İçeriğe atla

Balistik füze

Kontrol Edilmiş
İlk balistik füze olan V-2'nin diyagramı.
Denizaltından fırlatılan Trident II SLBM füzesinin su yüzüne çıkıp yoluna devam ettiği an.

Balistik füze, nükleer, kimyasal, biyolojik başlık taşıyabilen uzun menzilli güdümlü veya güdümsüz füzedir.[1] Bu füzeler tek bir nükleer başlık taşıyabilecekleri gibi, birden fazla başlık taşıyarak bu başlıkları farklı hedeflere yollayabilirler.[2] Bu silahlar, motorlu uçuşta aerodinamik olarak yönlendirilen seyir füzelerinden farklı bir kategoridedir.

Toplam 30 ülke operasyonel balistik füzeler konuşlandırdı. Geliştirme, ABD, Çin Halk Cumhuriyeti, İran ve Rusya Federasyonu tarafından yapılan yaklaşık 100 balistik füze uçuş testiyle devam ediyor.[3] 2010'da ABD ve Rus hükûmetleri, kıtalararası balistik füze (ICBM'ler) envanterlerini yedi yıllık bir süre boyunca (2017'ye kadar) her biri 1550 birime düşürmek için bir antlaşma imzaladı.

V-2, Scud, OTR-21 Toçka, 9K720 İskander, MGM-140 ATACMS, LORA, Ababil-100, Al-Samoud 2, Qaher-1/2M, Zolfaghar ve DF-12, eylem halinde ateşlenen tek balistik füzelerdir.

Balistik füze türleri

Kaynakça

  1. ^ "Ballistic Missile". 12 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2021. 
  2. ^ "Ballistic Missiles Ballistic Missile Function". 12 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2021. 
  3. ^ "Missiles". 10 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2021. 

Ayrıca bakınız


Füze sınıfları

Havadan havaya füze (AAM) • Havadan karaya füze (ASM) • Karadan havaya füze (SAM) • Karadan karaya füze (SSM) • Balistik füzeKıtalararası balistik füze (ICBM) • Denizaltından fırlatılan balistik füze (SLBM) • Balistiksavar füze (ABM) • Seyir füzesi • Gemisavar füze (AShM) • Denizaltısavar füze (ASROC)Güdümlü tanksavar füzesi (ATGM) • Uydusavar füze (ASAT) • Havadan fırlatılan balistik füze

Güdüm sistemlerine göre
Radrasyon takipli füze • Kablo güdümlü füze • Kızılötesi güdümlü füze • Radyo sinyalli füze • Lazer güdümlü füze • Etkin radar güdümlü füze • Yarı etkin radar güdümlü füze

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Füze</span> çeşitli güdüm sistemleri ile hedefe yönelen karmaşık silah sistemi

Füze, genellikle bir sevk maddesi, jet motoru veya roket motoruyla desteklenen, kendi kendine hareket edebilen, havada giden menzilli bir silahtır.

<span class="mw-page-title-main">Scud</span> Taktiksel Balistik Füze

Scud, sıvı yakıtlı bir balistik füzedir. Bu füzeler Soğuk Savaş döneminde Sovyetler Birliği tarafından yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Tomahawk</span> Uzun menzilli, sesten yavaş seyir füzesi

Tomahawk, tam adı BGM-109 Tomahawk, stratejik bir seyir füzesidir.

<span class="mw-page-title-main">Topol-m</span> Rusyanın nükleer başlık taşıyabilen ve dünyanın en uzun menzilli yerden fırlatılan kıtalararası balistik füzesi

RT-2PM2 «Topol-M», Rusya tarafından konuşlandırılan en son kıtalararası balistik füzelerden biridir (RS-24) ve füzenin dağılmasından sonra geliştirilen ilk füzedir. Sovyetler Birliği üretimi RT-2PM Topol mobil kıtalararası balistik füzesinden geliştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Seyir füzesi</span> Jet motorundan faydalanan güdümlü, antigemi füze sistemidir

Seyir füzesi kaldırıcı kuvvet olarak kanatçıklarının yardımıyla havanın dinamik yapısından, sürüklenmeyi dengelemek için de çekiş kuvvetlerinden bunun içinde jet motorundan faydalanan güdümlü bir füze sistemidir. Kruz füzesi genel olarak içerisinde klasik patlayıcı veya nükleer bomba bulunan savaş başlıklarını yüzlerce kilometre taşımak üzere tasarlanmıştır. Gelişmiş kruz füzeleri süpersonik veya yüksek sesaltı hızla ilerleyen, kendi kendine sevk edebilen, radara yakalanmamak için çok alçak irtifadan uçabilen araçlardır. Genel olarak bu araçlar savaş başlığı taşımaları ayrıca keşif veya gözetleme değil saldırı amacı taşıdıklarından insansız hava aracı sınıfına girmezler.

