Bahçesaray Çeşmesi (şiir)

Bahçesaray Çeşmesi (Rusça: Бахчисарайский фонтан, Bahçisarayskiy Fontan diye okunur.) Puşkin'in bir şiiri. Puşkin sürgün yıllarında Tatarların Hansaray'ında ki Gözyaşı Çeşmesinden etkilenilerek yazılmıştır. Rus orduları burayı istila ederken, Puşkin'e duydukları saygı yüzünden bu çeşmeye dokunmadılar. Şimdi bu tarihi çeşmenin yanında Puşkin büstü bulunmaktadır.

Bahçesaray Çeşmesi (Gözyaşı Çeşmesi) hala Kırım'da

Şiir

Puşkin'in sürgündeyken yazdığı bu şiir o dönemde büyük yankı uyandırmış, Çarlık Rusyası'nda, Avrupa'da büyük üne kavuşmuştur. Şiir Giray Han'a övgü ve bahçesaray çeşmesinin hüznünü anlatır. Bahçesaray Selsebili de denilen uzun bir şiirdir. 1824 yılında yazılmıştır.

Şiirden bir bölüm
Ah aşk çeşmesi, ah hüzün çeşmesi
Dinledim senin taş dudaklarından uzun hikâyeleri
Ah uzaktır, acı ve mutluluğun parçaları
Fakat Maria'dan hiçbir kelime çıkmadı

Bale uyarlaması

Bu şiir daha sonra Boris Asafiyev'in müziği ve Nikolai Volkov'un librettosu ve Rostislav Zakharov'un koreografisiyle 1934'te Moskova'da baleye uyarlandı. Türkiye'de ise ilk kez 1979'da Ankara Devlet Opera ve Balesi tarafından oynandı.

Kırım hanı Giray'ın aşık olduğu Polonyalı prenses Maria hareminde tutsaktır. Han bu aşk yüzünden haremindeki gözdesi Zaremayı ikinci plana itmiştir. Zarema Maria'yı öldürür. Bunu duyan Giray Han Zaremayı öldürür. Maria adına bir çeşme yaptırır.

Karakterler

Giray Han
Maria
Vastlav
Zarema
Maria'nın Babası
Maria'nın Arkadaşları
Vastlav'ın Arkadaşları
Puşkin'in Büyükannesi
Puşkin
6 Polonyalı Çift
Tatarlar
İki Zilli Kız
Harem Kızlar

İlgili Araştırma Makaleleri

Bahçesaray. Ukrayna'ya bağlı Kırım Özerk Cumhuriyeti'nin güney kısmında bulunan bir şehir. Kırım Hanlığı'nın başşehri. Doğusunda küçük bir şerit halinde Karadeniz'e kıyısı olan şehir; günümüzde Kırım Dağları'nın çevresindeki Çürüksü Deresi vadisinde, Simferepol-Sivastopol demiryolu üzerinde yer alır.

Çufutkale ya da Çıfıt Kale Ukrayna'nın Kırım Özerk Cumhuriyeti'nde Bahçesaray civarında 8. ila 19. yüzyıllar arasında yerleşime açık kalmış Orta Çağ kalesi ve mağara kenti.

<span class="mw-page-title-main">I. Mengli Giray</span>

I. Mengli Giray 15. yüzyıl sonlarında 1467; 1469-1475 ve 1478-1515) dönemlerinde üç kez Kırım Hanlığı tahtına oturdu.

II. Gazi Giray veya Bora Gazi Giray 16. yüzyıl sonlarında iki kez Kırım Hanlığı tahtına oturdu.

Aleksandr Puşkin, Rus şair ve yazardır. Rusya'nın "ulusal şair"i ve modern Rus edebiyatının kurucusu olarak kabul edilir.

Kırım Hanlığı veya Taht-i Kırım ve Deşt-i Kıpçak, 1441-1783 yılları arasında Kırım'da hüküm sürmüş Kırım Tatar devletiydi. Altın Orda Devleti'nin yerini alan dört Hanlıkların en uzun süre hüküm süreni idi. Bazı kaynaklarda 1475'ten 1774 yılında Küçük Kaynarca Antlaşması'nın imzalanışına kadar Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı kaldığı belirtilmektedir.

I. Selim Giray, Kırım Tatar hanı. 1671-1678, 1684-1691, 1692-1699, 1702-1704, yılları arasında olmak üzere dört kez Kırım tahtında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Hansaray</span> Kırım, Bahçesarayda I. Sahib Giray tarafından yaptırılan bir saray yerleşkesi

Hansaray veya Kırım Han Sarayı, Ukrayna'nın Kırım Özerk Cumhuriyeti'deki Bahçesaray şehrinde bulunan I. Sahib Giray tarafından yaptırılan bir saray kompleksidir.

