İçeriğe atla

Bahavalpur

Bahawalpur
بہاولپور
ÜlkePakistan Pakistan
EyaletPencab Eyaleti
Pakistan iliBahavalpur ili
TehsilBahavalpur Tehsili
Yüzölçümü
 • Toplam2372 km²
Rakım461 m
Nüfus
 (2011)
 • Toplam855.509
 • Kent
545.103
Zaman dilimiUTC+05.00
Alan kodu062

Bahawalpur (Bhawalpur veya Bhawulpore) (Urduca: بہاولپور) Pakistan'ın Pencap eyaletine bağlı şehir. 1802'de kurulan Bahawalpur Devleti'nin başkenti idi. Nüfus itibarıyla Pakistan'ın 11. büyük şehridir.

Tarihçe

Şehir 1748 yılında Nevvab "I. Muhammad Bahawal Han Abbasi" tarafından kurulmuştur.

Bu şehir 1747'de Kandehar, Afganistan'da hükümdarlık yapan Ahmed Şah Duranı'nin Hindistan'a yaptığı seferden sonra Durani İmparatorluğu'nun bir parçası olmuştur. Bir nevvab ile idare edilen Rajput devleti olduğu kabul edilen "Bahawalpur Devleti" 1802'de Durani İmparatorluğu dağıldıktan sonra Nevvab "II. Muhammed Bahawal Han" tarafından kurulmuştur. Bu devlet, Hindistan yarımadasının Pencap bölgesinde Sutlec Nehri ile Thar Çölü arasında bulunan 451 km uzunlukta bir bölgeyi idare etmekteydi ve merkezi Bahawalpur şehrinde idi. 22 Şubat 1833'te bu devlet nevvabı olan "V. Sadık Muhammed Han Abbasi" Hindistan'da kolonici olan İngiliz Doğu Hindistan Şirketi idarecileri ile bir anlaşma imzaladı ve bu kolonici İngilizler Bahawalpur Devleti'ne "güdümlü bağımsızlık" tanıdılar. 1857 Hint Ayaklanması'ndan sonra Hindistan resmen bir koloni olarak Britanya devletine bağlandıktan sonra Britanya Hindistan Kolonisi devleti bu anlaşmayı uygulamakta devam etti.

II. Dünya Savaşı'dan sonra 1947'de Britanya Hindistan'ına bağımsızlık verilmesi ile Bahavalpur Devleti yapılan plebisit ile yeni kurulan Pakistan'ın bir parçası oldu. 1952'de Bahavalpur Devleti bir Pakistan eyaleti oldu ve 14 Ekim 1955'te ise bir il olarak Batı Pakistan eyaletine bağlandı. Bangladeş'in bağımsızlık kazanıp ayrılmasından sonra Batı Pakistan eyaleti 4 eyalete bölündü: Sind Eyaleti, Belucistan Eyaleti, Hayber-Pahtunhva ve Pencap Eyaleti ve Bahalwapur devleti Pencap eyaleti içine alınarak yerel idare olarak eyalet olmaktan çıkartıldı.

Fakat eski Bahawalpir Devleti alanında yaşayanlar ve özellikle Pencapçadan ayrı bir dil olan Saraiki dilini konuşanlar Pencap eyaletinden ayrılıp yeni bir Bahawalpur eyaleti kurulması için politik çabalar yapmaktadırlar.

Coğrafya

Bahavalpur Sütlec Nehri'nin güneyinde kurulmuştur ve Thar Çölü yakınında olan "Çölistan Bölgesi" içindedir. Şehir tüm Pakistan'da Sütlec Nehri'ni geçen tek demiryolu köprüsü olan "Adamwahan Empress Köprüsü" ile nehrin kuzey kıyısına bağlıdır.

Şehir Multan'dan 90 km; Lahor'dan 420 km, Faysalabad'dan 270 km ve Pakistan başkenti ola İslamabad'dan 700 km uzaktadır.

