İçeriğe atla

Bagaraatan

Bagaraatan
Yaşadığı dönem aralığı: 70 myö
Maastrihtiyen 
PreЄ
J
Kuyruk omurları
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Klad:Dinosauria
Klad:Saurischia
Klad:Theropoda
Klad:Pantyrannosauria
Cins:Bagaraatan
Osmolska, 1996
Tip tür
Bagaraatan ostromi
Osmolska, 1996

Bagaraatan (Moğolca "küçük avcı" anlamına gelir), Geç Kretase döneminde yaşamış bir teropod dinozor cinsi.[1] Bu dinozora ait fosiller Moğolistan'da Nemegt Formasyonu'nda bulunmuştur. Bagaraatan yaklaşık 3-4 metre uzunluğunda bir dinozordu.

Tip tür B. ostromi, Osmolska tarafından 1996 yılında tanımlandı. Ön kafatası kemik (ZPAL MgD-I/108) iskeleti "kuş benzeri" olarak tarif edilirken kafatasının kendisi ise birçok farklı teropod dinozor gruplarının da sahip olduğu ortak özellikler sergiler.

Sınıflandırma

Bagaraatan ostromi ile bir insanın boyut karşılaştırması

Thomas Holtz bu türü temel bir tyrannosauroid olarak tanımlar. Coria ise Bagaraatan'ı bir troodontid (kuş benzeri iki ayak üstünde yürüyen bir dinozor grubu) olarak tanımlar ve Rauhut maniraptora (pençeli ellere sahip dinozorlar) grubuna yerleştirir.[2]

Mark Loewen vd. (2013), Holtz'u izleyerek, Bagarataan'ı bir bazal tyrannosauroid olarak tanımlamıştır.[3] Loewen vd. tarafından, 2013 yılında önerilmiş kladogram:[3]

Tyrannosauroidea
Proceratosauridae

Proceratosaurus bradleyi

Kileskus aristotocus

Guanlong wucaii

Sinotyrannus kazuoensis

Juratyrant langhami

Stokesosaurus clevelandi

Dilong paradoxus

Eotyrannus lengi

Bagaraatan ostromi

Raptorex kriegsteini

Dryptosaurus aquilunguis

Alectrosaurus olseni

Xiongguanlong baimoensis

Appalachiosaurus montgomeriensis

Alioramus altai

Alioramus remotus

Tyrannosauridae

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Fossilworks: Bagaraatan". fossilworks.org. 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2021. 
  2. ^ O. W. M. Rauhut (2003). The interrelationships and evolution of basal theropod dinosaurs. Special Papers in Palaeontology 69: s. 1-213.
  3. ^ a b Loewen, M.A.; Irmis, R.B.; Sertich, J.J.W.; Currie, P. J.; Sampson, S. D. (2013). Evans, David C (Ed.). "Tyrant Dinosaur Evolution Tracks the Rise and Fall of Late Cretaceous Oceans". PLoS ONE. 8 (11): e79420. Bibcode:2013PLoSO...879420L. doi:10.1371/journal.pone.0079420Özgürce erişilebilir. PMC 3819173 $2. PMID 24223179. 

Konuyla ilgili yayınlar

  • Osmolska, H. (1996). "An unusual theropod dinosaur from the Late Cretaceous Nemegt Formation of Mongolia". Acta Palaeontologica Polonica 41; 1-38

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<i>Borogovia</i>

Borogovia, Geç Kretase devrinde orta Asya'da yaşamış 2 metre uzunluğunda 13 kilogram ağırlığında etobur bir paravian dinozordur.

<span class="mw-page-title-main">Spinosauridae</span> teropod dinozor familyası

Spinosauridae, 10 ila 17 cinsten oluşan bir tetanuran teropod familyasıdır. Spinosaurid fosilleri Afrika, Güney Amerika, Avrupa ve Asya'da bulunmuştur. Kalıntılar genelde Erken Kretase ve Geç Kretase'nin başlarına tarihlendirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Tyrannosauroidea</span> teropod dinozor kladı

Tyrannosauroidea veya tiranozorlar, Tyrannosauridae familyasını ve daha bazal akrabalarını içeren, teropod dinozor üst familyasıdır. Tyrannosauroidler, Jura döneminden itibaren Lavrasya süper kıtasında yaşadı. Kretase döneminin sonunda tyrannosauroidler, Kuzey Yarımküre'de devasa Tyrannosaurus ile bilinen baskın büyük yırtıcılardı. Fosil buluntuları; Kuzey Amerika, Güney Amerika, Avrupa, Asya ve Avustralya kıtalarında bulundu.

