İçeriğe atla

Babür İmparatorluğu hükümdarları

Babür imparatorları Hindistan alt kıtasında Babür İmparatorluğu'nu inşa etti ve yönetti. Babürler 1526'dan itibaren Hindistan'ın bazı bölgelerine hükmetmeye başladı ve 1700'lü yıllar boyunca alt kıtanın çoğuna hükmetti. Maratha Konfederasyonu'nun yükselişi ve Britanya İmparatorluğu'nun bölgeye gelmesiyle birlikte hızla gerilediler, ancak 1850'lere kadar görünüşte de olsa Hindistan'ı yönetmeye devam ettiler. Babürler, Orta Asya'dan gelen Türk-Moğol kökenli Timurlu hanedanının bir koluydu. Kurucuları, Fergana Vadisi'nden (modern Özbekistan'da) bir Timur prensi olan Babür, Timur'un doğrudan soyundan geliyordu ve ayrıca Timur'un bir Cengiz prensesiyle evlenmesi yoluyla Cengiz Han'a bağlıydı.

Babür İmparatorları Listesi

Portresi Yaygın adı Doğum Adı Doğum Hüküm Ölüm Notlar
Babür

بابر
Zahîreddîn Muhammed Bâbur

ظہیر الدین محمد
14 Şubat 1483 Andican, Özbekistan20 Nisan 1526 – 26 Aralık 1530 26 Aralık 1530 (47 yaşında) Agra, Hindistanİmparatorluğun kurucusudur.
Humayün

ہمایوں
Nasireddin Muhammed Hümayun Şah

نصیر الدین محمد ہمایوں
6 Mart 1508 Kâbil26 Aralık1530  – 17 Mayıs 1540

22 Şubat 1555 – 27 Ocak 1556

27 Ocak 1556 (47 yaşında) Delhi, HindistanHümayun, 1540 yılında Suri hanedanından Şer Şah Suri tarafından devrildi, ancak İslam Şah Suri'nin (Şer Şah Suri'nin oğlu ve halefi) ölümünden sonra 1555'te tahta geri döndü.
Ekber Şah

اکبر اعظم
Ebü'l-Feth Celâlüddîn Muhammed Ekber Şâh

جلال الدین محمد اکبر
15 Ekim 1542 Umerkot, Pakistan 11 Şubat 1556 – 27 Ekim 1605 27 Ekim 1605 (63 yaşında) Agra, Hindistan
Cihangir

جہانگیر
Ebü'l-Muzaffer Nûreddîn Muhammed Cihângîr b. Ekber

نور الدین محمد سلیم
31 Ağustos 1569 Agra, Hindistan3 Kasım 1605 – 28 Ekim 1627 28 Ekim 1627 (58 yaşında) Cemmu ve Keşmir, HindistanAnnesi Rajput prensesi Mariam-uz-Zamani idi.[1]
Şah Cihan

شاہ جہان
Ebû’l Muzaffer Şehâbeddin Muhammed Sâhib-kıran

شہاب الدین محمد خرم
5 Ocak 1592 Lahor, Pakistan19 Ocak 1628 – 31 Temmuz 1658 22 Ocak 1666 (74 yaşında) Agra, HindistanŞah Cihan döneminde Babür İmparatorluğu kültürel gücünün zirvesine ulaşmıştır.[2] Aynı zamanda yetenekli bir komutan olmasına rağmen Şah Cihan daha çok mimari başarılarıyla hatırlanmaktadır. Onun dönemi Babür mimarisinin altın çağı olarak bilinmektedir.

En sevdiği karısı olan Mümtaz Mahal için yaptırdığı Agra kentindeki Tac Mahal de yine bu dönemin Babür mimarisinin örneklerindendir.

Evrengzib

عالمگیر
Âlemgîr Ebü’l-Muzaffer Muhammed Muhyiddîn Evrengzib

محی الدین محمداورنگزیب
3 Kasım 1618 Gucerat, Hindistan 31 Temmuz 1658 – 3 Mart 1707 3 Mart 1707 (88 yaşında) Ahmednagar, Hindistan Annesi Mümtaz Mahal idi. Safevi Handeanı prensesi Dilras Banu Begüm ile evliydi. Bütün Hindistan'da İslami şeriat yönetimi kurmuştur. Ölümünden sonra küçük oğlu Azam Şah 3 aylığına hükümdar olmuştur.[3]
Muhammad Azam Şah

