İçeriğe atla

Bakır Han

Bakır Han
Doğum1862
Tebriz, İran
Ölüm1917
Kasr Şirin, Kirmanşah Eyaleti, İran
Milliyetİran İran
Dinİslam (Şiilik)
(Sağ) Settar Han, Bakır Han'ın yanında (Sol)

Bakır Han (1862-1916), Tebriz Devrimi (Azerbaycan; 1905-1911) sırasında ortaya çıkan askeri konseyin beş üyesinden biri. İran Meşrutiyet Devrimi'nin (1905-1911) liderlerinden Settar Han'a yakın kişiler arasındadır.

Hayatı

Bakır Han, Tebriz'in Ciyaban semtinde yoksul bir ailede doğdu. Eğitim olarak bir mollanın yanında eğitim aldı. Yoksulluk nedeniyle eğitim alamaya devam etmeyip ve çalışmaya başladı. Böylece çocukluğundan beri babası, dedesi Hacı Rızâ ile birlikte inşaat işlerinde çalıştı ve daha sonra tecrübeli bir usta olarak Tebriz'de birkaç bina inşa etti.[1][2]

Gençliğinde, Tebriz valisi olan veliaht şehzade Muzafferüddin Mirza’nın emrine hükümet güçleri arasında alındı. Gösterdiği hizmetten dolayı ona “han” unvanı verildi. Daha sonra, devlet dairelerinde kaptan unvanıyla bir mali görevli olarak çalıştı. Kaynaklarda İran Meşrutiyet devrimi öncesi hayatı hakkında başka bilgi yoktur. Bakır Han, Meşrutiyet akımında, özellikle "Küçük istibdat" döneminde (1908-1909), hem Tahran'da ve hem Tebriz'de aktif bir şekilde çaba gösterdi. Bu yüzden meşrutiyet direnişine öncülük eden liderlerden biri sayılmaktadır. 1906 yılında I. Meşrutiyet'in ilanı üzerine Bakır Han ile Settar Han Tebriz'deki meşrutiyetçilerin gruplarına katıldı.[2]

Bakır Han, Settar Han ile eşlik yaptığı sonucunda Tebriz'de yapıldığı Meşrutiyet devrimin hareketleri geliştirdi. Çabaların sonucunda Tebriz kuşatmadan çıktı. Bu yüzden Milli Meclisi, Bakır Han'a “sâlâr-ı millî” ve Settar Han'a da “serdâr-ı millî” (Ulusal Kumandan) lakabını verdi.[2]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Gökhan Bolat (2013). "İRAN MEŞRUTİYET HAREKETİNİN TÜRK LİDERLERİ: SETTAR VE BÂGER HANLAR∗". Academia.edu. Erişim tarihi: 16 Mart 2021. 
  2. ^ a b c "BÂKIR HAN, islamansiklopedisi.org, Erişim tarihi:16.Mart.2021". 16 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tebriz</span> İranda bir şehir

Tebriz, İran'da Doğu Azerbaycan Eyaleti'nin yönetim merkezi olan şehir. Tebriz İran'ın kuzey batısındaki en büyük şehri, aynı zamanda İran Azerileri'nin yoğunluklu olarak yaşadığı bir şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Yusuf Sinan Paşa</span> 46. Osmanlı sadrazamı

Cığalazade Yusuf Sinan Paşa ya da Cağaloğlu Yusuf Sinan Paşa (1545-1605) III. Mehmed saltanatı döneminde 1591-1595 ve 1599-1604 yılları arasında toplam 10 yıl Kaptan-ı Deryalık, 27 Ekim 1596-5 Aralık 1596 tarihleri arasında da bir ay dokuz gün Sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. İstanbul'daki Cağaloğlu semti ve Bağdat'ta yaptırdığı Cığalazade Hanı onun ismini taşımaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kaçar Hanedanı</span> 1789-1925 yılları arasında İranı yöneten Türk hanedan

Kaçar Hanedanı, İran'daki Azerbaycan Türklerinin Kaçar boylarından olan Kovanlı kolu tarafından kurulmuş ve 1794 ile 1925 yılları arasında hüküm sürmüş bir İran Devletidir.