Şehrin "Sindh" adı verilen batısında Sütlec Nehri vadisinde çok geniş bir alüvyonlu topraklardan oluşan bir ova bulunmaktadır. Bu ova nehrin taşkınları dönemleri ile nehir suları ile sulanan çok mümbit bir arazidir. Burada doğal olarak çok derin ve gür orman şeklinde hurma ağaçları yetiştirilmektedir. Bu mümbit ovada yetiştirilen tarım bitkileri arasında buğday, pamuk, şeker kamışı ve hurmadır. Aynı zamanda özel bir koyun ırkı olan "mango koyunu" ve sığır yetiştirme hayvancılığı yapılmakta ve yün ve deri önemli ticari üretim maddeleri olmaktadır.

Şehrin doğusunda ise nehir vadisinden daha yüksek olan "Pat" veya "Bar" adı verilen arziler bulunmaktadır. Bu araziler genellikle Sütlec Nehrinde kanallarala getirilen sularla sulanıp çölden kazanılmış bir tarım arazisidir ve buralarda buğday, şeker kamışı ve pamuk yetiştirilmektedir.

Şehrin daha doğusu "Çolistan" adı verilen ağaçsız ve bitkisiz çıplak çöl arazisidir. Bu çöl genellikle çok az nüfus taşımaktadır ve bunlar da göçebelerdir. Fakat çölün kuzey ve batısında Hakra havzası adlı bir çöküntü alanı bulunmaktadır ve Hakra'nın yüksek kenarlarında insanların eskiden buralarda yaşadığına gösterge olan birçok höyük bulunmaktadır.

Şehir Pakistan'da çok nadir bulunan bir doğa parkı olan "Lal Suhandra Milli Parkı" yakınındadır ve bu park safari parkı olarak da kullanılmaktadır.

Şehrin iklimi sıcak ve kurudur. Yaz günlerinde gölgede işi genel olarak yüksek kırk derece Celcius olarak gayet kuru sıcaktır ama geceleri bu işi daha düşüktür. Ortalama yaz işi 33 derecedir. Kışlar da fazla soğuk olmamaktadır ve kış ortalama ısısı 18 derecedir. Şehir çevresi çöl olduğu için yağışlar azdır ve ortalama yıllık yağış 20–25 cm,dir.

Bahavalpur şehri ve ili içinde resmi dil [[Ürdü[]] olup resmi merkezi devlet idaresi kurumlarında ve yüksek okullarda Ürdü dili ve İngilizce kullanılmaktadır. Fakat bu bölgede halk arasında kullanılıp konuşulan dil Saraiki dilidir.

Nüfus

Şehrin nüfusu hızla artmaktadır. 2012 tahminlerine göre 528,678 kisidir. Su tablo 1981, 1998 ve 2012 tahminlerin vermektedir.[1]

Nüfus Tahminleri
Yıl198119982012
Kisi180.263408.395528.678

Ekonomi

Şehir önemli bir tarım merkezidir. Sutlec Nehri kenarları ve su kanalları dolayısıyla sulu ziraat yapılabilmekte ve münbit ovalık arazi ve sıcak ve kuru havası tarım ürünleri için çok elverişlidir. Bu şehir ve civarında üretilen ürünler dünya piyasalarında satılmaktadır. Şehir bu nedenle bir tarım pazarı durumundadır. Bu ürünlerden en önemlileri buğday, şeker kamışı, pirinç, pamuk, hurma ve mango ürünleridir. Şehirde bu tarıma bağlı olan sabun fabrikaları, pamuk iplik büküm fabrikaları, şeker kamışından şeker üretim fabrikaları bulunmakta ve ipekli ve pamuk dokumacılık, halıcık ve çanak çömlek üretimi atölyeleri bulunmaktadır.