<span class="mw-page-title-main">Kıtalararası balistik füze</span> Asgari 5500 km ve daha fazla menzili olan balistik füzelerdir

Kıtalararası balistik füze (KABF) asgari 5500 km ve daha fazla menzili olan, nükleer başlık taşıması amacıyla tasarlanmış balistik füzelerdir. Ayrıca kimyasal ve biyolojik silah etkileri ile de donatılabilir. Tek bir füze birden fazla hedef için birden fazla savaş başlığı taşıyabilir. Erken model KABFlerin hedefi tam vurmak konusunda yetenekleri kısıtlıydı, bu yüzden genelde şehir gibi büyük hedefler için kullanılıyorlardı. Daha sonra hedefi isabet kabiliyeti artınca askeri hedeflere karşı kullanılmaya başlandı. İkinci ve üçüncü nesil tasarımlar isabet konusunda bayağı ilerlediği için en küçük hedeflere bile başarılı nokta atışı yapabildi.

<span class="mw-page-title-main">S-400</span> Rusya menşeli hava savunma sistemi

S-400 Triumph, orta menzilli hava ve füze savunma sistemi S-300'den geliştirilmiş yeni nesil Rusya yapımı bir kısa-orta-uzun menzilli hava savunma füze sistemidir.

<span class="mw-page-title-main">Kısa menzilli balistik füze</span> menzili 1000 km veya daha az olan balistik füzeler

Kısa menzilli balistik füze (KMBF), menzili 1000 km veya daha az olan balistik füzelerdir. Ayrıca nükleer başlık taşıyabilme kapasitesine sahiptirler. Balistik füzelerin modern askerî harekâtlarda kullanılması II. Dünya Savaşı yıllarına rastlamaktadır. Nazi Almanyası’nın 1942’nin sonlarından itibaren geliştirdiği V-2 balistik füzelerin atası sayılır. Bu füzeler içlerine yerleştirilen ilkel bir otomatik pilot sisteminin yardımıyla, 800-1000 metre irtifada, 500 km/saat bir hızla uçabilmekte ve 1000 kg patlayıcı madde ihtiva eden harp başlığını 250 km uzaklığa ulaştırabilmekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Orta menzilli balistik füze</span>

Orta menzilli balistik füze (OMBF) KMBF'den daha fazla menzile sahip olan balistik füze çeşididir. KMBFler de olduğu gibi nükleer başlık taşıma kapasitesine sahiptir. Kurumlara göre değişmekle birlikte ABD Savunma Bakanlığı'na göre menzili 1000 ile 3000 km arasında olan balistik füzeler OMBF sınıfına girer.

<span class="mw-page-title-main">El-Hüseyin (füze)</span>

El-Hüseyin, Irak yapımı tek kademeli kısa menzilli balistik füzedir. Füze, Sovyet Scud füzesinin menzili yükseltilmiş bir uyarlamasıdır. Füze, Irak Ordusu tarafından İran-Irak Savaşı'nda ve Körfez Savaşı sırasında yoğun olarak kullanılmıştır.

S-500 Prometey şu anda Almaz-Antey Hava Savunma Kuruluşu tarafından geliştirilmekte olan bir Rus yüzeyden-havaya füze sistemidir. Ayrıca 55R6M "Triumfator-M" olarak bilinir.

Jericho, İsrail tarafından 1960'lardan günümüze kadar geliştirilen, uygulanmış balistik füzelerin birbiriyle yakından ilgili bir ailesi için verilen genel bir addır. İsmi, 1963 yılında İsrail ve Dassault arasında imzalanan Jericho'nun ilk geliştirme sözleşmesinden alınmış ve kod adı da İncil'deki Jericho şehrinden referans olarak verilmiştir. Çoğu İsrail klasik silah sisteminde olduğu gibi, test verilerinin, hükûmet yetkililerinin kamuya açıklamalarının ve özellikle de Shavit uydu fırlatma aracıyla ilgili açık bilgilerin ayrıntılarının bulunduğu kesin ayrıntılar sınıflandırılmıştır. Daha sonraki Jericho ailesi gelişimi, Jericho II IRBM'nin türevleri olduğuna inanılan ve Jericho III ICBM'nin gelişiminden önce gelen Shavit ve Shavit II uzay fırlatma araçlarıyla ilgilidir.

