İçeriğe atla

Balıkçılıkta hayvan refahı

Teksas'taki bir kesimhaneden bir görüntü. Bir kedibalığı halen bilincini korurken işçi tarafından kesilir, derisi yüzülür ve havasız bırakılır.

Balıkçılıkta hayvan refahı, hobi veya ticaret amacıyla balıkçılık yapan insanların balıkların nasıl fiziksel ve psikolojik açıdan mümkün olduğunca az acı çekmelerine sebep olabileceklerini araştıran alandır.

Ölüm sürecinde balık refahı

Balık öldürme yöntemleri arasından elektrik ve darbe ile bayıltmanın diğer yöntemlere göre çok daha az fizyolojik acıya yol açtığı tespit edilmiştir.

İnsancıl olmayan yöntemler

Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü'nün Su Hayvanları Sağlığı Kılavuzu şu yöntemleri zalimce bulur:[1]

  • Balıkları açık havada boğulmaya bırakarak öldürmek: Ölüm süreci 15 dakika kadar sürebilir fakat bilinçsizlik hali genellikle daha erken çöker.[2]
  • Buz banyoları: Balıkları buzun üzerinde soğutma veya donma derecesine çok yakın suda bekletme işlemleri balıkların kas hareketlerini zayıflatmak ve ölüm sonrası bozulmayı geciktirmek için kullanılır. Fakat bu, acı hassasiyetini azalttığı anlamına gelmez. Bilakis, soğutma işleminin balığın vücudundaki kortizol seviyelerini yükselttiği görülmüştür. Ek olarak, balığın vücut sıcaklığının düşmesi, bilincini kaybetmesini de geciktirir.[3]
  • Karbondioksit narkozu.[3]
  • Tuz ve amonyak banyoları.[4]
  • Sersemletmeden kan kaybına yol açarak öldürme işleminde balık sudan alınır ve sabit tutularak kesilir. Yue'ye göre bu balığın ortalama 4 dakika can çekişmesi anlamına gelir.[5]

Daha insancıl olduğu düşünülen yöntemler

Uygun bayıltma yöntemi balığı anında ve yeterince uzun bir süre bilinçsiz kılar ve tekrar bilinç kazanmadan (örn. kan kaybına yol açarak) öldürülür.

  • Darbeli sersemletme yöntemi, kafaya bir darbe vurarak balığı bilinçsiz hale getirmeyi gerektirir. Operatör yetenekli olduğu takdirde en insancıl yöntemlerden biri olabilir ayrıca yüksek et kalitesi sağlayabilir.[3]
  • İkejime adlı Japon yöntemi, daha çok ton balığı ve somon gibi büyük balıklar için kullanılır.[3]
  • Uygun ateşli silahlar, büyük balıkları öldürmek için kullanılabilir.[1]
  • Elektrikle sersemletme yöntemi, uygun bir elektrik akımının balığın beyninden yeterince uzun süre geçmesi sağlandığı takdirde insancıl olabilir. Elektrikle sersemleteme yöntemi, balıklar halen suyun içindeyken veya sudan çıkarıldıktan sonra uygulanabilir. İlk yöntem çok daha yüksek akım kullanmayı gerektirir ve operatör güvenliği sorunlarına yol açabilir ama balığa suyun dışına çıkma ve insan müdahalesi stresini yaşatmadan bilincini yitirme avantajını verebilir.[5] Uygunsuz yapılacak bir elektrik sersemletmesi balığın yeterince uzun süre bilinçsiz kalmamasına yol açarak kan kaybederken acı çekmesine sebep olabilir.[6] Araştırmacıların belirlediği optimal bayıltma parametrelerinin endüstri tarafından uygulanıp uygulanmadığı bilinmiyor.[5]
  • Modern sistemler: HS1 adlı bir sersemletme yöntemi Jeff Lines'ın araştırmaları ışığında geliştirilmiştir. Sistem önce balığı sersemletir sonra elektronarkoz yoluyla ölünceye dek bilinçsiz tutar. Cihaz, Birleşik Krallık'ta geniş kullanım alanı bulmuştur ve gıda amaçlı tüketilen alabalıkların %80'i bu yöntemle işlenmektedir.[7]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b "Ch 7.3". Aquatic Animal Health Code (16th ed.). OIE (2013). 18 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ Benson, Tess. "Advancing Aquaculture: Fish Welfare at Slaughter" Humane Society of the United States. Retrieved 2011-06-12.
  3. ^ a b c d Poli, B.M.; Parisi, G.; Scappini, F.; Zampacavallo, G. (2005). "Fish welfare and quality as affected by pre-slaughter and slaughter management". Aquaculture International. 3 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ "Slaughter of Farmed Fish". 2 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2016. 
  5. ^ a b c Yue, Stephanie. "An HSUS Report: The Welfare of Farmed Fish at Slaughter" (PDF). 13 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  6. ^ European Food Safety Authority (2004). "Opinion of the Scientific Panel on Animal Health and Welfare on a request from the Commission related to welfare aspects of the main systems of stunning and killing the main commercial species of animals". The EFSA Journal. 2 (7): 4
  7. ^ "Pipeline Stunner". Ace Aquatec. 6 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tuz</span>