Görülecek yerler

  • Noor Mahal : Şehir içinde fıskiyelerle dolu büyük bir bahçe içinde bulunan bir saraydır.1875'te tamamlanmıştır. 19. yy batı Avrupa asıllı möble ve teyzinat ile doludur. Nevvabın resmi ikametgâhı olarak inşa edilmekle beraber tek bir nevvab tarafından tek bir gece kullanılmadığı ifade edilmektedir. 1947den önce devlet misafirhanesi olarak ve birkaç defa hükûmet toplantısı için kullanılmıştır. Ama Bahavalpur Devleti ortadan kalktıktan sonra, nevvab mirasçıları arasında çıkan ihtilaflar dolayısıyla boş kalmıştır. Pencab eyaleti için eski eserleri koruma listesine alınmıştır.
  • Sadık Garh Sarayı: 1882'de Nevvab'ın sarayı olarak yapılmıştır. Saray arazisinin etrafı yüksek duvarlarla çevrilidir ve çöl ortasında olmasına rağmen yemyeşil çimler ve çok güzel çiçeklerle kaplı bir bahçesi bulunmaktadır. Hint İslam mimarisine uygun olarak birçok kubbesi vardır. Çok itina ile döşenmiş ve tevzin edilmiştir. Örneğin Avrupa'dan ısmarlanan aynaların gelmesi için Karaçi limanının, ara istasyonların ve şehir garının genişletilmesi için önemli masraf yapılmıştır. Durbar Salonu çok göz çekicidir. Arka bahçede nevvab zamanında kurulan ve hala ilgi çeken bir hayvanat bahçesi bulunmaktadır.
  • Darbar Mahal Sarayları: 75 dönüm kadar arazide bulunan bahçe ve saraylar. Bunlar arasında "Gülzar Sarayı", "Nishat Sarayı" ve "Farukh Sarayı" nevvabların eşleri için özel olarak ayrı zamanlarda ayrı ayrı yaptırılan saraylardır. Günümüzde Pakistan ordusu tarafından kullanılmaktadır.
  • "Lal Suhanra Milli Parkı": Şehirden 36 km. uzakta bir doğa parkıdır. Bu park ve parkın misafirhanesine giden kara yolu pek uygun olmakla beraber kiralanabilen 4x4 otoları için sorun olmamaktadır. Çok değişik vahşi hayvanı, bunlar arasında geyikleri, aslanları ve gergedanları, doğal yaşama alanlarında görme imkânı sağlamaktadır.
  • Derawar Kalesi : 13. yy.da tuğladan yapılmıştır. "Çölistan" çölünde Bahawalpur'dan yaklaşık 100 km uzaktadır. Çevresi 1500 m, yüksekliği 30 m olan 80 kuleden oluşan kare şeklinde bir kaledir. Bahawalpur nevabblarının idare merkezi olarak kullanılmıştır ve yakınlarında bu nevvab ve ailelerin gömülü olduğu mezarlık bulunmaktadır. Ne yazık ki bakımsızlık dolayısıyla yıpranmış görünüşlüdür.

Resim galerisi

  • Bahavalpur - Daewoo Terminali
    Bahavalpur - Daewoo Terminali
  • Bahavalpur - Farid Kapısı içinde çarşı
    Bahavalpur - Farid Kapısı içinde çarşı
  • Bahavalpur - Farid Kapısı
    Bahavalpur - Farid Kapısı
  • Bahavalpur -Noor Mahal
    Bahavalpur -Noor Mahal
  • Bahavalpur - Sadiq Dane High School
    Bahavalpur - Sadiq Dane High School
  • Bahavalpur - Dring Stadyum girişi
    Bahavalpur - Dring Stadyum girişi
  • Bahavalpur - Bahawal Victoria Hastanesi
    Bahavalpur - Bahawal Victoria Hastanesi
  • Bahavalpur Havalani Sheikh Rashid Hava Terminali,
    Bahavalpur Havalani Sheikh Rashid Hava Terminali,

Notlar

  1. ^ ""World Gazeteer" tahmini". 18 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2012. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Bahavalpur ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Pakistan</span> Güney Asyada bir ülke

