Başarım ölçüsü

Başarım ölçüsü (Performans katsayısı, İngilizceːFigure of merit) çeşitli alanlarda kullanılan bir deyimdir. Ancak uydu yayın teknolojisinde kazanç sıcaklık oranı olarak tanımlanır.

Telekomünikasyonda uydudan yararlanıldığı zaman alıcı antene gelen sinyalin gücü son derece düşüktür. Çünkü sinyal yaklaşık olarak 40000 kilometre uzaklıktan gelmektedir ve uydudaki vericinin güç kaynakları çok yüksek güçle yayına uygun değildir. (Bakınız Jeostatik yörünge) Gerçi alıcı anten ve bu antenle birlikte kullanılan LNB kazancı sinyali istenen düzeye yükseltir; ancak sinyal yükseltilirken arka plandaki gürültü de aynı ölçüde yükseltilmiş olur. Bu sebepten temiz yayın almak için sadece anten kazancı değil, aynı zamanda gürültü de dikkate alınmalıdır.^[1]

Uydu alış sistemleri söz konusu ise gürültü sıcaklık olarak verilebilir, mutlak sıcaklık olarak;

${\displaystyle t=t_{a}+(n-1)\cdot t_{0}}$

Burada t_a anten sıcaklığı, t₀ 290 derecelik çevre sıcaklığı ve n de gürültü katsayısıdır. Buna göre ideal durumda n=1 olduğundan sıcaklık sadece anten sıcaklığından ibarettir.

Başarım ölçüsü kazanç sıcaklık oranıdır; g kazanç, f başarım ölçüsü ise;

${\displaystyle f={\frac {g}{t}}}$

${\displaystyle f={\frac {g}{t_{a}+(n-1)\cdot t_{0}}}}$

Görüldüğü gibi sıcaklık ve gürültü faktörü sistemin performansını ters yönde etkileyen bir parametredir. Bu sebepten kullanılan araçların mümkün olduğunca düşük gürültü katsayısına sahip olmaları gerekir. Uydu alıcılarında kullanılan LNA, LNB ve LNC gibi birimlerin adlarındaki LN ön ek, düşük gürültü (low noise) anlamına gelir. Başarım ölçüsü genellikle desibel cinsinden verilir;

${\displaystyle F=10\ \log _{10}(f)}$