İçeriğe atla

Başkurt Direniş Komitesi

Başkurt Direniş Komitesi
Tarih(ler)21 Eylül 2022-günümüz
Müttefikler Ukrayna
Rakip(ler) Rusya
Çatışma(lar)Rus-Ukrayna Savaşı

Başkurt Direniş Komitesi, Rusya'nın Başkurdistan bölgesinde faaliyet gösteren silahlı ayrılıkçı örgüttür.[1][2] Ana hedefi Başkurdistan'ın bağımsızlığını kazanmaktır. 21 Eylül 2022 tarihinde kurulmuştur.[1] Esas olarak Rus hükümet binalarına ve polis karakollarına yönelik küçük çaplı kundaklama saldırılarıyla uğraşmaktadır.

Tarihçe

Başkurt Direniş Komitesi 21 Eylül 2022'de kuruldu.[1] Birkaç komiser saldırıya uğradı.[1] Rusya'nın kısmi seferberliğinin ardından Başkurt direnişi şu açıklamayı yaptı:[1]

Gösteriler ve protesto yürüyüşleri dönemi bitti, Putin ve müttefikleri artık yüzlerine kurşun ve molotof kokteyli gelmesini bekleyebilirler.

Grup, 24 Eylül'de Salavat'taki Birleşik Rusya ofisini ve 3 Ekim'de Rusya Federasyonu Komünist Partisi'nin şehirdeki ofisini bombaladı. Rus yetkililer, komitenin kurulmasının ve desteklenmesinin arkasında önde gelen Başkurt lideri Ruslan Gabbasov'un olduğundan şüpheleniyor.[1] Rus siyasi analist Dmitry Oreshkin komiteyi şu şekilde tanımladı:[1]

bağımsızlıktan bahseden cumhuriyetler arasında ilk dalga.

Örgütün Ukrayna ordusunda üyeleri vardır. Kısmi seferberlikten bu yana Başkurt Direniş Komitesi, komiserlikleri, Federal Güvenlik Servisi ofislerini ve yönetim binalarını bombalayarak Rus Hükümetine karşı yeraltı savaşı vermeye başladı.[1][2] Grup, 2020'de aşırılık yanlısı bir örgüt olduğu için Cumhuriyet Yüksek Mahkemesi tarafından yasaklanan bir siyasi parti olan Başkort'un halefi olan Başkurt Ulusal Siyasi Merkezi ile bağlarını sürdürüyor. Grup, egemenliği elde etmek için Rusya içinde daha fazla federalleşmeyi ve bölgesel hakları destekliyor ve tam bağımsızlığı savunan büyük bir fraksiyona sahip.[3] Ağustos 2021'de Bashkort başkanı Fail Alsynov ve Abbasov, birkaç bin protestocunun yerel güvenlik güçleriyle çatıştığı Kushtau Dağı'nda büyük bir protesto düzenledi. Başkurdistan Cumhuriyeti Başkanı Radiy Khabirov, protestocularla dağılmaları için bizzat görüştü. Protestoların ardından Alsynov ve Gabbasov Litvanya'ya gitmek üzere kaçtılar.[3] 10 Ekim 2022'de, Telegram'da Rus iç savaşı sırasında Başkurdistan ordusunun amblemine benzer mavi altıgen ve hilalli şeritler giyen silahlı Başhir militanlarının fotoğrafları göründü. Militanlar, bir Rus dünyası için savaşmak istemediklerini ve Ukraynalıların Başkurdistan'a karşı hiçbir şey yapmadıklarını ve Başkurdistan'ın kurtuluşu için savaşmaya yemin ettiklerini belirttiler.[3]

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f g h Goble, Paul (19 Ekim 2022). "Bashkirs launch armed underground movement against Russia's war and for national independence". Euromaidan Press (İngilizce). 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2023. 
  2. ^ a b Jansen, Quinten (14 Kasım 2022). "Bashkir Separatism Movement Fights Against Russia's War From Within". The Organization for World Peace (İngilizce). 14 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2023. 
  3. ^ a b c "Russia: 'This is not our war': Bashkir nationalists create armed resistance". ESSF. 15 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Başkurtlar</span> Türk halkı

Başkurtlar Rusya'ya özgü bir Kıpçak Türk etnik grubudur. Rusya Federasyonu Cumhuriyeti Başkurdistan'da ve Doğu Avrupa'nın Kuzey Asya ile buluştuğu Ural Dağları'nın her iki tarafını da kapsayan daha geniş tarihi Badzgard bölgesinde yoğunlaşmışlardır. Başkurtların daha küçük toplulukları da Tataristan Cumhuriyeti'nde, Perm Bölgesi, Çelyabinsk, Orenburg, Tümen, Yekaterinburg ve Kurgan bölgelerinde ve Rusya'nın diğer bölgelerinde yaşamaktadır; Kazakistan ve Özbekistan'da oldukça büyük azınlıkları vardır.

