İçeriğe atla

Balık kürkü

Afgankanın kışlık versiyonu ve bir uşanka giyen bir Sovyet askeri. Giydiği uşanka ve afganka, balık kürkünden imal edilmiştir. SSCB, 1991

Balık kürkü (Rusçaрыбий мех) (Transliterasyon:Rıbiy myeh) Rusçada ısınmak için giyilen düşük kaliteli ceket ve diğer kıyafetleri tanımlamak için kullanılan ironik deyim.[1] Günümüzde suni kürkler, özellikle düşük kalitede olanları için de kullanılmaktadır. Deyim, "Fakir adamın kürk ceketi balık kürkündendir" (У бедняка шуба на рыбьем меху) Rus atasözünden gelmektedir.

İfade sıkça Sovyet Ordusunun kıyafetlerini belirtmek için kullanılmıştır.[2] Özellikle de rütbesiz veya düşük rütbeli askerlerin kış üniformaları (uşanka, yaka, eldiven) yün yığınlarından yapıldığı ve bu madde çok ucuz olduğu için böyle denmiştir. Ayrıca bu deyim sivillerin giyimi için de kullanılmaktadır.[3]

Aleksandr Saljenitsın Gulag Takımadaları adlı kitabında "Stalin'in kürkü" sözcüğünü hiçbir yünden bahsetmeden Gulag mahkûmlarının giysilerini kast ederek kaydetmiştir. İddialara göre "balık kürkü" anlamında kullanmıştır.[4]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Random House Russian-English Dictionary of Idioms" (1995) ISBN 0-679-40580-1
  2. ^ Steven J. Zaloga (1987) "Inside the Soviet Army Today" ISBN 0-85045-741-6 p. 53 12 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  3. ^ Natalia Pushkareva (3 Mart 1997). Women in Russian History: From the Tenth to the Twentieth Century. M.E. Sharpe. ss. 118-. ISBN 978-0-7656-3270-8. 
  4. ^ Alexander Solzhenitsyn, The Gulag Archipelago, 1918-1956, ISBN 0-8133-3291-5 p. 534 12 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Josef Stalin</span> Sovyetler Birliği lideri (1924–1953)

Josef Stalin, Gürcü asıllı Sovyet devlet adamı ve Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri (1922-1953). Sovyetler Birliği'ni 1924'ten ölümüne kadar diktatörlük rejimi ile yönetti. Stalin; Sovyetler Birliği'ni endüstriyel ve askerî bir süper güce dönüştürdü, fakat bunu gerçekleştirirken totaliter politikalar uyguladı ve milyonlarca Sovyet vatandaşı diktatörlüğü sırasında hayatını kaybetti. Stalin döneminde; 3 ila 20 milyon arasında insan çalışma kampları, zorunlu kolektivizasyon, kıtlık ve yargısız infazlardan dolayı ölmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Rusya</span> Doğu Avrupa ve Kuzey Asyada yer alan bir ülke

Rusya,

<span class="mw-page-title-main">Rusça</span> Doğu Slav dili

Rusça, Hint-Avrupa dil ailesinin Slav dilleri koluna bağlı bir dil. Rusça, Belarus ve Ukrayna dilleri ile yaşayan üç Doğu Slav dilinden biridir. Yaklaşık 260 milyon konuşanı olan Rusça dünyanın en çok konuşulan dillerinden biri olup Rusya, Belarus, Kazakistan, Kırgızistan, Moldova (Gagavuzya) ile kısmî olarak tanınan Abhazya, Güney Osetya, Transdinyester'de resmî dil statüsündedir. Aynı zamanda Birleşmiş Milletler'in altı resmî dilinden biri ve Uluslararası Uzay İstasyonu'nun İngilizce ile birlikte kullanılan iki dilinden biridir. Orta Asya, Kafkasya, Ukrayna ve kısmen Baltık devletlerinde lingua franca olarak kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">NKVD</span>

