İçeriğe atla

Babür mimarisi

Tac Mahal, Babür mimarisinin en ünlü örneklerinden biridir.[1]
Pakistan, Lahor'daki Badşahi Camii, 313 yıl boyunca dünyanın en büyük camisiydi ve Babürler tarafından inşa edilen imparatorluk Camilerinin sonuncusuydu.
Alamgir kapısı
Bibi ka Maqbara, aurangzeb tarafından karısı Dilras Banu Begum'un anısına inşa edilen Aurangabad, Maharashtra'da bir mezardır

Babür mimarisi, 16. ve 18. yüzyıllar arasında Hint Yarımadası'nda Babürlüler tarafından geliştirilen Hint-İslam mimarisi türüdür. İslam, İran, Türk ve Hint mimarisinin bir birleşimi olarak Hindistan'daki önceki Müslüman hanedanların mimari tarzlarını geliştirdi. Babür yapıları, büyük soğan kubbeler, köşelerde ince minareler, büyük salonlar, büyük tonozlu ağ geçitleri ve hassas süslemeler dahil olmak üzere tek tip bir yapı ve karakter modeline sahiptir.[2] Babür mimarisinin örnekleri günümüz Hindistan, Afganistan, Bangladeş ve Pakistan'da bulunmaktadır.

Özellikleri

Lahor Kalesi'nde fil şeklindeki sütunların kullanımı, Ekber döneminde Babür mimarisi üzerindeki Hindu etkilerini yansıtmaktadır

Babür mimarisi, Hint unsurlarını Fars ve İslami unsurlarla birleştirir. Birçok bina için ortak olan bazı özellikler şunlardır:

  • (bazen dört küçük kubbe ile çevrili) büyük soğan kubbeleri.
  • Beyaz mermer ve kırmızı kumtaşı kullanımı.
  • Pietra dura dekoratif çalışmaları ve jali kafesli ekranlar da dahil olmak üzere hassas süsleme çalışmalarının kullanımı.
  • Dört tarafta bahçelerle çevrili anıtsal binalar.
  • Büyük avlulara sahip camiler.
  • Kuran'dan ayetler de dahil olmak üzere Farsça ve Arapça kaligrafik yazıtlar.
  • Ana binaya giden büyük ağ geçitleri.
  • İki ya da dört tarafta eyvan.
  • Dekoratif chhatris kullanımı

Anıtlar

Ekber Dönemi

Agra Kalesi

Ana madde: Agra Kalesi

Agra kalesi, Uttar Pradesh, AGRA'DA UNESCO Dünya Mirası listesindedir. Agra Kalesi'nin büyük kısmı 1565'ten 1574'e kadar Ekber Şah tarafından inşa edilmiştir. Kalenin mimarisi, rajput planlamasının ve inşaatının ücretsiz olarak benimsenmesini açıkça göstermektedir. Kaledeki önemli binalardan bazıları, Cihangir ve ailesi, Moti Mescidi ve Mena çarşıları için inşa edilen Cihangiri Mahal. Cihangiri Mahal etkileyici bir yapıdır ve çift katlı salonlar ve odalar ile çevrili bir avluya sahiptir. Duvarlı muhafazalar içinde doğrusal düzenlerin önemli kullanımı yapılır. Tipik özelliklerden bazıları bahçelerin içindeki havuzlar, çeşmeler ve kanallardır

Hümayun türbesi

Ana madde: Hümayun Türbesi

Humayun'un mezarı, Hindistan'ın Delhi kentinde bulunur ve. Mezar, Humayun'un ilk karısı ve baş eşi İmparatoriçe Bega Begum (Hacı Begum olarak da bilinir) tarafından 1569-70'te görevlendirildi ve mirak Mirza Ghiyas ve oğlu Seyyid Muhammed tarafından tasarlandı. Hint Yarımadası'ndaki ilk bahçe mezarıydı. Genellikle Babür mimarisinin ilk olgun örneği olarak kabul edilir.

Fetihpur Sikri

Ana madde: Fetihpur Sikri
Buland Darwaza, Gujarat Zaferini anmak için büyük Ekber tarafından inşa edildi.

Akbar'ın en büyük mimari başarısı, Agra yakınlarındaki başkenti Fetihpur Sikri'nin ticaret ve Jain haclarında inşa edilmesiydi.[3][4][5] Duvarlı şehrin inşaatı 1569 yılında başlamış ve 1574 yılında tamamlanmıştır.

