İçeriğe atla

Bagyidaw

Bagyidaw
Sagaing Min
ဘကြီးတော်
Bagyidaw'ın Bengal'i İngilizlerden almayı emrettiği iddia edilen bir ingiliz tasviri
Burma Kralı
Sagaing prensi
Hüküm süresi5 Haziran 1819 – 15 Nisan 1837
Taç giymesi7 Haziran 1819
Önce gelenBodawpaya
Sonra gelenTharrawaddy
DoğumMaung Sein (မောင်စိန်)
23 Temmuz 1784(1784-07-23)
Amarapura
Ölüm15 Ekim 1846 (62 yaşında)
Amarapura
DefinAmarapura
Eş(ler)iHsinbyume
Nanmadaw Me Nu
Çocuk(lar)ı5 oğul, 5 kız, Setkya Mintha dahil
Tam adı
Siri Tribhavanaditya Pavarapaṇdita Mahādhammarajadhirāja
(သီရိ တြိဘဝနာဒိတျ ပဝရပဏ္ဍိတ မဟာဓမ္မရာဇာဓိရာဇာ)
HanedanKonbaung
BabasıThado Minsaw
AnnesiMin Kye, Taungdwin Prensesi
DiniTheravada Budizm[1]

Bagyidaw (Birmanca: ဘ်ြီ်တော်, telaffuz [ba̰dʑídɔ̀]; ayrıca Sagaing Min, [zəɡáiɰ̃ mɪ́ɰ̃] olarak da bilinir; 23 Temmuz 1784 - 15 Ekim 1846), 1819'dan 1837'ye değin tahttan indirilene kadar Burma Konbaung hanedanının yedinci kralıydı. Sagaing prensi o dönem yaygın olarak bilindiği üzere 1808 yılında dedesi Kral Bodawpaya tarafından veliaht prens olarak seçildi ve Bodawpaya'nın ölümünden sonra 1819'da kral oldu. Bagyidaw, 1823 yılında başkenti Amarapura'dan Ava'ya geri taşıdı.

Konbaung hanedanının çöküşünün başlangıcını işaret eden İlk Anglo-Birmanya Savaşı (1824-1826) Bagyidaw saltanatında olmuştur. Bagyidaw, Kral Bayinnaung’dan sonra ikinci en büyük Burma imparatorluğunu miras aldı, fakat aynı zamanda Britanya Hindistanı ile belirsiz şekilde paylaşılan sınırlara sahipti.[2][3]

Gençliği

Gelecekteki kral, 23 Temmuz 1784'te Shwedaung Prensi Veliaht Prens Thado Minsaw ve üvey kız kardeşi Taungdwin Prensesi Min Kye'nin çocuğu olarak Maung Sein'de doğdu.[4]

Veliaht prens

Babası Veliaht Prens Thado Minsaw 9 Nisan 1808'de öldü. Dokuz gün sonra, 23 yaşındaki genç prens, birdenbire büyükbabası Kral Bodawpaya tarafından Veliaht Prens konumuna yükseltildi.

Saltanatı

Batı cephesi sorunu

Bodawpaya 5 Haziran 1819'da öldü ve Bagyidaw her hangi bir muhalefetle karşılaşmadan tahta çıktı. 7 Haziran 1819'da Amarapura'da Sri Pawara Suriya Dharmaraja Maharajadhiraja saltanat adıyla taç giydi.[5]

Savaş

Savaşın başlangıcında, "Avrupalı kuvvetlerin ilerleyişi için çetin bir engel" teşkil eden araziye daha aşina olan savaşta sertleşmiş Burma kuvvetleri, Avrupalı ve Hint askerlerden oluşan daha iyi silahlı İngiliz kuvvetlerini geri püskürttü.[6]

Yandabo Antlaşması'na göre, Burma'nın kabul ettiği İngilizlerin talepleri:[6]

  1. Assam, Manipur, Arakan ve Salween nehrinin güneyinde Tenasserim sahili İngilizlere teslim edilecek,
  2. Cachar ve Jaintia'ya yapılan tüm müdahaleler durdurulacak,
  3. Dört taksitle bir milyon lira savaş tazminatı ödenecek,
  4. Ava ve Kalküta arasında diplomatik temsilci değişimine izin verilecek,
  5. Gidişata göre ticari bir anlaşma imzalanacak,

