İçeriğe atla

Baja California

Koordinatlar: 30°00′K 115°10′B / 30.000°K 115.167°B / 30.000; -115.167
Baja California
Eyalet
Baja California arması
Arma
Baja California
Baja California
ÜlkeMeksika Meksika
BaşkentMexicali
En büyük şehirTijuana
Yüzölçümü
 • Toplam71,450 km²
Nüfus
 (2020)[1][2]
 • Toplam3.769,020
Zaman dilimiUTC-08.00 (PZD)
 • Yaz (YSU)UTC-07.00 (PZD)
Resmî site
Resmi web sitesi

Baja California, eskiden Baja California Norte, Meksika'nın kuzeybatısında eyalet. Kuzeyde ABD, doğuda Kaliforniya Körfezi, batıda Pasifik Okyanusu, güneyde Baja California Sur eyaleti ile çevrilidir.[3][4][5][6][7]

Coğrafya

Baja California Yarımadasının 28° kuzey enleminin kuzeyindeki bölümünde yer alır. Yüzölçümü 69.921 km2'dir. Yalçın birer granit kütlesi olan Juarez ve San Pedro Martir dağları, eyalet topraklarını kaplar. Colorado Nehrinin bir delta oluşturduğu kuzeydoğu ucu dışında kıyı ovaları dardır.[8][9][10]

Tarih

Baja California'ya ilk kez büyük olasılıkla 9 bin ya da 10 bin yıl önce kuzeyden gelen insanlar ayak bastı. O zaman iklim daha nemliydi ve bölgede dev Pleyistosen memelileri yaşıyordu. İspanyollar 1533'te yöreye geldiklerinde, Amerika'daki en ilkel kültürle karşılaştılar; sayıları 60-70 bin tahmin edilen Yerliler, her biri kesin sınırlarla ayrılmış belli bir bölgede avcılık, balıkçılık ve yabani bitki toplayıcılığı yapan küçük gruplar halinde yaşıyordu. Cizvit misyonerler 1697'de Loreto'da ilk yerleşmeyi kurana değin bölgeyi kolonileştirme çabaları sonuçsuz kaldı. 1768'de Cizvitlerin yerini Fransiskenler aldı.Beş yıl sonra bölgedeki misyoner yerleşmeleri Dominiken yönetimine bırakıldı. Baja California 1822'de İspanya'dan bağımsızlığını kazandıysa da, bu bağımsızlık yörede çok önemsenmedi. Misyoner yerleşmeleri yavaş yavaş terk edildi.Yerlilerin yerini, Mestizolardan (İspanyol-Yerli melezi) oluşan az sayıda çiftçi ve sığır yetiştiricisi aldı.Alta California olarak bilinen bölgenin kuzeyi, Meksika-Amerika Savaşı'ndan (1846-1848) sonra Guadeloupe Hidalgo Antlaşması ile ABD'ye bırakıldı.

1887'de federal bölge, 1931'de federal toprak ve 1952'de de eyalet haline getirildi. Yeni kurulan Baja California Sur eyaletinden ayırt edilmesi için 1974'te adı Baja California Norte olarak değiştirildi. 1979'da yeniden eski adını aldı.

Nüfus

Baja California nüfusunun yaklaşık % 40'ını beyazlar, % 36'sını Mestizolar (İspanyol-Yerli melezi), % 15'ini Amerikan yerlileri, %9'unu doğu asyalılar ve % 1'ini siyahlar oluşturur. Özellikle son 20 yılda tarım ve imalat sektörlerinde çalışmak üzere Güney Meksika eyaletlerinden büyük göç almaktadır.