NKVD veya İçişleri Halk Komiserliği, Sovyetler Birliği'nin çeşitli meselelerini idare eden devlet birimi. NKVD 1917'de kurulan ve başlangıçta düzenli polis çalışması yürütmek ve ülkenin hapishanelerini ve çalışma kamplarını denetlemekle görevli bir Sovyet kolluk kuvvetiydi. 1930'da dağıtıldı, ancak 1934'te tüm sendikaları kapsayan bir komiserlik olarak yeniden kuruldu. Bu süre zarfında NKVD, OGPU'nun işlevlerini üstlendi ve hem düzenli polislik faaliyetlerinden hem de gizli polis faaliyetlerinden sorumlu oldu. Özellikle Joseph Stalin yönetimindeki Büyük Temizlik sırasında siyasi baskıdaki rolü ve yargısız infazlara, Gulag zorunlu çalışma kampları sistemine ve daha zengin köylülere yönelik baskıya dahil olmasıyla bilinir. Ayrıca Sovyet sınırlarının korunması, casusluk ve Polonya'daki baskı ve katliamlar da dahil olmak üzere diğer ülkelerde Sovyet politikasının uygulanmasını denetledi. 1946'da tüm Halk Komiserliklerinin adı Bakanlık olarak değiştirildi ve NKVD İçişleri Bakanlığı (MVD) oldu.

<span class="mw-page-title-main">Gulag</span> Sovyet baskılı cezai çalışma kamplarının başındaki hükümet kurumu

Gulag, GULAG veya GULag, Vladimir Lenin'in emriyle kurulan ve 1930'lardan 1950'lerin başına kadar Josef Stalin'in yönetimi sırasında zirveye ulaşan Sovyet zorunlu çalışma kampları ağından sorumlu devlet kurumuydu. Sovyet rejimi karşıtı unsurların hızla kovuşturulması ve toplumdan soyutlanması için 25 Nisan 1930 tarihinde kurulan bir tür yargı ve infaz sistemidir. Zaman içinde Sovyetler Birliği'nin birçok yerinde çok sayıda çalışma kampını da bünyesinde barındırır olmuştur. Bu kamplarda, 1930'dan 1953'e kadar yaklaşık 1,7 milyon mahkûm öldü. Batı dünyası Gulag kavramını ilk kez Aleksandr Soljenitsin'in Gulag Takımadaları kitabıyla tanıdı.

<span class="mw-page-title-main">Lev Gumilyov</span>

Lev Nikolayeviç Gumilëv, Lev Gumilëv olarak bilinen, Rus tarihçi, etnolog, antropolog ve Farsça tercüman ve Avrasyacılığın temsilcisi. Etnik grupların oluşması ve sonlanması ile ilgili alışılagelmişin dışında düşüncelerle Avrasyacılık olarak bilinen politik ve kültürel hareketlerin yükselişiyle ilgili saptamalarda bulundu.

<span class="mw-page-title-main">Brest-Litovsk Muharebesi</span>

Brest-Litovsk Muharebesi, 22 - 30 Haziran 1941 tarihleri arasında Barbarossa Harekâtı'nın ilk çatışmalarından biri olarak gerçekleşmiştir. Brest müstahkem mevkileri ve Brest Kalesi, Kızılordu tarafından Wehrmacht kuvvetleri karşısında savunuldu. Savunma, beklenenden daha uzun bir süre dayanmayı başardı. Hem Büyük Vatanseverlik Savaşı'nda, hem de Moskova'nın, Leningrad'ın ve Stalingrad'ın savunulmasında, Sovyet direncinin bir sembolü haline geldi. Bu direnme azmi, Alman savaş makinesini sonunda yenilgiye götüren sürecin başlarında yer aldı. Kızılordu birliklerinin bu savunması, 1965 yılında Brest Kalesi'ne Kahraman tahkimat unvanı verilerek onurlandırıldı.

<span class="mw-page-title-main">Maya Plisetskaya</span>

Maya Mikhailovna Plisetskaya (Rusça: Ма́йя Миха́йловна Плисе́цкая, Rus balerin. 20. yüzyılın en iyi balerinlerinden biri olarak anılır. Galina Ulanova ile aynı zamanda bale yapmıştır ve 1960'ta ondan sonra Bolşoy Tiyatrosu'daki baş balerin olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Amerika'nın Ruslar tarafından sömürgeleştirilmesi</span>

Amerika'nın Ruslar tarafından sömürgeleştirilmesi, Rus İmparatorluğu'nun kuzeybatı Amerika'da toprak iddiasında bulunduğu 1732 yılından 1867 yılına kadarki dönemi içeren sömürgeleştirme hareketidir. Büyük ölçüde Rus Amerikası dönemini kapsar ve Amerika Birleşik Devletleri'nin Rusya'dan Alaska'yı satın alması ile birlikte son bulur.

