İçeriğe atla

Baltiysk Boğazı

Baltiysk Boğazı

Baltiysk Boğazı (Rusça: Балтийский пролив, Lehçe: Cieśnina Piławska, Almanca: Pillauer Tief), Sambia Yarımadası ile Vistül kordonunu birbirinden ayırıp Baltık Denizi'ni Vistül Lagünü'yle birleştirmektedir.

Nakliye

Boğaz, Baltiysk ve Kaliningrad'da bulunan önemli Rus limanlarının açık denizlere açılmasını sağlamaktadır. Sadece Rus limanların değil Polonya'nın Elbląg, Braniewo, Tolkmicko, Frombork, Sztutowo, Krynica Morska ve Nowa Pasłęka limanlarının da açık denize olan erişimi bu boğazdan sağlanmaktadır. Ancak Polonya Rusya'ya güvenmemesinden dolayı yeni bir kanalaçma çalışmalarına başladı.

Geçmişi

1960'larda kapı genişletildi ve şimdi genişliği 400 metre (1.300 ft) ve derinliği 12 metre (39 ft) ölçüyor. 1990'lardan beri Rusya, boğazdan geçişi periyodik olarak engellemektedir (hem Polonya hem de Rusya Kaliningrad Oblastı için). 2006 yılından bu yana Polonya, bu kısıtlamayı aşmak için Vistula Spit boyunca başka bir kanal kazmayı düşünmektedir.

Vistül Kordonu, fırtına ve Gdańsk Körfezi'nden gelen akıntılarla defalarca aşındı ve bu aşınma sonucu Baltiysk bölgesinde boğaz oluştu. Tarihsel olarak boğazdan ilk bahseden belge 1376 tarihlidir. Ancak boğaz kumla kaplandığı için ticarete uygun değildi. 1497'de bir fırtınadan sonra boğaz yeniden oluştu. Ancak yine kumla kaplandı. 8 Eylül 1510'da meydana gelen şiddetli bir fırtına sonucu boğaz yine aynı yerde oluştu. Aynı yıl yapay olarak derinleştirildi.

Otuz Yıl Savaşları sırasında 6 Temmuz 1626'da İsveç Kralı II. Gustaf Adolf 37 gemi ile on yıl boyunca ellerinde tutacakları (Stuhmsdorf Antlaşması'na kadar) Pillau'da (günümüzde Baltiysk olarak bilinir) bulunan boğazın yanına çıkarmada bulundu. Daha sonra İsveçliler Pillau'da mevcut bariyeri ve Pillau köyünü genişlettiler. Pillau'nun güvenliğini sağlanabilmesi için kale inşa eden İsveçliler, ibadetleri için Lüteriyen kilisesini inşa ettiler. Gerçekleşen işgal ve Kaliningrad Körfezi ile Baltık Denizini bağlayan bu boğaz, Königsberg'in gelişiminde önemli bir rol oynadı.[1] İkinci Dünya Savaşı sırasında, boğazın kontrolü için savaşlar yapıldı.[2]

Kaynakça

  1. ^ Колганова Э. М. (1961). Путешествуйте по Калининградской области. Калининград: Калининградское книжное издательство. ss. 46, 220. 
  2. ^ Гурин Г. А. (1966). Борьба за Советскую Прибалтику в Великой Отечественной войне. 3. Рига: Лиесма. Под ред. П. Д. Грищенко. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Polonya</span> Orta Avrupada bir ülke

Polonya, resmî adıyla Polonya Cumhuriyeti, Orta Avrupa'da bulunan bir ülkedir. Komşuları, batıda Almanya, güneybatıda Çekya, güneyde Slovakya, kuzeydoğuda Rusya ve Litvanya, doğuda Belarus, güneydoğuda Ukrayna ve kuzeyde Baltık Denizi'dir. Ülke 312.696 km²'lik yüzölçümüyle Avrupa'nın dokuzuncu, dünyanın altmış dokuzuncu büyük ülkesidir. Yaklaşık 38,4 milyonluk nüfusuyla dünya sıralamasında en kalabalık 36. ülkedir.

