İçeriğe atla

Bağdat Caddesi

Bağdat Caddesi
2013 Cumhurbaşkanlığı Türkiye Bisiklet Turu'nda bisikletliler Bağdat Caddesi'nde
Harita
Haritadaki yeri
Uzunluğu14.000 metre (14 kilometre)
Trafik durumuAraç ve yaya
Trafik akışıSağ
KonumKadıköy, İstanbul, Türkiye

Bağdat Caddesi ya da kısaca Cadde, İstanbul'un Anadolu yakasında bulunan; Kadıköy Belediyesi sınırları içerisinde; Kızıltoprak'tan başlayarak Maltepe Belediyesi sınırlarındaki Cevizli'ye kadar uzanan ünlü bir caddedir.

Tarihi

Osmanlı İmparatorluğu döneminde; İstanbul'un fethedilmesinden de önce; Bizans İmparatorluğu'nu Anadolu'ya bağlayan bir yol olarak; ticaret kervanları ve ordular tarafından kullanılırdı.[]

Osmanlı'nın İstanbul'u ele geçirmesinden sonra; Anadolu'ya doğru yapılacak sefer hazırlıklarını da günümüzde artık var olmayan ama isminde bir garı olan Haydarpaşa Çayırı'nda toplanır ve hazırlanırdı. Bu vesile ile; Osmanlı Ordusu için de oldukça önemliydi.

Yolun Bağdat ismini alması

1880-1893 yılları arasında o dönem Üsküdar'dan başlayan Bağdat Caddesinin bir görünümü

Bağdat Caddesi'nin ismi ise IV. Murat dönemine denk gelir. Irak'ın Bağdat'ı geri alabilmek için "Bağdat Seferi" düzenlenir. Osmanlı bu savaştan zaferle döndükten sonra; İstanbul'dan sefere çıkarken gittiği yol da Bağdat ismini alır.

Ancak o dönemde Bağdat yolu daha değişikti; Üsküdar Meydanı'nda başlar, Karacaahmet Mezarlığı ve Haydarpaşa Çayırı'ndan geçerek Bostancı Köprüsü'ne ulaşan bir güzergâhta idi.

Günümüzdeki mevcut Bağdat Caddesi üzerinde de; Osmanlı döneminde çeşmeler ve namazgâhlar vardı: Haydarpaşa Çayırı'nda bulunan Ayrılık Çeşmesi, yıkıldıktan sonra adlarını bulundukları semtlere veren Söğütlüçeşme ve Selamiçeşme.

Zenginlerin Bağdat Caddesi'ne taşınması

Bağdat Caddesi'nin zengin insanların muhiti olmasının sebebi de; II. Abdülhamit dönemine dayanır. Padişah'ın sarayına yakın oturmak isteyen paşalar, devlet görevlileri ve zengin tüccarlar; Kadıköy'de arazi alarak köşkler, konaklar ve evler yaptırmışlardır. Günümüzde bu evlerden azı hala mevcuttur; ancak bunlar Bağdat Caddesi'nin ilk evleridir.

I. Dünya Savaşı sonrası

Bağdat Caddesi'nin güzergâhı Osmanlı döneminde olmuştur; o dönemin İstanbul Belediyesi (Şehremaneti) 1918'de Kurbağalıdere ile Kızıltoprak arasını Bağdat Yolu olarak göstermiş; ancak 1934'te Kızıltoprak'tan başlayarak Pendik'e kadar uzanan cadde Bağdat Caddesi ismini almıştır.

I. Dünya Savaşı'ndan önce Bağdat Caddesi Arnavut kaldırımı taşları ile süslüydü. Ancak, araçların daha rahat hareket edebilmesi için bu taşlar kaldırılmış yerine asfalt dökülmüştür.

Arnavut kaldırımlarının olduğu dönemde de; Kızıltoprak'dan Bostancı'ya kadar uzanan bir yol mevcuttu. Kadıköy'de Haydarpaşa'dan Bostancı'ya gitmek için; faytonlu arabalarla ulaşım gerçekleşirdi.

