İçeriğe atla

Balvana Manastırı

Koordinatlar: 41°16′02″K 42°30′49″D / 41.26722°K 42.51361°D / 41.26722; 42.51361
Balvana Manastırı
ბალვანას მონასტერი
Balvana Kilisesi
Harita
Temel bilgiler
KonumKirazlı, Şavşat
Koordinatlar41°16′02″K 42°30′49″D / 41.26722°K 42.51361°D / 41.26722; 42.51361
İnançDoğu Ortodoks
MezhepGürcü Ortodoks Kilisesi
DurumHarabe
Mimari
Mimari türManastır
Mimari biçimGürcü mimarisi
Tamamlanma10. yüzyıl

Balvana Manastırı (Gürcüce: ბალვანას მონასტერი; okunuşu: "balvanas monast'eri"), tarihsel Şavşeti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı ve eski adı Balvana olan Kirazlı köyü sınırları içinde erken Orta Çağ'dan kalma bir Gürcü manastırıdır.[1] Balvana Manastırı, Sulesi ve Balvana köyleri sınırında bulunduğu için Sulesi Manastırı olarak da bilinir.[2]

Tarihçe

Balvana Manastırı'nın bulunduğu Şavşeti, Orta Çağ'da Gürcistan'ın güneybatı kesimini oluşturan bölgelerden biriydi. Adını Balvana köyünden alan manastırın mimari özellikleri üzerinden 10. yüzyılda, Gürcü Krallığı döneminde inşa edildiği tahmin edilmektedir. Balvana Manastırı'nın Grigol Hantsteli’nin Yaşamı adlı Gürcüce el yazmasında adı geçen Tba Manastırı olabileceği yönünde görüşler vardır.[2] Manastırın kuruluşundaki adı bilinmediği için bu komplekse Türkçe kaynaklarda, Kraliçe Tamar'a atfen "Tamara Odaları", Kirazlı köyünde bulunmasından dolayı "Kirazlı Köyü Kaya Odaları" gibi adlar verilmiştir.[3]

Mimari

Balvana Manastırı, Kirazlı köyünün 1,5 kilometre doğusunda, Oşoreti Deresinin sağ kıyısındaki, bugün de sadece bir patikayla ulaşılan bir kayanın dibinde ve bu kayaya yaslanmış olarak inşa edilmiştir. Manastır kompleksi içinde, kuzey tarafında bitişik yapısıyla ana kilise en önemli yapıdır. Birkaç katlı yapıda iki mezar odası ile içinde kvevri denilen küplerin bulunduğu mahzen yer alır. Kayanın üst kısmında kayaya oyulmuş basamaklar ile duvar kalıntıları vardır. Manastır bölümlerinin bir kısmının bu üst katta olduğu tahmin edilmektedir.[1]

Balvana Manastırı'nın ana kilisesinin bir cephesi kayaya yaslanmaktadır. Kuzey tarafında bitişik bir yapı bulunan kilise, iki katlıdır. Dış girişi batıda olup hemen yan tarafında bir pencere bulunmaktadır. Pencere kenarlarında kabartma süslemeler vardır. Kilisenin ana mekanına ise, bundan sonra yer alam küçük bir holden girilir ve buradaki girişin üç kenarı da kabartmalarla süslenmiştir. Ana kilisenin doğu duvarı, yarım daire formunda kaya oyularak oluşturulmuştur. Kilisenin batı duvarında iri bir pencere, kuzey duvarında ise küçük bir pencere açıklığı vardır. Kuzey taraftan bir şelale indiği için geniş pencereden kaçınılmış olunmalıdır. Kilisenin ana mekanının alt katında tonozla örtülü bir oda bulunmaktadır. Bu oda "kemiklik" olarak da bilinen mezar odasıdır. Bu mezar odasının doğu tarafta iki adet kemerli kapısı bulunmaktadır. Ayrıca kilisenin giriş holünün atındaki odanın da mezar odası olduğu tahmin edilmektedir.[1]

Galeri

Kaynakça

  1. ^ a b c 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 17. 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9123-9-9
  2. ^ a b Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, Tiflis, 2018, s. 17, ISBN 9789941478178.
  3. ^ ""Kirazlı Köyü Kaya Odaları - Artvin" - Türkiye Kültür Portalı". 14 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kirazlı, Şavşat</span>

Kirazlı, Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Parhali Manastırı</span> Gürcü Ortodoks Manastırı

Parhali Manastırı, tarihsel Tao bölgesinde, Türkiye'nin Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı Altıparmak köyünde bulunan Gürcü Ortodoks manastırıdır. 9-10. yüzyıllarda inşa edilen manastır yapı topluluğundan ana kilise ile iki şapel günümüze ulaşmıştır. Parhali kelimesi Türkçede Barhal biçimini almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Doliskana Manastırı</span>

Doliskana Manastırı, tarihsel Gürcistan’ın güneybatı kesiminde, tarihsel Klarceti bölgesinde, Doliskana köyünde orta çağ Gürcü manastırıdır. Günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı Hamamlı köyünde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">İşhani Manastırı</span>

İşhani Manastırı, tarihsel Gürcistan’ın güneybatı kesiminde orta çağ Gürcü Ortodoks manastırıdır. Bugün Türkiye’nin sınırları içinde, Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı İşhan köyündedir.