Basit bir kimyasal bileşik olan sodyum klorür (NaCl), diğer adıyla yemek tuzu, yüzyıllardan beri insanlar için büyük bir önemi olan bir gıda maddesidir. Tuzun önemini artıran en büyük özelliği de tarih öncesi zamanlarda besin maddelerini uzun süre saklamak için tuzu koruyucu madde olarak kullanmalarından gelmektedir. Eski zamanlarda et ve balık gibi besinler tuzun içinde kurutulup saklanarak bunların bozulması engellenmiştir. Tuz insan dahil tüm canlıların besin kaynaklarındandır ve ticari bakımdan da önemli bir maddedir. Dünyanın her yerinde rastlanabilen sofra tuzu tarih boyunca önemli bir ihtiyaç ve ticaret maddesi olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Balıkçılık</span>

Balıkçılık; denizlerde, göllerde ve akarsularda balıkların ve diğer deniz ürünlerinin çeşitli yöntemlerle avlanmasıdır. Balığın yanı sıra midye, karides, ıstakoz, pavurya, istiridye ve ahtapotun hatta balina gibi deniz memelilerinin avlanması da balıkçılık kapsamına girer. Gölet, havuz ya da denizlerdeki suni tesislerde balık ve diğer deniz hayvanlarının üretilmesi de balıkçılığın bir parçasıdır. Amatör balıkçılık, ticari balıkçılık, zanaatkar balıkçılık, rekreasyonel balıkçılık, kültür balıkçılığı gibi balıkçılık yöntemleri bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Klima</span>

Klima, elektrikli klima veya pasif soğutma ve havalandırmalı soğutma dâhil olmak üzere çeşitli diğer yöntemlerin kullanımıyla daha konforlu bir iç ortam elde etmek için kapalı bir alandaki havanın ısı ve nem kontrol edilmesi işlemidir. Klima, "ısıtma, havalandırma ve klima" (HVAC) sağlayan sistem ve teknikler ailesinin bir üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Buzdolabı</span>

Buzdolabı; yaygın olarak buhar sıkıştırma çevrimine göre çalışan, gıdaların soğuk tutularak uzun zaman muhafaza edilmesini sağlayan soğutma makinesidir. Bu bağlamda absorpsiyonlu soğutma ve ayrıca Peltier soğutma sistemleri ile çalışan buzdolapları da mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Nükleer enerji santrali</span> Nükleer reaktör yardımıyla elde edilen enerjiyi dağıtan merkez

Nükleer santral (NPP) veya atom santrali (APS), ısı kaynağının nükleer reaktör olduğu termik santraldir. Termik santrallerde tipik olduğu gibi, ısı, elektrik üreten jeneratöre bağlı buhar türbinini çalıştıran buhar üretmek için kullanılır. Eylül 2023 itibarıyla Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu, dünya çapında 32 ülkede faaliyette olan 410 nükleer santral ve inşa halinde olan 57 nükleer santral olduğunu bildirdi.

