İçeriğe atla

Ball's Pyramid

Ball's Pyramid
Harita
Coğrafya
Okyanusya üzerinde Ball's Pyramid
Ball's Pyramid
Ball's Pyramid
Ball's Pyramid Adası'nın Tasman Denizi'ndeki konumu
DeniziTasman Denizi
Zirve 562 m
Siyasi
Adadaki ülke(ler)

Ball's Pyramid (tr. Ball'ın Piramidi), Avustralya'da volkanik bir adadır.[1]

Konumu ve boyutları

Ball's Pyramid, Avustralya kıyılarından yaklaşık 600 km doğuda, Lord Howe Adası'nın 20 km güney batısında yer alır.[1] 562 metre yüksekliğinde son derece dik kayalık yapıdadır.[1] Batıdan güney doğuya uzunlamasına 1.100 metrelik hilale benzer bir şekli vardır.[1] Kuzey ve güney yönündeki genişliği ise 300 metredir. Ada, Lord Howe Adası Deniz Parkı'nın parçasıdır.

Oluşumu

Potasyum-argon yaş tayini metoduna göre Ball's Pyramid 6,4 milyon yıllık bir coğrafi şekildir. 7 milyon yıldan daha kısa süre önce patlayan bir kalkan volkan deniz tarafından aşındırılmasıyla kuzeyden güneye 20 km uzunluğunda ve 10 km genişliğinde bir katman oluşmuştur. Adanın etrafındaki bu alanda deniz derinliği ortalama 50 metredir. Ball's Pyramid Adası, bu volkanın bir kısmı erozyonla çökmüş olan bacasıdır. Ada halihazırda şiddetli dalgalara maruz kalmaktadır ve erozyon sonucu zamanla tamamen yok olması beklenmektedir.

Tarihi

Ada, 1788 yılında İngiliz denizci Henry Lidgbird Ball tarafından keşfedilmiş ve "Ball'un piramidi" anlamına gelen Ball's Pyramid adını almıştır.[1] Ball's Pyramid'in zirvesine ilk ulaşanlar 1965 yılında Avustralyalı dağcılar olmuştur. 1982'de adada dağcılık faaliyetleri yasaklanmış, 1986'da ise tüm giriş çıkışlar durdurulmuştur. 1990 yılından sonra ise belli şartlarla adaya giriş izni verilmiştir.

Biyoçeşitlilik

Uzun süre Ball's Pyramid Adası'nda hiçbir canlının yaşamadığı düşünülmüştür. 2001 yılında adada keşif faaliyeti yürüten bilim adamları on yıllardır soyu tükendiği zannedilen ve ağaç istakozu olarak bilinen bir böcek türünün Ball's Pyramid üzerinde varlığını sürdürdüğünü ortaya çıkarmışlardır. Adada yaşayan az sayıdaki ağaç istakozu koruma altına alınarak çoğaltılmıştır.

Kaynakça

  1. ^ a b c d e Nijman, Jan (2020). Geography: Realms, Regions, and Concepts (20. bas.). Wiley. ISBN 978-1119607410. 

Ball's Pyramid - The Earth Story 6 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Van Gölü</span> Türkiyenin en büyük gölü

Van Gölü, Van ve Bitlis illeri sınırları içerisinde bulunan Nemrut volkanik dağının patlaması sonucu, bölgedeki tektonik çöküntü alanının önünün kapanmasıyla oluşmuş bir volkanik set gölüdür.