Ekonomi

1950'lerden sonra tüm eyalet, özellikle sınır kentleri Tijuana ile Mexicali, Ensenada olağanüstü büyüme göstermiştir. Üretim giderek daha çok Orta Meksika'ya yöneldiyse de eyaletin ekonomik gelişmesinde ABD pazarlarına yakınlığın payı büyük oldu.Genişleyen tarım ve sanayi birçok göçmene iş alanı sağlamıştır.Buna karşın, önceleri ABD'de mevsimlik işlere yöneltilen, ama 1960'lardan sonra bu ülkeye girişi yasaklanan vasıfsız işgücü fazlası bugün de giderilememiştir. Eyalette hem ücret düzeyi, hem de hayat pahalılığı Meksika'nın öteki bölgelerinden yüksek olmakla beraber ABD'den düşüktür. Bu nedenle yabancı şirketlerce sınır bölgesinde fabrikalar kurulmuştur.

2005 yılı itibarıyla Meksika'nın GSYİH'sı içinde % 3.3'lük paya sahiptir. Ekonomisi büyük ölçüde ihracata yönelik yapılan imalat sektörüne dayanmaktadır.

Ulaşım

İletişim eksikliği Baja California'yı yüzyıllarca ülkenin bütününden koparmıştır. Ama 1960'ların sonuna doğru asfalt yollar kuzeydeki başlıca kentleri birbirine bağlamış, bir demiryolu ile elverişli bir otoyol Mexicali'yi Sonora ve Meksika'nın öteki bölgeleriyle birleştirmiştir. 1970'lerin ortalarında ve Tijuana'dan başlayarak güneye doğru 1.708 km uzanan yeni bir yol, Baja California Sur'a ulaşır. Ensenada'da liman tesisleri bulunur. Havayollarının büyük kentlere sık seferleri vardır.

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2021. 
  2. ^ "Encuesta Intercensal 2015" [Inter-census Survey 2015] (PDF) (İspanyolca). INEGI. 10 Aralık 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2015. 
  3. ^ "Transformación Política de Territorio Norte de la Baja California a Estado 29" (İspanyolca). 26 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2012.  (İspanyolca)
  4. ^ "Senadores por Baja California LXI Legislatura". Senado de la Republica. 25 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2010. 
  5. ^ "Listado de Diputados por Grupo Parlamentario del Estado de Baja California". Camara de Diputados. 26 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2010. 
  6. ^ "Medio Físico del Estado de Baja California". e-local.gob.mx. 8 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2010. 
  7. ^ Saldierna, J. F. Mexico y sus estados. Editorial Emán. s. 68. 
  8. ^ "Proyecciones de la población de México 2005–2050". Consejo Nacional de Población. 13 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2010. 
  9. ^ "Sistema de Cuantas Nacionales de Mexico" (PDF). 2010. s. 40. 5 Mart 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2010. 
  10. ^ "Reporte: Jueves 3 de Junio del 2010. Cierre del peso mexicano". www.pesomexicano.com.mx. 17 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2010. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Meksika</span> Kuzey Amerika yer alan bir ülke

Meksika, resmî adıyla Birleşik Meksika Devletleri (İspanyolca: Estados Unidos Mexicanos,

Chihuahua resmî olarak Estado Libre y Soberano de Chihuahua Meksika'nın 31 eyaletinden biridir. Kuzeybatı Meksika'da 247455 km² yüzölçümü ile yer almaktadır, Birleşik Krallık'tan biraz büyüktür. Sınırları batıda Sonora, güneybatıda Sinaloa, güneyde Durango ve doğuda Coahuila eyaletleri ile çevriliyken, kuzey doğuda Teksas ve kuzeyde New Mexico adlı ABD eyaletleri ile çevrilidir. Chihuahua Meksika'nın en geniş arazisine sahip eyaletidir, dolayısıyla El Estado Grande lakabıyla da anılır. Although Chihuahua esasen adaş olduğu Chihuahuan Çölü ile tanınmasına karşın, Meksika'nın diğer eyaletlerinden daha fazla ormanlık alana sahiptir. Farklı iklimi sayesinde bu eyalet geniş türde fauna ve floraya sahiptir. Bu eyalet genellikle geniş ırmak vadili ve engebeli dağlık arazili olarak nitendirilmektedir. Kayalık Dağları'nın bir uzantısı olan Sierra Madre Occidental dağ zinciri, eyaletin arazisine egemen olmakta ve Büyük Kanyon'dan daha geniş ve derin çok büyük bir kanyon sistemi olarak eyaletin en büyük cazibe yeri olan La Barranca del Cobre 'na ev sahipliği yapmaktadır. Sierra Madre Occidental dağlarının yokuşunda eyaletin tarımsal üretiminin yapıldığı kaynaklar olan kısa sarı çimenli engin ovalar bulunmaktadır. 3,2 milyon kişi (2005) Rio Grande Vadisi ve Conchos Nehri Vadisi boyunca yaşamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Baja California Sur</span>