<span class="mw-page-title-main">Somon Balığı</span>

Sombalığı, som balığı ya da somon olarak adlandırılan balıkların hepsi Salmoniformes sınıfının Salmonidae familyasına ait olsalar da aslında bu familyanın farklı cinslerindenlerdir: Salmo, Salmothymus, Stenodus ve Oncorhynchus.

<span class="mw-page-title-main">Kaynak (imalat)</span>

Kaynak, malzemeleri, genellikle metalleri veya termoplastikleri, esas olarak parçaları birbirine eritmek ve soğumalarını sağlamak için yüksek sıcaklık kullanarak birleştiren bir üretim sürecidir ve füzyona neden olur. Yaygın alternatif yöntemler arasında, ısı olmadan bağlanan malzemeleri eritmek için kimyasallar kullanan çözücü kaynak (termoplastikler) ve basınç, soğuk kaynak ve difüzyon bağlama gibi erimeden bağlanan katı hal kaynak işlemleri vardır.

<span class="mw-page-title-main">Termik santral</span> ısı enerjisinin elektrik enerjisine dönüştürüldüğü santral türü

Termik santral, ana işletici makinesi buhar gücüyle çalışan güç santralıdır. Isıtılan su buhara dönüştürülerek bir elektrik üretecini süren buhar türbinini döndürmekte kullanılır. Türbinden geçen buhar Rankine çevrimi denilen yöntemle bir yüzey yoğunlaştırıcıda yoğunlaştırılırak geri suya dönüştürülür. Termik santralların tasarımları arasındaki en büyük farklılık kullandıkları yakıt tiplerine göredir. Bu tesisler ısı enerjisini elektrik enerjisine dönüştürmekte kullanıldığından bazı kaynaklarda enerji dönüşüm santrali olarak da geçer. Bazı termik santrallar elektrik üretmenin yanı sıra endüstriyel ve ısıtma amaçlı ısı üretimi, deniz suyunun tuzdan arındırılması gibi amaçlarla da kullanılır. İnsan üretimi CO2 emisyonunun büyük kısmını oluşturan fosil yakıtlı termik santralların çıktılarını azaltma yönünde yoğun çabalar harcanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sıcak daldırma galvanizleme</span> demir veya çeliğin erimiş çinko ile kaplanması işlemi

Galvaniz, 450-455 derecedeki erimiş çinkonun içine daldırılan çeliğin kaplanmasına denir. Çinko, demirle kuvvetli bağlar yaparak üçlü bir faz tabakası meydana getirir.

<span class="mw-page-title-main">Eber Gölü</span> Afyonda göl

Eber Gölü, Afyonkarahisar sınırları içinde yer alan Türkiye'nin 12. büyük gölüdür. En derin yeri 21 metredir.

<span class="mw-page-title-main">Hava nemi ile su üretimi</span>

Hava nemi ile su üretimi, havada bulunan nemin, soğutulduktan sonra faz değiştirerek sıvı hale dönüştürülmesi ile elde edilen suyun toplanmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Saşimi</span> Japon yemeği

Saşimi, bir Japon mutfağı yemeğidir. İnce dilimlenmiş, çoğunlukla deniz mahsulü çiğ et ile yapılır.