<span class="mw-page-title-main">Hint Okyanusu</span> Okyanus

Hint Okyanusu, kuzeyde Asya, batıda Afrika ve Arabistan Yarımadası, doğuda Malay Yarımadası, Sunda Adaları ve Okyanusya tarafından çevrilen, dünyanın üçüncü büyük okyanusudur. Agulhas Burnu'nun güneyinde 20° Doğu boylamının geçtiği yerde Atlas Okyanusu'ndan; 147° Doğu boylamının geçtiği yerde de Pasifik Okyanusu'ndan ayrılır. En kuzeyde Basra Körfezi'nde, 30° enlemine kadar uzanır. Dünya sularının %20'sini kapsar. Afrika'dan Avustralya'ya kadar okyanusun genişliği 10.000 kilometre kadardır. Bu alanda yaklaşık olarak 73.566.000 km² yer kaplar. Hacminin yaklaşık olarak 292.131.000 km³ olduğu tahmin edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Baltık Denizi</span> Kuzey Avrupada bir deniz

Baltık Denizi, Kuzey Avrupa'da 53° ile 66° kuzey enlemleri ve 20° ile 26° doğu boylamları arasında yer alır. Kuzeyinde Botni Körfezi vardır. İsveç, Finlandiya, Danimarka, Almanya, Polonya, Rusya, Estonya, Letonya ve Litvanya devletleri ile çevrili bir iç denizdir. Baltık Denizi, Beyazdeniz'e Beyazdeniz Kanalı ve Kuzey Denizi'ne Kiel Kanalı ile bağlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mercan Denizi Adaları</span>

Mercan Denizi Adaları Bölgesi, Avustralya'da, Queensland eyaletinin kuzeydoğusundaki Mercan Denizi'ndeki bir grup küçük ve çoğunlukla ıssız tropik ada ve resiflerden oluşan Avustralya'nın dış bölgesidir. Yaşanılan tek ada Willis Adası'dır. Bölge, çoğu okyanus olan, Büyük Set Resifi'nin dış kenarından doğuya ve güneye uzanan ve Heralds Beacon Adası, Osprey Resifi, Willis Grubu ve on beş diğer resif/ada grubunu içeren 780.000 km²'yi kapsar. Cato Adası, bölgedeki en yüksek noktadır.

<span class="mw-page-title-main">Tiren Denizi</span> İtalya açıklarında bulunan, Akdenizin bir kolu

Tiren Denizi, İtalya açıklarında bulunan, Akdeniz'in bir koludur. Batıda Korsika ve Sardinya adalarıyla, Kuzeyde Ligurya, Doğuda Toskana, Latium, Campania ve Calabria, Güneyde de Sicilya Adası ile çevrilidir. En derin noktası 3785 metredir.

<span class="mw-page-title-main">Saint Vincent ve Grenadinler</span> Karayiplerde bir ada ülkesi

Saint Vincent ve Grenadinler, Karayipler'de bir ada ülkesidir. Karayip Denizi'nin doğusundaki Atlas Okyanusu'yla olan sınırının güney ucunda, Küçük Antiller'in güneyini oluşturan Rüzgârüstü Adaları'nın güneydoğusunda yer alır. Kuzeyinde Saint Lucia, doğusunda Barbados ve güneyinde Grenada bulunur. Ülkenin Kralı III. Charles’tır.

<span class="mw-page-title-main">Kerguelen Adaları</span>

Kerguelen Adaları Hint Okyanusu'nun güneyinde yer alan Fransa'ya bağlı takım adalarıdır. Kerguelen Adaları konum olarak Afrika, Avustralya ve Antarktika kıtalarının arasında kalmaktadır. Ada Afrika'ya 3400 km, Antarktika'ya 2000 km ve Avustralya'ya 4800 km mesafededir. Yalnızlık Adası olarak adlandırılan ana ada 6,675 km² büyüklüğündedir ve etrafındaki 300 küçük adacıkla beraber 7,215 km²'dir. Adanın en yüksek noktası 1850 metre ile Ross Dağı'dır. Ada batı ucundan doğu ucuna kadar yaklaşık olarak 150 km'dir, kuzey ucundan güney ucuna kadar olan kısım ise 120 km'dir. Adanın başkenti doğu kısmında yer alan Port-aux-Français'dir. Genelde iklim olarak soğuk ve rüzgarlıdır ve denizler dalgalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Adası</span>