محمد اعظم شاہ
Qutb-ud-Din Muhammad Azam

قطب الدين محمد اعظم
28 Haziran 1653 Burhanpur, Hindistan14 Mart 1707 – 20 Temmuz 1707 20 Temmuz 1707 (53 yaşında) Agra, HindistanSadece 3 ay boyunca sultanlık yapmıştır. Evrengzib ve Dilras Banu Begüm'ün en büyük oğluydu.[4]
I. Bahadır Şah

بہادر شاہ
Qutb-ud-Din Muhammad Mu'azzam Shah Alam

قطب الدین محمد معزام
14 Ekim1643 Burhanpur, Hindistan19 Temmuz 1707 – 27 Şubat 1712 27 Şubat 1712 (68 yaşında) Lahor, PakistanMaratha Konfederasyonu ile anlaşmalar yapmış, Rajputları yatıştırmış ve Pencap bölgesindeki Sihlerle iyi ilişkiler kurmuştur.
Cihandar Şah

جہاندار شاہ
Mu'izz-ud-Din Jahandar Shah Bahadur

معز الدین جہاندار شاہ بہادر
9 Mayıs 1661 Dekkan, Hindistan 27 Şubat 1712 – 11 Şubat 1713 12 Şubat 1713 (51 yaşında) Delhi, HindistanSadrazamı Zulfikar Khan tarafından etki altına alınmıştır.
Ferruhsiyer

فرخ سیر
Farrukhsiyar

فرخ سیر
20 Ağustos 1685 Aurangabad, Hindistan 11 Ocak 1713 – 28 Şubat 1719 19 Nisan 1719 (33 yaşında) Delhi, Hindistan1717 yılında Doğu Hindistan Şirketi'ne Bengal bölgesinde vergisiz ticaret yapmalarını sağlayan bir ferman vermiştir.

Bu ferman Britanyalı şirketin Hindistan'ın doğu kıyısındaki etkisini artırmasını sağlamıştır.

Refiüdderecât

رفیع الدرجات
Rafi ud-Darajat

رفیع الدرجات
1 Aralık 1699 28 Şubat – 6 Haziran 1719 6 Haziran1719 (19 yaşında) Agra, HindistanBu dönemde Seyyid Kardeşler'in yükselişi gerçekleşmiştir.
II. Cihan Şah

شاہ جہان دوم
Rafi ud-Daulah

شاہ جہاں دوم
Haziran1696 6 Haziran 1719 – 17 Eylül 1719 18 Eylül 1719 (23 yaşında) Agra, HindistanSeyyid Kardeşler tarafından

Refiüdderecât'ın yerine geçmesi için seçilmiştir.

Muhammed Şah

محمد شاہ
Roshan Akhtar Bahadur

روشن اختر بہادر
7 Ağustos 1702 Gazne, Afganistan27 Eylül 1719 – 26 Nisan 1748 26 Nisan 1748 (45 yaşında) Delhi, HindistanSeyyid Kardeşler'i elimine etmiştir. Maratha Konfederasyonu ile uzun süren bir savaşa girişmiş, Malwa ve Dekan Yaylası'nı bu süreçte kaybetmiştir. Safevi hükümdarı Nadir Şah'ın 1739'daki Hindistan işgali de yine bu dönemde gerçekleşmiştir. İmparatorluk üzerinde gerçek anlamda kontrolü elinde tutan son Babür hükümdarıdır.
Ahmed Şah Bahadır

احمد شاہ بہادر
Ahmad Shah Bahadur

احمد شاہ بہادر
23 Ocak1725 Delhi, Hindistan29 Nisan 1748 – 2 Haziran 1754 1 Ocak 1775 (49 yaşında) Delhi, HindistanSikandarabad Savaşı'nda Babür kuvvetleri Maratha'ya karşı yenilgiye uğramıştır.
II. Alemgir Şah

عالمگیر دوم
Aziz-ud-din

عزیز اُلدین
6 Haziran 1699 Burhanpur, India3 Haziran 1754 – 29 Kasım 1759 29 Kasım 1759 (60 yaşında) Kotla Fateh Shah, Hindistan Hükümdarlığı, vezir Imad-ul-Mulk'ün etkisi altında geçmiştir.
III. Cihan Şah

شاہ جہان سوم
Muhi-ul-millat

محی اُلملت
1711 10 Aralık 1759 – 10 Ekim 1760 1772 (60–61 yaşında) Bengal-Bihar-Odisha'nın yerel sultanı (nawab) gücünü artırmıştır.
Şah Alem

