İçeriğe atla

Baban Prensliği

Baban Prensliği
1649-1850
BaşkentSüleymaniye
Yaygın dil(ler)Kürtçe
HükûmetMonarşi
• 1649-1670
I. Babanzade Ahmed Paşa
• 1765-1775
I. Muhammed Paşa
• 1803-1813
Abdurrahman Paşa
• 1838-1847
II. Ahmed Paşa
• 1847-1850
II. Abdullah Paşa
Tarihçe 
• Kuruluşu
1649
• Dağılışı
1850
Ardıllar
Osmanlı

Baban ailesine mensup Babanzade Ahmed Paşa tarafından 1649 yılında Şehrizor merkezli kurulmuş Kürt prensliği. Prensliğin sınırları Osmanlı'nın Şehrizor Eyaleti, Hemedan ve Kasr-ı Şîrîn bölgesini kapsamaktadır. 1850 yılında Osmanlı tarafından yıkılmıştır.

Tarih

18. yüzyıl

Baban beyliğinin kurusucu su Babanzade Ahmed paşa dır.[] Baban prensliği ismini baban aşiretinden almıştır Süleyman bey beyliğin sınırlarını genişleten ilk beydir onun zamanında bugünkü Süleymaniye ve Kerkük bölgesi beyliğin kontrolüne geçmiştir 1678 yılında Babanzade Süleyman Bey İstanbul'a gitmiş ve baban ailesinin Şehrizor bölgesindeki hakimiyetini Osmanlı'nın tanımasını sağlamıştır.

1694 yılında Erdelan Prensliginin saldırıları Baban beyliği tarafından püskürtülmesiyle birlikte erdelan ve Kasr Şirin bölgesi beyliğin topraklarına katılmıştır. 1723-1746 yılındaki İran-Osmanlı savaşları sırasında Baban beyliği Osmanlıya yardım etmiştir. 1781 yılında Süleymaniye Baban beyi Mahmud Paşa tarafından kurulmuştur. Mahmud Paşa döneminde beyliğin sınırları Şehrizor ve Hamedan Bölgesini kaplamıştır onun döneminde Kültürel ve edebi faaliyetler teşvik edilmiştir o dönemin en ünlü edebiyatçısı Nali'dir. Baban beyleri son dönemlerine doğru Osmanlıya karşı sürekli isyan etmişlerdir; bunların en ünlüleri Babanzade Abdurrahman Paşa İsyanı ve Babanzade Ahmed Paşa İsyanı dır bu isyanlar bölgedeki Kürt aşiretlerinin Osmanlı'dan yana tavır alması sebebiyle başarılı olamamıştır.[] 1847 yılında Ahmet paşa komutasındaki Baban ordusunun Köysancak yakınlarında Osmanlı ordusuna yenilmesiyle birlikte zayıflamıştır. 1850 yılında Osmanlı ordusunun Süleymaniye şehrini ele geçirmesiyle birlikte yıkılmıştır.

Baban beyleri

  1. I. Babanzade Ahmet Paşa, 1649–1670
  2. I. Babanzade Süleyman, 1670–1703
  3. I. Muhammed Paşa, 1721–1731
  4. Halid Paşa, 1732–1742
  5. Selim Paşa , 1742–1754
  6. II. Süleyman Paşa, 1754–1765
  7. II. Muhammed Paşa , 1765–1775
  8. I. Abdullah Paşa , 1775–1777
  9. II. Ahmed Paşa , 1777–1780
  10. I. Mahmud Paşa , 1780–1782
  11. Babanzade İbrahim Paşa , 1782–1803
  12. Abdurahman Paşa, 1803–1813
  13. II. Mahmud Paşa , 1813–1834
  14. III. Süleyman Paşa, 1834–1838
  15. II. Babanzade Ahmet Paşa , 1838–1847
  16. II. Abdullah Paşa , 1847–1850

Kaynakça

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">IV. Mustafa</span> 29. Osmanlı padişahı (1807–1808)

IV. Mustafa, 29. Osmanlı padişahı ve 108. İslam halifesidir. Babası I. Abdülhamid, annesi Ayşe Sineperver Sultan'dır.

<span class="mw-page-title-main">I. Mahmud</span> 24. Osmanlı padişahı (1730–1754)

I. Mahmud, divan edebiyatında kullandığı mahlasıyla Sebkati, 24. Osmanlı padişahı ve 103. İslam halifesidir. 1696'da Edirne Sarayı'nda dünyaya geldi. II. Mustafa'nın oğlu ve III. Ahmed'in yeğenidir.

