İçeriğe atla

Balkan müziği

Balkanlar’ın sınırları ve ülkeler

Balkan müziği, Balkanlar'da bulunan ülkelerin yaptığı müziklerin genel adıdır. Ezgiler, müzik eserleri bakımından Balkan halklarından birçoğu için ortak sayılabilecek bir Balkan müziği, Balkan ezgisi vardır.

Müziğe Genel Bakış

Balkan müzikleri hareketli ve armoni zenginliği açısından, farklı bir zevk verir. Bu müzik türünü halk oyunları festivallerine katılanlar çok iyi bilirler. Buna, etnik bir müzik türü de denebilir. Balkanlar'ın hemen hemen tüm ülkelerinde kulağa hitap eden melodiler çok benzer ve coşkuları da aynıdır. Balkan müziğinde Rumeli Türk müziğinin etkisi de vardır. Bunun gibi küçücük etnik grupların renkliliklerini kattıkları koca bir oluşumdur. Dikkat edilirse, yeryüzünün ürettiği müzik birikimlerinin içinde kendini hemen belli eden, hem melodilerinin hem de bunları yorumlayış biçimlerinin çok net karakteristikleri olan bir müzik geleneğidir. Bu özel oluşumun temelinde kabaca, geçmişi Hristiyanlık öncesi döneme denk gelen Slav geleneğiyle Doğu Roma (Bizans) ve Osmanlı'dan ögelerin bir bileşimi yer alır. Slav geleneği, Yunan ögeleri ve Osmanlı ile Bizans'ı kapsayan Anadolu renkleri, özgün bir etkileşim ile bugün Balkan müziği denilen zengin müzik birikimini oluşturmuştur.[1]

Balkan müziği, Türk kültürüne çok yakındır. Yıllarca aynı topraklarda yaşandığı ve benzer kültürler paylaşıldığı Balkan ve Doğu Avrupa ülkelerinin olduğu kadar, Türkiye'deki Çingenelerin de müziği budur. Balkanlar'daki müzik, Avrupa'nın geri kalanından epey farklılık göstermiştir çünkü Balkan halklarından hepsinin Osmanlı İmparatorluğu ile kültürel geçmişi mevcuttur ve bu müziğin en önemli özelliği karmaşık ritmidir.[2]

İletişim imkânların gelişmesiyle birlikte artık Amerika’daki veya Kuzey Avrupa’daki gruplar bile bu müziğin sıcaklığını anlamış olacaklar ki ellerine enstrümanları alıp Balkan folku yapmaya başladılar. Bunun yanında Bulgaristan’dan, Macaristan’dan veya Makedonya’dan gruplar da doğu-batı sentezini de gerçekleştirip bu müziği dünyaya tanıtmaya çalışmaktalar.[2]

Çok Kültürlülük

Balkan müziğinin kökenindeki ögelere daha ayrıntılı değinecek olursak; Yunanistan’da, Arnavutluk’ta, Slavların yaşadığı her yerde ve Bulgaristan’da 6. yüzyıldan itibaren hâkim olan kır kültürü, kapalı toplum özelliği, köy müziği geleneklerini ortaya çıkarmıştı. Balkanlar’ın her yanında türlü türlü çok sesli söyleme geleneği bulunur ve her yörenin kendine özgü makamsal karakteristiği ve çalgıları vardır. Balkan müziği diye görece homojen bir kavramdan söz ediliyorsa, bu kısmi standartlaşma büyük ölçüde Romanlarla ilgilidir. Romanların oluşturduğu ve yalnızca Roman müziği değil, pek çok halkın müziğini icra eden nefesli çalgı grupları, Balkan müziğinin batı tarafından en egzotik bulunan olgularındandır. Özümsenmiş bir müzik kültürüne sahip olan Balkan halkları, son yüz elli yıl içinde yeni çalgıları kısa zamanda geleneklerine adapte etmişlerdir. Bu adaptasyon, zengin bir Balkan şehir müziğini ortaya çıkarmıştır. Eski şehir şarkıları, Makedonca “Starogratski”, Yunanistan'da bu durumun karşılığı başlangıçta “Rebetiko” ve sonradan “ Laiko” dur.[1]

