İçeriğe atla

Babil Piyangosu

"Babil Piyangosu"
YazarJorge Luis Borges
ÜlkeArjantin
Dilİspanyolca

" Babil Piyangosu " (özgün İspanyolca adı: "La lotería en Babilonia", "Babil Piyangosu") Arjantinli yazar Jorge Luis Borges'in fantastik kısa öyküsüdür. İlk kez 1941'de Sur edebiyat dergisinde yayımlandı. Daha sonra Yolları Çatallanan Bahçe (El jardín de los senderos que se bifurcan) koleksiyonuna dahil edildi. Bu koleksiyon da daha sonra Ficciones'in (1944) birinci bölümü haline getirildi.

Konu özeti

Hikâyede, tüm faaliyetlerin her şeyi kapsayan bir piyango tarafından belirlendiği efsanevi bir Babil kentini anlatır. Şansın kişinin hayatındaki rolüne dair bir metafor şeklinde yazılmıştır. Hikâyede bahsedilen piyango, başlangıçta biletlerin satın alındığı ve kazananın para ödülü aldığı normal bir piyango gibi oynanır. Daha sonra cezalar ve daha büyük para ödülleri getiriir. Dahası, seçkinler dışında herkes için katılım zorunlu hale gelir. Sonunda her şeyi kapsayan ve o kadar gizli bir hal aldı ki, kimileri "Şirket hiçbir zaman var olmadı ve hiçbir zaman da olmayacak" diye fısıldaşmaya başlarlar. Kimileri ise Babil'in "sonsuz bir şans oyunu evreninden başka bir şey olmadığı" için Şirketin varlığı sorununun yersiz olduğunu öne sürerler.

Temalar

Hikâye, tesadüflerin hayatta oynadığı rol, yaşananların gerçekten hak edilip edilmediği ya da hayatın tamamının sadece şans ya da kayıp üzerine kurulu olup olmadığı hakkındadır. Aynı zamanda piyangoyu zamandaki herhangi iki nokta arasında meydana gelebilecek tüm olası rastgele olaylar için bir metafor olarak kullanarak Zeno'nun paradoksuna gönderme yapmaktadır.[1] Babilliler gizli yerlerde fısıldaşarak piyangonun kontrolünü ele geçirmeye çalışırlar ancak piyango sonunda bunu bir sorumluluk görevi olarak yasaklar. Hikâye, Şirketin tesadüfen yaptığı gibi, insanların doğanın otoritesini isteme ve bundan faydalanma eğiliminin bir eleştirisi niteliğindedir. Piyangoya itiraz edilemez zira o mutlak şansa dayanmaktadır.[2] Çoğu Borges öyküsünde olduğu gibi burada da biraz mizah vardır. Bir noktada, bir köle, sahibinin dilinin yakılmasını gerektiren bir piyango bileti çalar ki bu, piyango bileti çalmakla aynı cezadır. Daha sonra halk, kölenin hırsızlık cezası olarak mı, yoksa piyangonun öngördüğü şekilde mi cezalandırılması gerektiği konusunda kavga eder.

Ayrıca bakınız

  • Rota Fortunae - servet çarkı
  • " Piyango " - Shirley Jackson'ın kısa öyküsü

Kaynakça

  1. ^ "MathFiction: The Lottery in Babylon [La lotería en Babilonia] (Jorge Luis Borges)". 10 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2023. 
  2. ^ "Jorge Borges: Short Stories The Lottery in Babylon and The Library of Babel Summary and Analysis | GradeSaver". 10 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2023. 

Dış bağlantılar

  • Hikâyenin orijinal İspanyolca tam metni: [1]
  • Hikâyenin İngilizce çevirisindeki tam metni: [2]

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Jorge Luis Borges</span> Arjantinli yazar (1899-1986)

Jorge Francisco Isidoro Luis Borges Acevedo, Arjantinli öykü, deneme yazarı, şair ve çevirmen. En önemli eserleri arasında 1940'larda yayınlamış Ficciones ve rüya, labirent, indeterminizm, sonsuzluk, ayna ve mitolojik motifleri ihtiva eden Alef yer alır. Eserleri, felsefe literatürünü ve fantezi türünü etkilemiştir, 20. yüzyıl Latin Amerika literatüründe Büyülü gerçekçilik akımını önemli ölçüde etkilemiştir. Büyülü gerçekçilik akımının önde gelen isimlerindendir ve gerçeküstücülük konusunda yazdığı denemeleri ile ünlüdür.

Bilge Karasu, Türk öykü, roman, deneme yazarıdır. Aynı zamanda felsefeci yanı olan Karasu, metinlerinde felsefi sorunları işlemiş ya da onun metinleri felsefi incelemenin konusu olarak görülmüştür. Postmodern romanın Türkiye'deki önemli isimleri arasında değerlendirilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kitâb-ı Mukaddes</span> Yahudiliğin ve Hristiyanlığın kutsal metinlerini oluşturan kitapların kanonik bir koleksiyonu

Kitâb-ı Mukaddes, Mukaddes Kitap veya Kutsal Kitap, Eski Ahit ve Yeni Ahit'i kapsayan, Hristiyan inanışının temelini oluşturan ve Hristiyanlarca kutsal sayılan kitaptır.