<span class="mw-page-title-main">Kültür balıkçılığı</span>

Kültür balıkçılığı, okyanus ve deniz sularında gıda veya diğer amaçlar için sucul canlıların yetiştirilmesi, okyanusların kapalı bölümlerinde, deniz suyunun doldurulduğu tanklar ve göletlerde yapılan özel yetiştiriciliktir. Tuzlu su havuzlarında balık ve karides gibi kabuklu su ürünleri, istiridye, deniz yosunu yetiştirme işi de kültür balıkçılığının bir türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Mezbaha</span> Hayvan kesimlerinin yapıldığı yer

Mezbaha ya da kesimhane, hayvanların yiyecek olarak kullanılmak üzere öldürüldükleri tesislerdir. Mezbahalar, daha sonra ambalaj departmanının sorumluluğu altında olan eti tedarik etmektedir.

Radyant ısıtma ve soğutma sistemi, ısıtmak veya soğutmak için tasarlandıkları ortamlarla hem konveksiyon hem de ısıl ışınım yoluyla ısı alışverişi yapan bir HVAC teknolojileri kategorisidir.

<span class="mw-page-title-main">Balık yetiştiriciliği</span>

Balık yetiştiriciliği, binlerce yıldan beri bilinen, bir tarım koludur. Dünyada en çok sazan ve alabalık yetiştiriciliği yapılmaktadır. Türkiye'de son 10 yılda Balık yetiştiriciliği 2 kat artmıştır.

Hayvan ötanazisi bir hayvanı öldürme veya aşırı tıbbi önlemleri alıkoyarak ölmesine izin verme eylemidir. Ötanazinin nedenleri arasında tedavi edilemez hastalıklar, hayvanı desteklemeye devam edecek kaynakların olmaması veya laboratuvar test prosedürleri yer alır. Ötanazi yöntemleri, minimum ağrı ve sıkıntıya neden olacak şekilde tasarlanmıştır. Hayvan ötanazisi, hayvan katliamından ve haşere kontrolünden farklıdır ancak bazı durumlarda prosedür aynıdır. Hayvanda korku ve endişe oluşturmadan olabildiğince süratli yapılmalıdır. Ötanazi yapan kişiler kullanılan tekniklerin eğitimine, deneyime ve yeterli sertifikaya sahip olmalıdır. Böylece ötanazi ile hayvanın ızdırabı minimuma indirilir.

İhtiyofobi veya balık korkusu, balık yeme korkusu, çiğ balığa dokunma korkusu veya ölü balık korkusu gibi kültürel fenomenlerden irrasyonel korkuya kadar değişir. Selakofobi veya galeofobi ise, köpekbalıklarına özel gelişen korkudur.

<span class="mw-page-title-main">Tuzlu balık</span>

Tuzlanmış balık, tütsülenmiş ringa balığı veya kurutulmuş ve tuzlanmış morina gibi, kuru tuzla kürlenmiş ve böylece daha sonra yenmek üzere saklanmış balıktır. Kuru tuz veya tuzlu suyla (salamura) kurutma veya tuzlama, 19. yüzyıla kadar balıkları korumak için yaygın olarak kullanılan tek yöntemdi. Kurutulmuş balık ve tuzlanmış balık Azorlar, Karayipler, Batı Afrika, Kuzey Afrika, Güney Asya, Güneydoğu Asya, Güney Çin, İskandinavya, Newfoundland dahil Kanada'nın bazı bölgeleri, kıyı Rusya ve Arktik'te temel bir diyettir. Diğer tuzla kürlenmiş etler gibi, soğutma olmadığında bile korunmuş hayvansal protein sağlar.

<span class="mw-page-title-main">Pirinç-balık sistemi</span>

Pirinç-balık sistemi, pirinç tarımıyla tatlı su balıklarını aynı ekosistemde bir arada bulunduran bir tarım yöntemidir. Bu sistem, pirinç ve balık arasındaki mutual ilişkiye dayanır ve her iki türün de ortak yaşamını destekler. 2002 yılında GTÖ tarafından Küresel Önemli Tarımsal Miras Sistemlerinden biri olarak tanınmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.