Babanzade Abdurrahman Paşa İsyanı, bugün Irak'ta bulunan Süleymaniye şehrinin valisi olan "Baban aşiretinden" Babanzade İbrahim Paşa'nın 1806'daki ölümünden sonra, Osmanlı Devleti'nin aynı aşiretten Babanzade Halit Paşa'yı vali tayin etmesi üzerine, İbrahim Paşa'nın yeğeni Babanzade Abdurrahman Paşa'nın hakkının yendiğini ileri sürerek Osmanlı yönetimine karşı isyan başlatması hadisesidir. bölgedeki Kürt aşiretleride bu isyana destek olmuşlardır.

<span class="mw-page-title-main">Diyarbekir (eyalet)</span> Diyarbakır

Diyâr-ı Bekr Eyaleti tam adı Diyâr-ı Bekr Beylerbeyliği, 1515 yılında kurulan Osmanlı Devleti eyaleti. Eyaletin merkezi Diyarbakır'dır. Doğrudan Osmanlı İmparatorluğuna bağlı olarak yönetilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Nikolaye Mavrokordato</span> Eflak Prensi, Bâb-ı Âli tercümanı

Nikolaye Mavrokordato İstanbul'daki Fenerli Rum Mavrokordat ailesinin üyesi, Osmanlı Devletinin baş tercümanı, Osmanlılar tarafından tayin edilmiş Eflak ve Boğdan voyvodasıydı.

<span class="mw-page-title-main">Han Mahmud</span>

Han Mahmud 19. yüzyılda yaşamış bir Kürt Emiridir. Müküs Beylerinin Eyyubhanbegi koluna mensuptur. Cizreli Bedirhan Bey ve Hakkârili Nurullah Bey gibi isimlerle çağdaştır. Van'ın Müküs Sancağında doğmuş ve genç yaşta Sancak Beyi olmuştur. 1847 yılında sürgün olarak gittiği Silistre Eyaletine bağlı Rusçuk kentinde, 19 senelik sürgün hayatından sonra 22 Teşrin-i sani 1282 günü ölmüştür. Han Mahmud, Müküs sancak beyi olduktan sonra bu küçük beyliği kısa sayılabilecek bir sürede genişleterek, bir nevi kardeş federasyonu kurarak Van Gölü havzasından İran sınırına kadar büyük bir bölgeyi denetimi altına almıştır. Bölge tarihi açısından gerçekleştirdiği en önemli olay 1830'lu yıllarda ünlü Hoşap Kalesini alarak kadim Mahmudi Emaretine son vermesi olmuştur. Bu onu Kürdistan coğrafyasının en güçlü Mirlerinden biri hâline getirmiş, ayrıca İran ile hemhudud olması hasebiyle İran canibinde de üne kavuşmasına vesile olmuştur. Han Mahmud bu genişleme hareketini hem Osmanlı Devletinin bölge paşalarına hem de büyük nüfuz sahibi olan Botan ve Hakkâri Emirlerine rağmen başarabilmiştir. Müküs Emiri Han Mahmud, 1838 ve 1847 yıllarında Osmanlı Devleti ile karşı karşıya gelmiş, sürgünle sonuçlanan bu isyanlarda, ilk sürgününde Dersaadet'te (İstanbul) bir yıla yakın kalmış, son sürgününde ise Tuna Nehri kenarındaki Rusçuk kentinden memleketine bir daha geri dönememiştir.

Bu madde, 1299–1922 yılları arasında altı asır boyunca hüküm sürmüş olan Osmanlı İmparatorluğu'nun tarihinden önemli olayların bir kronolojisini vermektedir.

Ahmet Paşa veya Ahmed Paşa şu anlamlara gelebilir:

<span class="mw-page-title-main">Trablusgarp (eyalet)</span> Osmanlının Afrika Eyaleti

Trablusgarp Eyaleti veya Trablusgarp Beylerbeyliği, Osmanlı Devleti eyaletidir. Osmanlı Devleti'nde iki tane Trablus adını taşıyan idari bölge bulunmaktadır. Bunları birbirinden ayırmak için buradakine Trablus-ı Garb veya Mağrib Trablusu, Şam bölgesindekine Trablus-ı Şam veya Şam Trablusu denilmiştir. Trablusgarp 360 yıl, 1 ay, 20 gün Osmanlı egemenliğinde kalmıştır. Trablusgarp Eyaleti, sâlyâneli bir deniz eyaletidir. 17. yüzyılda ocaklık olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Süleymaniye (il)</span>

Süleymaniye ili, Irak'ta Kürdistan Bölgesel Yönetimi içinde yer alan il. Başkenti Süleymaniye kentidir.