Bahçeler

Ana madde: Babür Bahçeleri

Babür Bahçeleri, Babürlerin İslami tarzda inşa ettiği bahçelerdir. Bu tarz Fars Bahçelerinden etkilenmiştir. Kuran'da bahsedilen dört Cennet bahçesine dayanan dörtgen bir bahçe düzeni olan char bagh yapısında inşa edilmiştir.

Bu tarz, insanların doğanın tüm unsurlarıyla mükemmel bir uyum içinde bir arada bulunduğu dünyevi bir ütopyanın temsilini yaratmayı amaçlamaktadır.

Dörtgen bahçe, yürüyüş yolları veya akan su ile dört küçük parçaya bölünmüştür. Tipik özelliklerden bazıları bahçelerin içindeki havuzlar, çeşmeler ve kanallardır.

Babür bahçelerinin bazı ünlü örnekleri Kabil'deki Babür bahçeleri, Tac Mahal'deki Mehtab Bagh Bahçeleri, Humayun'un Mezarındaki bahçeler, Lahor'daki Shalimar Bahçeleri, Prayagraj'daki Khusro Bagh ve Haryana'daki Pinjore Bahçeleridir. Jammu ve Keşmir'in altı Babür bahçesinin (Pari Mahal, Nishat Bagh, Shalimar Bagh, Chashme Shahi, Verinag Bahçesi, Achabal Bahçeleri) topluluğu, Hindistan'daki UNESCO Dünya Mirası alanlarının geçici listesinde yer almaktadır.

Kaynakça

  1. ^ "Taj Mahal World Heritage". UNESCO World Heritage. Centre (İngilizce). 1 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2018. 
  2. ^ Losty, J. P. Roy, Malini (eds), Mughal India: Art, Culture and Empire, p. 14, 2013, British Library, 0712358706, 9780712358705
  3. ^ "Fatehpur Sikri was once a Jain pilgrimage centre: Book. Zee News. 27 February 2013". 8 Ağustos 2018 tarihinde |arşiv-url= kullanmak için |url= gerekiyor (yardım) arşivlendi. 
  4. ^ February 28, S. Kalidas; February 28, 2000 ISSUE DATE:; January 11, 2000UPDATED:; Ist, 2013 12:10. "Excavation at Akbar's fort at Fatehpur Sikri reveals flourishing Jain and Hindu habitation". India Today (İngilizce). 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2021. 
  5. ^ "Fatehpur Sikri was once a Jain pilgrimage centre: Book". Hindustan Times (İngilizce). 27 Şubat 2013. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2021. 

Konuyla ilgili yayınlar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tac Mahal</span> Hindistanın Agra kentindeki anıt mezar

Tac Mahal, Hindistan'ın Agra şehrinde, 1631-1654 yıllarında inşa edilmiş anıt mezar.

<span class="mw-page-title-main">Şah Cihan</span>

Şah Cihan veya Ebû’l Muzaffer Şehâbeddin Muhammed Sâhib-kıran, eşi Mümtaz Mahal uğruna Tac Mahal'i yaptırmasıyla tanınan ve Hindistan'da kurulmuş olan Babür İmparatorluğu'nu 1627-1658 yılları arasında yönetmiş olan beşinci Babür hükümdardır.

<span class="mw-page-title-main">Babürlüler</span> Bir zamanlar Hindistan alt kıtasının büyük kısımlarına uzananan hanedan imparatorluğu

Babürlüler veya Babür İmparatorluğu, günümüzdeki Hindistan ve çevresi üzerinde kurulmuş ve hüküm sürmüş Türk-Moğol kökenli devlet. Çağatay Türkü bir şef ve Timurlu Hanedanı'ndan olan Babür Şah tarafından 1526 yılında kurulan ve 17. yüzyılın sonu ile 18. yüzyılın başında imparatorluğun gücünün zirvesinde olduğu dönemde, Hindistan'ın büyük bölümüne hakim olan imparatorluğun nüfusunun o tarihlerde 3,2 milyon kilometre karelik bir bölge üzerinde 110 milyon ila 150 milyon arasında olduğu tahmin edilmektedir. Babür İmparatorluğu'nun hakimiyet alanı, en geniş olduğu dönemde bugünkü Hindistan, Pakistan, Bangladeş ve Afganistan'ı kapsamaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Cihangir</span> Babür İmparatorluğunun 4. Hükümdarı (1569-1627)

Cihangir veya tam adıyla Ebü'l-Muzaffer Nûreddîn Muhammed Cihângîr b. Ekber,, Babür İmparatorluğu'nun 4. Hükümdârı (1605-1627).