Kuzey Adası, Yeni Zelanda'nın 35 km genişliğindeki Cook Boğazı ile Güney Adası'ndan ayrılan adasıdır. Kuzey Adası, ülkenin ağırlıklı yerleşim noktasını oluşturur ve en büyük şehri Auckland ile başkenti Wellington bu ada üzerinde bulunur. Alanı 114.597 km² tutar. Adanın iç kesimlerinde çok sayıda faal volkan ve gayzer bulunur. Buradaki en yüksek volkan 2.797 m yüksekliğindeki Ruapehu'dur.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Gine</span>

Yeni Gine, Avustralya'nın kuzeyinde yer alan ve 785.753 km² yüzölçümü açısından dünyanın en büyük ikinci adasıdır. 779.452 km² lik Türkiye'den 6.301 km² daha büyüktür. Adanın batısı Endonezya'ya ait olup, doğusu Papua Yeni Gine olarak bağımsız bir devlettir.

<span class="mw-page-title-main">Andaman Denizi</span> deniz

Andaman Denizi Hint Okyanusu'nda Andaman ve Nicobar Adaları adalarının doğu kıyılarıyla Myanmar ve Tayland'ın batı kıyıları arasındadır. Güneyinde Endonezya'nın Sumatra adası bulunur. Kabaca doğudan - batıya 650 kilometre genişliğinde, kuzeyden güneye 1.200 kilometre uzunluğundadır. Yüzölçümü yaklaşık 797.700 kilometrekaredir. En derin noktası 3.777 metre olan denizde ortalama derinlik 870 metredir.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Güney Galler</span> Avustralyanın eyaleti

Yeni Güney Galler, Avustralya'nın güneydoğusunda eyalet. Başkenti Sidney. Kuzeyinde Queensland, batısında Güney Avustralya, güneyinde Victoria eyaletleri yer alır. Doğuda Büyük Okyanus'a kıyısı vardır. Avustralya Başkent Bölgesi eyalet içerisinde bir enklav oluşturur. Eyaletin başkenti Sidney'dir ve şehir hem eyaletin hem de Avustralya'nın en kalabalık şehridir. 2019 verilerine göre eyalet nüfusu 8 milyonu aşkın olup, bu nüfusun yaklaşık 5,1 milyonu Büyük Sidney bölgesinde yaşamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Heard Adası ve McDonald Adaları</span>

Heard Adası ve McDonald Adaları, Güney Okyanusu'nda, Avustralya'ya bağlı Subantarktik adalar grubu. Volkanik kökenli Heard Adası 45 km uzunluğunda, 20 km genişliğindedir. Yüzeyin büyük bölümü kar ve buzullarla kaplıdır. McDonald Adaları, Heard Adası'nın 25 mil batısında üzerinde yerleşim bulunmayan kayalık bir ada grubudur. Adaların toplam yüzölçümü 372 km2'dir. Avustralya'nın Perth şehrinin yaklaşık 2.500 mil güneybatısına düşer.

<span class="mw-page-title-main">Pico Adası</span> Portekizde ada

Pico Adası, Portekiz Azorları'ın merkez grubunda bulunan ve adaya adını veren, adadan çok konuşulan, adadaki, Portekiz'deki ve hatta Orta Atlantik Sırtı'ndaki en büyük dağ olan Pico Dağı ile bilinmektedir. Adada UNESCO tarafından tanıtılan tarihî üzüm bağları mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Fuerteventura</span>

Fuerteventura Adası, İspanya'da, Kanarya Adaları Özerk Topluluğu'na bağlı Las Palmas ilinde ada. Atlas Okyanus'nda bulunup kuzeybatı Afrika sahillerinden 97 km uzaklıktadır. Kanarya Adaları takım-adalarının doğusunda bulunan adalardan olup Lanzarote adasının güneybatısında ve Gran Canaria adasının doğusunda yer alır.

