, Prens Krvaše ve Dubrovnik'te yaşan tüm insanlara kendi ülkesinde hareket ve ticaret özgürlüğü vadetmektedir. Berat iki dilde yazılmıştır. Bunlar; Latince ile Boşnakça dilinin Ştokavian diyalektiğinin eski formudur. Belgenin kâtibi Radoje olarak adlandırılır ve alfabesi erken Bosna Kiril alfabesidir. Bu belge, Boşnak millî gururu ve tarihî mirası açısından büyük öneme sahiptir.[1]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Malcolm, Noel (1 Ekim 1996). Bosnia: A Short History. Londra: New York University Press. s. 364. ISBN 978-0814755617. 

Dış bağlantılar

Önce gelen:
Ban Borić
Ban Kulin
1180–1204
Sonra gelen:
Stjepan Kulinić

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Farsça</span> Bir batı İran dili

Farsça ya da Persçe, Hint-Avrupa dillerinin İran dilleri koluna ait bir batı İran dilidir. Başta İran olmak üzere, kuzeyde Rusya ve Azerbaycan, doğuda Afganistan ve Tacikistan, Orta Asya'da Özbekistan ve Basra Körfezi üzerinde Kuveyt ve Irak gibi ülkelerde 100 milyonun üzerinde kişi tarafından konuşulmaktadır. Antik Pers halkının konuştuğu dilden türemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek</span> Balkanlarda bir ülke

Bosna-Hersek, kısa haliyle B&H, resmî adıyla Bosna ve Hersek, Balkanlar'da 51.197 km² yüz ölçümlü bir ülke. Kuzey, batı ve güneyden Hırvatistan; doğudan Sırbistan ve güneydoğusunda Karadağ ile çevrili olup Adriyatik Denizi'ne Neum şehrinin olduğu yerde yalnızca 20 km'lik limansız bir kıyısı bulunmaktadır. Ülkenin coğrafyası merkez ve güneyde dağlık, kuzeybatıda tepelik, kuzeydoğuda düzlük bir karakter sergiler. Başkent ve en büyük şehir olan Saraybosna, birçok yüksek dağla çevrelenmiştir. Ülkenin çoğunluğunu kaplayan Bosna bölgesinde karasal iklim görülür, bu bölgede yazları sıcak, kışları kar yağışlı ve soğuktur. Ülkenin güney kıyılarındaki daha küçük Hersek bölgesinde ise tipik Akdeniz iklimi görülür. Bosna-Hersek doğal kaynaklar açısından da zengin bir görünüm arz eder.

<span class="mw-page-title-main">Kiril alfabesi</span> Slav dillerinin kullanımında rol oynayan bir alfabe

Kiril alfabesi, Avrasya'da çeşitli dillerin yazımı için kullanılan alfabedir. Çeşitli Slav, Kafkas, Moğol, Ural, ve İranî dillerinin resmî alfabesidir. En eski Slav kitaplarının yazıldığı iki alfabeden biri olan Kiril yazısı, Aziz Kiril ve kardeşi Metodius tarafından 9. yüzyılın ilk çeyreğinde oluşturulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Boşnaklar</span> Güney Slav halkı

Boşnaklar, Güney Slav halkı. Çoğunluğu Bosna-Hersek ile Sırbistan'da yaşar. Ayrıca Hırvatistan, Karadağ, Slovenya, Kosova, Kuzey Makedonya ve Türkiye’de mühim sayıda Boşnak yaşamaktadır. Türkiye'de 500.000 Boşnak bulunmaktadır. Boşnaklar eski dönemlerde "Bosnjanin" olarak adlandırılırlardı, Orta Çağ Bosna devletinin sakinleri anlamına gelmekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Sırp-Hırvatça</span>

Sırp-Hırvatça, Sırbistan, Hırvatistan, Bosna Hersek ve Karadağ'da konuşulan bir bir Güney Slav dilidir. Sırp-Hırvatça karşılıklı anlaşabilir dört standart çeşite sahip bir çok merkezli dildir.

Konvertibıl mark ya da değiştirilebilir mark, Bosna-Hersek'in para birimidir. Kısaltması KM'dir. 1 avro = 1,95583 KM olarak sabitlenmiştir. Ülkede euro da satıcılar tarafından kabul edilebilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek tarihi</span> Bosna-Hersek ülkesinin tarihi

Bosna-Hersek tarihi Bosna-Hersek'in tarih öncesi zamanlardan günümüze uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Bosna Krallığı</span>

Bosna Krallığı veya Boşnak Krallığı, neredeyse bir yüzyıl boyunca hayatta kalmış ve 1154'te kurulan Bosna Banlığı'nın devamı olarak kurulmuş bir Orta Çağ krallığıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kiril ve Methodios</span>

Kiril ve Methodios MS 9. yüzyılda Selanik'te doğmuş olan Bizanslı Yunan kardeşler, Moravya ve Panonya'da Slavlar arasında Hristiyanlığın yayılmasını sağlayan misyonerler. Misyonerlik görevleri sayesinde Slav halklarının kültürel gelişmelerini etkilemiş ve “Slavların Önderleri” unvanına layık görülmüşlerdir. Glagolitik alfabeyi geliştirmişlerdir. Bu alfabe Eski Slav dilinin yazılabilmesi için geliştirilen ilk alfabedir. Kiril alfabesi bu alfabeyi temel almıştır ve bugün Slav dillerinde kullanılmaktadır. Ölümlerinden sonra Slav halkları arasındaki çalışmalarına öğrencileri tarafından devam edilmiştir. Ortodoks Kilisesince iki kardeş de “Havarilere denk” aziz ilan edilmiştir. 1880 yılında Papa XIII. Leo kardeşlerin bayramını Roma Katolik Kilisesi takvimine dahil etmiş, 1980 yılında ise Papa II. İoannes Pavlus kardeşleri Benedict ile birlikte Avrupa'nın koruyucuları ilan etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Batı Bosna Özerk Bölgesi</span>

