İçeriğe atla

Bahriye Nezâreti

Bahriye Nezâreti

Bahriye Nezâreti binası
Genel bilgiler
Kuruluş tarihi1867
Önceki kurum
  • Kaptan-ı Derya
Kapanış tarihi4 Kasım 1922
Sonraki kurum
  • Deniz Kuvvetleri Komutanlığı
TürüBakanlık
BağlılığıSadaret
Adresİstanbul, Osmanlı Devleti

Bahriye Nezâreti veya Bahriye Nazırlığı, Osmanlı İmparatorluğu'nda Osmanlı Donanmasından sorumlu bakanlığa verilen isimdir.[1]

Osmanlı Devleti'nin kuruluş yıllarından başlayarak 1867 yılına gelinceye kadar Osmanlı Donanması'nın en yüksek derecedeki sorumlusu Kaptan-ı Derya idi. Ancak 1867 yılında yapılan reformlarda Heyet-i Vükela, yani Bakanlar Kurulu oluşturulmasına karar verildi. Bu kurulda Osmanlı Donanmasını temsil etmek üzere de Bahriye Nazırlığı kuruldu. İlk önceleri Kaptan-ı Deryalık görevini de Bahriye Nazırı yürütmekteydi. Ancak daha sonraları tekrar Bahriye Nazırının altında görev yapan bir Kaptan-ı Deryalık kurumu oluşturuldu. Bahriye Nazırı donanmanın mali işlerini, gemilerin satın alınması veya yaptırılması gibi işlerden sorumlu idi. Kaptan-ı Derya ise sadece donanmanın askeri kumandanı görevini yürütüyordu.

Osmanlı Bahriye Nezareti'nin binası İstabul'un Kasımpaşa semtinde günümüzde Kuzey Deniz Saha Komutanlığı olarak kullanılmakta olan binaydı. 1922 yılında Bahriye Nazırlığının işlevi son buldu. Cumhuriyet'in kurulmasından sonra bu görev Deniz Kuvvetleri Komutanlığı tarafından yürütülmektedir.

Kasımpaşa'da bulunan Bahriye Nezâreti Binası. (Mayıs 2022)

Nazırlar listesi

Bu listede Osmanlı Bahriye Nazırlarının isimleri, göreve başlama ve görev bitiş tarihleri bulunmaktadır:[2][3]