Pakistan, resmî adıyla Pakistan İslam Cumhuriyeti, Güney Asya'da bir ülkedir. 241,49 milyonu aşan nüfusuyla dünyanın en kalabalık beşinci ülkesidir. En büyük ikinci Müslüman topluluğuna sahiptir. 881.913 km²'lik yüzölçümü ile bu alanda 33. sıradadır. Pakistan'ın güneyde Umman Denizi ve Körfezi'ne 1046 km kıyısı vardır. Doğuda Hindistan, batıda Afganistan, güneybatıda İran ve kuzeydoğuda Çin ile komşudur. Kuzeybatıda Afganistan'ın Vahan Koridoru Pakistan'ı Tacikistan'dan ince bir hatla ayırır. Ayrıca Umman ile deniz sınırı bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Karaçi</span> Pakistanın Sind eyaletinde bir şehir.

Karaçi Pakistan'da Sind Eyaleti'nin yönetim merkezi olan şehir.

Hindistan yirmi sekiz eyalet ve yedi birlik bölgesinden oluşan bir federal cumhuriyettir. Eyaletler ve birlik toprakları da daha küçük idari birimlere bölünür.

<span class="mw-page-title-main">Gucerât</span>

Gucerât, Hindistan'ı oluşturan eyaletlerden biridir. Güneyde ve batıda Umman Denizi, kuzeybatıda Pakistan, kuzeyde Racastan, doğuda Madhya Pradesh, güneydoğuda da Maharashtra eyaletleriyle çevrilidir. Yönetim merkezi, en büyük kenti ve eski merkezi Ahmedabad yakınlarındaki Gandhinagar'dır.

<span class="mw-page-title-main">Necef Çölü</span>

Necef Çölü, (Arapça: النقب ve İbranice: הנגב Güney İsrail’de Mısır, Ürdün, İsrail arasında yer alan çöl. Necef ismi İbranicede kuru anlamına gelmektedir ve Tevrat'ta da güney anlamına gelecek şekilde kullanılmıştır. Günümüzde İsrail sınırları içindedir. Kuzeyinde Lut Gölü, güneyinde Akabe Körfezi bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Bikaner</span>

Bikaner, Hindistan'ın kuzeybatısında Racastan eyaletinde bir şehir ve aynı adlı ilçenin yönetim merkezi.

<span class="mw-page-title-main">Indore</span>

Indore merkezi Hindistan'da Madhya Pradesh eyaletinin en büyük şehri ve ticaret merkezidir. Indore, eyalet başkenti olan Bhopal şehrinin 190 km batısında bulunmaktadır. 2011 Hindistan Nüfus Sayımına göre Indore şehri nüfusu 1.516.918 kişi olup nüfus olarak Hindistan ülkesindeki 15. büyük şehirdir ve 2009 tahminleri itibarıyla nüfusu tüm dünya şehirleri listesi üzerinde 147. sıradadır. Indore şehri, yerel idare olan Indore bölgesi (district) ve Indore Bölümü (division) merkez şehri görevlerini de taşır.

<span class="mw-page-title-main">Goodyear, Arizona</span>

Goodyear, ABD'nin güneybatısındaki Arizona eyaletinin Maricopa ilçesinde bulunan bir şehir. Phoenix'in bir banliyösüdür ve Phoenix Metropolitan Bölgesi içindedir.

<span class="mw-page-title-main">Glendale, Arizona</span>

Glendale, ABD'de Arizona eyaletinde Maricopa İlçesinde bulunan bir şehir. 2010 nüfus sayımında nüfusu 226.721 kişi olarak belirlenmiştir. Her yıl Şubat ayında Glendale Çikolata Festivali düzenlenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Haydarabad, Pakistan</span>

Haydarabad, Pakistan'ın Sind Eyaleti'nde bir şehir.

<span class="mw-page-title-main">Zion Ulusal Parkı</span> Utah, ABDdeki bir milli park

Zion Ulusal Parkı Amerika Birleşik Devletleri güneybatısında bulunan Utah eyaletinde, Springfield, Utah şehri yakınlarında bulunan, 593,26 km2 yüzölçümünü kapsayan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî park'tır.