Savaş sonrası

Bagyidaw'ın Amarapura'daki mezarı

Antlaşma, Burma krallığına son derece ağır mali yük getirdi ve fiilen sakat hale getirdi.[7]

Kaynakça

  1. ^ https://web.archive.org/web/20040720163243/http://www.buddhanet.net/pdf_file/bud-myanmar.pdf []
  2. ^ Htin Aung, U. (1967). A history of Burma. Internet Archive. New York, Columbia University Press. 
  3. ^ Yi, Ma Yi (Mart 1965). "Burmese Sources for the History of the Konbaung Period 1752–1885*". Journal of Southeast Asian History (İngilizce). 6 (1): 48-66. doi:10.1017/S0217781100002477. ISSN 0217-7811. 16 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2022. 
  4. ^ Myint-U 2006: 112–113
  5. ^ Yi Yi 1965: 53
  6. ^ a b Phayre 1883: 236–237
  7. ^ Webster 1998:142–145

Bibliyografya

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Myanmar</span> Güneydoğu Asyada ülke

Myanmar, resmî adıyla Myanmar Birliği Cumhuriyeti, diğer isimleriyle Burma ya da Birmanya, Güneydoğu Asya'da bir ülkedir. Kuzeybatıda Bangladeş ve Hindistan, kuzeydoğuda Çin, doğuda Laos, güneydoğuda Tayland ile komşudur. Güney ve güneybatıda Andaman Denizi ve Bengal Körfezi'ne kıyısı vardır. Myanmar Güneydoğu Asya anakarasındaki en büyük, Asya genelinde ise 10. büyük ülkedir. 2017 verilerine göre nüfusu 54 milyondur. Başkenti Nepido, en büyük şehri Yangon'dur.

<span class="mw-page-title-main">Mandalay</span>

Mandalay, Myanmar'ın orta kesiminde kent.

<span class="mw-page-title-main">Sado (prens)</span>

Prens Sado, Joseon Kralı Yeongjo'nun ikinci oğludur. Biyolojik annesi Jeonui Yi klanından Kraliyet Soylu Eşi Yeong'du. Sado'nun büyük üvey kardeşi Veliaht Prens Hyojang'ın önceden ölmesi nedeniyle, yeni prens geleceğin muhtemel hükümdarıydı. Ancak 27 yaşındayken, yaz sıcağında babasının emriyle bir pirinç sandığına kapatıldıktan sonra büyük olasılıkla susuzluktan ve muhtemelen açlıktan öldü.

<span class="mw-page-title-main">Manipur</span>

Manipur, Hindistan'ın kuzeydoğusunda, başkenti Imphal şehri olan bir eyalettir. Kuzeyinde Hindistan'ın Nagaland, güneyinde Mizoram ve batısında Assam eyaletleri ile komşudur. Ayrıca doğuda Sagaing bölgesi ve güneyde Chin Eyaleti olmak üzere Myanmar'ın iki bölgesiyle de sınır komşusudur. Eyalet 22,327 km2 'lik bir alanı kaplamaktadır. Resmi ve en yaygın konuşulan dil Meitei dilidir. Meitei halkına özgü olan bu dil, diğer Tibeto-Burman dillerini konuşan daha küçük topluluklar tarafından da ortak dil olarak kullanılmaktadır. Manipur 2.500 yıldan uzun bir süredir Asya ekonomik ve kültürel alışverişinin kavşak noktasında yer almaktadır. Bu alışveriş Hint alt kıtası ve Orta Asya'yı Güneydoğu Asya, Doğu Asya, Sibirya, Kuzey Kutbu'ndaki bölgeler, Mikronezya ve Polinezya'ya bağlayarak insanların, kültürlerin ve dinlerin göç etmesini sağlamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bagan</span>

Bagan, UFA: bəɡàɴ; eski adı Pagan) Myanmar'da, Mandalay Bölgesi'nde antik bir kenttir. 9. yüzyıldan 13. yüzyıla kadar, kent; bölgeyi birleştiren ilk krallık olan ve günümüzdeki Myanmar'ın oluşumuna kaynaklık eden Pagan Krallığı'nın başkentiydi. Krallığın zirvesine ulaştığı 11. ve 13. yüzyıllar arasında yalnızca Bagan ovalarında inşa edilen 10.000'den fazla Budist tapınağı, pagoda ve manastırdan arta kalan 2.200'den fazla tapınak ve pagoda günümüzde halen ayakta durmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Güneydoğu Asya Oyunları</span>