Güney Aşağı Kaliforniya ya da resmî adıyla Özgür ve Egemen Güney Aşağı Kaliforniya Eyaleti, Meksika'nın batısında bulunan bir eyalettir. Baja California Yarımadası'nda bulunur ve kuzeyinden Aşağı Kaliforniya eyaleti, diğer taraflarından ise Büyük Okyanus tarafından çevrelenir. Başkenti ve en büyük şehri La Paz'dır.

<span class="mw-page-title-main">Meksika (eyalet)</span>

Meksika Eyaleti ya da resmî adı ile Özgür ve Egemen Meksika Eyaleti, Meksika'nın göbeğinde bulunan bir eyalettir. Kuzeyinden Querétaro ve Hidalgo; doğusundan Tlaxcala ve Puebla; güneyinden Federal Bölge, Morelos ve Guerrero; ve batısından Michoacán tarafından çevrelenir. Eyaletin başkenti Toluca, en büyük şehri ise Ecatepec de Morelos.

<span class="mw-page-title-main">Baja California Yarımadası</span>

Baja California Yarımadası, Meksika'nın kuzeybatısında yer alan bir yarımadadır. Kuzeyde Amerika Birleşik Devletleri, doğuda California Körfezi, batıda ise Büyük Okyanus'la çevrilidir. Genişliği 40–250 km arasında değişen yarımadanın uzunluğu yaklaşık 1.220 km, yüzölçümü ise 143.790 km2'dir. İdari bakımdan, Baja California Norte ve Baja California Sur eyaletlerine ayrılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">UTC-06.00</span>

UTC−06:00, UTC'den 6 saat geri zaman dilimi.

<span class="mw-page-title-main">UTC-07.00</span>

UTC−07:00, UTC'den 7 saat geri zaman dilimidir.

Meksika, 31 eyalet ve 1 federal bölge olmak üzere 32 üst idari birime ayrılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mazatlán</span> Meksika, Sinaloada Bir Şehir

Mazatlán, Meksika'nın Sinaloa eyaletinde bulunan bir şehirdir. Şehir, Pasifik kıyılarında Baja California Yarımadası'nın ucununun karşısında yer almaktadır. Yüzölçümü 3.068.5 km² olan şehrin nüfusu 2010 yılı itibarı ile 489.987'dir.

Bu madde, Meksika'da yayımlanan gazetelerin bir listesini içermektedir. Listede yalnızca kayda değer gazetelere yer verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sierra de San Fransico Kaya Resimleri</span>

Sierra de San Francisco Kaya Resimleri, Meksika'daki Baja California Sur eyaletinin kuzey bölgesinde Mulegé Belediyesinin Sierra de San Francisco sıradağlarında bulunan tarih öncesi kaya resim piktogramlarıdır.

Meksika, 32 birinci düzey yönetim birimi olan eyaletlere ayrılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Baja Med</span> Asya ve Akdeniz mutfağı karışımı mutfak kültürüdür

Baja Med, chicharrón ve cotija peyniri gibi Meksika mutfağının zeytinyağlı Akdeniz mutfağından ve limon otlu Asya mutfağından oluşan füzyon mutfakdır. Baja Med yemekleri, Baja California'nın taze ürünlerini ve deniz ürünlerini içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Sonora Çölü</span>

Sonora Çölü, Güneybatı Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Arizona ve Kaliforniya, Kuzeybatı Meksika'daki Sonora, Baja California ve Baja California Sur'un büyük bölümlerini kapsayan bir Kuzey Amerika çölü ve ekolojik bölgesidir. Meksika'daki en sıcak çöldür. 260.000 kilometrekare (100.000 sq mi) bir alana sahiptir. Amerika Birleşik Devletleri-Meksika sınırının batı kısmı Sonora Çölü'nden geçer.