<span class="mw-page-title-main">Atatürk Devrimleri</span> Türk ulus devletini yaratan köklü reformlar

Atatürk Devrimleri ya da Atatürk İnkılâpları, I. Dünya Savaşı'ndan sonra çokuluslu Osmanlı Devleti'nin Türk laik ulus devletine dönüşmesiyle sonuçlanan, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu ve ilk cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk'ün kişiliği, önerileri, girişimleri ile gerçekleştirilmiş toplumsal, kültürel, yasal ve iktisadi bir dizi düzenlemenin genel adıdır.

<span class="mw-page-title-main">İran-Osmanlı savaşları</span> 16. yüzyıldan 19. yüzyıla kadar İran ve Osmanlı arasında süren bir dizi savaş

İran-Osmanlı Savaşları, 16 ilâ 19. yüzyıl arasında Osmanlı İmparatorluğu ile İran'da otoriteyi elinde bulunduran birbirinin devamı niteliğindeki çeşitli hanedanlar arasında gerçekleşmiştir. Osmanlılar ile İran arasındaki ilk savaş 1514 Çaldıran Muharebesi'dir. Son savaş ise 1821-1823 Osmanlı-İran Savaşı'dır.

<span class="mw-page-title-main">Nadir Şah</span> 1. Afşar Devleti Şahı

Nadir Şah Afşar, Afşar İmparatorluğu'nun kurucusu ve ilk hükümdarı olan Türkmen şahtır. İran tarihinin en güçlü hükümdarlarından biri kabul edilip, 1736'dan 1747'deki suikastına kadar Afşar İmparatoru ve İran şahı olarak hüküm sürmüştür. Batı Asya, Güney Kafkasya, Orta Asya ve Güney Asya'da birçok seferde savaşmıştır. Askeri dehası nedeniyle, bazı tarihçiler onu İran'ın Napolyonu veya İkinci İskender olarak tanımlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">I. Tahmasb</span> 2. Safevî şahı

I. Tahmasb, Safevî Devleti'nin ikinci hükümdarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Tebriz Hanlığı</span>

Tebriz Hanlığı, İran'ın kuzeybatısındaki Güney Azerbaycan bölgesinde yer almış eski hanlıktır. Hanlık, Dunbuli Aşireti reisi Necef Kulu tarafından 1757 yılında kuruldu. Hanlık zaman içerisinde bölgedeki Türklerle akrabalık bağları kurmuştur,1802'de hanlık lağvedildi ve toprakları Hoy Hanlığı'na katıldı.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Hiyabani</span>

Şeyh Muhammed Hiyabani, Azeri asıllı İranlı ilahiyatçı ve politikacı.

<span class="mw-page-title-main">Seyid Cafer Pişevari</span>

Seyid Cafer Pişeveri,, İranlı Azeri. İran'ın ilk Marksistlerinden, yenilikçi, gazeteci, yazar ve Azerbaycan Demokrat Fırkası'nin başkanı olarak 1945-46 arasında Tebriz başkentli Marksist Azerbaycan Millî Hükûmeti'ni kurdu.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni Ulusal Hareketi</span>

Ermeni Ulusal Hareketi, 1780 Zeytun İsyanı ile başlayarak 1984 yılına kadar süren dönemdeki "Ermeni ulusal kurtuluş hareketi" olarak da bilinen Ermeni milliyetçiliğini savunan Ermenilerin tarihte kurulmuş olan Ermeni devletlerinin kapsadığı bölgelerde, Doğu Anadolu Bölgesi ve Kafkasya'da, yeniden bir Ermeni devleti kurma amacı doğrultusunda düzenlenen faaliyetlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Mirza Küçük Han</span>