<span class="mw-page-title-main">Ceratosauria</span> teropod dinozor kladı

Ceratosauria, Ceratosaurus'a kuşlardan daha yakın akraba olan tüm teropodları içeren bir kladdır. Seratozorların, Erken Jura'da diğer teropodlardan ayrıldığı düşünülür. Bilinen en eski seratozor, 199 milyon yıl öncesine tarihlenen Saltriovenator'dur. Ceratosauria, esas olarak Güney yarımkürede bulunan bu üç ana grubu içerir: Ceratosauridae, Noasauridae ve Abelisauridae. Bununla birlikte, en son çalışmalar, coelophysoidlerin ve dilophosauridlerin diğer seratozorlar ile birlikte klad oluşturmadığını ve dilophosauridlerin bu grubun dışında bırakılması gerektiğini göstermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Coelurosauria</span> dinozor kladı

Coelurosauria, Carnosauria'dan kuşlarla daha yakın akraba olan tüm teropod dinozorları içeren bir kladdır.

<i>Guanlong</i> erken tyrannosauroid

Guanlong (冠龍), Geç Jura döneminde Çin'de yaşamış soyu tükenmiş bir tyrannosauroid cinsidir. İlk olarak 2006 yılında Xu Xing ve meslektaşları, cinsi Tyrannosaurus ile ilişkili yeni bir takson olarak tanımladı. Adı, Çincede "taç ejderhası" anlamına gelen kelimeden türemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Eutyrannosauria</span> tyrannosauridler ve yakın akrabaları

Eutyrannosauria, fosilleri şu anda Asya ve Kuzey Amerika olan bölgelerde bulunan, tyrannosauroid teropodların gelişmiş bir grubudur. Klad, Tyrannosauridae familyasını ve familyanın ataları ile ilişkili olan, Appalachiosaurus, Dryptosaurus ve Bistahieversor gibi tyrannosauroidlerden oluşur. Grup ismi, 2018 yılında Delcourt ve Grillo tarafından,olası güney yarımküre tyrannosauroidlerinin filocoğrafyası hakkındaki makalelerinde seçildi.

<span class="mw-page-title-main">Avetheropoda</span> Coelurosaurları ve carnosaurları içeren dinozor kladı

Avetheropoda veya "kuş teropodlar", Carnosauria ve Coelurosauria kladlarını içeren bir teropod dinozor kladıdır.

<span class="mw-page-title-main">Tyrannosauridae</span> teropod dinozor familyası

Tyrannosauridae, Geç Kretase döneminde Asya ve Amerika da yaşamış teropod dinozorları kapsayan ve genellikle göreli olarak büyük boyutlara ulaşan bir Coelurosauria familyasıdır.

<i>Lythronax</i>

Lythronax, Geç Kretase döneminde Kuzey Amerika'da yaşamış, tyrannosauridae familyasından bir teropod dinozor cinsidir. Tip ve tek türü 2013'te tanımpanan Lythronax argestes'tir

<span class="mw-page-title-main">Proceratosauridae</span> teropod dinozor familyası

Proceratosauridae, Orta Jura'dan Erken Kretase'ye kadar varlığını sürdürmüş bir tiranozor familyasıdır.

<i>Raptorex</i> teropod dinozor cinsi

Raptorex, kuşkulu bir tyrannosaurid dinozor cinsidir. Fosil kalıntıları, muhtemelen Moğolistan'da veya kuzeydoğu Çin'de bulunan tek bir genç örnekten oluşuyor. Tip türü, 2009 yılında Sereno ve meslektaşları tarafından tanımlanan R. kriegsteini'dir. Cins adı Latince: raptor, "hırsız" ve Latince: rex, "kral" dan gelir. Tür adı, oğlu Henry Kriegstein'ın örneği bilimsel çalışma için Chicago Üniversitesi'ne bağışladığı Holokost'tan kurtulan Roman Kriegstein'ı onurlandırıyor.

<i>Dilong</i> küçük bir erken Kretase tiranozoru

Dilong, Doğu Asya'nın alt Kretase döneminden kalma bir teropod dinozor cinsidir. 2004 yılındaki ilk bilimsel tanımlamanın yapıldığı sırada, yalnızca D. paradoxus türünün ait olduğu bu cins, bugüne kadar bulunan en eski tyrannosauroidlerden biriydi.