Çalgılar

Balkan müziğinin temel çalgılarından klarnet (Türk klarneti örneği)
Akordeon
Mandolin

Demirbaş çalgıların başında trompet ve akordeon gelir; bu iki enstrümana ise klarnet, gitar, perküsyon ve daha nice alet eşlik eder. Harikulade melodileri barındıran bu tür, genel itibarıyla şarkılarda sırayla bir çalgının liderliğinde ilerler. Bu durum da dinleyeni; belki başka hiçbir türde bulamayacağı bir sıcaklığa kavuşturur.[2] Balkan müziğine son yüz elli yıl içinde yaygınlaşan klarnet, akordeon, keman, kontrbas, gitar ve mandolin gibi yeni çalgılar kısa zamanda adapte edilmiştir.[1]

Besteciler

Kuzey Makedonya

  • Toše Proeski
  • Esma Recepova
  • Aleksandar Sarievski

Arnavutluk

  • Edmond Zhulali
  • Adrian Hila
  • Klodian Qafoku

Bulgaristan

  • Veselin Ivanov
  • Dani Milev
  • Stojan Jankulov
  • Elica Todorova

Bosna-Hersek

  • Edin Dervišhalidović (Dino Merlin)
  • Adi Mulahalilović
  • Sinan Alimanović
  • Adnan Bajramović
  • Nino Pršeš
  • Dragan Mijatović
  • Ines Prajo
  • Vesna Pisarović
  • Andrej Babić
  • Dejan Ivanović
  • Aleksandra Milutinović
  • Elvir Laković
  • Goran Bregović
  • Rodoljub Roki Vulović

Hırvatistan

  • Đorđe Novković
  • Željen Klašterka
  • Tonči Huljić
  • Zrinko Tutić
  • Davor Tolja
  • Petar Grašo
  • Tonči Huljić
  • Zdenko Runjić
  • Tonči Huljić
  • Milana Vlaović
  • Andrej Babić
  • Ivan Mikulić
  • Franjo Valentić
  • Boris Novković
  • Franjo Valentić
  • Dado Topić

Karadağ

  • Slaven Knezović
  • Grigor Koprov

Romanya

  • Dan Bittman
  • Adrian Romcescu
  • Dan Teodorescu
  • Ionel Tudor
  • Andrei Tudor

Sırbistan

  • Slaven Knezović
  • Željko Joksimović
  • Vladimir Graić
  • Blek Panters
  • Šaban Bajramović

Slovenya

  • Martin Ďurinda
  • Juraj Burian
  • Gabriel Dušík

Türkiye

Yunanistan

  • Giórgos Katsarós

Müzik Grupları

Ülkelere Göre Müzik

Kaynakça

  1. ^ a b c "Ersin Kaşif, "Balkan Müziği'ne Bir Bakış ve Etnik Etkileşim", Yenidüzen, 24 Haziran 2004". 5 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2012. 
  2. ^ a b c Balkan Folk Müziği 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Alternation

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bulgaristan</span> Güneydoğu Avrupada bir ülke

Bulgaristan, resmî adıyla Bulgaristan Cumhuriyeti, Balkanlar'da yer alan ülkedir. Batıda Sırbistan ve Kuzey Makedonya, doğuda Karadeniz, kuzeyde Romanya, güneyde Yunanistan güneydoğuda Türkiye ile çevrilidir. 110.994 kilometrekarelik yüz ölçümüyle Avrupa'nın en büyük 16. ülkesidir. Balkan, Rodop ve Rila gibi dağlar yüzey şekillerini belirler. Rila Dağı üzerindeki Musala Zirvesi, Doğu Avrupa ve Balkanlar'ın en yüksek doruk noktasıdır. Kuzeydeki Tuna Ovası ve güneydeki Yukarı Trakya Ovası da Bulgaristan'ın alçak ve verimli bölgeleridir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Makedonya</span> Balkanlarda bir ülke

