İçeriğe atla

Bahreyn'deki Yahudilerin tarihi

Bahreyn Yahudileri
יהודי בחריין
البحرينية اليهود

Houda Nonoo, Bahreyn'in ABD büyükelçisi.
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Bahreyn Bahreyn36
Diller
Din
Bahreyn'in coğrafî konumu
Bahreyn

Bahreyn Yahudileri dünyanın en küçük Yahudi cemaatlerinden biridir. Bir zamanlar nüfusu 1500'e kadar ulaşan cemaatte[1] bugün geriye elliden az üye, bir sinagog ve bir de küçük mezarlık kalmıştır.[2]

Eski tarih

Talmud kaynaklarında bugün Bahreyn'in olduğu topraklarda Yahudilerin varlığından bahseder; bunun yanı sıra Muhammed zamanında Hacer'de Yahudilerin varlığıyla ilgili Arap metinleri de bulunur.

Tudela'lı Benjamin 12. yüzyılda 500 Yahudinin Kays'ta 5000 Yahudinin de el-Katifa'da yaşadığını anlatır. Ayrıca bu Yahudilerin inci endüstrisinin de erbabları olduğunu belirtir.

Bahreyn'li Yahudi yazar Nancy Khedouri From Our Beginning to Present Day (Başlangıcımızdan Bugüne) isimli kitabında Bahreyn Yahudi cemaatiyle ilgili bilgiler sunar. Khedouri'ye göre Bahreyn'deki bugünkü Yahudi cemaatinin varlığı 1880'lerde Iraklı tüccar bir aile olan Yadgar ailesinin bu bölgeye taşınmasıyla başlamıştır. Gerek Şura Konseyi üyesi İbrahim Davut Nonoo gibi gerekse Khedouri'nin masa örtüsü ve kumaş ithalatında önde gelen ailesi gibi buradaki Yahudiler 700.000 kişilik ada krallığının toplumuna entegre olmuşlardır. Yazara göre ülkedeki Yahudi nüfusu bir ara 1500'e kadar çıkmıştır. Khedouri, "Çoğu Yahudi erkeğinin tüccar, çoğu kadının ise öğretmen veya hemşire olduğunu; ve başlangıçtan beri yerli halkla güçlü arkadaşlık bağları geliştirdiklerini" belirtir.

Khedouri, Gulf News gazetesinde kitabının "Bahreyn'de yıllar boyunca dini hoşgörünün olduğunu, bu güzel Krallık'ta yaşamanın bir ayrıcalık olduğunu ve Krallığın her vatandaşa barış ve güvenlik sunduğunu" belirttiğini açıkladı. Bahrain Tribune gazetesine ise "Halkların barış içinde birlikte yaşamasının Kral Hamad bin Isa Al-Khalifa'nın da destekçisi olduğu din hoşgörüden kaynaklandığını" söylemiştir.

Yahudi araştırmacı Ariel Scheib'e göre Bahreyn'deki Yahudilerin varlığı Talmud dönemine dayanır. Scheib ayrıca Arap metinlerinde Bahreyn'in zamanındaki başkenti Hacer'de Yahudilerin yaşadığını belirttiğini ve Muhammed'in orduları bölgeyi işgal etmesine rağmen Yahudilerin İslam'a geçmeyi reddettiklerini açıklar.[1]

Modern zaman

Çeşitli kaynaklara göre Bahreyn Yahudilerinin nüfusu 36 ila 50 arasındadır[3] Körfez bölgesinde sinagogu olan tek Arap ülkesidir. Ülkenin Yahudileri liberal orta sınıftandır, Ebrahim Daoud Nonoo ve Houda Ezra Nonoo gibi politikada aktif üyeleri vardır.[4]

İsrail Devleti kurulmadan önce Bahreyn'de 600 Yahudi yaşıyordu fakat 1948 ve 1967'de patlak veren antisemitik ayaklanmalar yüzünden birçok Yahudi ülkeden kaçtı. Bugün Bahreyn Yahudileri'nin İsrail'i ziyaret etmelerine izin verilmemektedir. Bahreyn'in 2004'te ABD ile yaptığı serbest ticaret anlaşması gereği Bahreyn İsrail'e yaptığı ticari boykotu kaldırmıştır.