<span class="mw-page-title-main">Opiza Manastırı</span>

Opiza Manastırı, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı ve eski adı Opiza olan Bağcılar köyünde Orta Çağ'da inşa edilmiş Gürcü manastırıdır.

<span class="mw-page-title-main">Parehi Manastırı</span>

Parehi Manastırı, Parehta Manastırı olarak da bilinir, tarihi Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı Ortaköy'de Orta Çağ'dan kalma Gürcü Ortodoks manastırıdır.

<span class="mw-page-title-main">Nuka Kilisesi</span>

Nuka Kilisesi, tarihsel Klarceti bölgesinde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesindeki Alabalık köyündedir. Kilisenin son rahibi Nuka'dan dolayı bu isimle anılıyor hale gelmiş ve kilisenin eski adının da unutulmuş olabileciğine dair görüş bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Şatberdi Manastırı</span>

Şatberdi Manastırı, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı ve eki adı Boselta olan Okumuşlar köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü manastırıdır.

Şatberdi Kalesi, tarihsel Klarceti bölgesinde 9. yüzyılda inşa edilmiş Gürcü kalesidir. Bugün Türkiye sınırları içinde yer alan kale, Artvin ilinin merkez ilçesindeki Boselta köyünde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Othta Eklesia</span>

Othta Eklesia, tarihsel Klarceti bölgesinde Gürcü Ortodoks manastırı. 10. yüzyılda kurulmuş olan manastır bugün Türkiye sınırları içinde, Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı Tekkale köyünde yer alır. Othta Eklesia Manastırı Tekkale Manastırı, Dört Kilise Manastırı olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Daba Manastırı</span> Artvin, Çimenli köyünde bulunan 9. yüzyıl yapımı Gürcü manastırı

Daba Manastırı, eski Klarceti bölgesindeki Cmerki köyünde, günümüzde ise Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı Çimenli köyünde bulunan 9. yüzyıla ait Gürcü manastırıdır. Manastır yapı topluğundan sadece ana kilise ile küçük kilisenin varlığı bilinmektedir. Köyün adından dolayı manastır Cmerki Manastırı olarak da bilinir. Ancak Cmerki'de Meryem Ana'ya adanmış olan Cmerki Manastırı ile Aziz Giorgi'ye adanmış Daba Manastırı'nı birbirine karıştırmamak gerekir.

<span class="mw-page-title-main">Cmerki Manastırı</span>

Cmerki Manastırı, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı ve eski adı Cmerki olan Çimenli köyünde Orta Çağ'da inşa edilmiş Gürcü manastırıdır.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Rabat Kilisesi</span>

Yeni Rabat Kilisesi veya Ahaldaba Kilisesi, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı bugün Bulanık köyünün Çamlık mahallesinde Orta Çağ'da inşa edilmiş Gürcü kilisesidir. Kaynakların çoğunda “Yeni Rabat Kilisesi” olarak geçmesine rağmen eski bir kaynakta Ahaldaba olarak anılmıştır.

Agaraki Manastırı, Akriaki Manastırı olarak da bilinir, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Şenkaya ilçesine bağlı Sındıran köyünde Orta Çağ'dan kalma kaya manastırıdır.

<span class="mw-page-title-main">Artanuci Kilisesi</span>

Artanuci Kilisesi, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin iline bağlı Ardanuç ilçesinin idari merkezi oalan Ardanuç kasabasında Orta Çağ'dan kalma bir Gürcü kilisesidir. Eski Artanuci kasabasına sonradan Adakale dendiği için bu kilise Adakale Kilisesi olarak da bilinir. Artanuci Kilisesi, Ardanuç Kalesi içinde yer alan iki kiliseden biridir.

Gunatle Manastırı veya Gunatle Vani Manastırı, tarihsel Şavşeti bölgesinde, günümüzde Şavşat ilçesine bağlı Susuz köyünde eski Gürcü manastırıdır. Gurnateli köyünde bulunduğu için Gurnateli Manastırı olarak da bilinir.

Gasadinari Manastırı, Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı Kirazlı köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü manastırıdır. Manastır, ortadan kalkmış bir yerleşime yöre halkının verdiği ad üzerinden bu şekilde adlandırılmıştır.

Ahoti Klisesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı ve eski adı Ahoti olan Kömürlü köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir.

Dörtkilise Çifte Kilisesi, tarihsel Kola bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Göle ilçesine bağlı ve kilise sayısından dolayı Dört Kilise olarak anılmış olan Uğurtaşı köyünde Orta Çağ'dan kalma iki adet kilisedir.

<span class="mw-page-title-main">Vaçedzori Manastırı</span>

Vaçedzori Manastırı, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Olur ilçesine bağlı ve eski adı Niakomi olan Keçili köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü manastırıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.