Cumhuriyet sonrası

İleriki dönemlerde; Altıyol'dan başlayarak Bostancı'ya kadar uzanan bir tramvay hattı da mevcuttu. Bu tramvay sırasıyla; İskele, Altıyol, Dereağzı, Kızıltoprak, Selamiçeşme, Çiftehavuzlar, Göztepe, Caddebostan, Şaşkınbakkal, Suadiye ve Bostancı güzergahını kullanırdı.

Mustafa Kemal Atatürk, ilk olarak Bostancı'da Cavit Paşa Köşkü'ne, ardından Moda'daki Halk Gazinosu'na ve Dereağzı'ndaki Fenerbahçe Spor Kulübü'nün Denizcilik Lokali de başta olmak üzere birçok yere uğramış Bağdat Caddesi'ne birçok kez gelmiştir.

Adnan Menderes iktidarında İstanbul'da yapılan imar operasyonları sırasında Bağdat Caddesi'nin genişletilme çalışmaları da gerçekleşmiştir. İşbu çalışmalar, caddenin kazılması ve iki yandaki bahçelerin istimlakından oluşmuştur.[1]

Günümüzde Bağdat Caddesi

Günümüzde Bağdat Caddesi Kızıltoprak'tan başlayarak Maltepe ilçesine kadar uzanır. Eskiden daha çok insanların oturduğu binalar bu cadde üzerinde bulunurken; günümüzde özellikle Suadiye'den başlayarak Caddebostan'a kadar uzanan bölgede mağazalar ve işyerleri yerini almıştır. Türkiye'nin ve Dünya'nın birçok başlıca markalarının Bağdat Caddesi'nde en az bir adet mağazası mevcuttur. Kiraları ise oldukça pahalıdır. Normal şartlar altında boş dükkân olmamasına karşın, 2008 küresel ekonomik krizi sırasında bu mağazaların bir kısmının kapandığı, bir kısmınınsa "kiralık" ibaresi taşıdığı görülmüştür. Bu süreçte Bağdat Caddesi'nde kira düşüşleri %3 kadar olsa da, Nişantaşı'nda bu oran %40'lara varmıştır.[2]

1987'de Bağdat Caddesi'nin ve sahil güzergahının tek yön olarak düzenlenmesiyle[3] birlikte Cadde günümüzde tek yönlüdür; trafik Bostancı'dan Kadıköy'e doğru akar. Kızıltoprak BP petrol istasyonundan sonra ise bariyerlerin ayırdığı çift yönlü bir yol olur. Bu bölümde uzun yıllar boyunca yer alan ortadaki tercihli şerit, 2013 yılında kaldırılmış ve yolun her iki yönü genişletilmiştir.

İsmi dönemle popüler olduğu için; başka şehirlerde de Bağdat Caddesi isminde caddeler bulunmaktadır. (Misal olarak Kayseri'deki 3 kilometrelik Bağdat caddesi)

Kadıköy Belediyesi tarafından 1994 yılından bu yana yapılan 29 Ekim Cumhuriyet yürüyüşünde cadde trafiğe kapanır ve halk Suadiye'den başlayarak Göztepe'ye kadar Bağdat Caddesinde yürür. Ayrıca Fenerbahçe Spor Kulübü şampiyon olduğu zamanlarda da bu caddede geniş kutlamalar olur.

Kaldırımları Kadıköy Belediyesi tarafından 2005'te genişletilerek yayalar için daha elverişli bir hale getirilmiştir.