<span class="mw-page-title-main">Deniz kürk ticareti</span>

Deniz kürk ticareti, deniz samuru ve diğer deniz memelilerinin kürklerinin Alaska yerlileri ile Pasifik Kuzeybatısı Kızılderilileri tarafından avlanılması yoluyla sürdürülen gemi temelli kürk ticareti sistemidir. Deniz kürk ticareti terimi karadaki kürk ticaretinden ayırt edebilmek için sonradan tarihçilerce türetilmiştir ve döneminde bu adla değil, Kuzey Batı Kıyısı ticareti ya da Kuzey Batı ticareti adlarıyla anılırdı. Bu ticarette elde edilen kürklerin çoğu Çin'e satılırken, ufak bir kısmı da Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri'ne ihraç edilmiştir. Çin'e verilen kürkler çay, ipek, porselen ve diğer gözde Çin mallarıyla değiş tokuş edilmiştir. Kürk ticaretinde arz ve talep dengesinde talep kısmını Çinliler, arz kısmını ise uzunca bir süre Rus promışlennikler yerine getirmiştir. Deniz kürk ticaretine öncülük eden Ruslar, Kamçatka'nın doğusundan Aleut Adaları boyunca Alaska'nın güney kıyılarına kadar uzanmışlardır. 1780 lerde bu ticarete dahil olan Britanyalılar ile Amerikalılar ise daha çok Britanya Kolumbiyası Kıyısı'na odaklanmışlardır. 19. yüzyıl başlarında birdenbire patlama yaşanan deniz kürk ticaretindeki düşüş ise 1810'larda yıllara yayılarak devam etmiştir. Kontrolsüz ve aşırı avlanmanın sonucu olarak deniz samuru kolonilerinin acımasızca yokedilmesi nüfuslarını tükenme noktasına getirmiş, ticaret bunun üzerine Pasifik Kuzeybatısı ile Çin'de samur dışı deniz memelilerinin kürküne yönelmiş ve 19. yüzyılın ortalarına kadar sürmüştür. Alaska kıyılarının kontrolü büyük ölçüde Rusların elindeydi. Alaska'nın güney kıyıları ise Britanyalılar ile Amerikalılar arasında rekabete sahne olmuştur. Güneyde faaliyete ilk başlayanlar Britanyalılardır ve 1790 lardan 1830 lara kadar dönemde Amerikan rekabetine karşı koyamamışlardır. 1820 lerde Britanyalı Hudson's Bay Company Amerikalılardan uzak durdular. 1840 larda ise Hudson's Bay Company ile Rus-Amerikan Kumpanyası ticareti yürütmüşlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Uşanka</span> kulakları ve alın kısmını örten kürklü Rus şapkası

Uşanka, Rus kalpağı veya diğer adıyla kulak şapkası, Rusların kullandığı özel bir şapka türüdür. Ayrıca askerî üniformanın da önemli bir parçasıdır. Soğuk havalarda baş, kulak, boyun ve baş üstü bölgelerini korur ve sıcak tutar. Kürkten yapılmışlardır ve soğuk bölgelerde yoğun şekilde kullanılmaktadır.

Gigantomani olağandışı veya gereğinden büyük boyutlu eserlerin, yapıların, binaların, anıtların üretilmesini tanımlamak için kullanılan bir terim.

<i>Klyatva</i> Mikheil Chiaurelinin yönettiği 1946 Sovyetler Birliği yapımı film

Klyatva, yönetmenliğini Mikheil Chiaureli'nin yaptığı 1946 Sovyetler Birliği yapımı film. Film, Stalin kişi kültünün bir örneğidir.

