İçeriğe atla

Baba Ali (Cezayir dayısı)

Baba Ali (Cezayir dayısı)
Dayı
Pierre Duflos'un çizimiyle Baba Ali'nin portresi, 1780
Cezayir Dayısı
Hüküm süresi1710-1718
Önce gelenDeli İbrahim Dayı
Sonra gelenMohamed Ben Hassan
Ölüm1718
Cezayir, Cezayir-i Garp
DiniSünni Maliki İslam
MeslekKorsan

Baba Ali veya kısaca I. Ali 1710-1718 yılları arasında Cezayir Beylerbeyliği'nin ilk bağımsız hükümdarlığını yapmış devlet adamı.[1][2]

İlk yılları

Ali'nin kökeni hakkında kesin bir bilgi yoktur.[1] Türk kaynakları, Baba Ali'den Sökeli Ali Paşa olarak bahsetmektedir.[3]

Yönetimi

Siyasi karmaşaların olduğu bir dönemde Deli İbrahim'in yerine geçti ve büyük siyasi reformlar yaptı. Cezayir divanını yeniden düzenledi, Cezayir Ocağı'nın asi unsurlarını ortadan kaldırdı, Akdeniz'deki Berberi korsanları destekleyerek Cezayir'in ekonomisini güçlendirdi.[4]

Osmanlı İmparatorluğu tarafından atanan Paşa'yı sürgüne göndererek kendi paşalığını ilan eden ilk dayıdır.[5] Osmanlı Padişahı'nın gönderdiği temsilcilere herhangi bir ayrıcalık vermeyi reddetti. Böylece Cezayir naipliğinin Osmanlı vesayetinden kurtuluşundaki süreci başlattı ve Cezayir'in fiiliyattaki bağımsız statüsünü resmîleştirdi. Statüsü sayesinde, Cezayir halkı arasında tanındı.[1]

Baba Ali, yapılandırılmış bir devletin başında olduğu için otoritesini pekiştirdi: döneminde Cezayir'in doğu ve batı sınırları çizildi, merkezi ve taşra düzeyindeki yerel yönetimler (beylikler) organize edildi ve her birimin işlevi tanımlandı. Baba Ali, sonraki yıllarda Avrupa konsolosları tarafından artık Osmanlı İmparatorluğu'nun bir vasalı olarak değil, egemen bir müttefik olarak görülüyordu. Cezayir devleti daha sonra kendi çıkarlarının önceliğine göre yönetilen bir "Seçimli monarşi" biçimini aldı.

1715'te Hollandalılara savaş ilan etti ve İngiltere'ye de saldırıya geçmeye çalıştı. Buna karşın Hollandalılardan haraç toplayınca İngiltere'ye savaş açmaktan vazgeçti.[6]

1716'da egemenliği altındaki Cezayir'de deprem oldu.[7][8]

Ölümü

Kendisine karşı yapılan birçok suikast girişimine ve komplolara rağmen, 1718'de eceliyle öldü.[9]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c Biographie universelle, ancienne et moderne (Fransızca). 1834. 
  2. ^ Nick, Newlin (2020). Henry V. Nicolo Whimsey Press. ISBN 978-1-935550-40-2. OCLC 1154567563. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 15 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 22 Mayıs 2022. 
  4. ^ Kaddache 2011
  5. ^ Piesse, Louis (1882). Itinéraire de l'Algérie, de la Tunisie et de Tanger (Fransızca). Hachette. 22 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2022. 
  6. ^ Playfair, Robert Lambert (1888). A Bibliography of Algeria: From the Expedition of Charles V in 1541 to 1887 (Fransızca). J. Murray. 22 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2022. 
  7. ^ Catalog of Significant Earthquakes: 2000 B.C.-1979 Including Quantitative Casualties and Damage (İngilizce). World Data Center A for Solid Earth Geophysics. 1981. 22 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2022. 
  8. ^ Voyage to Algiers and Tunis, for the Redemption of Captives, etc (İngilizce). 1735. 22 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2022. 
  9. ^ "Les Deys 3". exode1962.fr. 2 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2021. 

Kaynaklar

  • Kaddache, Mahfoud (2011). L'Algérie des Algériens. Alger: Société nationale d'édition et de diffusion. ISBN 978-9961-9-6621-1. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Cezayir</span> Kuzey Afrikada bulunan bir ülke

Cezayir, resmî adıyla Cezayir Demokratik Halk Cumhuriyeti, Kuzey Afrika'da bir ülkedir. 2,381,741 kilometre karelik yüzölçümü ile Afrika'nın yüzölçümü olarak en büyük ülkesi olan Cezayir, dünyanın onuncu, Arap Dünyası ve Afrika Birliği içerisinde ise en büyük ülkedir. Aynı zamanda, 44 milyonluk nüfusuyla da Afrika'nın en kalabalık sekizinci ülkesidir.