Bağdat Caddesi ve çevre mahalleri, 2012 yılıyla beraber kentsel dönüşüm süreci içerisine girmiştir. 2016 yılında artan kiraların artık ödenemeyecek oranlara gelmesi ile caddedeki ve güzergahındaki çoğu mağaza kapanmıştır.[4] Yaşanan kriz, Marmaray hattının açılması ve Bağdat Caddesi'nin gastronomi ile turizm merkezi yapılması yönündeki projelerle aşılmıştır.[5]

Ulaşım

Otobüs Hatları

Minibüs Hatları

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Semavi Eyice (1993), Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi.
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2010. 
  3. ^ "Kentsel Dönüşüm Kıskacında "Bağdat Caddesi"" (PDF). Naime Hülya BERKMEN, Sırma TURGUT. 30 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 30 Ağustos 2024. 
  4. ^ Begüm Say, Bağdat Caddesi’nde Kentsel Dönüşüm, 26 Mayıs 2019
  5. ^ AA, Bağdat Caddesi gastronomi turizminin merkezi oluyor, 03.03.2020

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kadıköy</span> İstanbul ilçesi (Anadolu Yakası)

Kadıköy, eskiden Kalkedon, İstanbul ilinin Anadolu Yakası'nda yer alan ilçelerinden birisidir. Kocaeli Yarımadası'nın güneybatı kesiminde bulunan Kadıköy, batı ve güneyde Marmara Denizi, kuzeybatıda Üsküdar, kuzeydoğuda Ataşehir ve doğuda Maltepe ilçeleriyle çevrilidir.

<span class="mw-page-title-main">Kartal, İstanbul</span> İstanbul ilçesi (Anadolu Yakası)

Kartal, İstanbul ilinin Anadolu yakasında, Marmara Denizi kıyısında, Kocaeli Yarımadası'nın güneybatısında yer alan bir ilçedir. TÜİK 2019 nüfus sayımına göre 470.626 nüfusa sahiptir. Mücavir alanıyla birlikle 48.000 m² yüzölçümü olan bir ilçedir. Kartal ilçesi, batıda Maltepe, kuzeyde Sancaktepe, kuzeydoğuda Sultanbeyli ve doğuda Pendik ilçeleriyle çevrilidir. İstanbul'un en yüksek yeri Aydos Tepesi ve İstanbul'un Balkonu diye adlandırılan Yakacık Tepesi Kartal'dadır.

<span class="mw-page-title-main">Pendik</span> İstanbul ilçesi (Anadolu Yakası)

Pendik, İstanbul ilinin Anadolu Yakası'nda, Marmara Denizi'ne sahili olan ve Kocaeli Yarımadası'nda yer alan bir ilçedir. Güneydoğuda Tuzla, doğuda Kocaeli'nin Gebze ilçesi, kuzeyde Şile ve Çekmeköy, batıda Kartal, Sancaktepe ve Sultanbeyli, güneyde ise Marmara Denizi ile çevrilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Maltepe</span> İstanbul ilçesi (Anadolu Yakası)

Maltepe, İstanbul ilinin Anadolu Yakası'nda Marmara Denizi'ne kıyısı olan bir ilçesidir. Kadıköy, Kartal, Sancaktepe ve Ataşehir ilçeleriyle komşu olan Maltepe, nüfus bakımından İstanbul'un dokuzuncu, Anadolu Yakası'nın dördüncü büyük ilçesi konumundadır.

<span class="mw-page-title-main">Acıbadem, Kadıköy</span> Kadıköy, İstanbul, Türkiyede mahalle

Acıbadem, İstanbul’un Anadolu yakasında Kadıköy ilçesine bağlı bir mahalledir. Kuzeyinde, Üsküdar ilçesine bağlı Acıbadem Mahallesi bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Marmaray</span> İstanbul ve Kocaelide faaliyet gösteren ve İstanbul Boğazının altından geçen banliyö treni sistemi