<i>Eotyrannus</i> Kretase döneminde yaşamış teropod dinozor cinsi

Eotyrannus, Erken Kretase Avrupa'sından bir theropod dinozor cinsidir ve Tyrannosaurus rex'in erken bir atasıdır. Bu cins, Coelurosauria içinde ilgili bir grup olan tyrannosauroidler arasında yer alır. Cinse ait tek tür olan Eotyrannus lengi, güney İngiltere'de bulunan ve muhtemelen Alt Kretase'den (Barremiyen) gelen yüzde 40 korunmuş bir iskeletten bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ornithomimosauria</span> dinozor kladı

Ornithomimosauria, ornitomimozorlar veya devekuşu dinozorları, günümüz devekuşuna yüzeysel bir benzerlik gösteren theropod dinozorlardır. Laurasia'nın Kretase Dönemi'nden, ayrıca Afrika ve muhtemelen Avustralya'dan hızlı, dz.omnivor veya otçul dinozorlardı. Grup ilk olarak Erken Kretase'de ortaya çıktı ve Geç Kretase'ye kadar varlığını sürdürdü. Grubun ilkel üyeleri arasında kolları 2,4 m uzunluğa ulaşan Nqwebasaurus, Pelecanimimus, Shenzhousaurus, Hexing ve Deinocheirus bulunur. Ornithomimidae ailesinin üyeleri olan daha gelişmiş türler arasında Gallimimus, Struthiomimus ve Ornithomimus bulunur. Paul Sereno gibi bazı paleontologlar, esrarengiz alvarezsauridleri ornithomimosaurların yakın akrabaları olarak kabul eder ve onları Ornithomimoidea üst familyasında bir araya getirir.

<i>Anchiornithidae</i> kuşlarla ilişkili dinozor familyası

Anchiornithidae, Avialae soyundaki kuşların en bazal familyası olabilecek bir eumaniraptoran familyasıdır. Anchiornithidler, maniraptoran ağacında çeşitli konumlarda sınıflandırılmıştır, bazı bilim adamları onları ayrı bir aile, Troodontidae'nin bir bazal alt familyası, veya Archaeopterygidae familyasının üyeleri olarak avialae veya Paraves içinde evrimsel bir grup dinozor topluluğu olarak sınıflandırır.

<i>Xiongguanlong</i> Kretase döneminde yaşamış, tyrannosauridlerin ataları ile ilişkili teropod

Xiongguanlong, şimdiki Çin'de Erken Kretase döneminde yaşamış bir tyrannosauroid dinozor cinsidir. Tip türü X. baimoensis, 2009 yılında Çin ve Amerika Birleşik Devletleri'nden bir grup araştırmacı tarafından çevrimiçi olarak tanımlanmış ve Ocak 2009'da resmi olarak yayınlanmıştır. Cins adı, kuzeybatı Çin'deki bir şehir olan Jiayuguan şehrini ifade eder – "long" eki ejderha anlamına gelir. Tür adı, fosil bölgesinin yakınında bir kaya oluşumu olan "beyaz hayalet kale"ye atıfta bulunarak bai mo, "beyaz hayalet" den türetilmiştir. Fosiller arasında bir kafatası, omurlar, bir sağ ilium ve sağ uyluk kemiği bulunur. Bulunduğu kayalar, 125 ila 100 milyon yıl önce Kretase'nin Apsiyen'den Albiyen'e kadar olan evrelerine aittir.

<i>Proceratosaurus</i> teropod dinozor cinsi

Proceratosaurus, İngiltere'nin Orta Jura (Batoniyen) döneminden küçük boyutlu etçil teropod dinozor cinsidir. Cins adı Proceratosaurus, kafatası tepesinin kısmen korunmuş kısmı yüzeysel olarak Ceratosaurus'un küçük tepesine benzediği için, başlangıçta Ceratosaurus'un atası olduğunun düşünülmesinden kaynaklanır. Ancak şimdi, özellikle Proceratosauridae familyasının bir üyesi ve Tyrannosauroidea kladının bilinen en eski üyeleri arasında bir coelurosaur olarak tanımlanır.

<i>Deinocheirus</i>

Deinocheirus Geç Kretase'de bugünkü Moğolistan'da yaşamış ornithomimozor kladından bir teropod dinozor cinsidir. Moğolistan'ın erken Maastrihtiyen yaşlı Nemegt Oluşumu'ndan bilinen bu dinozor cinsi tek bir tür içerir. Bu canlının en dikkat çekici özelliği olağanüstü büyük kollarıdır ve cins adı bu özelliğine atıfta bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Megaraptor</span> tükenmiş dinazor cinsi

Megaraptor Geç Kretase çağlarında yaşamış büyük bir teropod dinozor cinsidir. Fosilleri, Güney Amerika'da Arjantin'in Patagonya'daki Portezuelo Formasyonu'nda keşfedilmiştir. Başlangıçta dev bir dromaeosaur benzeri coelurosaur olduğu düşünüldü, önceki filogenlerde bir neovenatorid allosauroid olarak sınıflandırıldı, ancak daha yeni filogeni ve ilgili megaraptoran cinslerinin keşifleri onu bazal bir tyrannosauroid veya bazal bir coelurosaur olarak yerleştirdi, ayrıca hala onu bir neovenatorid olarak düşünen bazı çalışmalar vardı.