<span class="mw-page-title-main">Rus İç Savaşı</span> 1917den 1922ye kadar süren bir iç savaş

Rus İç Savaşı, 1917 Ekim Devrimi'nden sonra 1918-1922 yılları arasında Bolşeviklerle muhalifleri arasında yaşanan savaştır. Savaş Beyaz Ordu birliklerinin 1918 baharında Beyaz Terör saldırılarıyla başladı. Ana muharebe Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlı Bolşevik Kızıl Ordusuyla komünizm karşıtlarının Beyaz Ordusu arasında geçti. Ancak savaşa Beyaz Ordu'ya finansal destek ile silah ve asker yardımında bulunan ABD, İngiltere, Fransa, Polonya ve Japonya da müdahil oldu. 1921 yılında Bolşevikler Beyaz Terör'ü ve destekçilerini yenerek tüm ülkeye hâkim oldular. 1922 yılında da Sovyetler Birliği kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali</span>

Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali, Rus–Gürcü Savaşı ya da Sovyet Rusya'nın Gürcistan'ı işgali olarak da bilinir, Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlı Kızıl Ordu'nun Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nin Menşevik hükûmetinin yerine Bolşevik rejimini kurmak amacıyla giriştiği askerî işgaldir. İşgal, Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nin varlığının sona ermesi ve Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla sonuçlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Başkurdistan</span> Rusyaya bağlı federal bir bölge

Başkurdistan Cumhuriyeti, Rusya'ya bağlı federal bir cumhuriyettir. İdil Nehri ile Ural Dağları arasında yer alır. Başkenti Ufa şehridir. 2010 nüfus sayımı itibarıyla 4.072.292 nüfusa sahip Başkurdistan, Rusya'nın en kalabalık cumhuriyetlerinden biridir. Başkurdistan'da 2010'da yapılan nüfus sayımına göre 1.584.554 Başkurt yaşamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Tambov Ayaklanması</span> Rus İç Savaşı sırasındaki bir köylü isyanı

Tambov Ayaklanması veya Antonovşina, 1920-21 yıllarında Rus İç Savaşı sürerken Bolşeviklere karşı yapılan köylü ayaklanması. Ayaklanma Moskova’nın 450 km güneydoğusundaki Tambov ve Voronej oblastlarında çıkmıştır. Ayaklanmanın lideri konumundaki kişi Rus İmparatorluğu Çarlık Ordusunda subay olan ve Aziz George Nişanına sahip P.M. Tokmakov’dur. Sovyet tarihçiler ayaklanmayı yanlış olarak SR partisi üyesi Aleksandr Antonov’a bağlayarak Antonov İsyanı veya Antonovşina olarak adlandıracaklardır. Antonov ayaklanmanın liderlerinden ise de onunla beraber mücadele eden diğer liderler de mevcuttu.

<span class="mw-page-title-main">Rusya-Ukrayna Savaşı</span> Rusya ve Ukrayna arasında Şubat 2014te başlayan uzun süreli çatışma

Rusya-Ukrayna Savaşı, bir yanda Rusya, Beyaz Rusya ve Rus yanlısı güçlerin, diğer yanda Ukrayna'nın dahil olduğu, sürmekte olan bir savaştır. Yevromaydan'ın ardından görevden alınan Ukrayna Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç'in Kırım'daki gerginlik nedeniyle Rusya'dan bölgeye asker göndermesini istemesinin ardından 2014 yılında başlayan ve Şubat 2022'de büyüyen askerî hareketliliktir. Bu savaşa Rusya'nın Kırım'ı ilhakı (2014), Donbass Savaşı (2014-günümüz), siber savaş ve siyasi gerilimler de dahildir. Rusya'nın bölgedeki jeopolitik çıkarlarını, vatandaşlarını ve konuşlandırılmış askerlerini koruduğunu iddia eden Devlet Başkanı Vladimir Putin, müdahale için parlamentodan onay almıştır. 21 Şubat 2022 de Rusya Donetsk ve Luhansk Halk Cumhuriyetlerini resmen tanıdığını açıkladı.24 Şubat 2022 tarihinde ise Rusya lideri Putin Ukrayna'yı istilaya başladıklarını televizyondan duyurdu. 2021'de diplomatik krizin ardından Ukrayna sınırlarına yakın bölgelere askeri yığınak yapan Rusya, 24 Şubat 2022'de geniş çaplı bir şekilde Ukrayna'yı işgal etmeye başladı.

