İçeriğe atla

Balina köpek balığı

Kontrol Edilmiş
Balina köpek balığı
Yaşadığı dönem aralığı: 23,03-0 myö
Miyosen-Günümüz[1] 
Korunma durumu

Tehlikede (IUCN 2.3)[2]
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Sınıf:Chondrichthyes
Takım:Orectolobiformes
Familya:Rhincodontidae
J. P. Müller & Henle, 1839
Cins:Rhincodon
A. Smith, 1829[3]
Tür: R. typus
İkili adlandırma
Rhincodon typus
(A. Smith, 1828)
Dağılımı

Balina köpek balığı (Rhincodon typus), Rhincodontidae familyasından devasa büyüklükte bir köpek balığı türü.[4] Tüm denizlerde görülmekle birlikte başlıca yaşam alanı tropikalardır. Gri veya kahverengi olan gövdesinde küçük noktalar ve beyaz-sarı ince, dikey çizgiler bulunur. Gövdesinin alt kısmı açık renklidir. Dişleri oldukça küçüktür. Ufak balıklar ve plankton ile beslenir.[4]

Yaşayan balıkların en büyüğüdür[4] ve bilinen en büyük balina köpek balığı 18,7 metre ve 42 tondur. Ortalama 15 metre büyüklüğündedir ancak bunun iki katı büyüklükte olanlarına da rastlandığı yönünde raporlar bulunmaktadır.[4] Genellikle yüzeye yakın yüzen tembel bir hayvandır ve gemilerle çarpıştığı görülmüştür.Birçok insan balina köpekbalıkları nedeniyle ölmüştür.[4]

Balina köpek balığı Rhincodon cinsinin tek türü, Rhincodon da Rhincodontidae familyasının tek cinsidir.

Dış özellikleri

Balina köpekbalıkları mavimsi gri ya da kahverengimsi bir renkte olurlar. Karın kısımları daha açık renk olur, sırtında da açık renkte çizgiler ve benekler bulunur. İki adet sırt yüzgeçleri ve 5 solungaç aralıkları vardır. Ağızları çok büyüktür ve burunları kısadır.

Yaşadığı yerler ve yaşam tarzı

Yanında yüzen bir dalgıç ile, balığın büyüklüğü daha iyi gözükmektedir

Balina köpekbalıkları 21 ila 25 °C su sıcaklığını tercih eder ve bu yüzden dünyanın bütün tropik ve subtropik denizlerinde bulunurlar. Bazen mevsimsel olarak fazla plankton bulunan bölgelerde sayıları daha yüksektir.

Deniz suyunu aktif olarak içlerine çekerler ve yine kendi güçleriyle süngere benzeyen bir filtre sistemine sahip olan solungaçlarından dışarıya bastırırlar. Böylece her gün tonlarca plankton, diğer küçük deniz hayvanları ve küçük balıkları sudan filtreleyerek yüksek gıda ihtiyaçlarını giderirler.

Üreme

1953 yılında Meksika'da 14 cm büyüklüğünde yumurtalar bulunmuş, böylece, balina köpek balığının yumurtlayarak üreyen köpekbalıklarından olmasına ilişkin düşünceye, kanıtlandı gözüyle bakılmıştır. Ancak 1995 yılında Tayvan açıklarında gebe bir hayvanın bilimciler tarafından gözlemlenmesi sonucu balina köpekbalıklarının 300'e yakın canlı yavru doğurduğu kanıtlanmıştır.

Diğer köpekbalıklarının çoğunda olduğu gibi bu yavruların hepsi aynı seviyede gelişmemiştir. En çok gelişmiş olanlar rahim çıkışına en yakın duranlardır. İlginç bir teze göre balina köpek balığı dişisi, yavruların rahimdeki gelişmesini kontrol edebilir. Gıdanın kıt olduğu zamanlarda gelişmeyi senelerce durdurup, bereketli zamanlarda uygun gördüğü sayıda yavru doğurur. Bu tez henüz %100 kanıtlanmış değildir; ama bu balık türünün üyelerinin okyanuslara dağılıp birbirlerinden uzakta ve yalnız yaşamalarının mantıklı bir açıklamasıdır.