Bahreyn'deki modern zamanların Yahudi cemaatinin kökenini Bağdatdan gelen Yahudi aileler oluşturur. Cemaatin 600 kişilik nüfusu İsrail'in kuruluşu ve Altı Gün Savaşı'yla azalmıştır. 1948'deki antisemitik ayaklanmalar için Houda Nonoo The Independent gazetesine şu demeci verdi: "Bahreynlilerin sorumlu olduğunu düşünmüyorum. Bunlar yurtdışından gelen insanlardı. Çoğu Bahreynli evini Yahudilere açıp onları korudu." İngiltere ile Bahreyn'in ticaret ilişkilerinden sorumlu eski politikacısı Sir Charles Belgrave'ın görüşleri de Nonoo'yu destekleyici şekildedir.[5]

Bu zamanda Yahudilere karşı fiziksel saldırı veya taciz ya da sinagog, okul, mezarlık gibi Yahudi enstitülerine karşı bir vandalizm görülmemektedir. Hükûmet, Yahudilere din özgürlüğü veren bir yasa geçirmemesine rağmen bu yasanın eksikliği Yahudilerce hissedilmemektedir. Hükûmet eğitimde tarafsızlık veya hoşgörü ile ilgili özel bir çaba sarfetmemektedir. Arada bir İsrail - Filistin sorunundan kaynaklanan bazı antisemitik politik yazılar ve karikatürler gözükebilmektedir. Hükûmet Yahudiler'in ibadetleri konusunda araya girmemektedir.[6]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b israelnationalnews.com. "A Book on the History of Bahraini Jews Debuts in the Gulf State. By Nissan Ratzlav-Katz, O7/03/07". 27 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ "Bahrain Names Jewish Ambassador". BBC News. 29 Mayıs 2008. 31 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2008. 
  3. ^ gulfnews.com. "Bahrain defends contacts with US Jewish body. By Habib Toumi, April 04, 2007". 
  4. ^ gulfnews.com. "Bahraini Jewish woman elected rights body head. By Habib Toumi, September 04, 2005". 19 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  5. ^ independent.co.uk. "Low profile but welcome: a Jewish outpost in the Gulf. By Donald Macintyre, 2 November 2007". 4 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  6. ^ "Bahrain: International Religious Freedom Report 2006". 13 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2010. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

Yahudilerin Arap topraklarından toplu göçü 20. yüzyılda, başta Sefarad ve Mizrahiler olmak üzere, Yahudilerin Arap ve Müslüman ülkelerden kovulması veya toplu olarak ayrılmasına atıfta bulunmaktadır. Göç, 19. yüzyılın sonlarında başlamışsa da özellikle 1948 Arap-İsrail Savaşı'nın ardından ivme kazanmıştır.

Libya'daki Yahudilerin tarihi MÖ 3. yüzyıldan beri Yunan hakimiyeti altındaki Sirenayka'da Yahudilerin varlığı bilinmektedir. II.Dünya Savaşı sırasında Yahudi nüfusu Faşist rejimli İtalya'nın antisemitik kanunlarına ve Alman birliklerince sürülmelere maruz kalmıştır. Savaş sonrası anti-Yahudi saldırılar yüzünden birçok Yahudi başta İsrail olmak üzere başka ülkelere göç etti. 1969'da başa Muammer Kaddafi'nin geçmesiyle Yahudiler için yaşam daha da zorlaşınca geriye kalan bütün Yahudiler de ülkeyi terk etmek zorunda kaldı. Libya'daki son Yahudi Rina Debach ülkeyi 2003'te terk etti.

<span class="mw-page-title-main">Afganistan'daki Yahudilerin tarihi</span>

Yahudilerin 2000 yıldan fazla yaşadığı Afganistan'da dış göçler nedeniyle nüfus zamanla büyük miktarda azalmıştır. Afgan Yahudi cemaatleri bugün en çok İsrail'de ve bir kısmı da ABD'de varlıklarını sürdürmektedir. Bugün Afganistan'da Zablon Simintov isimli tek bir Yahudi kalmıştır. Zablon, Afganistan'ın başkenti Kâbil'deki köhne sinagogun bakımıyla ilgilenmektedir; dünyanın çeşitli yerlerindeki Müslüman ve Yahudilerden gelen yardımlarla yaşamını sürdürmektedir.