شاہ عالم دوم
Ali Gauhar

علی گوہر
25 Haziran 1728 Delhi, Hindistan10 Ekim 1760 – 31 Temmuz 1788 19 Kasım 1806 (78 yaşında) Delhi, HindistanBuksar Muharebesi'nde yenilgi alınmıştır.
IV. Şah Cihan

جہان شاه چہارم
Bidar Bakht Mahmud Shah Bahadur Jahan Shah

 بیدار بخت محمود شاه بهادر جہان شاہ 
1749 Delhi, Hindistan31 Temmuz 1788 – 11 Eylül 1788 1790 (40–41 yaşında) Delhi, HindistanŞah Alem'in geçici olarak tahttan indirilmesinden sonra Rohilla Ghulam Kadir tarafından kukla hükümdar olarak taç giymiştir.
Şah Alem

شاہ عالم دوم
Ali Gauhar

علی گوہر
25 Haziran 1728 Delhi, Hindistan16 Ekim 1788 – 19 Kasım 1806 19 Kasım 1806 (78 yaşında) Delhi, HindistanŞah Alem'in ikinci hükümdarlığı.
II. Ekber Şah

اکبر شاہ دوم
Mirza Akbar

میرزا اکبر
22 Nisan 1760 Mukundpur, Hindistan 19 Nisan 1806 – 28 Eylül 1837 28 Eylül1837 (77 yaşında) Delhi, HindistanBritanya koruması altında olan ve pratikte gücü olmayan hükümdar.
II. Bahadır Şah

بہادر شاہ دوم
Abu Zafar Sirajuddin Muhammad Bahadur Shah Zafar

ابو ظفر سراج اُلدین محمد بہادر شاہ ظفر
24 Ekim 1775 Delhi, Hindistan 28 Eylül 1837 – 21 Eylül 1857 7 Nisan 1862 (87 yaşında) Rangoon, MyanmarSon Babür İmparatoru. 1857 yılındaki isyandan sonra Britanya İmparatorluğu tarafından tahttan indirilip Burma'ya gönderilmiştir.

Not: Babür İmparatorları çok eşlilik uyguladılar. Karılarının yanı sıra haremlerinde çocuk sahibi olan çok sayıda cariyeleri de vardı. Bu, her imparatorun tüm çocuklarını tanımlamayı zorlaştırır.[5]

Kaynaklar

Konuyla ilgili yayınlar

  • Pusalker, A. D.; Majumdar, A. K., (Ed.) (1973). The History and Culture of the Indian People. VII: The Mughal Empire. Bombay: Bharatiya Vidya Bhavan.  r eksik |soyadı1= (yardım)

Dış bağlantılar

  1. ^ South Asia in World History. Oxford University Press. 2017. s. 79. ISBN 978-0199760343. 9 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2021. 
  2. ^ Advanced Study in the History of Medieval India (İngilizce). Sterling Publishers Pvt. Ltd. 1986. s. 59. ISBN 978-8120710153. 
  3. ^ The Foundations of the Composite Culture in India. Aakar Books. 2007. s. 300. ISBN 978-8-189-83318-3. 
  4. ^ Emperors of the peacock throne : the saga of the great Mughals. Rev. New Delhi: Penguin books. 2000. ss. 510-513. ISBN 978-0141001432. 
  5. ^ The Last Mughal. Londra: Bloomsbury Publishing Plc. 2006. s. 44. ISBN 978-1-4088-0092-8. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Timur İmparatorluğu</span> Asyada hüküm sürmüş eski bir imparatorluk

Timur İmparatorluğu, Timurlu Devleti, Timurlular veya Turan İmparatorluğu, Fars ve İslam medeniyeti unsurları ile Türk-Moğol devlet ve askeri teşkilat unsurlarını bünyesinde barındıran Emir Timur tarafından kurulmuş bir devlettir.

