İçeriğe atla

Babako

Babako
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Plantae
Klad Angiosperms (Kapalı tohumlular)
Klad Eudicots (İki çenekliler)
Klad Rosids
Takım: Brassicales
Familya: Caricaceae
Cins: Vasconcellea
Tür: V. pentagona
Vasconcellea × heilbornii
(V.M.Badillo)

Babako (Vasconcellea × heilbornii), dağ papayası (Vasconcellea cundinamarcensis) ile Vasconcellea stipulata denen bir başka papaya türünün çaprazlanması ile doğal yoldan ortaya çıkmış hibrit bir türdür. Güney Amerika'da 2.000 metre rakımlı yerlerde bulunmaktadır. Hibrit bir tür olması sebebiyle kısır bir tür olup (çiçekleri sadece dişidir) tohumdan çoğalamaz, buna karşın çelikleri ve köklerinden çoğaltması yapılmaktadır. Aşağı yukarı 8 yıllık bir yaşam döngüsüne sahip olup yılda 30 ila 60 arası bir ağaç meyve verebilir. Meyvesi çekirdeksizdir. Papaya, kivi, ananas karışımı bir tadı olduğu söylenmektedir.

Carica Papayanın aksine soğuk toleransı daha fazladır, -5 dereceye kadar soğukları tolere edebilir. Aynen papaya gibi meyveleri yenebilir, meyve suyu yapılabilir. Çeşitli kültür türleri Yeni Zelanda, Kaliforniya, Manş Adaları, Guernsey gibi İngiltere'nin soğuktan korumalı bazı bölgeleri, İtalya'nın Sicilya, Calabria bölgelerinde yetiştirilmektedir.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Çilek</span> Meyve

Çilek (Fragaria), gülgiller (Rosaceae) familyası içinde yer alan bir bitki cinsi ve bu cins içinde yer alan türlerin meyvelerinin ortak adıdır.

<span class="mw-page-title-main">İncir</span>

İncir, dut familyası'ndaki küçük ağaç türleri olan Ficus caricanın yenilebilir meyvesidir. İncir, Akdeniz ve batı Asya'ya kadar yerlisi ağacı olup eski zamanlardan beri yetiştirilir. Şimdi hem meyvesi hem de süs bitkisi olarak dünya çapında yaygın olarak yetiştirilir. Ficus carica 800'den fazla tropikal ve subtropikal bitki içeren Ficus cinsinin tip türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Avokado</span> bir tür ağaç ve onun meyveleri

Avokado, anavatanı Orta Meksika olan çiçekli bitkiler sınıfından tarçın ve kafur ağacını da içine alan defnegiller familyasına ait bir ağaç ve bu ağacın meyvelerinin adıdır. Timsah armudu da denen avokado meyveleri, küre biçiminde, oval, elips ya da armut gibi eriksi tipli yeşil, kırmızı ya da erguvani renktedir. Eti krem sarı ya da beyazımsıdır. Ağaçlar ancak kısmen kendine verimlidir. Taze olarak tüketilir, ayrıca yemeklerde ve salatalarda kullanılır. Çok besleyicidir. Tropik iklime sahip bölgeler yanında, subtropikal iklime, don fazla olmaması kaydıyla Akdeniz iklimine sahip çeşitli bölgelerde de yetiştirilir.

<span class="mw-page-title-main">Tavuk</span> Sülüngiller familyasından evcilleştirilebilir bir kuş türü

Tavuk, sülüngiller familyasından evcilleştirilebilir bir kuş alt türüdür ve genelde çiftliklerde yetiştirilir. Hindistan'da Asya'nın güneydoğusundaki kırmızı Hint kuşundan geldiğine inanılır.

<span class="mw-page-title-main">Ananasgiller</span>

Bromeliaceae, Poales takımına ait bir familyadır.

<span class="mw-page-title-main">Papaya</span> Tropikal bir meyve

Papaya, Carica papaya bitkisinin meyvesi ve Carica cinsinin bir üyesi.

<span class="mw-page-title-main">İglid</span>

İglid, İran'ın Fars Eyaleti'nde şehir.