Yahudilerin Arnavutluk'taki tarihi 1300 yıl öncesine dayanır. Arnavutluk Yahudileri ağırlıklı olarak Sefarad olmakla birlikte modern zamanlarda toplam ülke nüfusuna olan yüzdesi çok düşüktür. Arnavutluk, II. Dünya Savaşı'nda Yahudi nüfusu artan ender Avrupa ülkelerindendir. Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti'nin Komünist diktatörü Enver Hoca aralarında Yahudiliğin de bulunduğu bütün dinleri yasaklayıp devlet ateizmini yürürlüğe soktu. Komünizm sonrası bu politikalar kaldırılıp ibadet serbestliği getirildi fakat Yahudilerin çoğunun İsrail'e göç etmesiyle Arnavutluk'taki Yahudi nüfusu azaldı.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan'daki Yahudilerin tarihi</span>

Ermenistan'daki Yahudilerin tarihi 2000 yıl öncesine dayanır.

Azerbaycan Yahudileri Azerbaycan'da yaşayan Yahudilere denir.

Brezilyalı Yahudi Yahudi kökenli veya Yahudiliğe geçmiş Brezilyalılara denir.

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan'daki Yahudilerin tarihi</span>

Hırvatistan'daki Yahudilerin tarihi 3. yüzyıla kadar dayanmasına rağmen 10. yüzyıl ve 15. yüzyıla kadar az bilgi bulunur. II. Dünya Savaşı'ndan evvel 20,000 kişilik cemaatin hemen hemen hepsi Holokost'ta yok edildi. Savaştan sonra sağ kalanların yarısı İsrail'e göç ederken 2500 Yahudi Hırvatistan'da yaşamayı tercih etti. Bu rakam tahmini bir rakam olup 1500 kişilik Zagreb Yahudi cemaatinin %80'i karışık evliliklerin çocukları olduğu hesaba katıldığında bu nüfusun daha da fazla olduğu düşünülür. Holokost'tan kurtulanların torunlarının çoğunun dede veya ninelerinden sadece bir tanesi Yahudidir.

Küba'daki Yahudilerin tarihi, Küba'da yaşayan Yahudi kökenli topluluk. Bazı Yahudi asıllı Kübalılar atalarını, İspanyol Engizisyonundan kaçan Marrano'lara kadar dayandırırlar. 20. yüzyılının başında Küba'ya önemli ölçüde bir Yahudi göçü gerçekleşti. Birçok Kübalı gibi ülkedeki Yahudilerin çoğu da Fidel Castro başa geçince Amerika Birleşik Devletleri'ne kaçtı ve Güney Florida'da büyük bir cemaat oluşturdular. Modern Küba'da Yahudiler ve Lübnanlılar gibi Orta Doğu kökenli halklar bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Danimarka'daki Yahudilerin tarihi</span>

Az sayıdaki Danimarka'daki Yahudilerin tarihi 17. yüzyıla kadar dayanır.

Yahudilerin Hong Kong'daki varlığı 19.yy'ın ortalarından beri sürmektedir. Hong Kong'un finansal merkez olması sebebiyle maddi sebepler için geçici olarak gelen Yahudilerin cemaatinde ABD, İsrail ve Avrupa ülkelerinden Yahudiler bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Hindistan'daki Yahudilerin tarihi</span> Hindistanda bulunan dini bir azınlık

Hindistan Yahudileri Hindistan'da bulunan dini bir azınlıktır. Yahudiliğin, Hindistan'a giren ilk gayri-Dharma dinlerden olduğu tarihte kayıtlıdır. Antik çağlardaki cemaatler kültürel asimilasyona uğramıştır. Her Yahudi cemaati, Yehuda Krallığı ve Kayıp On Kabile gibi farklı kökenlerden geldiği için ülkedeki Yahudi sayısını kestirmek zordur. Toplam Yahudi nüfusunun yarısı Manipur ve Mizoram'da, çeyreği de Mumbai'de yaşamaktadır. Dünyadaki birçok ülkenin aksine Hintlerin kontrolündeki Hindistan'da antisemitizm olayları görülmemiştir. Bölgede görülen tek antisemitik olaylar, Portekiz'in Goa'yı işgal edip engizisyonları başlattığı dönemdir. Yahudiler Malabar kıyılarındaki Kodungallur'a yerleşip 1524'e kadar barış içinde ticaretle uğraştılar. Hem İngiliz hakimiyetinden önce hem de sonra Yahudiler Hint prensleri altında, hükûmette, orduda ve endüstride önemli mevkilere geldiler.