Kuzey Makedonya, resmî adıyla Kuzey Makedonya Cumhuriyeti, Balkanlar'da denize kıyısı olmayan bir ülkedir. 1991'de Yugoslavya'dan ayrılarak bağımsız olmuştur. Kuzeyde Sırbistan ve Kosova, batıda Arnavutluk, güneyde Yunanistan, doğuda Bulgaristan ile komşudur. Makedonya'nın kuzeyden üçte birlik bölümünü kaplamaktadır. Nüfusu yaklaşık 2 milyondur. Başkenti ve en büyük şehri Üsküp'tür ve nüfusun dörtte biri bu şehirde yaşar. Ülkedeki en büyük etnik grup Güney Slavlarına dâhil olan Makedonlardır. Arnavutlar nüfusun %25'ini oluşturur ve en büyük azınlıktır. Türkler, Çingeneler, Sırplar, Boşnaklar ve Ulahlar diğer etnik gruplardır.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek</span> Balkanlarda bir ülke

Bosna-Hersek, kısa haliyle B&H, resmî adıyla Bosna ve Hersek, Balkanlar'da 51.197 km² yüz ölçümlü bir ülke. Kuzey, batı ve güneyden Hırvatistan; doğudan Sırbistan ve güneydoğusunda Karadağ ile çevrili olup Adriyatik Denizi'ne Neum şehrinin olduğu yerde yalnızca 20 km'lik limansız bir kıyısı bulunmaktadır. Ülkenin coğrafyası merkez ve güneyde dağlık, kuzeybatıda tepelik, kuzeydoğuda düzlük bir karakter sergiler. Başkent ve en büyük şehir olan Saraybosna, birçok yüksek dağla çevrelenmiştir. Ülkenin çoğunluğunu kaplayan Bosna bölgesinde karasal iklim görülür, bu bölgede yazları sıcak, kışları kar yağışlı ve soğuktur. Ülkenin güney kıyılarındaki daha küçük Hersek bölgesinde ise tipik Akdeniz iklimi görülür. Bosna-Hersek doğal kaynaklar açısından da zengin bir görünüm arz eder.

<span class="mw-page-title-main">Yörükler</span> Göçebe Türk topluluğu

Yörükler, göçebe olan, çoğunlukla Anadolu dağlarında ve kısmen Balkan Yarımadası'nda yaşayan Oğuz kökenli bir Türk alt grubudur. Balkanlar'daki Yörükler, Kuzey Makedonya'nın doğu kesimlerinden Bulgaristan, Yunanistan ve Güney Trakya'ya kadar geniş bir alana yayılmıştır. İsimleri, "yürümek" anlamına gelen "yürü" fiilinden türemiştir, yürük olarak da adlandırılırlar. Yörükler, diğer sancaklar gibi bir toprak birimi değil, Osmanlı İmparatorluğu'nun ayrı bir örgüt birimi olan Yörük Sancağına bağlıydı.

<span class="mw-page-title-main">Balkanlar</span> Avrupanın güneydoğusunda kalan bölge

Balkanlar veya Balkan Yarımadası, Avrupa kıtasının güneydoğu kesiminde, İtalya Yarımadası'nın doğusu, Anadolu'nun batısı ve kuzeybatısında yer alan coğrafi ve kültürel bölgedir. Bölge için bazı yayınlarda Güneydoğu Avrupa terimi de kullanılır.

