İçeriğe atla

Ballıbaba

Ballıbaba
Eflatun çiçekli ballıbaba (Lamium purpureum)
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Plantae
Bölüm: Magnoliophyta
(Kapalı tohumlular)
Sınıf: Magnoliopsida
(İki çenekliler)
Takım: Lamiales
Familya: Lamiaceae
(Ballıbabagiller)
Cins: Lamium
L.
Türler

Metne bakınız.

Lamium orvala

Ballıbaba, ballıbabagiller (Lamiaceae) familyasından Lamium cinsini oluşturan bitki türlerine verilen ad.

Avrupa, Asya ve Kuzey Afrika'da yayılış gösteren türlerin hepsi otsu bitkidir. Bugün birkaç türü anavatanı dışındaki ılıman bölgelerde çok çabuk yayılarak natüralize olmuştur. Bir yıllık ve iki yıllık olan bu otsu bitkiler tohum ve gövdeden gelişen kökler vasıtasıyla hızlıca yayılır. Çiçeklenme, türüne göre Mart-Nisan-Mayıs-Haziran aylarında gerçekleşir.

Morfolojik özellikleri

Gövde yaprakları dairesel veya böbreksi yumurtamsı-mızrak biçimde olup yaprak kenarı kaba dişli veya testere dişilidir.

Halka yapısında 4-14 çiçek görülür. Çiçek yaprakları benzerdir. Brahteler ince uzun erken dökülür. Kaliks tüpsü-çan ya da çan biçiminde 5-10 damarlı dış yanı tüylüdür. Boyun hafif eğik veya düzgün, beş dişli biz biçimindedir. Korolla eflatun-kırmızı ya da kırmızımsı, sarımsı, kirli beyaz, iki dudaklı, dış yüzeyi tüylüdür.

Dört erkek organı (stamen) tüylü olup öndeki ikisi uzuncadır. Başçık iki gözlüdür ve birbirinden ayrılmıştır. Yumurtalık loplu ucu kesiklidir, tüysüz veya tümsekcikli, bazen de kenarı zarsıdır. Boyuncuk hemen hemen eşit iki yarıklıdır.

Yetişme

Ballıbabalar verimli topraklarda yetişir ve soğuğa oldukça dayanıklıdır. Çiçek renginde düşük ışık şiddeti ve ekim dönemi belirleyici rol oynar. Örneğin eflatun ve beyaz renkli çiçekler ilkbaharda dikilmeli ve ışık isteği yüksek tutulmalıdır. Sarı çiçekli türler sonbaharda tercihen gölgeli yerlere dikilmelidir. Üretimi tohumla veya erken baharda bölümlere ayırarak yapılır.

Türler

Sarı ballıbaba türünün sınıflandırmadaki yeri tartışmalıdır. Bazı botanikçiler bu cinse (Lamium) dahil ederken bazılarıda Lamiastrum galeobdolon olarak adlandırır.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Büyük yapraklı ıhlamur</span> Ebegümecigiller familyasından bir bitki türü

Büyük yapraklı ıhlamur, ebegümecigiller (Malvaceae) familyasından 40 m kadar boylanan ağaç nadir olarak da çalı durumunda olan ıhlamur türü.

<span class="mw-page-title-main">Anason</span> Bitki

Anason, maydanozgiller familyasından 50–60 cm uzunluğunda bir yıllık otsu bitki türü. Anavatanı Doğu Akdeniz'dir.

<span class="mw-page-title-main">Sığırkuyruğu</span>

Sığırkuyruğu, sıraca otugiller (Scrophulariaceae) familyasından Verbascum cinsini oluşturan iki yıllık bitki türlerine verilen ad.

<span class="mw-page-title-main">Karahindiba</span> Wikimedia anlam ayrımı sayfası

Karahindiba, papatyagiller (Asteraceae) familyasından yaygın bir bitki türü. Çiçekleri sarı, yaprakları yeşil olsa da bitkinin adına "karahindiba" denilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Fasulye</span> bitki

Fasulye, baklagiller (Fabaceae) familyasının Phaseolus cinsinden Orta Amerika menşeli, bir yılda yetişen otsu bir bitki türü. Günümüzde fasulyenin; Orta Amerika (Mesoamerica) ve Güney Amerika (Andean) bölgeleri olmak üzere iki gen havuzuna sahip olduğu çeşitli araştırıcılar tarafından rapor edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ballıbabagiller</span> bitki familyası

'Lamiaceae, Labiatae veya Türkçe adıyla 'Ballıbabagiller; 236 cins ve 7,280 tür ile temsil edilir ve dünya çapında özellikle ılıman kuşakta yayılış gösteren bir bitki familyasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Lamium album</span> bitki türü

Lamium album, Lamiaceae (ballıbabagiller) familyasından nemli ve verimli topraklarda yetişen beyaz çiçekli bir ballıbaba türü. Halk ağzında akısırgan olarak da adlandırılır. Tarlalarda, gölgelik yerlerde ve çitlerde yetişir.