<span class="mw-page-title-main">Babürlüler</span> Bir zamanlar Hindistan alt kıtasının büyük kısımlarına uzananan hanedan imparatorluğu

Babürlüler veya Babür İmparatorluğu, günümüzdeki Hindistan ve çevresi üzerinde kurulmuş ve hüküm sürmüş Türk-Moğol kökenli devlet. Çağatay Türkü bir şef ve Timurlu Hanedanı'ndan olan Babür Şah tarafından 1526 yılında kurulan ve 17. yüzyılın sonu ile 18. yüzyılın başında imparatorluğun gücünün zirvesinde olduğu dönemde, Hindistan'ın büyük bölümüne hakim olan imparatorluğun nüfusunun o tarihlerde 3,2 milyon kilometre karelik bir bölge üzerinde 110 milyon ila 150 milyon arasında olduğu tahmin edilmektedir. Babür İmparatorluğu'nun hakimiyet alanı, en geniş olduğu dönemde bugünkü Hindistan, Pakistan, Bangladeş ve Afganistan'ı kapsamaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Babür</span> Babür İmparatorluğunun kurucusu ve ilk hükümdarı

Babür ve Bebür veya tam adıyla Zahîreddîn Muhammed Bâbur Türk lider, Babür İmparatorluğu'nun kurucusu ve ilk hükümdarı. Soyu, baba tarafından Timur anne tarafından Cengiz Han'a dayanan Babür Şah, 1519'dan itibaren Hindistan'a düzenlediği seferler sonunda bütün Kuzey Hindistan'ı kontrol altına alıp 1526'da Delhi Sultanlığı'na son vererek günümüzdeki Afganistan, Pakistan ve Hindistan'ın kuzeyini kapsayan topraklar üzerinde Babür İmparatorluğu'nu kurdu.

<span class="mw-page-title-main">Britanya Hindistanı</span> Büyük Britanyanın Hindistan kolonisi (1858-1947)

Sömürge Hindistanı, Britanya Hindistanı, Britanya Rajı ya da Hindistan İmparatorluğu 1858'den 1947'ye kadar Birleşik Krallık'ın Hindistan kolonisinin adıdır. Bu dönem ayrıca dominyon periyodu olarak da adlandırılmıştır. İngiltere kontrolündeki bölge güncel kullanımda Hindistan (India) adıyla bugünkü Hindistan, Pakistan Bangladeş ve Myanmar ülkelerini kapsıyordu. Yöneticisi İngiliz Kraliyet ailesi idi. Başkenti Kalküta (1858-1912) ve Yeni Delhi (1912-1947) olmuştu. Hindistan olarak,1945’te San Fransisco’da II. Dünya Savaşı’nın ardından oluşturulan Birleşmiş Milletler'in kurucu üyesi olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Maratha İmparatorluğu</span>

Maratha İmparatorluğu ya da Maratha Konfedarasyonu, 1674-1818 yılları arasında varlığını sürdürmüş Hint devletidir. Güney Asya'da yayılmış ve 2.8 milyon km²'lik bir alana hükmetmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Kutbşahlar</span> Gülkonda Sultanlığını 1518-1687 arasında yöneten hanedan

Kutub Şah Hanedanı, soyu Türk kökenli Karakoyunlu hükümdarı Kara İskender'e dayanan ve 1512-1687 yılları arasında Hindistan'ın güneyine hakim olmuş hanedan. Behmeni Sultanlığı'nın yıkılmasından sonra Kutbşahlar hanedanı 1512'de iktidara geldi. Bu hanedanın ilk hükümdarı Sultankulu Kutbü'l-Mülk'tür. İngilizce kaynaklarda bu hükümdara genellikle Guli Kutubşah adı verilir.

Barlaslar, Barlas Boyu veya Barlas Aşireti Orta Asya'da bulunan Türk veya Türkleşmiş, Moğol göçebe konfederasyonu ve Büyük Timur İmparatorluğu'nun yönetici boyu.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Şah (Babür imparatoru)</span>

Muhammed Şah, 12. Babür İmparatorudur. Asıl adı Ruşan Akhtar Bahadır olan Muhammed Şah, yönetimi sırasında Babür İmparatorluğunda idari açıdan dağılmaya sebep olan politikalar izlenmiş, sanat ve kültürde ise önemli gelişmeler yaşanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kızıl Kale</span>

Kızıl Kale, Hindistan'daki Delhi şehrinde yer alan tarihi bir kaledir. 1857'ye kadar, 200 yıllık bir süre boyunca, Babür hanedanının imparatorlarının ana ikametgâhıydı. Delhi'nin merkezinde yer alır ve bir dizi müzeye ev sahipliği yapar. İmparatorları ve ailelerini barındırmaya ek olarak, Babür devletinin tören ve siyasi merkeziydi ve bölgeyi etkileyen olayların merkezinde yer almaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Vezir Han Camii</span>

Vezir Han Camii, Pakistan'ın Lahor kentinde bulunan bir camidir. 17. yüzyılda Babür İmparatorluğu döneminde inşa edilmiş olup Lahor Surları'nın eteklerinde yer almaktadır. Cami avlusunun girişi ve yapının ön cephesi, Vezir Han Meydanı'na bakmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Babür Bahçeleri</span>