Marmaray veya B1 Banliyö Treni, İstanbul ve Kocaeli illerinde hizmet veren banliyö treni sistemidir. Halkalı – Gebze arasında 75,771 kilometre (47,082 mi) uzunluğundaki banliyö hattında 43 istasyon bulunmaktadır. Marmaray Tüneli aracılığıyla İstanbul Boğazı'nın iki yakasını birbirine bağlayan Marmaray'da yolcu taşımacılığına 29 Ekim 2013'te başlanmış, hattaki son genişletme ise 12 Mart 2019'da tamamlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Feneryolu</span> Kadıköy, İstanbul, Türkiyede mahalle

Feneryolu, İstanbul'un Kadıköy ilçesine bağlı mahalledir. Tren istasyonu vardır ve Bağdat Caddesi üzerindedir. Kızıltoprak ile Selamiçeşme arasında yer almaktadır. (Batı-Doğu) Ahmet Mithat Efendi ve Cemil Topuzlu caddeleri ile Minibüs Caddesi arasında kalan kısımdır. (Güney-Kuzey)

<span class="mw-page-title-main">Caddebostan</span> Kadıköy, İstanbul, Türkiyede mahalle

Caddebostan, İstanbul'un Kadıköy ilçesinde bulunan bir mahalledir. Çiftehavuzlar ve Erenköy arasında kalır. İstanbul'un en gözde mahallelerinden olup Bağdat Caddesi, CKM gibi yerlere ev sahipliği yapmaktadır. Ayrıca bölgede ünlü markaların mağazaları mevcuttur. Türkiye'de az görülen bisiklet yolu mevcuttur. Bizans döneminde bu mahalleye Ruphinianus veya Drys denmektedir.

Suadiye, İstanbul ilinin Kadıköy ilçesinde yer alan bir mahalledir. İstanbul'un caddelerinden biri olan Bağdat Caddesi'nin üzerinde, Bostancı ve Erenköy arasında bulunur. Kuzeyde Şemsettin Günaltay Caddesi'nden güneyde Marmara Denizi sahiline kadar uzanır. Semte adını 1905 yılında Suad Hanım adına yaptırılan tarihi Suadiye Camii vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Bostancı, Kadıköy</span> Kadıköy, İstanbul, Türkiyede mahalle

Bostancı, İstanbul'da, Kadıköy ilçesine bağlı bir mahalledir. Kadıköy'ün doğu ucunda yer alan Bostancı, sahilden D-100 Karayolu'na doğru yaklaşık 2 kilometre boyunca uzanır. Batıda Suadiye ve Kozyatağı, kuzeyde Ataşehir'e bağlı İçerenköy ve doğuda Maltepe ilçesine bağlı olan Altıntepe ile komşudur. Ayrıca Adalar'a en yakın noktalardan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Anadolu Yakası</span> İstanbulun Asya üzerinde kalan toprakları

Anadolu Yakası, Anadolu Tarafı ya da Asya Yakası, İstanbul'un Asya üzerinde kalan toprakları için kullanılan tabirdir. İlk ne zaman kullanıldığı bilinmemekle beraber Osmanlı döneminden beri kullanıldığı kesindir. Kuzey sahilinde Beykoz ve kuzeydoğusunda Şile, güney sahilinde ise Tuzla, Pendik, Kartal, Maltepe, Kadıköy bulunmaktadır. Boğazda bulunan iki ilçe Üsküdar ve Beykoz olup iç ilçeler ise Sultanbeyli, Ümraniye ve yeni ilçe statüsüne kavuşmuş olan Sancaktepe, Ataşehir ve Çekmeköy'dür. 1973'e kadar pek canlılığı olmayan Anadolu Yakası, Boğaziçi Köprüsü'nün yapımından sonra iyice hareketlenmeye başlamıştır. İstanbul nüfusunun 1/3'ü burada yaşamaktadır. Avrupa Yakasına göre daha yeşildir ve trafik daha az yoğundur.