<span class="mw-page-title-main">Donetsk Halk Cumhuriyeti</span> Ukraynadan ayrılarak kurulan eski bir devlet

Donetsk Halk Cumhuriyeti (DHC), Donbass Savaşı'nda Ukrayna'dan ayrılarak kurulan de facto devlet. DHC, Ukrayna yönetimini sivilleri katletmek ve savaş suçu işlemekle itham edip bağımsızlığını gerekçe olarak göstermiştir. Donbass Savaşı sırasında 7 Mayıs 2014'te Ukrayna'da özerk, egemen bir cumhuriyet olarak kuruldu. 11 Mayıs'ta bağımsızlık referandumu yapıldı ve bağımsızlığı halk tarafından onaylandı. 12 Mayıs'ta resmen bağımsızlığını ilan etti. 24 Mayıs 2014'te ise Lugansk Halk Cumhuriyeti ile Novorossiya Federal Devleti adında bir konfederasyon oluşturmuştu ancak 1 Ocak 2015'te bu konfederasyonu feshettiler ve rafa kaldırdılar. 21 Şubat 2022'de Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, hem Luhansk hem de Donetsk Halk Cumhuriyetlerini bağımsız devletler olarak tanıdığını açıkladı. 27 Eylül 2022 tarihinde yapılan referandum sonucunda 30 Eylül 2022 tarihinde Rusya tarafından ilhak edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">1917-23 Devrimleri</span>

1917-1923 Devrimleri, Rus Devrimi'nin başarısından ve Birinci Dünya Savaşı sonrasında yaratılan düzensizlikten ilham alan, dünya çapındaki siyasi huzursuzlukları ve silahlı isyanları içeren devrimci bir dalgaydı. Ayaklanmalar esas olarak sosyalist veya sömürge karşıtı nitelikteydi. Bazı sosyalist isyanlar kalıcı sosyalist devletler yaratmayı başaramadı. Devrimlerin, Alman İmparatorluğu'nun çöküşü, Avusturya-Macaristan'ın dağılması ve Osmanlı İmparatorluğu'nun parçalanması gibi gelecekteki Avrupa siyasi manzarasını şekillendirmede kalıcı etkileri oldu.

Muhamet Hadisoviç Harrasov, Başkurt asıllı Rus fizikçi, matematik ve fizik doktoru, Başkurt Devlet Üniversitesi rektörü. Rusya (2008) ve Başkurdistan'ın Onursal Bilim Adamı (1997), Rusya Federasyonu Yüksek Öğretim Onursal Profesörü (2002), Rusya Federasyonu Eğitim Bakanlığı Onursal Üyesi (2003).

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği'nde Başkurtlar</span>

Sovyetler Birliği'nde Başkurtlar, Sovyetler Birliği sınırları içerisinde içinde yaşayan Başkurt kişi veya grupları betimler.

<span class="mw-page-title-main">1956 Gürcistan protestoları</span>

1956 Gürcistan protestoları, 1956 Tiflis ayaklanması veya 9 Mart Katliamı, Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde Nikita Kruşçev'in destalinizasyon politikalarına karşı Josef Stalin'i destekleyen Sovyet Gürcülerin düzenlediği protestolar dizisi. Eylemlerin merkezi cumhuriyetin başkenti Tiflis'te idi. Stalin'in ölümünün üçüncü yıldönümünde gerçekleştirilen spontan mitinglerde Kruşçev'in gizli söylevi yoğun şekilde protesto edildi ve hızla kontrol edilemez kitle gösterilerine dönüştü ve ortaya çıkan isyan dalgası kentin yaşamını felç etti. Protestolarda Sovyetler Birliği hükûmetinin değişmesi gerektiği ve Gürcistan'ın Sovyetler Birliği'nden bağımsızlığını ilan etmesi gibi siyasi talepler ortaya çıktı.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan-Rusya ilişkileri</span>

Gürcistan ve Rusya arasındaki ikili ilişkiler yüzlerce yıl öncesine dayanıyor ve iki ülke ile halkları arasında var olan bazı dini ve tarihi bağlara rağmen karmaşık bir şekilde devam ediyor. Gürcistan ve Rusya arasındaki ilk resmi ittifak, Kartli-Kaheti Krallığı Kralı II. Erekle'nin, Gürcü monarşisinin uzun zamandır var olmayan Ortodoks müttefiki Bizans İmparatorluğu'nun yerine geçecek olan Rusya İmparatorluğu ile Georgievsk Antlaşması'nı imzalamasıyla 1783'te gerçekleşti.