Caz, ilk kez ABD'nin güney eyaletlerinde, 1900'lerin başında gelişmeye başlamış bir Afro-Amerikan müzik türüdür. 19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyılın başlarında New Orleans, Louisiana'daki Afrikalı-Amerikalı topluluklarda ortaya çıktı. Caz müziği, mavi notalar, senkop, swing, çoklu ritim, atışma ve doğaçlama tekniklerini kullanır; Afrikalı-Amerikalı ve Batı müziği tekniklerinin harmanlanmasıdır. Bu müziğin dünya ile tanışması ise 1917 yılında Dixieland Jazz Band'in ilk plaklarının piyasaya çıkmasıyla olmuştur. 1920 ile 1930'larda popülerliğinin artmasıyla başta ABD olmak üzere tüm dünya genelinde Caz Çağı yaşanmıştır. Caz yalnızca geçmişte değil, bugün dahi çok sevilen ve ünü gün geçtikçe artan müzik türlerinden biridir. 1920'lerin Caz Çağı'ndan bu yana, geleneksel müzik ve popüler müzikte önemli bir müzikal ifade biçimi olarak kabul edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kumanlar</span> 11.-14. yüzyıllarda Doğu Avrupa, Balkanlar ve Batı Anadoluda yaşamış bir Türk halkı

Kumanlar, 11. yüzyıl ile 14. yüzyıl arasında Doğu Avrupa’da yaşamış bir Türk halkı. Tarihte, Kıpçaklar ile aynı birlik içinde bulunmuş, bu yüzden de zamanla Kıpçaklar ile birlikte anılmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Kosova Türkleri</span> Kosova’da yaşayan etnik Türk toplumu

Kosova Türkleri, asli olarak Kosova muhitinde, tarihî devirden çağdaş devre kadar yaşayan, bugünse Türkiye'de de büyük bir nüfus oranıyla yaşayan Müslüman Türk grubudur. Kosova Türkleri tabiri, Balkan Türkleri olarak belirtilen Batı Türk kesiminin, özellikle Osmanlı devri idari taksimatında Kosova Vilayeti arazisinde yaşayagelen Türklerin, bugünkü nüfusunu belirtir.

<span class="mw-page-title-main">Türkler</span> Türkî etnik grup

Türkler, çoğunlukla Türkiye ve Osmanlı İmparatorluğu'nun eski topraklarında yaşayan bir Türk halkıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kosova</span> Güneydoğu Avrupada bir ülke

Kosova, resmî adıyla Kosova Cumhuriyeti, Balkanlar'da bulunan ve dünyada sınırlı tanınırlığa sahip denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Kuzeyde ve doğuda Sırbistan, güneyde Kuzey Makedonya ve Arnavutluk, batıda ise Karadağ ile komşudur. 1999'da Birleşmiş Milletler kontrolü altına alınan Kosova, 2008'de Sırbistan'dan tek taraflı olarak bağımsızlığını ilan etti. Mart 2020 itibarıyla 97 ülke tarafından tanınmaktadır. Kosova'nın bağımsızlığını tanımayan Sırbistan, bölgeyi kendisine bağlı Kosova ve Metohiya Özerk Bölgesi olarak kabul etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kore müziği</span>

Geleneksel Kore müziği Kore halkı'nın müzik tarzları olan folk ve saray müziğinin ikisini de içerir. Çağdaş Kore müziği için Güney Kore Müziği ve Kuzey Kore Müziği'ne bakınız.