<span class="mw-page-title-main">Babil</span> Mezopotamyada tarihi bölge ve devlet

Babil, Mezopotamya'da adını aldığı Babil kenti etrafında MÖ 1894 yılında kurulmuş, Sümer ve Akad topraklarını kapsayan bir imparatorluktur. Babil'in merkezi bugünkü Irak'ın El Hilla kasabası üzerinde yer almaktadır. Babil halkının büyük bir kısmını tarih boyunca çeşitli Sami asıllı halklar oluşturmuştur. Bölgede konuşulmuş en yaygın dil Akadca olmuş olmasına rağmen Sümerce dinî dil olarak kullanılmıştır. Aramice ise ilerleyen yıllarda bölgenin geçer dili konumuna gelmiştir.

Talmud, Yahudi medeni kanunu, tören kuralları ve efsanelerini kapsayan dinî metinlerdir. İbranice lamad (öğrenmek) kökünden gelir. Mişna ve Gemara bölümlerinden müteşekkildir. Talmud'un iki versiyonu vardır: 3. ila 5. yüzyıla ait olduğu kabul edilen ancak daha eski dokümanları da içeren Babil Talmudu ve daha eski olan Filistin ve Yeruşalayim (Kudüs) Talmudu.

<span class="mw-page-title-main">Tobey Maguire</span> Amerikalı film yapımcısı ve sinema oyuncusu

Tobias Vincent Maguire, Amerikalı oyuncu ve film yapımcısı. Sam Raimi'nin Örümcek Adam üçlemesinde (2002-2007) baş karakteri canlandırdı ve daha sonra Örümcek Adam: Eve Dönüş Yok (2021) filminde rolünü tekrarladı.

<span class="mw-page-title-main">Yehuda Krallığı</span>

Yehuda Krallığı, Yakup'un 12 oğlundan biri olan Yehuda'nın, Güney Levant'ta kurduğu Yehuda kabilesinin gelişip monarşi sistemine dönüşmesi ile oluşmuş bir Demir Çağı krallığı. Birinci dönemde, Tevrat'a göre İsrail Krallığı'nın kralı Şaul'un ölümüyle Yehuda topraklarında bir krallık oluştu ve bu krallığın başında Yehuda kabilesinin lideri Davud geçti. Yedi yıl Yehuda'nın krallığını yaptıktan sonra İsrail Krallığını tekrar bir araya getirdi ve başkenti Kudüs yaptı. İkinci dönem ise Yehuda Krallığı dendiğinde akla ilk gelen dönemdir. MÖ 930'da Birleşik İsrail Krallığı ikiye bölündü. Davud'un torunu Rehoboam'ı kendilerine kral olarak seçmek istemeyen kuzeydeki on kabile kendi (ikinci) İsrail Krallığını oluşturdu ve güneydeki iki kabilenin krallığını yapan Rehoboam Yehuda Krallığı'nın lideri oldu. Bazen bölünmeden sonraki İsrail Krallığı'na Kuzey Krallığı Yehuda Krallığı'na da Güney Krallığı denir. Yehuda'nın varlığı MÖ 586 yılında Nebukadnezar önderliğindeki Babil İmparatorluğu'na yenik düşünce son buldu. Babillilerin bölgeyi fethiyle birinci Tapınak yıkıldı ve Yahudiler bölgeden sürüldü.

<i>María Mercedes</i>

María Mercedes Valentín Pimstein yönetmenliğinde çekilmiş, başrolde Thalía'nın Maria Mercedes Muñoz olarak oynadığı Meksika yapımı bir pembe dizidir. 1987 kayıtlı "Rina" adlı dizinin uyarlanmışıdır. Meksika'dan başka birçok ülke televizyonunda da gösterime girmiştir. Maria Mercedes Dünya çapında Toplam 165 Ülkede yayınlandı. Türkiye de ise ilk defa 1996 yılında TRT1'de daha sonra ise altın çağını yaşamasına neden olan Kanal Atv'de yayınlandı. Dizi o kadar sevildi ki Türkiye'de toplam 3 defa yayınlandı, Dizi Sadece Türkiye de değil 165 ülkede büyük bir ilgi gördü ve reyting rekorları kırdı. Dizinin en ilgi çekici yanı ise jenerik müziğidir. Maria Mercedes IMDB sıralamasında 6/10 almıştır. Dizi çekimi 23 yıl önce çekilmesine rağmen günümüzde hala aktif biçimde takip edilmekte ve tıklanma rekorları kırmaktadır.

Hasan Ali Toptaş, Türk yazar. Öykü, roman ve şiirsel metinleriyle tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Babil Kulesi</span> Dünyanın yedi harikasından biri

Babil Kulesi, Tevrat'ta ve dünyanın birçok bölgesinde yerel efsanelerde bahsi geçen, Tanrı'ya ulaşmak için inşa edilen kule. Kur'an'da da benzer ama farklı bir hikâye geçmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Guillermo del Toro</span>

Guillermo del Toro Gómez, Meksikalı film yönetmeni. Oscar ödüllü Pan'ın Labirenti (2006) ve Suyun Sesi (2017) filmleriyle tanınır.