İsimBaşlamaBitiş
İsmail Hakkı PaşaMart 1867Mart 1868
Mahmud Nedim PaşaMart 1868Eylül 1871
Abdülhamid Ferid PaşaEylül 1871Kasım 1871
Fosfor Mustafa PaşaAralık 1871Ocak 1872
Hasan Samih PaşaŞubat 1872Mart 1872
Moralı İbrahim Halil PaşaMart 1872Ağustos 1872
Sakızlı Ahmed Esad PaşaAğustos 1872Ekim 1872
Fosfor Mustafa PaşaEkim 1872Kasım 1872
Mehmed Namık PaşaKasım 1872Ocak 1873
Hüseyin Avni PaşaOcak 1973Şubat 1873
Hasan Rıza PaşaŞubat 1873Haziran 1873
Kayserili Ahmed PaşaHaziran 1873Ocak 1875
Sakızlı Ahmed Esad PaşaMart 1875Nisan 1875
Mehmed Rauf PaşaMayıs 1875Ağustos 1875
Hasan Rıza PaşaEylül 1875Eylül 1875
Mehmed Namık PaşaEkim 1875Kasım 1875
Hasan Rıza PaşaEylül 1875Eylül 1875
Derviş İbrahim PaşaOcak 1876Nisan 1876
Abdülkerim Nadir PaşaNisan 1876Mayıs 1876
Kayserili Ahmed PaşaMayıs 1876Ocak 1877
Mehmed Rauf PaşaOcak 1877Aralık 1877
İngiliz (Eğinli, Büyük) Said PaşaAralık 1877Nisan 1878
Moralı İbrahim Halil PaşaNisan 1878Mayıs 1878
Ahmed Vesim PaşaMayıs 1878Ocak 1879
Rasim PaşaOcak 1879Ocak 1881
Bozcaadalı Hasan Hüsnü PaşaOcak 1881Kasım 1882
Ahmed Ratip Paşa30 Kasım 18822 Aralık 1882
Bozcaadalı Hasan Hüsnü PaşaAralık 1882Temmuz 1903
Mehmed Celaleddin PaşaAğustos 1903Aralık 1907
Hasan Rami PaşaAralık 1907Temmuz 1908
Alizoti İbrahim Halil Paşa28 Temmuz 19085 Ağustos 1908
Arif Hikmet PaşaAğustos 1908Şubat 1909
Hüseyin Hüsnü Paşa11 Şubat 190917 Şubat 1909
Ali Rıza PaşaŞubat 1909Nisan 1909
Emin Paşa14 Nisan 19095 Mayıs 1909
Arif Hikmet PaşaMayıs 1909Ocak 1910
Alizoti İbrahim Halil PaşaOcak 191013 Haziran 1910
Hulusi Salih Paşa13 Haziran 191024 Ekim 1910
Mahmud Muhtar Paşa14 Kasım 191030 Eylül 1911
Hurşid PaşaEkim 1911Temmuz 1912
Mahmud Muhtar Paşa22 Temmuz 191230 Ekim 1912
Çürüksulu Mahmud Paşa24 Ocak 19139 Mart 1914
Ahmed Cemal Paşa10 Mart 191414 Ekim 1918
Rauf BeyEkim 1918Kasım 1918
Ali Rıza Paşa11 Kasım 19184 Mart 1919
Mehmed Şakir Paşa4 Mart 19192 Nisan 1919
Ahmed Avni PaşaNisan 1919Temmuz 1919
Hulusi Salih Paşa21 Temmuz 19198 Mart 1920
Mehmet Esat Paşa14 Mart 19205 Nisan 1920
Kara Mehmed Said PaşaNisan 1920Temmuz 1920
Çakacı Ahmed Hamdi PaşaTemmuz 1920Ekim 1920
Hulusi Salih Paşa21 Ekim 192023 Nisan 1921
Çürüksulu Ziya PaşaNisan 1921Haziran 1921
Hulusi Salih Paşa12 Haziran 19214 Kasım 1922

Ayrıca bakınız

Galeri

Kaynakça

  1. ^ "Bahriye Nezareti, e-tarih.org". 20 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2009. 
  2. ^ Sicil-i Osmani, Mehmet Süreyya Bey
  3. ^ Son Dönem Osmanlı Erkan ve Ricali (1839 - 1922) Prosopografik Rehber, Sinan Kuneralp, ISIS Press, İstanbul, ISBN 9784281181, 1999

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Damad Mehmed Ali Paşa</span> 183. Osmanlı sadrazamı

Damad Mehmed Ali Paşa (1813-1868), Abdülmecid saltanatında 3 Ekim 1852 - 14 Mayıs 1853 tarihleri arasında yedi ay on iki gün sadrazam olmuş; 6 kez kaptan-ı derya görevi ve diğer yüksek devlet görevleri yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

Osmanlı donanması, Osmanlı Devleti'nin askerî deniz gücü. XIV. yüzyılda kuruldu. Osmanlı Devleti, 1323 yılında Karamürsel'i fethederek denize ulaştı, Kara Mürsel komutasında ilk donanma oluşturuldu ve Kocaeli'nde yapılan savaşlarda denizden destek sağlandı. 1327 yılında Karamürsel'de ilk Osmanlı tersanesi kuruldu ve böylece deniz gücünün kurumsallaşma çalışmaları başladı. Osmanlı donanmasında hiyerarşik sisteme geçildi, ilk Derya Beyi, Kara Mürsel Bey oldu. 1337 yılında Kocaeli ele geçirildi; böylece 1353 yılında gerçekleşecek olan Rumeli'ye geçişin önü açıldı. Bundan sonra donanmanın merkezi sırasıyla İzmit, Gelibolu ve son olarak da İstanbul oldu.