<span class="mw-page-title-main">Ege Denizi</span> Akdenizin parçası olan deniz

Ege Denizi veya Türkçe diğer adı ile Adalar Denizi, Balkan ve Anadolu Yarımadaları arasında, Akdeniz'e bağlı bir denizdir. Marmara Denizi ve Karadeniz'den Çanakkale ve İstanbul Boğazları ile ayrılan bu denizin kuzey sınırları karalarla çizilmiş olmakla birlikte, güney sınırlarını Yunanistan'a bağlı adalar olan Rodos ve Girit çizer. Ege Denizi'nin tüm kıyıları Türkiye ve Yunanistan ile çevrilidir. Karadeniz üzerinden taşınan petrol ürünlerinin dünya pazarına ulaşmasında başlıca yoldur.

<span class="mw-page-title-main">Baltık Denizi</span> Kuzey Avrupada bir deniz

Baltık Denizi, Kuzey Avrupa'da 53° ile 66° kuzey enlemleri ve 20° ile 26° doğu boylamları arasında yer alır. Kuzeyinde Botni Körfezi vardır. İsveç, Finlandiya, Danimarka, Almanya, Polonya, Rusya, Estonya, Letonya ve Litvanya devletleri ile çevrili bir iç denizdir. Baltık Denizi, Beyazdeniz'e Beyazdeniz Kanalı ve Kuzey Denizi'ne Kiel Kanalı ile bağlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Baltık devletleri</span>

Baltık devletleri, Baltık Denizi'ne kıyısı olan tarihi ve coğrafi birliktelikleri olan bağımsız cumhuriyetler. Önceleri sadece Estonya, Letonya ve Litvanya için kullanılan bu tabir günümüzde zaman zaman Baltık Denizi Devletleri Konseyi'ni kastetmek amacıyla da kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Kaliningrad</span>

Kaliningrad, Rusya'nın Kaliningrad Oblastı'nın en büyük şehri ve idari merkezidir, Litvanya ve Polonya arasında kalan bir Rus dış bölgesidir. Şehir, Rusya anakarasının yaklaşık 663 kilometre batısında yer almaktadır. Şehir, Baltık Denizi'ndeki Vistül Lagünü'nün başında, Pregolya Nehri üzerinde yer alır ve Rusya'nın Baltık Denizi'ndeki tek limanıdır. 2020 yılında şehrin nüfusu 489.359 idi. Kaliningrad, Baltık bölgesinin üçüncü büyük şehri ve Baltık Denizi'nin yedinci büyük şehri olan Saint Petersburg'dan sonra Kuzeybatı Federal Bölgesi'nin ikinci büyük şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Azak Denizi</span> Karadenizin Kuzeydoğusunda bulunan bir içdeniz

Azak Denizi, Karadeniz'in kuzeydoğusunda yer alan ve Kerç Boğazı ile Karadeniz'e bağlanan Rusya ve Ukrayna arasındaki bir iç denizdir. Yüzölçümü 37.700 km² olan Azak Denizinin uzunluğu 240 km genişliği ise 135 km olup kıyıları alçaktır. Don ve Kuban nehirleri bu denize dökülür. Bu büyük nehirlerin ilave etkisiyle tuzluluk derecesi düşük olan Azak Denizi, Aralık ayından Mart ayına kadar donar. Bol miktarda balık bulunan bu denizde kışın buzlar delinerek balık avlanır.

<span class="mw-page-title-main">Çanakkale Boğazı</span> Ege Denizi ile Marmara Denizi arasındaki boğaz

Çanakkale Boğazı ya da tarihî adıyla Dardanelya, Asya ile Avrupa kıtalarını birbirinden ayıran ve Ege Denizi ile Marmara Denizi'ni birbirine bağlayan bir boğaz ve uluslararası su yoludur.

<span class="mw-page-title-main">Karayip Denizi</span> Atlas Okyanusunun alt havzası

Karayip Denizi, Antil Denizi olarak da bilinir, Atlas Okyanusu'nun alt havzası. Batı Yarıküre'de, Ekvator çizgisinin kuzeyinde yer alır. Güney Amerika'nın kuzey, Orta Amerika'nın doğu kıyıları ile Meksika kıyılarının bir bölümü boyunca uzanır. Karayip Denizi, kapladığı yaklaşık 2,640,000 km²'lik alan ile dünyanın en geniş tuzlu su denizlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Gdańsk Körfezi</span>

Gdańsk Körfezi ya da Danzig Körfezi, Baltık Denizi'nin güneydoğusundaki bir körfez. Adını yakınında bulunan bir Polonya şehri olan Gdańsk kentinden almıştır. Batılı kaynaklarda koy olarak da adlandırılır.