<span class="mw-page-title-main">Ekber Şah</span>

Ekber Şah tam adıyla Ebü'l-Feth Celâlüddîn Muhammed Ekber Şâh, babası Hümayun Şah'ın ardından 1556-1605 arası Babür İmparatorluğu tahtına geçmiştir. Sind'de bulunan Ömerküt Kalesi'nde doğdu. Babası Hümayun Şah, annesi İran asıllı Hamide Banu'dur. Babürlerin en parlak dönemi Ekber Şah'in padişah olduğu dönemdir.

<span class="mw-page-title-main">Babür</span> Babür İmparatorluğunun kurucusu ve ilk hükümdarı

Babür ve Bebür veya tam adıyla Zahîreddîn Muhammed Bâbur Türk lider, Babür İmparatorluğu'nun kurucusu ve ilk hükümdarı. Soyu, baba tarafından Timur anne tarafından Cengiz Han'a dayanan Babür Şah, 1519'dan itibaren Hindistan'a düzenlediği seferler sonunda bütün Kuzey Hindistan'ı kontrol altına alıp 1526'da Delhi Sultanlığı'na son vererek günümüzdeki Afganistan, Pakistan ve Hindistan'ın kuzeyini kapsayan topraklar üzerinde Babür İmparatorluğu'nu kurdu.

<span class="mw-page-title-main">Mümtaz Mahal</span>

Mümtaz Mahal ya da Ercümend Banu Begüm, Hint-Türk-Moğol Babür İmparatorluğu'nun 5. Hükümdarı Şah Cihan'ın 3. ve en gözde eşi. Adına yapılan Tac Mahal anıt mezarı, tarihin en önemli mimari eserlerinden sayılmaktadır. 7 Temmuz 2007'de New7Wonders Vakfı tarafından düzenlenen oylama sonucunda Dünyanın Yeni Yedi Harikasından biri seçilmiştir.

<i>Düşüş</i> 2006 yapımı film

The Fall, Tarsem Singh tarafından çekilen; Lee Pace, Catinca Untaru ve Justine Waddell'in rol aldığı 2006 yapımı filmdir. Film; 1981 Bulgar filmi Yo Ho Ho'nun senaryosuna dayanır. Dünya çapında 3 Milyon Dolar'ın üstünde hasılat yapan film hakkında farklı görüşler çıkmıştır. 2008 yılında gösterime giren film aynı yıl aynı adla gösterime giren drama John Krueger ile karıştırılmamalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Delhi Cuma Camii</span>

Delhi Cuma Camii, 17. yüzyılda Babür İmparator’u Şah Cihan tarafından ülkenin başkenti Delhi yaptırılmış cami

<span class="mw-page-title-main">Kızıl Kale</span>

Kızıl Kale, Hindistan'daki Delhi şehrinde yer alan tarihi bir kaledir. 1857'ye kadar, 200 yıllık bir süre boyunca, Babür hanedanının imparatorlarının ana ikametgâhıydı. Delhi'nin merkezinde yer alır ve bir dizi müzeye ev sahipliği yapar. İmparatorları ve ailelerini barındırmaya ek olarak, Babür devletinin tören ve siyasi merkeziydi ve bölgeyi etkileyen olayların merkezinde yer almaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Babür Bahçeleri</span>

Babür bahçeleri, Babürlüler tarafından İran mimarisi tarzında yaratılan bahçelerdir. Bu tarz, özellikle insanların doğanın tüm unsurları ile uyum içinde bir arada var olduğu dünyevi bir ütopya temsili yaratması amaçlanan Çaharbağ yapısı tarafından büyük ölçüde etkilenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sâmâni Türbesi</span>

Sâmâni Türbesi, Özbekistan'ın Buhara ilinin kuzeybatı kesiminde, tarihi merkezin hemen dışında yer alan, 10. yüzyılda inşa edilmiş bir türbedir. Türbe erken İslam mimarisinin ikonik örneklerinden biri olarak kabul edilir ve Orta Asya mimarisinin en eski mezar binası olarak bilinir. Yaklaşık olarak 900'den 1.000'e kadar hüküm süren güçlü ve etkili İslami Samani aile hanedanının mezar alanı olarak inşa edilmiştir. Samaniler fiilen bağımsızlıklarını Bağdat merkezli Abbasi Halifeliği'nden elde etti ve günümüzün Afganistan, İran, Özbekistan, Tacikistan ve Kazakistan'ını kapsayan bazı bölgelere hükmetti. Mükemmel simetrik, boyutu açısından karmaşık, ancak yapısı ile anıtsal olan türbe, sadece Soğd, Sasani, Fars ve hatta Klasik gibi çok kültürlü bina dekoratif gelenekleri birleştirmekle kalmadı, aynı zamanda yenilikçi kubbe destek sistemi ve geleneksel Orta Çağ İslami bina özellikleri - dairesel kubbe ve mini kubbeler, sivri kemerler, ayrıntılı kapılar, sütunlar ve karmaşık geometrik tasarımları da sergilemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kadı Nurullah Şuşteri</span>