In the Heights söz ve müzikleri Lin-Manuel Miranda'ya ait olan, senaryosununda Quiara Alegría Hudes tartafından yazılan müzikal. Hikâye çoğunlukla Dominik-Amerikan kişilerin yaşadığı Washington Heights, NYC'de geçiyor.

<span class="mw-page-title-main">Sonsuz maymun teoremi</span> Bir matematik teoremi

Sonsuz maymun teoremi, bir daktilonun tuşlarına sonsuz bir süre boyunca gelişigüzel basan bir maymunun belirli bir metni neredeyse kesin olarak yazabileceğini ortaya koyan matematik teoremidir.

<span class="mw-page-title-main">Irak'taki Yahudilerin tarihi</span>

Irak Yahudileri Irak'ta doğmuş veya onların çocukları olan Yahudilerdir. Yahudilerin Irak topraklarındaki varlığı MÖ 586'daki Babil Sürgünü ile belgelenmiştir. Irak Yahudileri dünyanın en eski topluluklarından olup tarihi önemi en yüksek Yahudi cemaatlerinden biridir.

<i>Nantucketlı Arthur Gordon Pymin Öyküsü</i>

Nantucketlı Arthur Gordon Pym'in Öyküsü, Amerikalı yazar Edgar Allan Poe'nun tamamlanmış tek romanıdır. 1838 tarihli eserde genç Arthur Gordon Pym'in Grampus isimli balina avı gemisinde yaşadıkları anlatılır. Pym, başına gelen gemi kazası, isyan ve yamyamlık gibi olayların ardından, Jane Guy isimli başka bir geminin mürettebatı tarafından kurtarılır. Bu gemi ile Pym ve denizci arkadaşı Dirk Peters maceralarına daha güneyde devam ederler. Karaya çıktıkları bir bölgede, saldırgan siyah derili yerlilerle karşılaşırlar ve gemiye geri kaçarlar. Roman Pym ile Peters'ın Güney Kutbu'na doğru yolculuğu sırasında birden sona erer.

<i>Babylon 5</i>

Babylon 5, yazar ve yapımcı J. Michael Straczynski tarafından yaratılan bir Amerikan bilimkurgu televizyon dizisidir. Dizinin yapımı, Babylonian Productions çatısı altında faaliyet gösteren Straczynski’s Synthetic Worlds Ltd ile Warner Bros. Domestic Television şirketlerince gerçekleştirilmiştir. Warner Bros şirketi, 1993 tarihli Babylon 5: The Gathering adlı pilot filmin başarısının ardından, Prime Time Entertainment Network (PTEN) kanalında yayınlanmak üzere ilk 2 sezonun siparişini verme kararı aldı. İlk olarak 26 Ocak 1994'te Amerika Birleşik Devletleri'nde gösterimine başlanan dizi, toplam 5 sezon boyunca yayın hayatına devam etti.

<span class="mw-page-title-main">Tlön, Uqbar, Orbis Tertius</span>

Tlön, Uqbar, Orbis Tertius, Arjantinli yazar Jorge Luis Borges'in yazdığı kısa fantastik öykü.

Mayer André Marcel Schwob, yahut Marcel Schwob, kısa öyküleri ve özellikle Jorge Luis Borges ve Roberto Bolaño'ya etkisiyle bilinen Fransız sembolist yazar. "Gerçeküstücülük'ün muştucusu" lakabıyla nâm salmış; yüzden fazla kısa öykü yazmanın yanı sıra gazete makalesi, deneme, biyografi, edebî inceleme, analiz, çeviri ve oyun gibi birçok yazınsal alanda eserler vermiş; hayatı boyunca sevilen ve hürmet edilen biri olmuş; dönemin edebiyat camiasında aktif rol almıştır.

<i>Ficciones</i>

Ficciones, Arjantinli yazar ve şair Jorge Luis Borges'in özgün olarak 1941 ile 1956 yılları arasında İspanyolca olarak yazdığı yayınlanan kısa öykülerinden oluşan bir derlemesidir. Ficciones'tan on üç hikâye ilk olarak New Directions tarafından İngilizce antoloji Labyrinths'te (1962) yayınlandı. Aynı yıl, Grove Press, orijinal dildeki aynı başlığı kullanarak kitabın tamamını İngilizce olarak yayınladı. "Al-Mu'tasım'a Yaklaşım" ilk olarak A History of Eternity'de yayınlandı (1936). Ficciones, Borges'in en ünlü kitabıdır ve onun dünya çapında tanınmasını sağlamıştır.

"Herbert Quain'in Yapıtlarının İncelenmesi " Arjantinli yazar Jorge Luis Borges'in 1941 tarihli kısa öyküsüdür. Ficciones antolojisinin birinci bölümüne dahil edilmiştir. Başlık aynı zamanda Herbert Quain'in Eserleri Üzerine Bir Araştırma olarak da çevrilmektedir.