<span class="mw-page-title-main">2021-2022 Rusya-Ukrayna krizi</span>

2021-2022 Rus-Ukrayna krizi, Rusya ve Ukrayna arasında 2021 ve 2022 arasında gerçekleşmiş siyasi gerginliklerdir.

<span class="mw-page-title-main">Rusya'nın Ukrayna'yı işgali</span> 2022den bu yana Doğu Avrupada süregelen askerî mücadele

Rusya'nın Ukrayna'yı işgali, 2014 yılında başlayan Rusya-Ukrayna Savaşı dahilinde yaşanan anlaşmazlıklar sonrası 24 Şubat 2022 tarihinde Rusya devlet başkanı Vladimir Putin'in Ukrayna'da "özel bir askerî operasyon" ilan etmesiyle başladı. İşgal her iki taraftan on binlerce kişinin ölümüyle sonuçlandı ve Avrupa'nın İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana yaşadığı en büyük mülteci krizine neden oldu. Mayıs ayı sonuna kadar tahminî 8 milyon insan ülke içinde yer değiştirdi ve 3 Ekim 2022 itibarıyla 7,6 milyon Ukraynalı da ülkeyi terk etti. İşgalden sonraki beş hafta içinde Rusya, 1917 Ekim Devrimi'nden bu yana en büyük göçünü verdi. İşgal ayrıca küresel çapta gıda kıtlığına neden oldu.

<span class="mw-page-title-main">Şan olsun Ukrayna'ya!</span>

Şan olsun Ukrayna'ya!, Ukrayna'nın egemenliğinin ve direnişinin sembolü olarak bilinen ve 2018'den beri Ukrayna Silahlı Kuvvetleri'nin resmi selamı olarak bilinen bir Ukrayna ulusal selamıdır. Selama genellikle "Kahramanlara şan olsun!" sözü de eşlik eder.

<span class="mw-page-title-main">Belarus-Rusya ilişkileri</span>

Belarus-Rusya ilişkileri, Belarus ve Rusya arasındaki ikili ilişkileri ifade eder. İki ülke bir kara sınırını paylaşıyor ve uluslarüstü Birlik Devletini oluşturuyor. İki ülke arasında ikili anlaşmalar imzalandı. Rusya, Belarus'un en büyük ve en önemli ekonomik ve siyasi ortağıdır. Her ikisi de Bağımsız Devletler Topluluğu, Avrasya Gümrük Birliği, Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü ve Birleşmiş Milletler dahil olmak üzere çeşitli uluslararası kuruluşların üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">İnguş Bağımsızlık Komitesi</span> Kafkasyada faaliyet gösterdiği iddia edilen ayrılıkçı örgüt

İnguş Bağımsızlık Komitesi, 7 Ocak 2023'te İnguş diasporası tarafından Türkiye'de kurulan ayrılıkçı bir örgüttür. Komite'nin İnguş halkının özgürlük ve bağımsızlık haklarını savunacağı açıklandı. Komitenin yayımladığı amaçlar arasında Rusya egemenliğindeki İnguşetya bölgesinde bağımsız bir devlet kurmak da bulunuyor.

2024 Başkurdistan protestoları, Rusya'nın Başkurdistan Cumhuriyeti'nde 15 Ocak 2024 tarihinde başlayan hükûmet karşıtı protesto gösterileridir. Protestolar, Başkurt çevre aktivisti Fail Alsınov'un hapis cezasına çarptırılmasına karşı gerçekleşmiştir. Bu, Baymak kasabasında en az 1000 Başkurt protestocunun toplandığı gösterilere yol açtı. Protestolar sırasında çevik kuvvet polisi, protestoculara göz yaşartıcı gaz ve copla müdahale etti. Protestolar 19 Ocak'ta cumhuriyetin başkenti Ufa'ya sıçradı ve buna karşılık 10 kişi tutuklandı.

Fail Fettah oğlu Alsınov, Başkurt insan hakları aktivisti. Başkurdistan'da doğanın, etnik kimliğin ve dilin korunması için kampanya yürütmektedir.

Başkurdistan kızı — Başkurt dilinde aylık olarak yayınlanan, hedef kitlesi kadınlar ve aileler olan Sovyet ve Rus edebiyat ve sanat dergisi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.