Kadı Nurullah Şuşteri, tam adıyla Seyyid Nurullah Hüseyini Şuşteri, şii fakih, hadis bilgini, şairidir. Hindistan'ın kādilkudâtıydı ve dört Sünni mezheplerine dayalı fetvalar verirdi, ancak sonunda ölüme mahkûm oldu ve sarayın yakınları emriyle Cihangir Şah tarafından öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Babür Haremi</span>

Babür Haremi, Hint Yarımadası'nda Babür imparatorlarının haremiydi. Arapça: حريم ḥarīm, "dokunulmaz kutsal yer; ailenin kadın üyeleri" ve Arapça: حرام Haram, "yasak; kutsal" anlamına gelen kelimelerden türemiştir. Aynı zamanda evin 'iç dairesi' anlamına gelen Sanskritçe anthapura kelimesine de benzer. Genellikle çok eşli bir evde yaşayan kadınlar alanı ve erkeklere yasak olan ayrılmış mahalleler anlamına geliyordu.

<span class="mw-page-title-main">Kamran Mirza</span>

Kamran Mirza, Babür İmparatorluğu'nun kurucusu ve ilk Babür İmparatoru Babur'un ikinci oğluydu. Kamran Mirza, Kabil'de doğmuştur. Babür'un tahtını miras alacak olan Babür'ün en büyük oğlu Hümâyun Şah'ın üvey kardeşiydi, Babür'ün üçüncü oğlu Askari'nin erkek kardeşiydi. Farsça ve Çağatay dilinde yazılmış bir divan ona atfedilir.

Saliha Banu Begüm, İmparator Cihangir'in karısı olarak Babür İmparatorluğu'nun İmparatoriçesiydi. Padişah Banu Begüm veya Padişah Mahal olarak da biliniyordu.

<span class="mw-page-title-main">Babür halıları</span>

Babür halıları, Babür İmparatorluğu'nda mahkemelerinde kullanılan el dokuması zemin kaplamalarıydı. Babür halılarının ve kilimlerinin kökleri 16. ve 17. yüzyıllara dayanmaktadır. Babür halıları, doğal manzaralar, çiçek ve hayvan desenleriyle benzersiz bir şekilde tasarlanmış Türk, Fars ve Hint sanatının bir karışımıydı. Keşmir, seccade de dahil olmak üzere en kaliteli yün ve ipek halı ve kilimleri üretiyordu. Bazen bu halılardaki düğüm yoğunluğu, santimetrekare başına 300 düğüm kadar ince ve sıkıydı.

Üstad Ahmad Lahori, İmparator Şah Cihan döneminde 1632-1654 yılları arasında Agra'da inşa edilen Tac Mahal'in baş mimarıdır. Üstad Ahmed, Babür İmparatorluğu döneminde Pencap'lı Müslüman bir mimardı. Lahor kentinden geldiği için "Lahori" lakabını almıştır. Mimarisi, Hint-İslam ve İran mimari tarzlarının bir birleşimidir ve dolayısıyla Hint-Pers kültürünün önemli bir örneğidir. Baş mimarlığını yaptığı Tac Mahal, UNESCO Dünya Mirası listesine alınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Lahor Subahı</span>

Lahor Subahı, günümüzde Pakistan ve Hindistan arasında bölünmüş olan orta Pencap bölgesini kapsayan Babür İmparatorluğu'nun bir vilayetiydi. Ekber Şah tarafından 1580 yılında gerçekleştirilen idari reformlar kapsamında Babür İmparatorluğu'nun orijinal 12 Subah'ından biri olarak kurulmuştur. Eyalet, son genel valisi Adina Beg'in 1758'de ölümünden sonra büyük bir kısmı Dürrânîler'e dahil olarak varlığını yitirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Siyah Tac Mahal</span>

Siyah Tac Mahal, Hindistan'ın Uttar Pradesh eyaletindeki Agra şehrinde Yamuna Nehri'nin karşısında, Tac Mahal'in karşısına inşa edilmesi planlandığı söylenen efsanevi bir türbedir. Babür İmparatoru Şah Cihan'ın, ikinci eşi Mümtaz Mahal'in anısına inşa ettirdiği türbeye benzer bir türbeyi kendisi için de arzuladığı söylenir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.