<span class="mw-page-title-main">Uzun menzilli balistik füze</span> 3000-5500 km menzilli balistik füze

Uzun menzilli balistik füze (UMBF), menzili 3,000-3,500 km arasında olan bir balistik füzedir. Kıtalararası balistik füze ile orta menzilli balistik füze arasında yer almakla birlikte prensip olarak düşük performanslı bir kıtalararası balistik füze ile az bir farka sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">R-12 Dvina</span>

R-12, Sovyetler Birliği yapımı bir orta menzilli balistik füzedir. R-12 roketi, Sovyetler Birliği'ne megaton sınıfı bir termonükleer savaş başlığı ile orta menzildeki hedefleri vurmak yeteneği sağlamış olup Batı Avrupa'ya yönelik Sovyet füze tehdidinin büyük bir kısmını teşkil etmiştir. Füzelerin Küba'da konuşlandırılması 1962'de Küba Füze Krizi'ne neden oldu.

<span class="mw-page-title-main">Denizaltından fırlatılan balistik füze</span>

Denizaltından fırlatılan balistik füze (SLBM), denizaltılardan fırlatılabilen bir balistik füzedir. Modern varyantlar genellikle her biri bir nükleer savaş başlığı taşıyan ve tek bir füzenin birkaç hedefe çarpmasına izin veren bağımsız olarak hedeflenebilir çoklu araçlar sağlamaktadır. Denizaltından fırlatılan balistik füzeler denizaltından fırlatılan seyir füzelerinden farklı şekilde çalışır.

R-17 Elbrus, GRAU endeksi 9K72, başlangıçta Sovyetler Birliği tarafından geliştirilen bir taktik balistik füzedir. NATO rapor adı SS-1C Scud-B'dir. 32 ülke tarafından kullanılmakta ve Sovyetler Birliği dışından olan dört ülkede üretilmektedir. Kuzey Kore'de Hwasong-5 olarak adlandırılıyor.

<span class="mw-page-title-main">Taktik balistik füze</span>

Taktik balistik füze (TBM) kısa menzilli, muharebe meydanlarında kullanım için tasarlanmış bir balistik füze çeşididir. Menzili tipik olarak 300 kilometreden daha azdır. Taktik balistik füzeler genellikle hareketlidir (mobil) ve düşman tesislerini, toplanma alanlarını, topçularını ve ön hatların arkasındaki diğer hedeflerini vurabilmek için çeşitli savaş başlıkları taşır.

Kh-47M2 Kinzhal ("hançer") Rus nükleer kapasiteli hipersonik aero-balistik havadan karaya füzesidir. İddia edildiğine göre 2.000 km'den fazla menzile, Mach 10 hıza sahiptir ve uçuşunun her aşamasında kaçınma manevraları yapabilir. Hem konvansiyonel hem de nükleer savaş başlıklarını taşıyabilir ve Tu-22M3 bombardıman uçaklarından veya MiG-31K uçaklarından fırlatılabilir. Rusya'nın Güney Askeri Bölgesi ve Batı Askeri Bölgesi'ndeki hava üslerinde konuşlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Aster (füze ailesi)</span>

İlk başlarda Aster 15 ve Aster 30'dan oluşan Aster füze serisi, bir Fransız-İtalyan ortak yapımı dikey olarak fırlatılan karadan havaya füze ailesidir. "Aster" adı, "Aérospatiale Terminale" ve Asterion adlı efsanevi Yunan okçudan gelmektedir. Aster, bir Avrupa konsorsiyumu olan Eurosam tarafından üretilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Hrim-2</span>

Hrim-2, Ukrayna yapımı bir kısa menzilli balistik füzedir. Füze, KB Pivdenne ve A.M. Makarov Güney Makine İmalat Fabrikası tarafından geliştirilmiş olup taktik füze sisteminin ve çoklu roketatar özelliklerini birleştirmek için tasarlanmıştır.