<i>Unutulmaz Yıl 1919</i>

Unutulmaz Yıl 1919, yönetmenliğini Mikheil Chiaureli'nin yaptığı 1951 Sovyetler Birliği yapımı film. Film, Stalin kişi kültünün bir örneğidir.

Sovyetler Birliği'nde siyasi baskılar, Sovyetler Birliği’nde, Ekim Devrimi’nin (1917) ilk günlerinden Sovyetler Birliği’nin yıkılışına (1991) kadar geniş kitlelere uygulanan tutuklama, kurşuna dizme, sürgüne yollama ve çalışma kampına gönderme gibi baskıların tümü için kullanılır. Kimi kaynaklarca özellikle Büyük Temizlik döneminde yoğun biçimde uygulanan bu baskılar sonucunda milyonlarca insan zarar gördüğü ifade edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kruşçev çözülmesi</span> 1950li ve 1960lı yıllarda SSCBdeki baskı ve sansürün azaldığı dönem

Kruşçev çözülmesi Sovyetler Birliği'nin 1950'lerin sonu ve 1960'ların başındaki Nikita Kruşçev dönemi için kullanılan terim. Sovyetler Birliği'ndeki siyasi baskıların ve sansürün görece azaldığı, destalinizasyon süreci ile birlikte Gulag kamplarındaki çok sayıda siyasi mahkûmun tahliye edildiği ve diğer uluslarla barış içinde bir arada yaşama politikalarının benimsendiği dönemi ifade eder.

Sabotajcı Doktorlar veya Katil Doktorlar olarak da bilinen Doktorlar Komplosu, Sovyetler Birliği'nde dönemin bazı tanınmış Sovyet doktorlarının bir dizi Sovyet liderlerine komplo düzenlemek ve öldürmekle suçlandığı ceza davalarıdır. SSCB Devlet Güvenlik Bakanlığı'nın Siyonist komplo olarak tanımladığı bu olaylar bütünü kimi kaynaklarca antisemitizm dalgası olarak geçer. 1951–1953'te, Moskova'dan ağırlıklı olarak Yahudi bir grup doktor Sovyet liderlerine suikast düzenlemek için bir komplo kurmakla suçlandı. Buna daha sonra Siyonizm'in tehditlerinden bahseden ve medyada antisemitik karakter yayınları eşlik etti. Yahudiler ve Yahudi olmayanlar gibi birçok doktor, memur ve diğerleri işlerinden derhal görevden alındı ve tutuklandı. Stalin'in ölümünden birkaç hafta sonra, yeni Sovyet liderliği kanıt eksikliği olduğunu ve davanın düştüğünü söyledi. Kısa süre sonra olayın yalan olduğu ve aslında üretildiği açıklandı.

<span class="mw-page-title-main">Valenki</span>

Valenki, geleneksel Rus kış ayakkabısı, esasen keçe bot: valenok ismi tam anlamıyla "keçeden yapılma" anlamına gelir. Valenki yün keçeden yapılmıştır. Suya dayanıklı değildir ve genellikle su geçirmemesi ve ayakkabı tabanlarını aşınma ve yıpranmaya karşı koruması için galoş ile giyilir. Valenki bir zamanlar birçok Rus için tercih edilen bir ayakkabıydı, ancak 20. yüzyılın ikinci yarısında, köy kıyafeti çağrışımı nedeniyle şehirlerdeki cazibesinin çoğunu kaybetti.

<span class="mw-page-title-main">Stalin tuniği</span>

Stalin tuniği ya da Stalinka, Josef Stalin ile ilişkilendirilen bir tür tunik veya cekettir. 1920'lerden 1950'lere ve sonrasına kadar, Sovyetler Birliği'ndeki hükümet yetkilileri tarafından genellikle siyasi bir üniforma olarak giyildi.

<i>Solovetski Taşı</i> (Sankt-Peterburg)

Solovetski Taşı, Sovyetler Birliği'ndeki siyasi baskı kurbanlarının ve özgürlük için savaşanların bir anıtıdır. Anıt, 1923'te Solovki esir kampının açıldığı Beyazdeniz'deki Solovetsky Adaları'ndan getirilen büyük bir kayadan oluşuyor.