Babür bahçeleri, Babürlüler tarafından İran mimarisi tarzında yaratılan bahçelerdir. Bu tarz, özellikle insanların doğanın tüm unsurları ile uyum içinde bir arada var olduğu dünyevi bir ütopya temsili yaratması amaçlanan Çaharbağ yapısı tarafından büyük ölçüde etkilenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Babür Haremi</span>

Babür Haremi, Hint Yarımadası'nda Babür imparatorlarının haremiydi. Arapça: حريم ḥarīm, "dokunulmaz kutsal yer; ailenin kadın üyeleri" ve Arapça: حرام Haram, "yasak; kutsal" anlamına gelen kelimelerden türemiştir. Aynı zamanda evin 'iç dairesi' anlamına gelen Sanskritçe anthapura kelimesine de benzer. Genellikle çok eşli bir evde yaşayan kadınlar alanı ve erkeklere yasak olan ayrılmış mahalleler anlamına geliyordu.

Gauhara Begum Babür prensesi ve Babür imparatoru Şah Cihan ile eşi Mumtaz Mahal'ın on dördüncü ve en küçük çocuğudur.

Gülçehre Begüm, Hindistan İmparatoru Babür'un kızı ve İmparator Hümâyun'un kız kardeşi olan Babür prensesidir. Daha sonra yeğeni Prens Celaleddin, büyük İmparator Ekber olarak imparatorluk tahtına çıktı.

<span class="mw-page-title-main">Babür halıları</span>

Babür halıları, Babür İmparatorluğu'nda mahkemelerinde kullanılan el dokuması zemin kaplamalarıydı. Babür halılarının ve kilimlerinin kökleri 16. ve 17. yüzyıllara dayanmaktadır. Babür halıları, doğal manzaralar, çiçek ve hayvan desenleriyle benzersiz bir şekilde tasarlanmış Türk, Fars ve Hint sanatının bir karışımıydı. Keşmir, seccade de dahil olmak üzere en kaliteli yün ve ipek halı ve kilimleri üretiyordu. Bazen bu halılardaki düğüm yoğunluğu, santimetrekare başına 300 düğüm kadar ince ve sıkıydı.

Kutluk Nigar Hanım, Fergana Vadisi'nin hükümdarı Ömer Şeyh Mirza II'nin ilk karısı idi. Doğuştan Moğulistan prensesi ve Moğulistan'ın Büyük Hanı Yunus Han'ın kızıdır.

<span class="mw-page-title-main">Hindistan Yarımadası'ndaki Müslüman fetihleri</span>

Hindistan alt kıtasındaki Müslüman fetihleri esas olarak 13. ve 18. yüzyıllar arasında gerçekleşmiştir. Alt kıtadaki daha önceki Müslüman fetihleri, günümüzün modern Pakistan'ında başlayan istilaları, özellikle 8. yüzyıldaki Emevi seferlerini ve Rajput'ların onlara karşı direnişini içerir.

<span class="mw-page-title-main">Satish Chandra (tarihçi)</span>

Satish Chandra Orta Çağ Hint tarihi konusunda uzman Hint tarihçi.

<span class="mw-page-title-main">Lahor Subahı</span>

Lahor Subahı, günümüzde Pakistan ve Hindistan arasında bölünmüş olan orta Pencap bölgesini kapsayan Babür İmparatorluğu'nun bir vilayetiydi. Ekber Şah tarafından 1580 yılında gerçekleştirilen idari reformlar kapsamında Babür İmparatorluğu'nun orijinal 12 Subah'ından biri olarak kurulmuştur. Eyalet, son genel valisi Adina Beg'in 1758'de ölümünden sonra büyük bir kısmı Dürrânîler'e dahil olarak varlığını yitirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Panipat Savaşı (1526)</span>

Birinci Panipat Savaşı, 20 Nisan 1526 tarihinde, Babür'ün işgalci güçleri ile Ludi hanedanı arasında yapılmıştır. Bu savaş Kuzey Hindistan'da gerçekleşmiş ve Babür İmparatorluğu'nun başlangıcı ve Delhi Sultanlığı'nın sonu olmuştur. Bu savaş, Babür İmparatorluğu tarafından Hint alt kıtasında tanıtılan barutlu ateşli silahlar ve sahra topçusu içeren ilk savaşlardan biriydi.