<span class="mw-page-title-main">Çan çiçeği</span>

Çan çiçeği (Campanula), çan çiçeğigiller (Campanulaceae) familyasından bir, iki ya da çok yıllık bitkilerin ortak adı. Adlarını çiçeklerinin çan şeklinde olmasından alır. Latince'de Campanula küçük çan anlamına gelir. Çiçekleri için bahçelerde ve saksılarda süs bitkisi olarak yetiştirilir.

<i>Lamium purpureum</i> ballıbabagiller (Lamiaceae) familyasından çiçek

Lamium purpureum, Lamiaceae (ballıbabagiller) familyasından nemli ve verimli topraklarda yetişen kırmızı-eflatun çiçekli bir yıllık bir ballıbaba türü. Halk ağzında kırmızı ısırgan olarak da adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Çay (bitki)</span> Çaygiller familyasından bir bitki türü

Çay, çaygiller (Theaceae) familyasından nemli iklimlerde yetişen, yaprak ve tomurcukları içecek maddesi üretmekte kullanılan bir tarım bitkisi. Yeşil çay, siyah çay, fermente çay, beyaz çay, sarı çay, bitki çayı ve oolong farklı oksidasyon seviyelerinden geçirilerek üretilir. Diğer yandan Kukicha çayı yapraklardan ziyade sürgün ve gövdeden elde edilir. Çay bitkisinin bilimsel ismi Camellia sinensistir.

<span class="mw-page-title-main">Meme otu</span>

Meme otu, papatyagiller (Asteraceae) familyasından yaygın görülen bir bitki türü. Anavatanı Avrupa ve Kuzey Asya'dır.

<span class="mw-page-title-main">Pıtrak</span> bitki türü

Pıtrak, papatyagiller (Asteraceae) familyasından Xanthium cinsini oluşturan Amerika ve Asya'ya özgü dikenli tohumlara sahip otsu bitki türlerinin ortak adı.

<i>Saxifraga</i>

Saxifraga Saxifragaceae familyasına bağlı bir bitki cinsidir.

<i>Campanula alpina</i>

Campanula alpina, Campanulaceae familyasından yüksek dağlık bölgelerde görülen bir çan çiçeği türü.

<span class="mw-page-title-main">Melisa (bitki)</span> Bitki

Oğul otu ya da Melissa (Melissa), nane (Lamiaceae)'nin familyasındaki bir bitki cinsi'dir. Dört ya da daha fazla tür Akdeniz bölgesi'nden batı Malezya'ya dağılmıştır. Bu cinsin en bilinen türü limon balsamı 'dir.

Sideritis akmanii, Sideritis cinsine bağlı bir bitki türüdür. Dünya'da yalnızca Türkiye'de Afyon ilinde yayılış yapar. İlk olarak 1996 yılında Türk botanikçileri Zeki Aytaç, Ali A. Dönmez ve Murat Ekici tarafından tanımlanmıştır. Bu tür, Ankara Üniversitesi'nde bir botanikçi olan ve aynı alanda bitkiyi ilk toplayan Prof. Dr. Yıldırım Akman'ın onuruna adlandırılmıştır.

<i>Aniseia</i> bitki cinsi

Aniseia, Convolvulaceae familyasına bağlı bir bitki cinsidir. Panama veya Herrera orijinlidir.

<i>Argyreia</i> bitki cinsi

Argyreia, Convolvulaceae familyasına bağlı bir bitki cinsidir.

<i>Lamium maculatum</i> bitki türü

Lamium maculatum, Karl Koch tarafından tanımlanmış, ballıbabagiller familyasından bir bitki türüdür. Türkiye'nin Rize ve Giresun illerinde görülmüştür. Avrupa, Lübnan, Suriye, Türkiye ve Batı Çin'e endemiktir. 20 ila 80 santimetre uzunluğa erişebilir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.