Bu madde, Osmanlı Devleti'nin Levant, Anadolu, Orta Doğu ve Kafkasya'da yaptığı savaşları; ve Osmanlı'ya karşı çıkmış isyanları kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Tunus Beyliği</span>

Tunus Beyliği ya da Tunus Prensliği, Hüseyni Hanedanı'na mensuptur. Kurucusu Hüseyin bin Ali'dir. 17 Temmuz 1705'te Tunus bağımsızlığını kazandı ve Fransa Tunus'u işgal edene kadar Osmanlı Vasalı olarak kaldı. Hanedanın son hükümdarı VIII. Muhammed tahtan indirilerek devrim oldu ve Cumhuriyet'e dönüştürüp kararda prens olarak değişmiştir. VIII. Muhammed 1957'de tekrar prens oldu ve ölümüne kadar prenslik yaptı. 1922'ya kadar Osmanlı hükümeti Tunus Beylerini, Tunus Beyi olarak saymıştır.

Atiye Sultan, Osmanlı Padişahı II. Mahmud ile Pervizifelek Kadın Efendi'nin kızı ve Sultanlar Abdülmecid ve Abdülaziz'in üvey kız kardeşi.

<span class="mw-page-title-main">Soran Emirliği</span>

Soran Emirliği, 1830'da Osmanlı Devleti'nden bağımsızlığını ilan eden Kürt emirliği olup bugünkü Irak'ın kuzeyinde idi.

<span class="mw-page-title-main">Erdelan</span>

Erdelan veya Ardelan (1169–1867) 698 yıl gibi uzun süre hüküm sürmüş, Senendec merkezli bir Kürt prensliğidir, 1867 yılında Kaçar Hanedanlığı tarafından yıkılmıştır. Ardalan ismi ayrıca hanedanlığa isim veren ailenin de adıdır. Erdalan ailesi Kuzey-batı İran'da varlığını sürdürmüş Ardelan Aşireti'ne mensuptur. Aile günümüzde Senendec ve çevresinde yaşamını sürdürmeye devam etmektedir. Erdelan ailesi, merkezi Diyarbakır olan Mervânî aşiretinden olduklarını iddia etmektedirler.

<span class="mw-page-title-main">Memlûk Hanedanı (Irak)</span>

Irak Memlûk Hanedanı, 18. ve 19. yüzyıllarda yüzyıllarda günümüz Irak'ta varlığını sürdüren bir hanedandı.

<span class="mw-page-title-main">Botan Emirliği</span> Osmanlı İmparatorluğunda bir Kürt beyliği

Botan Emirliği, 1338-1855 yılları arasında Osmanlı İmparatorluğuna bağlı Güneydoğu Anadolu'da topraklarında bulunan Kürt Emirliklerinden birisidir. Cizre, Şırnak ve Siirt'in Eruh ilçesini içine almaktadır. Emirliğin adını aldığı Bûhtî Kürtleri Orta Çağlarda günümüz Hakkâri ili ile Musul arasında yaşamışlardır. Ayrıca Bûhtî Kürtleri, bazı tarihçiler nezdinde köken olarak Mervani hanedanının kurucusu olan Humeydi Kürtleri ile ilişkilendirilmişlerdir. 16. Yüzyılda yaşamış olan Kürt tarihçi Şerefhan-ı Bitlisi kaleme aldığı Şerefname adlı eserinde; Botan Emirliğinin, isminin cesaret ve savaşçılıklarıyla tanınmış olan Bûhtî aşiretinden aldığını ifade etmektedir. Antropolog Martin van Bruinessen, Botan Emirliğinin askerî gücünün Şıllet ve Çoxsor olarak ikiye ayrıldığını söylemiştir.

II. Süleyman Paşa ya da II. Süleyman Bey, 1385-1392 yılları arasında hüküm sürmüş Candaroğulları Beyi.

Müküs Beyliği (1600-1847) Kürt Beyliği Beyliğin kurucuları Eyyubi soyundandır,Beylik Bahçesaray ve çevresinde hüküm sürmüştür.Şerefname’de de detaylıca anlatıldığı üzere Müks Beyliği, Hizan ve Spayert Beylikleri ile akraba olup, Hınıs’a bağlı Bilican kalesine gelmiş, oradan da Selçukluların da yardımıyla Van Gölünün Güneyindeki bölgelere yerleşmişlerdir. Bu aile 1207’de Ahlât Bölgesine yerleşen ve 1229’da Harzemşah istilası ile bölgeden ayrılan Eyyubi Hanedanının bir koludur.

<span class="mw-page-title-main">Mihriban Muharebesi (1636)</span>

Mihriban Muharebesi, 1623-1639 Osmanlı-Safevî Savaşı'nda evre.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.