<span class="mw-page-title-main">Çarkıfelek (bitki)</span> bitki cinsi

Çarkıfelek (Passiflora), çarkıfelekgiller (Passifloraceae) familyasından 550'den fazla türden oluşan asma ya da sarmaşık tipte bitki cinsi.

<span class="mw-page-title-main">Dağ papayası</span> Caricaceae familyasından bitki türü

Dağ papayası, Caricaceae familyasından bitki türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Passiflora coccinea</span>

Passiflora coccinea, çarkıfelekgiller familyasından çarkıfelek cinsinin hızlı gelişen bir türüdür. İngilizcede Scarlet tutku çiçeği, Kırmızı tutku çiçeği adlarıyla anılır. Koyu kırmızı çiçekleri ile Passiflora vitifolia ile benzerlik gösterir. 2 cmlik minyatür karpuz büyüklüğünde ve olgunlaştığında kırmızı renk alan yenilebilen meyvelere de sahiptir. Kırmızı meyveleri ile, beyaz çiçekli ancak kırmızı meyve veren Passiflora capsularis ile benzerlik gösterir. Ancak capsularis türünün aksine meyveleri yenebilir.Zaten kırmızı meyve veren aile içindeki birkaç çarkıfelek türünden biri bu türdür. Soğuğa dayanıklı değildir, -2 derece ve altı uzun süreli soğuklar bitki için ölümcül etkiler doğurur. Tohumdan ve çelikten çoğaltılır. Amazon bölgesinde Peru, Brezilya, Bolivya, Venezuela, Yeni Gine'de yaygın olarak bulunur. Meyveleri taze olarak tüketilir. Bahçecilikte de gözalıcı bulunan çiçekleri nedeniyle tercih edilen çarkıfelek türlerinden biridir.

<i>Psidium littorale</i>

Psidium littorale, Myrtaceae familyasından guava türüdür. Bu tür Cattley guavası olarak da adlandırılmakla bu ad Sir William Cattley adlı bir gezgin, kültür bilimcisi adına bu bitkiye ithaf edilmiştir. Çoğunlukla Peru guavası (2–6 m uzunluğunda bir çalı veya ağaç şeklinde boy gösterir.,ekşi fakat reçel yapımında kullanılan kimi zaman yenebilen sarı veya kırmızı meyveler verir. Kırmızı meyve veren türe Çilek guavası adı verilir. Sarı meyve verene limon guavası adı verilir, Hawaii'de waiawī adıyla anılır. Brezilya ve tropik kuşağa yakın Güney Amerika memleketidir, elma guava ile yakın akrabadır. Hawaii'de Çin guavası adıyla da bu türler anılmaktadır. Aşırı uyum sağladıkları ortamlarda işgalci ve kolay yayılan yok edilmesi zor türlerdir. Hawaii gibi tropik bölgelerde bu bitkiler yetiştirilmesi yanında yerel bitki örtüsüne zarar vermemesi için sürekli bir mücadelede sürmektedir. Guava türleri arasında soğuğa en dayanıklı türlerden biridir; hele çilek guavası, bilinen elma guava'dan daha dayanıklı türlerdir. Olgunluğa erişmiş Çilek Guavası ağacının,Limon Guavası türüne göre soğuğa daha iyi mukavemet gösterdiği ve -5,5 derecelik soğuklara dayanabildiği bilinmektedir. Yine anti oksidan bakımından çilek Guavası Limon guavasına göre daha üstün durumdadır.

<i>Stenocereus gummosus</i>

Stenocereus gummosus, Seri yerlilerince meyveleri 'ekşi pitaya' diye adlandırılan Stenocereus cinsinden bir kaktüs türüdür. Anavatanı Kaliforniya'nın güneyi, Meksika'nın Kuzeyi, Baja yarımadası ve Sonora çölüdür. 1 ila 3 metre boylanabilir, beyaz çiçeklidir ancak pembe veya mora yakın çiçeklere sahip olan çeşitleride vardır. 4 cm'lik gri veya kırmızı gri çiçek saplarının üstünde açan çiçekler 8 cm çapa kadar ulaşabilir. Temmuz-Eylül arası açan çiçekleri geceleri ve her bir çiçeği sadece 1 gece için açar. Meyve vermesi için çift olarak bu türün yetişmesi gerekmekle, güveler v.s kelebek türleri ile tozlaşmayı sağlamaktadır. Çiçeklerinin ardından verdiği meyve dikenli olup,6 ila 8 cm çapındadır. Ekşi ancak ferahlatıcı bir tadı vardır. Bölgedeki yerlilerce epey tercih edilen bir meyvedir.