Salacık, bugün Kırım'da Bahçesaray şehrinin bir mahallesidir. Geçmişinde Kırım Hanlığı'na ilk kurulduğu yıllarda başkentlik yapmıştır. Bugün burada I. Mengli Giray ve I. Hacı Giray hanların türbeleri ve Kırım Hanlığı'ndan kalma birçok eser vardır.

Giray Hanedanı ya da Âl-i Cengiz, Kırım hanlarının mensubu bulunduğu hanedanın adı. 'Cengiz Han'ın soyundan gelen Giray Hanedanı'nın kurucusu olarak 1449 tarihi temel alınır ve kurucusu I. Hacı Giray Han kabul edilir. Cengiz Han geleneğinden gelen Altın Ordu Hanlığının, Kazan Hanlığı ve Kırım Hanlığı olarak bölünmesi üzerine, 'Giraylar' tarih sahnesine çıkar. Giraylar'dan seçilen hükümdar 'Han' unvanını taşır. Hanlığın merkezi bu gün Ukrayna sınırları içerisinde kalan, Kırım'ın Bahçesaray şehridir. Bahçesaray'da bulunan ve günümüze kadar korunabilen Hansaray hanların yönetim merkezidir. Hanedanda, Han'dan sonra tahta geçecek veliaht Kalgay unvanına sahiptir.

Hayder veya Haydar, I. Hacı Giray'ın oğludur. 1456'da Kırım Hanlığı tahtına oturmuştur.

I. Devlet Giray Han, 1551-1577 yılları hüküm süren Kırım hanıdır. I. Devlet Giray döneminde Kırım Hanlığı Osmanlı ile birlikte yükseliş devrini yaşadı. Temel siyasetini Moskova merkezli bir gelişme politikası izleyen Rusların Karadeniz'e inmelerine karşı mücadele oluşturuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Zincirli Medrese</span>

Zincirli Medrese, Kırım bölgesinin başşehri Bahçesaray'da bulunan bir medresedir. Kırım Hanlarının ve tarihi Müftülük binasının bulunduğu Salacık semtinde yer alan yapı, I. Mengli Giray Han tarafından yaptırıldı. I. Mengli Giray Bahçesaray'daki tarihi Hansaray'ı yaptırmadan evvel Zincirli Medrese'yi tüm Kuzey Kafkasya'dan Ural Dağlarına kadar hizmet veren bir kurumu olarak hayata geçirmiştir. Bu medresede ders verecek müderrislerin ve okuyacak talebelerin geçimlerini karşılamak için geliri yüksek topraklar vakf etti.

I. Gazi Giray, 1523-1524 yılları arasında altı ay hüküm süren Kırım hanıdır.

IV. Mehmed Giray Kırım hanıdır. Sofu Mehmed Giray Han olarak da bilinir. ve (1654–1666) senelerinde iki kez saltanat sürmüştür.

Kırım, Doğu Avrupa'da, Karadeniz'in kuzey kıyısında yer alan ve Karadeniz ile Azak Denizi tarafından çevrelenen Ukrayna’da bulunan bir yarımada. Ukrayna'nın Herson Oblastı'nın güneyinde ve Rusya'nın Kuban bölgesinin batısında bulunmaktadır. Perekop Kıstağı ile Herson Oblastı'na bağlanmaktadır ve Kerç Boğazı ile Kuban'dan ayrılmaktadır.

Büyük Han Camii, Bahçesaray'da yer alan Hansaray saray kompleksinin içerisinde bulunan tarihi cami. Kırım'ın en büyük camilerinden ve Hansaray'ın ilk binalarından biridir.

Şahin Giray, Kırım Hanlığı iktidarının sürgün edilmiş bir Giray Hanedanı üyesiydi.

Kozı Körpeç - Bayan Sulu XIX yüzyılın ortalarında yazılmış XIII - XIV.yüzyıllara ait Kazak lirik-destansı şiiri, tır. Çıbanbay, Bekbau, Janak ve Şoje adlı şiir akınların sözlü icrası sayesinde beğeni topladı. Yaklaşık 20 tür arasında Janak'a ait versiyon en popüler olanıdır. En yaygın yazılı versiyonları folklor koleksiyoncuları Sablukova (1831), Derbisalin (1834), A. Frolova (1841) ve Çokan Valikhanova (1856)'ya aittir. Şiir, 1865'te M. Putintsev tarafından Rusça, daha sonra 1870'te V. Radlov tarafından "Türk kabilelerinin halk edebiyatı örnekleri" koleksiyonun üçüncü cildinde yer almaktadır.

Kırım Tatar edebiyatı eserlerinin en eskileri, Altın Orda döneminde, altın çağı ise Kırım Hanlığı döneminde verilmiştir.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.