<span class="mw-page-title-main">Pasarofça Antlaşması</span>

Pasarofça Antlaşması, 1715-1718 Osmanlı-Avusturya-Venedik Savaşı'na son veren, yukarı Sırbistan, Belgrad ve Banat yaylasının Avusturya'ya; Dalmaçya, Bosna ve Arnavutluk kıyılarının Venedik'e verilmesi, Mora Yarımadası'nın Osmanlılarda kalması gibi maddeler içeren 21 Temmuz 1718'de imzalanan antlaşmadır. Antlaşma, Osmanlı Sultanı III. Ahmed (1703-1730) zamanında, Mora-Tuna kavşağında Sırbistan'ın Pasarofça kasabasında yapıldı.

<span class="mw-page-title-main">Barbaros Hayreddin Paşa</span> Osmanlı denizcisi ve kaptan-ı deryâsı (1478–1546)

Hızır Reis veya bilinen adıyla Barbaros Hayreddin Paşa, Osmanlı İmparatorluğu'nun ilk kaptan paşası ve 25. kaptan-ı deryâsı olan denizci ve askerdir. 16. yüzyılın ilk yarısında gerçekleştirdiği askerî seferlerle Akdeniz'de Osmanlı egemenliğini pekiştirdi. Ayrıca Osmanlı Devleti'nin deniz politikasına ve Tersane-i Amire'ye nizam verdi.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Naili Paşa</span> 184. Osmanlı sadrazamı

Giritli Mustafa Naili Paşa, 1832 ile 1851 yılları arasında Girit valiliği ve Abdülmecid saltanatında 14 Mayıs 1853 - 29 Mayıs 1854 ve 6 Ağustos 1857 - 22 Ekim 1857 tarihleri arasında iki defa sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Fransız Cezayiri</span> 1830 - 1962 yılları arasında Cezayirde varolmuş Fransız sömürgesi

Fransız Cezayiri veya Fransa Cezayir Mandası b 1830 - 1962 yılları arasında Cezayir'de var olmuş Fransız sömürgesi.

<span class="mw-page-title-main">Berberiler</span>

Berberiler, bugünkü Mısır, Libya, Tunus, Cezayir ve Fas'ı içine alan Kuzey Afrika'nın bilinen en eski yerli halkıdır. Bazı mağara resimlerinin bulunmuş olması, Berberiler'in bu paleolitik toplulukların soyundan gelmiş olabileceği tezini güçlendirmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Mezamorta Hüseyin Paşa</span> Osmanlı devlet adamı ve amiral

Mezamorta Hüseyin Paşa, Osmanlı donanmasında 1688-1689 ile 1696-1701 yılları arasında iki kez kaptan-ı deryalık yapmış Osmanlı devlet adamı. Venediklilerle yapılan bir savaşta çok ağır bir şekilde yaralanmasına rağmen iyileşip geri dönmesinden dolayı İtalyanca Mezzomorto ifadesinden bozma Mezamorta lakabını almış, Mezemorta, Mezomorto ya da Mezamorto Hüseyin Paşa olarak da anılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hüseyin bin Hüseyin</span> Osmanlının Cezayir deki son yöneticisi

Hüseyin bin Hüseyin, Hüseyin Paşa, Hüseyin Dayı olarak da bilinir, 1818-1830 arasında Cezayir Dayısı. Osmanlı egemenliğindeki Cezayir'in son bağımsız yöneticisi.

<span class="mw-page-title-main">Trablusgarp (eyalet)</span> Osmanlının Afrika Eyaleti

Trablusgarp Eyaleti veya Trablusgarp Beylerbeyliği, Osmanlı Devleti eyaletidir. Osmanlı Devleti'nde iki tane Trablus adını taşıyan idari bölge bulunmaktadır. Bunları birbirinden ayırmak için buradakine Trablus-ı Garb veya Mağrib Trablusu, Şam bölgesindekine Trablus-ı Şam veya Şam Trablusu denilmiştir. Trablusgarp 360 yıl, 1 ay, 20 gün Osmanlı egemenliğinde kalmıştır. Trablusgarp Eyaleti, sâlyâneli bir deniz eyaletidir. 17. yüzyılda ocaklık olmuştur.