<span class="mw-page-title-main">Passiflora cincinnata</span> bitki türü

Passiflora cincinnata, çarkıfelekgiller (Passifloraceae) familyasından çarkıfelek cinsinin türüdür. 4,5 metre boya olgunlaştığında erişebilmektedir. 7–12 cm çapında mor-koyu mavi renkli çiçekleri ve gelişmiş halde 5 loba kadar çıkabilen yaprakları ile ünlüdür. Olgunlaşmamış hali ile yeşil olgunlaştığında ise portakala dönen 5 cm çapında yenilebilir meyvelere sahiptir. Meyveleri lezzetli olduğundan dolayı çiğ olarak yenebildiği gibi taze olarak da tüketilir. Anavatanı Brezilya, Bolivya ve Paraguay dır. Buradan çeşitli ülkelere yayılmıştır.-5 dereceye kadar olan soğuklara dayanabildiği görülmüştür. Bu türle Passiflora incarnata türünü melezleyerek soğuğa dayanıklı, yenilebilen 3–6 cm çapında meyveli Passiflora xincense hibrit türü oluşturulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Mango</span>

Mango, kapalı tohumlulardan Anacardiaceae familyasının Mangifera cinsine ait tropik, astropik ağaçlarının verdiği etli meyveye denir. Bu meyve, anavatanı olan Hindistan'dan dünyaya yayılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Caricaceae</span>

Caricaceae Brassicales takımına bağlı bir bitki familyasıdır. Orta Amerika ve Güney Amerika ile Afrika'da bulunan çeşitli Tropikal bitkiler bu familya içinde olup, familya her daim yeşil ancak kısa ömürlü ortalama 5-10 metre uzunluktaki çalı, ağaçcık ve pachycaulleri bünyesinde bulundurur. Familyanın pek çok üyesi yenilebilir meyvelere sahiptir. Özellikle familya içindeki carica cinsi ve türüne bağlı papaya alt türleri anavatanı Güney Amerika'dan; Afrika, Güney Asya, Kuzey Avustralya ve Hindistan'a kadar insanlarca yayılarak pek çok tropik ve Astropika bölgede tarımı yapılır hale gelmiştir.

<i>Carica</i> bitki cinsi

Carica, çiçekli bitkilerden Caricaceae familyasının tek türünü içine alan bir cinstir. Bu cinsi içindeki papaya, bugün anavatanı Güney Amerika'dan çok daha uzak bölgelere insan eliyle yayılmış ve yetiştirilmektedir.

<i>Poncirus trifoliata</i>

Poncirus trifoliata,, Sedef otugiller (Rutaceae) ailesinden Citrus ailesi ile yakından ilişkili ve hatta kimi kaynaklarca bu aile içinde gösterilen bir turunçgil cinsidir.

<span class="mw-page-title-main">İsveç mutfağı</span>

İsveç mutfağı, İsveç'in geleneksel mutfağıdır. İsveç'in Kuzeyden güneye doğru genişliği nedeniyle, Kuzey ve Güney İsveç mutfağı arasında bölgesel farklılıklar bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Satsuma</span> narenciye türü

Satsuma veya Rize mandalinası, Çin kökenli, soğuğa dayanıklı, çekirdeksiz ve kolay soyulabilen bir narenciye türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Brezilya mutfağı</span>

Brezilya mutfağı, Avrupa, Afrika ve Kızılderili mutfaklarının etkilerini taşır. Ülkenin yerli halkının çeşitliliği, göçmen nüfusu ve ayrıca büyük yüzölçümü nedeniyle bölgeden bölgeye ciddi farklılıklar gösterir. Bu, karakteristiğini bölgesel farklılıkların korunmasından alan bir ulusal mutfak kültürü yaratmıştır.