Güneydoğu Asya Oyunları”,, 11 Güneydoğu Asya ülkesinin katılımıyla iki senede bir gerçekleşen çok sporlu etkinlik. Oyun Güneydoğu Asya Oyunları Federasyonu tarafından yapılmakta ve Uluslararası Olimpiyat Komitesi ve Asya Olimpiyat Konseyi tarafından denetlenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Pyu şehir devletleri</span> Bu şehir devletleri topluluğu, Pyular tarafından kuruldu. Günümüzde adı Upper Burma (Myanmar) olan bu yerde, milattan önce 2. yüzyıldan itibaren insanlar yaşamaktadır.

Pyu şehir devletleri, Yukarı Burma'da (Myanmar), MÖ 2. yüzyıldan MS 11. yüzyıl ortalarına kadar varlığını sürdürmüş olan şehir devletleridir. Şehir devletleri, kayıtların mevcut olduğu Myanmar'ın en eski sakinleri olan Tibet-Birmence konuşan Pyu insanları tarafından güneydeki göç hareketlerinin bir parçası olarak kuruldu. Sıklıkla Pyu milenyumu olarak anılan bin yıllık dönem, Tunç Çağı'nı, 9. yüzyılın sonlarında Pagan Krallığı'nın ortaya çıktığı klasik devletler döneminin başlangıcına bağladı.

<span class="mw-page-title-main">Carolina Kolonisi</span>

Carolina Kolonisi, Amerika'nın Britanya İmparatorluğu kontrolündeki bölümünde yer alan koloniydi.

<span class="mw-page-title-main">Pagan Krallığı</span>

Pagan Krallığı günümüzde Myanmar'ı oluşturan topraklar üzerinde kurulmuş bir devlettir. İravadi Vadisi'nde 849-1297 yılları arasında hüküm sürmüş ve Birmanların buraya yerleşmesini sağlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Lansang Krallığı</span> Güneydoğu Asyada 1353-1707 yılları arasında var olmuş bir krallık

Lansang Krallığı birleşik bir Lao krallığı olarak 1353 yılında kurulmuş ve 1707 yılında da parçalanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">2021 Myanmar darbesi</span> Askerî darbe

2021 Myanmar darbesi veya 1 Şubat Myanmar Askerî darbesi, Myanmar ordusunun 1 Şubat 2021 tarihinde iktidardaki lidere ve kabinesine karşı gerçekleştirdiği askerî darbe. Ülkede 10 yıllık demokrasi, bu darbeyle birlikte bozulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Min Aung Hlaing</span> Myanmarlı asker ve siyasetçi

Min Aung Hlaing, Şubat 2021 darbesinde iktidarı ele geçirmesinden bu yana Myanmar'ı Devlet İdare Konseyi başkanı olarak yöneten Birmanyalı bir politikacı ve ordu generalidir. Ağustos 2021'de Myanmar başbakanı olarak sözde sivil rolünü üstlendi. Mart 2011'den bu yana Savunma Hizmetleri Başkomutanlığı görevini de yürütüyor. Daha önce 2010-2011 yılları arasında Savunma Bakanlığı müşterek kurmay başkanı olarak görev yaptı ve Myanmar cumhurbaşkanının başkanlığındaki Ulusal Savunma ve Güvenlik Konseyi'nin (USGK) bir üyesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Laos-Türkiye ilişkileri</span>

Laos-Türkiye ilişkileri Laos ile Türkiye arasındaki dış ilişkilerdir. Diplomatik ilişkiler ilk olarak 1947'de kuruldu, ardından 1958'de büyükelçilik rütbesine yükseldi. 27 Aralık 2017 tarihinde Türkiye Laos'un başkenti Vientiane'de yerleşik bir büyükelçilik kurdu.

Büyük Doğu Asya Konferansı, Japonya İmparatorluğu'nun Büyük Doğu Asya Ortak Refah Alanının çeşitli bileşen üyelerinden önde gelen politikacılara ev sahipliği yaptığı 5 - 6 Kasım 1943 tarihleri arasında Tokyo'da düzenlenen uluslararası bir zirveydi. Etkinlik Tokyo Konferansı olarak da anıldı.