Yavruların doğduktan sonra 300 metreden daha derine inerek ömürlerinin ilk dönemini çok derin sularda geçirdikleri tahmin edilir.; çünkü bu derinliklere büyük balina köpekbalıkları inemez ve böylece yavrular büyüklere rakip olmazlar.

Balina köpek balığını açık denizde arayıp bulmak zahmetli olduğu için, bilimsel açıklamaların çoğu tahminler üzerine kurulmuştur. Gerçekten iyi bilinen tek davranışları, suyu filtreliyerek beslenirken saatlerce su yüzeyinde dolaşmalarıdır.

Kaynakça

  1. ^ "PBDB". paleobiodb.org. 15 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2021. 
  2. ^ Pierce, S. J. & Norman, B. (2016). "Rhincodon typus". IUCN Red List of Threatened Species. Cilt 2016. IUCN. s. e.T19488A2365291. doi:10.2305/IUCN.UK.2016-1.RLTS.T19488A2365291.en. 
  3. ^ "Rhincodon". paleobiodb.org. 
  4. ^ a b c d e "shark Balina köpek balığı." Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica Online. Encyclopædia Britannica Inc.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Deniz şeytanı</span>

Deniz şeytanı veya manta vatozu, kanatlarının 6,7 metreye ve ağırlığının da 1350 kilograma kadar ulaşabilir. Vatozların en büyüğüdür. Yüzgeçlerini daha hızlı yüzmek için kanat şeklinde kullanır.

<i>Carcharodon charcharias</i> Suda Yaşayan Orta Tehlikeli Bir Hayvan

Büyük beyaz köpek balığı, Lamnidae familyasından bir köpek balığı türü.

<span class="mw-page-title-main">Mürekkepbalığı</span> balık türü

Mürekkepbalığı, Kafadanbacaklılar (Cephalopoda) sınıfının, Onkollular (Decapodiformes) grubundan denizlerde yaşayan bir yumuşakça. Hepsi ayrı eşeylidir. Diğer adı Sübye'dir.Solungaç solunumu yaparlar. Ağız bölgesinden çıkan 10 adet kolları vardır. İki kolu diğerlerinden daha uzundur. Dinlenme halinde içe çekilmiş olan bu kollarını avlarını yakalamak veya korunmak amacıyla ileri doğru fırlatırlar. Kollarının iç yüzeylerinde çok sayıda vantuz (emeç) bulunur. Vantuzların içleri dişli boynuzsu yapılarla bezenmiştir. Ilıman ve sıcak denizlerin kıyı sularında bol rastlanırlar. Boyları 17 cm ile 17 metre arasında değişen türleri vardır. Çoğu 50–60 cm arasındadır. Türkiye'de Akdeniz kıyılarında avlanırlar. Yırtıcı hayvanlardır. Balık, karides, yengeç ve diğer yumuşakçalarla beslenirler. Bazen balık sürülerine dalar veya ufak mürekkepbalığı kolonilerini takip edip karınlarını doyururlar. Mürekkepbalığı, avına arkasından yaklaşıp omuriliğini ısırarak kopartır ve felç etmek suretiyle öldürür. Bazen her avdan sadece bir ısırık alıp dinlenmeye çekilir. Vantuzlu dokunaçlarıyla avlarını yakalar, kollarıyla da ağza götürürler.

<span class="mw-page-title-main">Kafadanbacaklılar</span> bacak uzvu kafasına çok yakın bölgede bulunan canlılara verilen isim

Kafadan bacaklılar (Cephalopoda), çok hücreli omurgasız hayvanların yumuşakçalar (Mollusca) şubesinin en gelişmiş sınıfı. Başları büyük olup gözleri ve sinir sistemleri iyi gelişmiştir. Başlarının ön kısmından çekmenli veya çengelli kollar uzanır. Bunlarla avlarını yakalar ve sürünebilirler.