<span class="mw-page-title-main">Balkanlar tarihi</span> Balkanlar Bölgesinin Tarihi

Balkanlar, Avrupa kıtasının güneydoğu kesiminde, İtalya Yarımadası'nın doğusu, Anadolu'nun batısı ve kuzeybatısında yer alan coğrafi ve kültürel bölgedir. Bölge, sarsıntılı ve hareketli bir tarihe sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Đurđevdan</span>

Đurđevdan, Гергьовден veya Jurjevo Gregoryen takvime göre 6 Mayıs, Jülyen takvimine göre 23 Nisan'da kutlanan, Yorgi'ye ithaf edilmiş, Hristiyanlara özgü bir Balkanlar bayramıdır. Hıdrellez bayramının Hristiyan karşılığıdır. Yorgi, Ortodoks kiliselerindeki en önemli Hristiyan azizlerinden biridir. Bu bayram da baharın gelişini kutlama geleneğiyle özdeşleşmiştir. İnanışa göre Aziz George inancı uğruna ölmüştür. İkonalarda genelde bir atın üzerinde ejderha öldüren bir adam olarak betimlenir.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya</span> Eski bir Balkan devleti

Yugoslavya, Balkanlar’ın batısında 20. yüzyılda, üç defa farklı yapı ve idari şekille kurulmuş olan bir devlet olmuştur. Bu ada sahip olan devlet, 1918-2003 yıllarında çeşitli idari yapılarda varlığını sürdürmüş bir Balkan devletidir.

Helenleştirme ya da Yunanlaştırma, Antik Yunanistan kültürü ya da Helen uygarlığının ve daha dar bir anlamıyla, dilinin, özellikle Makedonya'nın Büyük İskender'i zamanında, Yunanistan tarafından fethedilmiş yunan olmayan insanları asimile etmesidir. Helenleştirmenin sonucu, Yunan kökeninin ögelerinin yerel ögelerle çeşitli biçimler ve derecelerde karışmış durumuydu. Çağdaş zamanlarda Helenleştirme, çağdaş Yunan kültürü ve Yunanistan'ın budunsal ve kültürel benzeştirmesinin benimsetilmesiyle bağdaştırıldı.

<span class="mw-page-title-main">Kamran Aziz</span> Kıbrıs Türkü müzisyen ve eczacı (1922–2017)

Kamran Aziz, Kıbrıs Türkü besteci, söz yazarı ve eczacı. Kıbrıs Türk halk müziğine yaptığı katkılarla bu müzik türünün çağdaş öncülerinden oldu. Bunun yanı sıra Kıbrıs Türkleri arasında halk içinde müzik icra eden ilk kadınlardan biri olarak Jale Derviş'le birlikte Batı müziğinin icrasını ve öğrenimini yaydı. Kıbrıs Türk halkının ilk kadın bestecisi ve ilk kadın eczacısıydı.

Kosova müziği Avrupa kültürünün bir parçasıdır. Nüfusun çoğunluğunu oluşturan Kosovalı Arnavutların müziğinin hakim olduğu Kosova halkının müziğine ve daha az ölçüde Kosova Cumhuriyeti içindeki küçük azınlığın aktif olmayan müziğine atıfta bulunmaktadır.

Bulgar müziği, klasik, halk müziği, popüler müzik ve diğer biçimler dahil olmak üzere Bulgaristan ülkesiyle ilişkili tüm müzik türlerini ifade eder.

Romanya müzik alanında, aktif etnik müzik ögeleri de içeren çok kültürlü bir müzik ortamına sahip bir Avrupa ülkesidir. Romanya ayrıca pop müzik, hip hop, heavy metal ve rock and roll alanlarında da gelişen tarzlara sahiptir. 21. yüzyılın ilk on yılında Tom Boxer, Morandi, Akcent, Edward Maya, Alexandra Stan ve Inna gibi bazı Pop ve Europop grupları da sanatçıları da yurtdışında başarı elde edebildi. Geleneksel Rumen halk müziği, ilgi görmeye devam ediyor ve halk müzisyenlerinin bazıları ulusal ün kazandı.

<span class="mw-page-title-main">Kırım Tatar Müziği</span>

Kırım Tatar müziği, Kırım Tatarlarının müzik folklorudur. Kırım Tatar müziği, Kırım Hanlığı döneminden kalma uzun bir geçmişe sahiptir. 1990'lardan sonra bilinçli bir şekilde derlenmeye başlanmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.