<span class="mw-page-title-main">Baja California Sur'un belediyeleri</span> Vikimedya liste maddesi

Meksika'nın eyaletlerinden biri olan Baja California Sur, idari olarak beş belediyeden oluşur. 2020 sayımına göre 798.447 kişilik nüfusuyla ülkenin en az nüfuslu ikinci; 74.745,12 km2lik yüzölçümüyle ise yüzölçümü açısından ülkenin en büyük 11. eyaletidir.

<span class="mw-page-title-main">Xicoténcatl Leyva Mortera</span>

Xicoténcatl Leyva Mortera, Meksikalı siyasetçi ve hukukçu.

<span class="mw-page-title-main">San Cristóbal de las Casas</span>

San Cristóbal de las Casas veya Tzotzilce de Jovel Meksika'nın Chiapas eyaletindeki Chiapas platosunda bulunan bir şehir ve belediyedir. 1892 yılına kadar eyaletin başkenti olan San Cristóbal de las Casas hâlâ daha Chipas'ın kültürel başkenti olarak kabul ediliyor. Bölge çoğunlukla dağlık araziden oluşuyor ancak şehir tepelerle çevrili küçük bir vadide konumlandırılmıştır. Şehrin merkezi, kırmızı kiremitli çatıları, Arnavut kaldırımlı sokakları ve genellikle çiçekli ferforje balkonlarıyla İspanyol sömürgesi olduğu zamanlarının düzenini ve kültürel mimarisinin çoğunu muhafaza ediyor. Şehir ekonomisinin büyük paylarını turizm, ticaret ve hizmet sektörü oluşturmaktadır.

Eugenio Elorduy Walther, Meksikalı iş adamı ve siyasetçi.

Tecate, Baja California'nın Tecate Belediyesi'nde bulunan bir şehirdir. Tecate, Kaliforniya'nın Meksika-ABD sınırının karşısındadır. 2019 yılı itibarıyla şehrin nüfusu 108.860 kişi iken, metropol bölgesinin nüfusu 132.406 kişidir. Tecate, San Diego-Tijuana metropol bölgesinin bir parçası ve Tijuana ile Mexicali arasındaki en büyük şehridir. Tecate Giriş Limanı ve Tecate Birasına ev sahipliği yapan bölgesel bir ekonomik merkez ve popüler bir turizm merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Tijuana Karteli</span>

Tijuana Karteli veya Arellano Félix Karteli, merkezi Tijuana, Baja California, Meksika'da bulunan bir Meksikalı uyuşturucu kartelidir. Arellano Félix ailesi tarafından kurulan kartel, bir zamanlar "Meksika'daki en büyük ve en şiddetli suç gruplarından biri" olarak tanımlanıyordu. Ancak 2006'da Sinaloa Kartelinin Baja California'ya saldırmasından ve Arellano Félix kardeşlerin devrilmesinden bu yana Tijuana Karteli birkaç hücreye indirildi. 2016 yılında örgüt, Cartel Tijuana Nueva Generación olarak tanındı ve Jalisco Yeni Nesil Kartelinin başkanlık ettiği Sinaloa Karteli karşıtı bir ittifak oluşturmak için Beltrán Leyva Karteli ile birlikte Jalisco Yeni Nesil Karteli altında hizalanmaya başlamıştı. Tijuana Karteli, Jalisco Yeni Nesil Karteli ve Sinaloa Karteli artık Tijuana şehri ve Baja California bölgesinde kaçakçılık nüfuzu için birbirleriyle savaşırken bu ittifak o zamandan beri azaldı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.