<span class="mw-page-title-main">Bayağı yayın balığı</span>

Bayağı yayın balığı, Siluridae familyasından Avrupa'nın ikinci büyük tatlı su balığıdır. Yassı ve geniş kafası, geniş ağzı, dudaklarından sarkan iki uzun anteni ve çenesinden sarkan daha kısa dört anteni, kuyruğuna kadar uzanan alt-yüzgeci ve kafasının yakınında bulunan daha küçük bir sırt-yüzgeci vardır. Bayağı yayın balığı çok iyi duyma kabiliyetine sahiptir. Seksen yaşına kadar yaşayabilir.

<span class="mw-page-title-main">Turna (balık)</span> balık cinsi

Turna balığı, Esocidae familyasını oluşturan etçil balık türlerinin ortak adı. Hepsi de Esox cinsine aittir. Füze şeklinde ama yan tarafları düz olan bir vücutları ve içeriye dönük "köpek dişleri" ile dolu olan uzun, ördek gagasını andıran bir ağızları vardır. Sırt ve anal yüzgeçleri vücutlarının çok arka kısmında kalır. Genç yaşlardakiler yeşil, olgun yaşlara ulaşanların ise sarımsı kahverengi renkleri vardır.

<span class="mw-page-title-main">Kalkan balığı</span>

Kalkan balığı, Scophthalmidae familyasına ait, gözleri vücudunun sol tarafında bulunan ve sağ tarafı ile denizin tabanında yatan bir yassı balık türü.

<span class="mw-page-title-main">Güneş balığı</span>

Güneş balığı ya da Ay balığı (Mola mola. Latince mola değirmen taşı demektir), Molidae familyasına ait balık türüdür. Lezzetsiz ve kötü kokan etinden dolayı ticari değeri yoktur.

<span class="mw-page-title-main">Orectolobiformes</span>

Orectolobiformes, kıkırdaklı balıklar sınıfına ait bir köpek balığı takımı. Kardeş takımı olan Carchaniformes'den 170 milyon yıl evvel ayrılmıştır ve yedi familyaya ayrılır.

<span class="mw-page-title-main">Büyük camgöz</span>

Büyük camgöz, dünyanın en büyük balığı olan balina köpek balığından sonra gelen, dünyanın en büyük 2. balığıdır. 10 metre uzunluğa ve 3 ton ağırlığa ulaşabilir. 12 ya da 15 metre uzunlukta olanların da görüldüğü anlatılmıştır ama bunlar bugüne kadar kanıtlanamamıştır. 3 metreden daha küçüklerini bulmak çok zordur ve bugüne kadar görülen en küçüğü 1,7 m'dir. Akvaryum ortamında 23 cm'ye düşebilir.

<span class="mw-page-title-main">Dev ağızlı köpekbalığı</span>

Dev ağızlı köpekbalığı sadece plankton ile beslendiği bilinen 3 köpekbalığı türünden birisidir. Megachasmidae familyasının tek cinsi olan Megachasma'nın tek üyesidir.

Scomberesox saurus, Scomberesocidae familyasına ait bir balık türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Sarıkanat orkinos</span>

Sarı yüzgeçli orkinos, uskumrugiller (Scombridae) familyasına ait bir balık türü.

<span class="mw-page-title-main">Süper avcı</span> bir besin zincirinin tepesinde yaşayan ve kendine ait bir yırtıcı hayvanı olmayan yırtıcı hayvan

Süper avcılar, normal şartlar altında doğada yetişkin haldeyken başka türler tarafından avlanmayan ve av türlerini kontrol altında tutan avcı canlılardır. Ayrıca süper yırtıcı, alfa yırtıcı, doruk yırtıcı, doruk avcı veya büyük avcı olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Kurbağa balığı</span>

Kurbağa balığı, ılıman denizlerde yaşayan bir balık türüdür.