<span class="mw-page-title-main">Dağılma dönemi Osmanlı donanması</span> Vikimedya liste maddesi

Bu liste 1842-1923 yılları arasında Osmanlı Donanması'na bağlı, buharlı küçük tekneler ve motor botu dışındaki bütün gemi ve tekneleri listesini içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kaptan-ı deryalar listesi</span> Vikimedya liste maddesi

1401-1867 yılları arasında Osmanlı donanmasının en üst kademedeki sorumlusu olan ve önceleri -16. yüzyılın ortalarına kadar- deryabeyi olarak da anılan Kaptan-ı Derya'ların listesi aşağıdadır. Kaptan-ı Deryalık kurumu 1867'de kaldırılarak yerine Bahriye Nezareti ve Osmanlı Donanması donanma komutanlığı görevleri kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Mezamorta Hüseyin Paşa</span> Osmanlı devlet adamı ve amiral

Mezamorta Hüseyin Paşa, Osmanlı donanmasında 1688-1689 ile 1696-1701 yılları arasında iki kez kaptan-ı deryalık yapmış Osmanlı devlet adamı. Venediklilerle yapılan bir savaşta çok ağır bir şekilde yaralanmasına rağmen iyileşip geri dönmesinden dolayı İtalyanca Mezzomorto ifadesinden bozma Mezamorta lakabını almış, Mezemorta, Mezomorto ya da Mezamorto Hüseyin Paşa olarak da anılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kaptan-ı derya</span> Osmanlı Donanmasının Amirali

Kaptan-ı derya, Osmanlı İmparatorluğu'nda donanma komutanlarına verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">Hasan Rami Paşa</span>

Hasan Rami Paşa Osmanlı Donanması'nda 1897 - 1908 yılları arasında Donanma Komutanı, 1903-1908 yılları arasında da Bahriye Nazırlığı yapmış Türk amiral.

<span class="mw-page-title-main">Bozcaadalı Hasan Hüsnü Paşa</span>

Bozcaadalı Hasan Hüsnü Paşa II. Abdülhamid döneminde Bahriye Nazırlığı görevinde bulunmuş amiraldir. 1853 yılında Sinop Baskını'nda ölen Bozcaadalı Riyale (tümamiral) Hüseyin Paşa'nın oğludur.

<span class="mw-page-title-main">Küçük Hüseyin Paşa</span>

Küçük Hüseyin Paşa ya da Tayazade Damat Küçük Hüseyin Paşa Osmanlı devlet adamı ve Kaptan-ı Derya'ydı.

Topal İzzet Paşa Osmanlı donanmasının Kaptan-ı Deryalığını yapmış bir devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Mandalzade Hüsameddin Paşa</span>

Mandalzade Hüsameddin Paşa Osmanlı devlet adamı ve denizcisi. 1770 yılındaki Çeşme Deniz Muharebesi'nde Kaptan-ı Derya sıfatıyla Osmanlı donanmasının komutanıydı.

<span class="mw-page-title-main">Harbiye Nezâreti</span>

Harbiye Nazırlığı veya Harbiye Nezareti, Osmanlı Devleti'nde savaş işlerine bakmakla görevli bakanlığın adıydı. Bütün Osmanlı ordusu günümüzde yerini Millî Savunma Bakanlığına bırakmış olan bu bakanlığa bağlıydı.

Ahmed Vesim Paşa ya da Hacı Vesim Paşa, Osmanlı Devleti'nin son Kaptan-ı Deryası, Bahriye Nazırı ve valisi.

Bu liste 1877-1920 yılları arasında görev yapan Osmanlı Donanma komutanlarının listesini içermektedir. 1922-1924 yılları arasında görev yapan komutanlar Türk Donanma komutanı olarak görev yapmıştır.

Ateş Mehmet Paşa veya Ateş Mehmet Salih Paşa Osmanlı denizcisi. 1863-1865 döneminde kaptan-ı derya görevi yapmıştır.

İngiliz Mustafa Paşa Osmanlı denizcisi. Uzun yıllar bahriye reisliği ve 1863 yılında 20 gün kadar kaptan-ı derya görevi yapmıştır.

Hakkı İsmail Paşa katip, yüksek devlet memuru, bahriye nazırı.

Pabuççu Ahmed Paşa, 9 Mart 1829'dan öldüğü tarihe kadar Osmanlı Kaptan-ı deryası olarak çalışmış Osmanlı devlet adamıdır.

Topal Mehmed Paşa,, Osmanlı donanmasında 1656-1657 arasında kaptan-ı deryalık yapmış Osmanlı devlet adamı.

Hüsambeyzade Ali Paşa ya da Rodoslu Ali Paşa, Osmanlı donanmasında 1650-1652 ve 1660-1661 arasında kaptan-ı deryalık yapmış Osmanlı devlet adamı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.