Estonya tarihi, bugünkü Estonya topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Mandalzade Hüsameddin Paşa</span>

Mandalzade Hüsameddin Paşa Osmanlı devlet adamı ve denizcisi. 1770 yılındaki Çeşme Deniz Muharebesi'nde Kaptan-ı Derya sıfatıyla Osmanlı donanmasının komutanıydı.

<span class="mw-page-title-main">Kvarken</span>

Kvarken,, Botniya Körfezi'nde, Botni Körfezi ile Bothnian Denizi'ni ayıran dar bölgedir. İsveç anakarasından Finlandiya anakarasına olan mesafe yaklaşık 80 km, en uzaktaki adalar arasındaki mesafe ise sadece 25 km'dir. Kvarken bölgesindeki su derinliği 25 metre (82 ft) civarındadır. Bölge ayrıca yılda yaklaşık 10 mm'lik olağan dışı glasiyoizostazi oranına sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Baltiysk</span>

Baltiysk (Rusça: Балтийск ya da 1946'dan önce bilinen adıyla Pillau, Rusya'nın Kaliningrad Oblastı'na bağlı yerleşim birimi. 2010 itibarıyla şehrin nüfusu 32.697'dir.

<span class="mw-page-title-main">Finlandiya Savaşı</span> 1808-1809a kadar süren Rus İsveç Savaşı

Finlandiya Savaşı, 1808-1809 yılları arasında İsveç ve Rus İmparatorluğu arasında gerçekleşen bir savaştır. Savaşın sonucu olarak Finlandiya İsveç'ten ayrılarak Rus İmparatorluğu'na bağlı özerk bir grandüklük haline geldi. Diğer önemli etkiler ise 1809 İsveç Devrimi'nin patlak vermesi ve buna bağlı olarak İsveç parlamentosunun yeni bir anayasayı kabul etmesi ile 1818'de yeni İsveç kraliyet ailesi olan Bernadotte Hanedanı'nın kurulmasıydı.

Plaj gelişimi; deniz, göl veya nehir suyunun toprağı aşındırdığı kıyı şeridinde meydana gelir. Kumlar, kayalık ve tortul malzemeleri kum birikintilerine aşındıran, asırlık, tekrarlayan işlemlerle kumun biriktiği yerlerdir. Nehir deltaları, göl veya okyanus kıyılarını genişletmek için nehrin çıkışında birikerek yukarıdan silt bırakır. Tsunamiler, kasırgalar ve fırtına dalgalanmaları gibi felaketler plaj erozyonunu hızlandırır.

<span class="mw-page-title-main">Vistül Kanalı</span>

Vistül Kanalı, Baltık Denizi'nde bulunan Gdańsk Körfezi ile Vistül Lagünü'ne bağlayan kanal projesidir. 2022 yılında tamamlanması planlanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Vistül Kordonu</span>

Vistül Kordonu, kumluktan oluşmakta ve Baltık Denizi'ni Vistül Lagünü'nden ayırmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Amber Sahili</span>

Amber Sahili, Baltık Denizi'nin kuzeybatısındaki Kaliningrad'ın kıyı şeridine verilen addır. Bu alanda kehribar 19. yüzyılın ortalarından beri açık ocak madenciliğinde kazılmıştır. Dünya kehribar rezervlerinin % 80'ini içeren Palmnikenskoe ve Primorskoe, 1948-1951'lerde Sambia Yarımadası'nın batı kıyısındaki Yantarny yakınlarında keşfedildi.

<span class="mw-page-title-main">Vistül Lagünü</span>

Vistül Lagünü, 56 mil (90 km) uzunluğunda, 6 ila 15 mil genişliğinde ve Baltık Denizi'nden Vistül Kordonu'yla ayrılan derin acı su lagünüdür. Şimdi Vistula Körfezi olarak da biliniyor. Modern Almancada lagünün adı, Frisches Haff'tır. Bu isim daha önceki halinden Friesisches Haff'tan türetilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Balga</span>

Balga, Rusya'nın Kaliningrad Oblastı'nda Töton Tarikatı'na ait bir ortaçağ kalesi. Kale kalıntıları, Vistül Lagünü'nün kıyısında, Kaliningrad'ın 30 km (19 mi) güneybatısında, Bagrationovsky Bölgesi'nin Pogranichny beldesinde, Mamonovo'nun kuzeyinde yer alır.