Osmanlı döneminde padişah marşları veya Osmanlı İmparatorluğu'nda Resmî Marşlar, Osmanlı döneminde millî marş yerine padişah marşları vardı.

<span class="mw-page-title-main">Petrovaradin Muharebesi</span> 1716da Osmanlı ordusu ile Avusturya ordusu arasında yaşanmış meydan muharebesi

Petrovaradin Muharebesi, 5 Ağustos 1716 tarihinde bugünkü Sırbistan’ın Novi Sad bölgesinde Osmanlı ordusunun Avusturya ordusu karşısında yaptığı bir meydan muharebesidir. Savaşı Avusturya ordusu kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mısır Hidivliği</span>

Mısır Hidivliği, 1867 yılında Osmanlı İmparatorluğu'nun Mısır Valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa torunu tarafından kurularak 1914 yılına kadar Mısır ve Sudan'ın büyük bir bölümünün yönetimini elinde tutan, iç işlerinde serbest dış işlerinde Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı Türk özerk devlettir. Mısır Hidivliği, kurulduğu 1867'ten 1914 yılına kadar Kavalalı Mehmed Ali Paşa'nın soyundan gelen Kavalalılar Hanedanı tarafından yönetilmiştir. Devamında 1953 senesine kadar Mısırı Kavalalılar İngilizlerin himayesinde kontrol ettiler.

<span class="mw-page-title-main">Kılıç Ali Paşa</span> Kapudan Paşa

Kılıç Ali Paşa, Uluç Ali ya da Uluç Ali Reis olarak da bilinen, 1571 ile 1587 yılları arasında 16 yıl kaptan-ı derya olarak görev yapmış Osmanlı denizcisidir. İtalyan asıllı olup, Müslüman olmadan önceki adı "Giovanni Dionigi Galeni"dir. İtalyan kaynaklarında Occhiali adıyla geçer. Müslüman olduktan sonra hızla yükselmiş ve Osmanlı donanmasının önemli komutanlarından biri olmuştur. Özellikle, İnebahtı Savaşı sırasında gösterdiği başarı ile bilinir. Karısının adı Selime Hatun'du ve hiç çocukları olmamıştı.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı İmparatorluğu</span> Güneydoğu Avrupa, Güneybatı Asya ve Kuzey Afrikada hüküm sürmüş eski bir imparatorluk (1299–1922)

Osmanlı İmparatorluğu ya da Osmanlı Devleti, resmî olarak Devlet-i Aliyye ve yine resmî olarak antlaşmalarda ve uluslararası kullanımlarda Türkiye, Batı kroniklerindeki kullanımlarda ise Türk İmparatorluğu, 1299 yılında Oğuz Türklerinden Osman Gazi'nin kurduğu Osmanoğlu Hanedanı'nın hükümdarlığında Orta Çağ'dan Yakın Çağ'a kadar varlığını sürdürmüş bir imparatorluktur.

Londra Antlaşması (1840) 15 Temmuz 1840 tarihinde bir taraf olarak Osmanlı Devleti ve ikinci taraf olarak Mısır Hidivliği, Birleşik Krallık, Avusturya İmparatorluğu, Prusya, Rusya devletlerinden oluşan Büyük Avrupa Güçleri arasında imzalanmış bir barış ve düzenleme antlaşmasıdır. 1839-1841 Osmanlı-Mısır Savaşını sona erdirmiştir.

Köse Ali Paşa, Osmanlı kaptan-ı deryası

Cezâyir-i Garp beylerbeyi, paşa ve dayı listesi aşağıdadır:

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Trik</span>

Muhammed Trik Osmanlı subayıdır. 1671'den 1682'ye kadar Cezayir dayısıdır. Cezayir'in ilk dayısıdır.

Baba Hasan, 1682'den 1683'ye kadar Cezayir Dayısı.

Tilimsan Seferi, 1557'de Muhammed eş-Şeyh komutasındaki Saadiler tarafından, o zamanlar Osmanlı İmparatorluğu'nun bir vasal devleti olan Cezayir Naipliği'nin egemenliğindeki Tilimsan'a karşı yürütülen askeri bir seferdir. Cezayir'i fethetmek isteyen Muhammed eş-Şeyh, şehri işgal eder ancak Caid Saffa komutasındaki 500 kişilik bir garnizon tarafından savunulan El-Meşver Sarayı'nı ele geçiremez.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.