Pakistan Yahudileri Pakistan'ın küçük bir dini azınlığını oluşturmaktadır. Çeşitli hesaplamalar 20. yüzyılın başlarında Karaçi'de yaklaşık 2500 Yahudinin, Peşaver'de küçük bir Yahudi cemaatinin ve diğer şehir merkezlerinde sayısı bilinmeyen Yahudilerin olduğunu gösterir. Bu iki şehirde de birer sinagog bulunmaktaydı, raporlara göre Peşaver'deki sinagog hala aktiftir. Diğer hesaplamalara göre Orta Asya, İran ve Afganistan'dan gelen Yahudilerle bu nüfus daha fazladır.

Singapur'a yerleşen ilk Yahudiler, Stamford Raffles 1819'da Singapur'u bir ticaret limanına dönüştürdükten sonra Hindistan'dan gelen Bağdadi Yahudilerdir.

Ezra ve Nehemya Operasyonu, 1950 ile 1952 arasında yapılan yaklaşık 120-130 bin Irak Yahudisinin hava yoluyla İsrail'e getirilme harekâtıdır. Taşıma, Kıbrıs ve İran üzerinden yapılmıştır. Irak'ta 1968'de sadece iki bin, bugün ise hepsi Bağdat'ta yaşamak üzere yüzden az Yahudi kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Aden Yahudileri</span> Adendeki Yahudi topluluğu

Aden Yahudileri, Arap Yarımadası'nın güney ucunda, Hadramut'a sınırı olan Aden'de doğan veya Aden'de doğmuş kişilerin nesillerinden gelenlere denir. Aden, eskiden Birleşik Krallık'a ait bir liman şehriydi. Yahudilerin, burada ilk yerleşenlerden olmaları mümkündür. Bundan 500 yıldan uzun bir süre önce, Kudüs'e gelen Bartinuro'lu Rabbi Obadiah'ın yazdıklarına göre: "Eden topraklarından Yahudiler... Talmud ile pek tanışık değiller lakin sadece Rabbi Alfasi ve Rabbi Moşe ben Maymon ile [tanışıklar]". Aden Yahudilerinin hemen hemen hepsi Haziran 1947 ile Eylül 1967 arası ülkeyi terk etmişlerdir. Bugün çoğunluğu İsrail'de bir kısmı da başta Birleşik Krallık olmak üzere diğer yerlerde yaşamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Birleşik Arap Emirlikleri'ndeki Yahudilerin tarihi</span>

Birleşik Arap Emirlikleri'ndeki Yahudilerin tarihi. Dünyadaki birçok ülke gibi, Birleşik Arap Emirlikleri'nin modern tarihi şu anki Yahudi nüfusunu ifşa etmemektedir. Bin yıl süresince Orta Doğu'daki Yahudi tarihi ve Arap Yarımadası'ndaki Yahudi tarihinde Yahudi cemaatlerinin bugün BAE topraklarında toplandıkları kayıtlarda yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Lübnan'daki Yahudilerin tarihi</span>

Lübnan Yahudileri geleneksel olarak bir Mizrahi cemaati olup genelde Lübnan'ın Beyrut şehrinde veya çevresinde yaşayan veya yaşamış olan Yahudilerdir. Cemaatin hemen hemen hepsi İsrail, Fransa ve Kuzey Amerika'ya göç etmiştir. Ülkede bugün 20 ila 40 arası Yahudi kalmıştır. Lübnan Yahudileri toplumla sıkıca entegre oldukları ve vatanlarını terk etme hissi duymadıkları için Lübnan'ın 1958'de yaşadığı iç savaşta dahi büyük oranda dış göç olmamıştır. Fakat, 1975'teki Lübnan İç Savaşı ve 1982'deki İsrail'in Lübnan'a girme harekâtıyla dış göçler hızlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Irak'taki Yahudilerin tarihi</span>

Irak Yahudileri Irak'ta doğmuş veya onların çocukları olan Yahudilerdir. Yahudilerin Irak topraklarındaki varlığı MÖ 586'daki Babil Sürgünü ile belgelenmiştir. Irak Yahudileri dünyanın en eski topluluklarından olup tarihi önemi en yüksek Yahudi cemaatlerinden biridir.

Latin Amerika'daki Yahudilerin tarihi, bazı bakış açılarına göre Christopher Columbus'un İspanya'dan yola çıkıp Atlantik Okyanusu'nu geçtiği tarih olan 3 Ağustos 1492'de başlar. Onun yola çıktığı tarih, Katolik Monarklar olan I. Isabel ve II. Fernando'nun İspanya'daki Yahudilere ya Katolisizm'e geçmelerini ya da ülkeyi terk etmelerini emreden bildirgeyi yayınladığı tarihe denk gelir.