<span class="mw-page-title-main">Alaungpaya</span>

Alaungpaya, Alaunghpaya veya Alaung-Phra olarak da telaffuz edilir,, Burma(Myanmar)'da Konbaung Hanedanlığı'nın kurucusudur. Bir zamanlar Yukarı Burma'daki küçük bir köyün eski şefi olan Alaungpaya, Siyam'a düzenlediği sefer sırasında hastalıktan öldüğünde, Burma'yı birleştirmiş, Manipur'u ele geçirmiş, Lan Na'yı fethetmiş ve restore edilen Hanthawaddy Krallığı'na yardım eden Fransız ve İngilizleri yenmişti. Dagon çevresine yeni yerleşim yerleri ekleyerek genişletmiş ve şehri Yangon şehri olarak adlandırmıştır. Burma'yı üçüncü kez birleştirdiği için Burma tarihinde, Anawrahta ve Bayinnaung ile birlikte Burma'nın en büyük üç hükümdarından biri olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Bodawpaya</span>

Bodawpaya, Burma Konbaung Hanedanlığı'nın altıncı kralıdır. Maung Shwe Waing ve daha sonra Badon Min olarak doğdu. Hanedanın kurucusu ve Üçüncü Birmanya İmparatoru olan Alaungpaya'nın dördüncü oğludur. En büyük kardeşi Naungdawgyi'nin oğlu yeğeni Phaungkaza Maung Maung'u Ava'da tahttan indirdikten sonra kral ilan edildi. Bodawpaya, 1782'de kraliyet başkentini Amarapura'ya geri taşıdı. Hsinbyumyashin olarak adlandırıldı. 54 eşinden olan yaklaşık olarak 70 oğul ve 67 kızın babasıydı.

<span class="mw-page-title-main">Tabinshwehti</span>

Tabinshwehti, 1530-1550 yılları arasında Burma (Myanmar) kralı ve Birinci Toungoo İmparatorluğu'nun kurucusudur. Düzenlediği askeri seferler (1534-1549) sayesinde, Pagan imparatorluğu'nun 1287'de yıkılmasından bu yana Burma'daki en büyük krallığı yaratmıştı.

Konbaung hanedanı 1752'den 1885'e kadar Burma/Myanmar'ı yöneten son hanedandır. Burma tarihindeki en büyük ikinci imparatorluğu oluşturmuş ve Toungoo hanedanının başlattığı idari reformları sürdürerek modern Burma devletinin temellerini atmıştır. Bununla birlikte reformlar, altmış yıllık bir süre boyunca (1824-1885) üç Anglo-Burma Savaşının hepsinde Burmalıları mağlup eden ve 1885'te bin yıllık Burma monarşisini sona erdiren İngilizlerin ilerlemesini durdurmak için yetersiz kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mindon Min</span>

Mindon Min, doğum ismi Maung Lwin, 1853'ten 1878'e kadar Burma'nın (Myanmar) sondan bir önceki kralıydı Burma'nın en popüler ve saygı duyulan krallarından biriydi. Üvey kardeşi Kral Pagan yönetiminde 1852'deki İkinci İngiliz-Birmanya Savaşı, Aşağı Burma'nın Britanya İmparatorluğu tarafından ilhak edilmesiyle sona erdi. Mindon ve küçük kardeşi Kanaung üvey kardeşleri Kral Pagan'ı devirdiler. Saltanatının büyük kısmını ülkesinin üst kesimlerini İngiliz saldırılarından korumaya ve krallığını modernize etmeye çalışarak geçirdi.

Toungoo hanedanı ve Restore Edilmiş Toungoo hanedanı olarak da bilinen 16. yüzyılın ortalarından 1752'ye kadar Burma'nın (Myanmar) yönetici hanedanıydı. İlk kralları Tabinshwehti ve Bayinnaung, 1287'den beri ilk kez Pagan Krallığı topraklarını yeniden birleştirmeyi ve Manipur, Çin Shan Eyaletleri, Siam ve Lansang'ı dahil etmenin yanı sıra ilk kez Shan Eyaletlerini birleştirmeyi de başardı. Toungoo İmparatorluğu zirvesindeyken Güneydoğu Asya'daki en büyük ve en güçlü imparatorluktu. Ancak Bayinnaung'un 1581'deki ölümünü takip eden 18 yıl içinde yıkıldı.