<span class="mw-page-title-main">São Tomé Adası</span>

São Tomé Adası, 854 km2 yüzölçümü ile São Tomé ve Príncipe'nin en büyük adasıdır ve yaklaşık 157,000 kişiye, bir başka deyişle ülke nüfusunun %96 sına ev sahipliği yapmaktadır. Bu ada ve yakınındaki küçük adalar, altı ilçeye bölünmüş olan São Tomé ilini oluştururlar. Ana ada, Ekvator'un 2 km kuzeyinde yer almaktadır. Ada, yaklaşık 48 km uzunluğunda (kuzey-güney) ve 32 km genişliğindedir (doğu-batı). Pico de São Tomé'de yükseklik 2.024 m'ye ulaşmaktadır. Ülkenin başkenti São Tomé adanın kuzeydoğu sahilindedir. Afrika anakarası üzerinde adaya en yakın şehir, 240 km doğuda yer alan Gabon'un liman şehri Port Gentil'dir.

<span class="mw-page-title-main">UTC+10.00</span>

UTC+10:00, UTC'den 10 saat ileri zaman dilimi.

<span class="mw-page-title-main">Kaya balyaları</span>

Kaya balyaları bir sahil yakınında yığın erozyonu ile denize dik ve sık sık kolon veya sütunlar şeklinde oluşan jeolojik yer şekilleridir. Yığınlar tamamen doğal kıyı jeomorfolojisi süreçleri neticesinde oluşmuştur. Zaman, rüzgâr ve su bir yığının oluşumu ile ilgili temel faktörlerdir. Dalyaların bir burun parçasına uygulamış olduğu hareketler ile kayanın burun kısmından kopması ile oluşurlar. Daha sonra kopma tamamen belirginleşir ve bir ada görünümü kazanır. Kaya balyaları olarak adlandırılan bu alan, kuşlar için önemli yuvalama yerleri sağlar. Kaya tırmanışı için popüler alanlardır.

<span class="mw-page-title-main">Lord Howe Adası</span> Avustralyada ada

Lord Howe Adası, Avustralya ve Yeni Zelanda arasında Tasman Denizi'nde bulunan düzensiz hilâl şeklinde bir volkanik kalıntıdır. Anakara Port Macquarie'nin doğrudan 600 kilometre doğusunda, Norfolk Adası'na yaklaşık 900 kilometre mesafededir. Lord Howe Adası Deniz Parkı'nın bir parçası olan ada, Ball's Pyramid Adası'nın yaklaşık 20 km. kuzeydoğunda yer almaktadır. Yaklaşık 10 km uzunluğunda ve 2.0 km ila 0.3 km genişliğinde olup 14.55 kilometre karelik bir alana sahiptir. Bu alanın sadece 398 hektarı alçak ovada yerleşik alandır. Batı kıyısında kumlu, yarı kapalı korunaklı mercan resifi lagünü vardır.

Arnavutluk; topraklarının büyük bir bölümü dağlık bölgelerden oluşan, Güneydoğu Avrupa'da, Adriyatik ve İyon Denizi arasında bulunan, Akdeniz'le bağlantılı bir Balkan ülkesidir. Çoğu küçük olan 13 ada ve adacığa sahiptir. Bu adalardan sadece Sazan ve Kunë adını taşıyanlar bir kilometrekareden büyüktür.

<span class="mw-page-title-main">Karayer Adaları</span>

Karayer Adaları, Tavşan Adaları, Eşek Adaları ya da Merkep Adaları; 5 ada ve kayalıklardan oluşan Çanakkale Boğazı Boğazönü adalarına bağlı ada grubudur. Ada grubu sıklıkla grubun en büyük adası olan Tavşan Adası'nın adıyla Tavşan Adaları olarak anılmaktadır. Antik çağlarda ise Kalidne ismi ile anılırdı. Kıyadan 7 km açıkta bulunan adalar, güneyde Bozcaada'ya, doğuda Çanakkale'nin Ezine ilçesinin kıyılarına, kuzeyde ise Gökçeada'ya komşudur. Batısında ise bir yunan adası olan Limni'ye komşudur. Adalar Çanakkale Boğazı'nın çıkışında yer alır ve bilinen kalıcı insan yerleşimi yoktur.