<i>Hexanchus griseus</i>

Hexanchus griseus; altı solungaçlı köpek balığı, boz camgöz gibi de adlandırılabilir. Boyları 5 metre kadardır. 8 metre olanlarına da rastlanılmıştır. Baş kısadır. Burun kısa ve geniştir ve gözlerde başa göre küçüktür. Sırt koyu kahve rengi ya da koyu gri ve karın kısmı kirli beyazdır. Yandan bakılınca pektoral yüzgecinin hemen sol üstünde sağlı sollu 6 çift solungaç yarıklarının bulunması bu türün en önemli özelliğidir. Bu özelliğinden dolayı Hexanchidae familyasına dahildir. Üstte 4 altta 6 sıra kesici (canine) dişlere sahiptir. Gövdeleri mekik biçimindedir hidrodinamiktir ve bu sayede iyi yüzücülerdir.Bu özelliği sayesinde sınıflandırmada pleurotremata ordosunda yer alır. Gözün arka tarafında ilk solungaç yarığının körelmesiyle oluşan spirakulum denilen küçük bir delik vardır ve bu delik oksijen difüzyonuna yardımcı olur. Kuyruğu heteroserk yapıdadır bu özelliği kuruğun üst lobunun alt lobundan uzun olması anlamına gelir. Yaşayan köpek balıklarının en ilkelidir ve jura devrinden kalma fosillerle birçok benzerlik sergilerler. Genellikle balıklar, kalamar crustacea ve bazı balıklar ile beslenirler. İnsanlar için henüz tehlikeli olabildiğine dair bir kayıt bulunamamıştır. Ovovivipar üreme gösterirler, bir üreme sezonunda 20-50 arası embriyo meydana getirebilirler. Yavrularının boyları 60–70 cm'dir. Gençleri kıyıya yakın ergin olanları derinlerdedir. Gündüzleri deniz tabanında dinlenip geceleri avlanırlar. Bentopelajik ya da mezopelajiktirler, 70-2000 metre arası derinliklerde dağılım gösterirler. Geceleri yüzeyde de bulunurlar (epipelajik). Eti insanlar için zehirlidir. Türkiye sularında ve atlas okyanusunda mevcuttur.Türkiye'de Karadeniz, Marmara denizi, Ege ve Akdeniz'de sıkça rastlanır.Troll İle avlanması sonucu derinde yaşayan bu köpekbalığı türü avlanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Köpekbalığı</span> kıkırdaklı balıklar (Chondrichthyes) sınıfının Elasmobranchii alt sınıfını oluşturan iki üst takımdan biri olan Selachimorpha

Köpek balığı (Selachimorpha), kıkırdaklı balıklar (Chondrichthyes) sınıfının Elasmobranchii alt sınıfını oluşturan iki üst takımdan biri olan Selachimorpha içinde sınıflanan balıkların ortak adı.

<span class="mw-page-title-main">Kambur balina</span>

Kambur balina, oluklu balinagiller (Balaenopteridae) familyasından bir balina türü.

<span class="mw-page-title-main">Bayağı su samuru</span> Su kıyılarında yaşayan etçil memeli hayvan

Bayağı su samuru, sansargiller familyasından, nehir ve göl kıyılarında yaşayan etçil bir memeli. Su kenarlarında kazdığı çukurlarda yaşar. Yuvası karada olmakla beraber girişi su altındandır. İçini kuru yaprak ve yosunlarla döşer. Ayrıca havalandırma deliği de bırakır.

<span class="mw-page-title-main">Vatoz</span> Rajiformes takımına özgü balıkların ortak adı

Vatoz, Rajiformes takımına özgü balıkların ortak adıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.