<span class="mw-page-title-main">Bahariye, Kadıköy</span>

Bahariye, İstanbul ilinin Kadıköy ilçesinde bulunan bir semttir. Boğa heykelinin yukarısında kalmakla birlikte, birçok sanat aktivitesinin de bulunduğu bir mekândır. Nâzım Hikmet Kültür Merkezi buradadır. Kadıköy'deki iki kiliseden biri olan Ermeni Katolik Kilisesi de buradadır. Bahariye Caddesi 1992 yılında yaya yolu haline getirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Haydarpaşa banliyösü</span> İstanbulun eski ana ulaşım hatlarından biri

Haydarpaşa banliyösü ya da B2 Banliyö Treni, İstanbul'un Anadolu Yakası'ndaki Haydarpaşa Garı'ndan başlayıp Gebze Tren İstasyonu'nda sona eren ve İstanbul ve Kocaeli'nin ana ulaşım hatlarından biri olan eski banliyö trenidir. Sefer süresi 65 dakika sürmekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Yeldeğirmeni, Kadıköy</span>

Yeldeğirmeni, İstanbul’un Anadolu yakasında bulunan, Kadıköy ilçesinde yer alan semt.

<span class="mw-page-title-main">M4 (İstanbul Metrosu)</span> İstanbul Metrosu hattı

M4 Metro Hattı, İstanbul'un Anadolu Yakası'nda yer alan metro hatlarından biridir. Anadolu Yakası'nın ilk metro hattı olma özelliğini taşır. İlk istasyonu Kadıköy, son istasyonu ise Sabiha Gökçen Havalimanı olmak üzere 23 istasyonu mevcuttur ve istasyonlar tamamen yer altındadır. Kadıköy ve Ayrılık Çeşmesi istasyonları ile Tavşantepe - Sabiha Gökçen Havalimanı arasındaki istasyonlar hariç, hat D.100'e paralel gider. 17 Ağustos 2012 tarihinde Kadıköy - Kartal, 10 Ekim 2016 tarihinde Kartal - Tavşantepe uzatması ve 2 Ekim 2022 tarihinde Tavşantepe - Sabiha Gökçen Havalimanı uzatması hizmete girmiştir. M4 hattı, 33,5 kilometre (20,8 mi) uzunluğu ile İstanbul'da M11 hattından sonraki en uzun ikinci metro hattıdır. Hattaki toplam seyahat süresi 52 dakikadır. İşletme 8'li ve 4'lü tren dizileriyle yapılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">T3 (İstanbul Tramvayı)</span> İstanbul nostaljik tramvayı hattı

T3 Nostaljik Ring Tramvay Hattı, İstanbul'un Anadolu Yakası'nda, Kadıköy İDO – Moda Caddesi – Kadıköy İDO güzergâhında ring olarak hizmet veren ve 11 istasyondan oluşan 2,6 km uzunluğundaki nostaljik tramvay hattıdır.

<span class="mw-page-title-main">Çatalçeşme, Bostancı</span>

Çatalçeşme, İstanbul ilinin Kadıköy ilçesinin Bostancı mahallesine bağlı bir semttir.

<span class="mw-page-title-main">Bostancı Tren İstasyonu</span> İstanbul, Türkiyede bir tren istasyonu

Bostancı Tren İstasyonu, İstanbul'un Anadolu Yakası'nda, Kadıköy ilçesi Bostancı Mahallesi'nde yer alan TCDD'ye ait hemzemin tren istasyonudur.

<span class="mw-page-title-main">Kızıltoprak Tren İstasyonu</span> İstanbul, Türkiyede kapatılan bir tren istasyonu

Kızıltoprak Tren İstasyonu, İstanbul'un Anadolu Yakası'nda, Kadıköy ilçesi Zühtüpaşa Mahallesi'nde yer alan TCDD'ye ait eski hemzemin tren istasyonudur.

<span class="mw-page-title-main">Kadıköy Meydanı</span>

Kadıköy Meydanı, İskele Meydanı veya Rıhtım Meydanı, İstanbul ilinin Kadıköy ilçesinde yer alan bir meydandır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.