Batı Bosna Özerk Bölgesi veya Batı Bosna, 1993 ile 1995 yılları arasında Bosna-Hersek'in kuzeybatısında var olan ve tanınmayan küçük bir devletti. Başkenti Velika Kladuša kasabasından ve yanı sıra birkaç yakın köyden oluşuyordu. Bosna Savaşı sırasında Fikret Abdić'in Aliya İzzetbegoviç'in merkezi hükûmetine karşı uyguladığı ayrılıkçı siyasetin bir sonucu olarak ilan edildi. 1995 yılında kısa bir süre için Batı Bosna Cumhuriyeti olarak biliniyordu.

<span class="mw-page-title-main">Şuadit</span>

Şuadit, Yahudi Provençal dili ya da Yahudi Arpitancası Güney Fransa'da ölü bir Yahudi dilidir. 11. yüzyıl Fransız belgelerinde varlığından bahsedilen bu dil Fransa'daki Engizisyonlar sonucu düşüşe geçti. Yahudilerin Fransız Devrimi ile Fransa'nın herhangi bir yerinde yaşama hakkı ve tam vatandaşlık kazanmasıyla Şuadit'in erimesi hız kazandı. Bu dilin son konuşanı olan Armand Lunel'in 1977'de ölmesiyle Şuadit dili tarihe karıştı.

<span class="mw-page-title-main">Prijedor</span> Bosna-Hersekte şehir

Pridor Bosna-Hersek'in Kuzeybatısı'nda yer alan ve yaklaşık toplam nüfusu 110.000 olan bir şehirdir. Prijedor, Bosna-Hersek'e bağlı Sırp Cumhuriyeti'nde ve Bosanska Krajina Bölgesi'nde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bosna Kiril alfabesi</span>

Bosna Kiril alfabesi veya Bosna alfabesi, kiril alfabesinin Bosna-Hersek, orjinli bir tipi olan alfabedir. Bu yazı sistemi, Bosna bölgesi ve çevresinde yaygın olarak kullanılmıştır. Özellikle Hırvat bilim ve yazı çevresinde, bu alfabeyi belirtmede “Hırvat Kiril alfabesi” türünden kullanım da görülmüştür. Alfabenin kullanıldığı dönem 10-18. yüzyıldır.

Bosna Arap alfabesi veya alındığı yazı sistemine göre Bosna Osmanlı alfabesi tarihî dönemde Boşnakçayı yazmak için kullanılmış olan bir alfabedir. Arap alfabesinin uyarlanmış biçimi olan Osmanlı alfabesinden geliştirilmiştir.

Ban Borić (Latince:Boricius), Bosna’nın Macar Krallığı’na bağlı bilinen ilk "banı"dır. 1154 yılında Ban olarak atanmış, kayıtlarda ismi en son 1167 yılında geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Bosna Banlığı</span>

Bosna Banlığı, bugünkü Bosna topraklarının çoğu ile Dalmaçya, Sırbistan ve Karadağ’ın bir bölümü üzerine kurulmuş bir Orta Çağ devletidir. Macar Krallığı'nın bir vassalı olmasına rağmen de facto olarak bağımsız bir Boşnak devleti idi. 1377 yılına kadar süren devlet Boşnak Kral I. Tvrtko'nun taç giymesi ile krallığa dönüştü. Banlığın tarihinin büyük bölümü yerel Bosna Kilisesi ile Katolik ve Ortodoks Kilisesi arasındaki dini-politik çatışmalara sahne olmuştur fakat en büyük çekişme Macarları kullanan Katoliklerledir.

<span class="mw-page-title-main">I. Tvrtko Kotromaniç</span>

I. Tvrtko Kotromaniç, 1353-1377 tarihinde arasında Bosnalı banıdır. 1377-1391 yılları arasında ilk Bosnalı kraldır.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek-Türkiye ilişkileri</span> Bosna Hersek ve Türkiye Cumhuriyeti arasındaki siyasi ilişkiler

Bosna-Hersek-Türkiye ilişkileri, Bosna-Hersek ile Türkiye arasındaki karşılıklı ilişkileri ifade eder. Bosna-Hersek bir güneydoğu Avrupa ülkesi iken, Türkiye İstanbul çevresindeki Balkan yarımadasında küçük bir Avrupa kesimi olan bir Küçük Asya ülkesidir. İki ülke arasındaki diplomatik ilişkiler 29 Ağustos 1992'de başladı. Bosna-Hersek'in Ankara ve İzmir'de iki elçilik misyonu ve İstanbul'da bir konsolosluk misyonu varken, Türkiye'nin Saraybosna’da bir elçilik ve Mostar’da bir konsolosluk misyonu var.

<span class="mw-page-title-main">Bosna Kilisesi</span>

Bosna Kilisesi, 11. yüzyılda Bosna'da kurulmuş olan ve hem Katolik, hem de Ortodoks Kilisesi tarafından sapkın sayılan bağımsız bir kiliseydi. Bosna'daki Katolik piskoposluğundan ayrılmış olan Kilise, önce Bosna Banlığı, ardından da Bosna Krallığının kontrolündeyken, Bosna'nın Osmanlı İmparatorluğu tarafından fethinden sonra ortadan kaybolmuştur.

Türkiye'deki Boşnaklar, aslen Bosna Hersek, Sancak ve diğer eski Yugoslav cumhuriyetlerinden göç eden Boşnaklar ve onların soyundan gelenlerin oluşturduğu topluluktur.