<span class="mw-page-title-main">Cuyahoga Vadisi Ulusal Parkı</span>

Cuyahoga Vadisi Ulusal Parkı Amerika Birleşik Devletleri Ohio eyaletinin kuzeydoğusunda, "Summit" ve "Cuyahoga" ilçelerinde (county) ve Akron şehri yakınlarında bulunan, 11 Ekim 2000'de kurulup ABD Ulusal Park Hizmetleri tarafından idare edilen bir millî park'dır. Bu Ohio eyaletinde bulunan tek ulusal parkdır. Cuyahoga Ulusal Parkı'nın misyonu kuzeydoğu Ohio'da Akron ve Clevaland şehirleri arasında bulunan Cuyahoga Nehri'nin uzerinde ve etrafındaki doğa güzelliklerini korumak ve bunların kırsal niteliklerini geliştirip devam ettirmektir. Ulusal parka dahil olan federal arazilerin alanı 8.230,99 hektar olup bunun yanında özel sektöre ait olan arazilerle toplam koruma arazisi alanı 13.286,65 hektar olmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Saguaro Millî Parkı</span>

Saguaro Ulusal Parkı, Amerika Birleşik Devletleri Arizona eyaletinin güneyinde olup, Tucson şehri yakınlarında bulunan Sonora Çölü arazilerini içine alan ve "Tucson Dağları" adı verilen tepeleri ile "Rincon Dağları" arazilerini içine alan iki bölgeden oluşan, 370,04 km² yüzölçümünü kapsayan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî parktır. Bu ulusal park 14 Ekim 1994'te kurulmuş ve ismini kapsadığı çölün tipik bitkisi olan büyük "saguaro" türü kaktüsten almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Petrified Forest Ulusal Parkı</span>

Petrified Forest Ulusal Parkı Amerika Birleşik Devletleri Arizona eyaletinin kuzeydoğusunda, Flagstaff şehri yakınlarında bulunan, Boyalı Çölü içine alan, 885 km² yüzölçümünü kapsayan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî park'tır.

<span class="mw-page-title-main">Colorado Platosu</span>

Kolorado Platosu, ABD'nin güney-doğusunda coğrafik ve jeolojik niteliklere göre belirlenmiş çok büyük bir bölgedir. Tüm yüzölçümü 337.000 km² olup Utah, Arizona, New Mexico ve Kolorado eyaletlerine yayılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hawaii (ada)</span> Büyük Okyanusta bulunan Hawaii Takımadalarının en büyük adası

'Hawaii veya Hawaii Büyük Adası (İngilizce: The Big Island, Hawai‘i; Hawaii dili: mokupuni o Hawai‘i Büyük Okyanus kuzeyinde bulunan volkanik Hawaii Takımadaları'nın en büyüğü ve en güneydoğuda bulunanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Lincoln, Nebraska</span>

Lincoln, Nebraska, Amerika Birleşik Devletleri'nin Nebraska eyaletinin başkenti ve Lancaster ilçesi (county) merkez şehri.

<span class="mw-page-title-main">Colorado Çölü</span> önemli bir kısmı güneybatı ABDde, bir kısmı da Meksikada olan çöl

Colorado Çölü, önemli bir kısmı güneybatı ABD'de Kaliforniya ve Arizona eyaletlerinde ve bir kısmı da kuzeybatı Meksika'da Sonora, Baja California ve Baja California Sur eyaletlerinde bulunan ve Sonora Çölü'nün kuzeybatıya doğru bir uzantısı olan bir çöldür.

<span class="mw-page-title-main">Gucranvala</span>

Gucranvala Pakistan'ın Pencap Eyaletinin Gucranvala Bölgesi'nde bulunan bir sanayi kentidir. Pakistan'ın yedinci en kalabalık kentidir ve dünyanın en hızlı büyüyen şehirlerinden biridir.

İslam Mirası Parkı, Malezya'nın Terengganu eyaletindeki Kuala Terengganu kentinde bulunan ünlü bir turizm merkezidir. Park şehir suları içinde bulunan Wan Man adasının üstünde bulunur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.