Mirza Küçük Han (İngilizce: Mirza Koochak Khan; Gilanice: ميرزا کۊجي خان; Farsça: میرزا كوچک خان), İranlı komünist, devrimci, gerilla lideri, milliyetçi ve Gilan Hareketi'nin önderlerinden.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Satı Bey</span> Osmanlı eğitimci, teorisyen ve siyasetçi (1880 - 1969)

Mustafa Satı Bey, Mustafa Satı-el Husri, Sāti` al-Husrī, Arapça: ساطع الحصري, Osmanlı eğitimci, teorisyen ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Tebriz Meşrutiyet Binası</span>

Tebriz Meşrutiyet Binası, Tebriz Çarşısı'nın karşısında, Tebriz, İran'da Motahari Caddesi üzerinde tarihî büyük bir yapıdır. Meşrutiyet Devrimi sıralarında devrimle alakalı liderlerin, aktivistlerin ve sempatizanların toplanma yeri olarak kullanıldı. Aralarında en meşhurları Settar Han, Bakır Han, Sigat-ül İslam Tebrizî ve Hacı Mirza Ağa Farisî'dir. İki katlı olan bu bina Hacı Vali Mimar Tebrizî tarafından 1868'de inşa edildi. Birçok odası ve salonu vardır. Binanın en güzel yeri tavan penceresi ve renkli camlarla süslenmiş koridorudur.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Nail Bey</span> Osmanlı siyaset ve devlet adamı

Mustafa Nail Bey, Osmanlı devlet adamı. II. Meşrutiyet'in ilanından sonra kısa bir süre maarif nazırlığı yapmış ve bu süre içinde daha sonraki İkinci Meşrutiyet eğitiminin temellerini atmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Settar Han</span> İranlı siyasetçi (1868-1914)

Settar Han, ona verilen sıfatıyla سردار ملی İran Anayasa Devrimi'nde kilit bir rol oynadığından İran'da önemli bir ulusal simgedir.

<span class="mw-page-title-main">1578-1590 Osmanlı-Safevî Savaşı</span> Osmanlı İmparatorluğu ile Safevi Devleti arasında 1578-1590 yılları arasında yapılmış savaş

1578-1590 Osmanlı-Safevî Savaşı, Osmanlı İmparatorluğu ile Safevî Devleti arasında tüm Kafkaslar ile Güney Azerbaycan'da cereyan eden ve Osmanlıların zaferiyle sonuçlanan savaş.

<span class="mw-page-title-main">İran Meşrutiyet Devrimi</span> Devrim

İran Meşrutiyet Devrimi, 1905-1907 yılları arasında İran'da meşrutiyet talebiyle gerçekleşen devrimdir. Devrimin sonucunda meşrutiyet ilan edilmiş, yeni bir anayasa hazırlanmış ve meclis açılmıştır.

Hint Müslüman Hareketi olarak da anılan Hint Hilâfet Hareketi (1919-1924), Sünni Müslümanların lideri kabul edilen Osmanlı halifesini etkin bir siyasi otorite haline getirmek amacıyla Şevket Ali, Muhammed Ali Cevher, Hakim Ecmel Han ve Ebul Kelam Azad liderliğindeki Britanya Hindistanı Müslümanları tarafından başlatılan pan-İslamcı bir siyasi protesto kampanyasıydı. Hareket, Türkiye'nin daha olumlu bir diplomatik mevki kazandığı ve laikliğe yöneldiği 1922 sonlarında çöktü. 1924'e gelindiğinde Türkiye halifenin rolünü ortadan kaldırdı.

<span class="mw-page-title-main">1730-1732 Osmanlı-Safevî Savaşı</span> Osmanlı İmparatorluğu ile Safevi Devleti arasında 1730-32 yılları arasında yapılmış savaş

1730-1732 Osmanlı-İran Savaşı, 18. yüzyılda Osmanlı Devleti ile İran'daki Safevi Hanedanı arasında yapılmış olan bir savaştır.